Art. 177 [Wypadek]

Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa

w ruchu

lądowym, wodnym lub powietrznym,

powoduje nieumyślnie wypadek, w którym

inna osoba odniosła średni uszczerbek na zdrowiu…

Istota :

spowodowania wypadku komunikacyjnego, w którym osoba trzecia odniosła obrażenia ciała,

doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu bądź poniosła śmierć

Przedmiot pr.-kar. ochrony : rodzajowy: bezpieczeństwo w komunikacji, indywidualny: główny –
bezpieczeństwo w komunikacji, pośredni – życie, zdrowie, mienie

Podmiot :

Sprawcą omawianego przestępstwa może być każdy uczestnik ruchu oraz inne osoby

zobowiązane do zapewnienia bezpieczeństwa ruchu pojazdów, które zdolne są do ponoszenia
odpowiedzialności karnej.

Sprawcą jest osoba, która swoim zachowaniem wyczerpuje znamiona

danego typu czynu zabronionego. Jest to przestępstwo powszechne, a zatem sprawcą może być
każdy człowiek, który zdolny jest ponosić odpowiedzialność karną tzn. gdy osiągnął wiek
odpowiedzialność karnej (17 lat), gdy istnieje możliwość przypisania mu winy w czasie czynu, a także
w chwili popełnienia czynu był poczytalny i nie miały zastosowania okoliczności wyłączające winę.

Strona podmiotowa : Przestępstwo charakteryzuje się nieumyślnością.

Co prawda, naruszenie zasad

bezpieczeństwa w ruchu może być umyślne lub nieumyślne, jednakże spowodowanie określonych w
przepisie następstw, które przesądzają o bezprawności czynu, objęte jest nieumyślnością.

Strona przedmiotowa :

Jako że jest to przestępstwo materialne oparte na działaniu lub zaniechaniu,

sankcjonowane zostaje zachowanie przestępne sprawcy polegające na fakcie spowodowania
wypadku, w którym osoba trzecia odniosła obrażenia ciała, doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu
bądź poniosła śmierć. Tak zwany ciężki wypadek komunikacyjny ma miejsce wówczas, gdy skutkiem
naruszenia wskazanych reguł ostrożności jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu.
Jeżeli na skutek wypadku komunikacyjnego dojdzie do spowodowania wyłącznie szkód w mieniu,
czyn nie stanowi w obliczu obowiązujących przepisów przestępstwa, a jedynie wykroczenie.
Odpowiedzialność za czyn typu zabronionego z art. 177 możliwa jest tylko wówczas, gdy
udowodniony zostanie związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy naruszeniem przez sprawcę
konkretnej zasady bezpieczeństwa a przewidzianym w kodeksie następstwem. Tak jak pozostałe
przestępstwa drogowe, wypadek może być dokonany nie tylko na drodze publicznej, ale także poza
nią tj. wszędzie tam, gdzie odbywa się faktyczny ruch pojazdów.

Art.177 przewiduje dwie odmiany spowodowania wypadku komunikacyjnego w ruchu lądowym,
wodnym lub powietrznym. W §

1 określono znamiona spowodowania zwykłego (tzw. średniego)

wypadku komunikacyjnego –typ podstawowy, natomiast w

§

2 za spowodowanie tzw. ciężkiego

wypadku komunikacyjnego – typ kwalifikowany. Wypadek stanowi zdarzenie o ograniczonym
zasięgu, zaś jego skutki dotykają indywidualnie oznaczone osoby bądź przedmioty majątkowe.
Podstawowym znamieniem i istotą wypadku komunikacyjnego jest chociażby nieumyślne naruszenie
zasad bezpieczeństwa w ruchu obowiązujących wszystkich uczestników ruchu, zarówno tych
sformalizowanych jak i wynikających ze wskazań praktyki.

-> Samo naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu jest jedynie wykroczeniem, ale jako że jest to
czyn kwalifikowany przez następstwo to przesądza o uznaniu go za występek nieumyślny.

-> występek

Art. 178a [Nietrzeźwość kierowcy]

„Kto znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka
odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub
powietrznym….
Kto znajdując się w ww. stanie, prowadzi na drodze publicznej, w strefie
zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd….”

Istota : prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym, powietrznym w stanie
nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, a także prowadzenie pojazdu innego niż
mechaniczny na drodze publicznej bądź w strefie zamieszkania również pod wpływem alkoholu lub
środka odurzającego.

Przedmiot pr.-kar. ochrony : rodzajowy: bezpieczeństwo w komunikacji, indywidualny: główny –
bezpieczeństwo w komunikacji, pośredni – życie, zdrowie, mienie

Podmiot :

Podmiotem omawianego przestępstwa powszechnego może być każdy człowiek zdolny do

ponoszenia odpowiedzialności karnej z tym dwoma łącznymi zastrzeżeniami, że znajduje się on w
stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego oraz jest on prowadzącym pojazd
mechaniczny (

§

1) lub inny typ pojazdu (

§

2), jednak te przesłanki nie ograniczają powszechnego

charakteru przestępstwa.

Jest to przestępstwo powszechne, a zatem sprawcą może być każdy

człowiek, który zdolny jest ponosić odpowiedzialność karną tzn. gdy osiągnął wiek odpowiedzialność
karnej (17 lat), gdy istnieje możliwość przypisania mu winy w czasie czynu, a także w chwili
popełnienia czynu był poczytalny i nie miały zastosowania okoliczności wyłączające winę.

Strona podmiotowa : Przestępstwo charakteryzuje się umyślnością w obu postaciach zamiaru
bezpośredniego lub ewentualnego; niezależnie od tego, czy sprawca ma świadomość, że znajduje się
w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, jak i wtedy, gdy przewiduje, że wraz z
upływem czasu alkohol/środek nie uległ jeszcze wydaleniu z organizmu i na to się godzi. Znamionami
strony podmiotowej będą więc świadomość znajdowania się w stanie nietrzeźwości/odurzenia i
obiektywna postrzegalność tego stanu bez konieczności znajomości stężenia alkoholu/środka
odurzającego we krwi.

Strona przedmiotowa : Jest to przestępstwo formalne, a zatem penalizowane zostaje już działanie
przestępne sprawcy polegające na prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem
środka odurzającego. Sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga odpowiedzialność
prawno karną, nawet gdyby pojazd był prowadzony prawidłowo i zgodnie z zasadami ruchu
drogowego. Czyn zabroniony określony w § 1 może być popełniony w każdym miejscu, gdzie odbywa
się ruch lądowy (drogowy, kolejowy), wodny lub powietrzny, natomiast miejscem przestępstwa typu
uprzywilejowanego z § 2 jest droga publiczna lub strefa zamieszkania, a więc w tym przypadku
penalizowane są tylko zachowania w ruchu drogowym.

->Typem kwalifikowanym jest natomiast recydywa, czyli prawomocne skazanie za prowadzenie
pojazdu mech. w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego sprawcy katastrofy,
sprowadzenia niebezpieczeństwa katastrofy lub wypadku lub naruszenie zakazu prowadzeniu
pojazdów mech; która zaostrza wymiar kary.
->występek

Art. 173 [Katastrofa]

Kto sprowadza katastrofę

w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym

, zagrażającą

życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu wielkich rozmiarów

(powyżej 1 mln zł)

Istota: spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, zagrażającej życiu lub
zdrowiu wielu osób albo mieniu wielkich rozmiarów

Przedmiot pr.-kar. ochrony : rodzajowy: bezpieczeństwo w komunikacji, indywidualny: główny –
bezpieczeństwo w komunikacji, pośredni – życie, zdrowie, mienie wielkiej wartości

Podmiot : Sprawcą jest osoba, która swoim zachowaniem wyczerpuje znamiona danego typu czynu
zabronionego. Jest to przestępstwo powszechne, a zatem sprawcą może być każdy człowiek, który
zdolny jest ponosić odpowiedzialność karną tzn. gdy osiągnął wiek odpowiedzialność karnej (17 lat),
gdy istnieje możliwość przypisania mu winy w czasie czynu, a także w chwili popełnienia czynu był
poczytalny i nie miały zastosowania okoliczności wyłączające winę.

Strona podmiotowa : Przestępstwo może być spowodowane umyślnie u obu postaciach zamiaru
bezpośredniego i ewentualnego oraz nieumyślne (poprzez niezachowanie obowiązku ostrożności
przez prowadzącego pojazd mech.) lub przybiera postać winy kombinowanej (np. nieumyślność
ujemnego następstwa).

Strona przedmiotowa : polega na sprowadzeniu katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub
powietrznym, zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu wielkich rozmiarów. Jest to
przestępstwo materialne z działania lub zaniechania; którego skutkiem jest katastrofa
komunikacyjna. Warunkiem przypisania odpowiedzialności sprawcy jest udowodnienie związku
przyczynowo-skutkowego między zachowanie sprawcy a ujemnym następstwem opisanego typu
czynu zabronionego.

-> Typ uprzywilejowany – nieumyślne spowodowanie katastrofy lub nieumyślne spowodowanie
katastrofy ze skutkiem w postaci śmierci człowieka lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu wielu osób

->Typ kwalifikowany – gdy następstwem umyślnego sprowadzenia katastrofy jest śmierć człowieka
lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób

-> ma zastosowanie instytucja czynnego żalu

-> występek

Art. 190a Stalking (uporczywe nękanie)

Art.190a przewiduje karalność zjawiska uporczywego nękania (tzw. stalking)
w typach podstawowych oraz typie kwalifikowanym . Przedmiotem ochrony z

art.190a §1 jest wolność człowieka od obawy i strachu, a także prawo do
prywatności, w §2 ochroną prawno-karną objęto prawo człowieka do własnego

wizerunku i dysponowania własnymi danymi osobowymi, zaś w §3 – także życie

człowieka.

Wszystkie typy czynów zabronionych z art.190a mają charakter powszechny,
a co za tym idzie ich sprawcą może być każdy człowiek zdolny do ponoszenia

odpowiedzialności karnej.

Strona podmiotowa typu podstawowego (§1) charakteryzuje się umyślnością,

a zwrot „uporczywe nękanie” wskazuje na zamiar bezpośredni sprawcy, który
chce dokuczyć ofierze, dąży do tego i ma świadomość znaczenia swojego

zachowania. Czyn może być objęty obiema postaciami zamiaru, gdy zachodzi

następstwo w postaci istotnego naruszenia prywatności – dopuszczalny jest
wówczas także zamiar ewentualny, gdy sprawca nie chce przestraszyć ofiary, ale

chce uprzykrzyć jej życie i na możliwość wywołania takiej obawy godzi się. W
sytuacji określonej w §2 odpowiedzialność pojawia się wyłącznie w zamiarze

bezpośrednim, gdyż sprawca musi chcieć podszywać się pod inną osobę i

wykorzystać jej wizerunek, dane osobowe w konkretnym celu wyrządzania
szkody majątkowej lub osobistej. Występek stypizowany w §3 jest kwalifikowany

przez następstwa, które od strony podmiotowej charakteryzuje się połączeniem
umyślności z nieumyślnością. Na mocy art.9 §3 sprawca ponosi surowszą

odpowiedzialność, jeżeli następstwo w postaci targnięcia się pokrzywdzonego na

własne życie, przewidywał lub mógł przewidzieć np. w sytuacji gdy sprawca
swoim zachowaniem prowokował wskazanego zachowanie pokrzywdzonego.

Istota czynu typu podstawowego (§1) polega na wzbudzaniu poprzez

uporczywe nękanie u innej osoby lub osoby jej najbliższej uzasadnionego
okolicznościami i obiektywnego poczucia zagrożenia lub spowodowania istotnego

naruszania jej prywatności, więc czyn ten ma charakter skutkowy. Przez

‘nękanie’ należy rozumieć m.in. dręczenie, śledzenie, dokuczanie, niepokojeniu
innej osoby, natomiast przymiotnik ‘uporczywe’ wskazuje na długotrwałość,

natężenie i powtarzalność zachowania. Adresatem takiego zachowania jest
pokrzywdzony lub osoba najbliższa pokrzywdzonego. Strona przedmiotowa czynu

z §2 polega na wykorzystaniu wizerunku innej osoby lub jej danych osobowych

poprzez podszywanie się za daną osobę. Celem penalizacji takiego zachowania
jest m.in. zapobieganie takim zjawiskom w dobie szeroko dostępnego Internetu.

W §3 ustawodawca stypizował typ kwalifikowany przez następstwa występków
określonych w §1 i 2 art.190a, zaś znamię kwalifikujące przyjął skutek w postaci

targnięcia się pokrzywdzonego na własne życie, a więc sprawca stalkingu

doprowadził do próby samobójczej pokrzywdzonego. Warunkiem przypisania
odpowiedzialności za czyn z §3 jest udowodnienie związku skutkowo-

przyczynowego między zachowanie sprawcy wypełniającym znamiona z dwóch
pierwszych paragrafów a próbą odebrania sobie życia przez pokrzywdzonego.

Typy podstawowe (§1 i 2) ścigane są na wniosek pokrzywdzonego, zaś typ

kwalifikowany (§3) ścigany jest z oskarżenia publicznego.

Art. 189 Bezprawne pozbawienie wolności

Przepisy rozdziału XXIII KK „Przestępstwa przeciwko wolności” obejmują
grupę czynów zwracających się przeciwko wolności człowieka, a więc dotyczących

wąskiego ujęcia dobra rodzajowego, którym jest wolność. Istotą przestępstw tej
grupy rodzajowej jest nieposzanowanie woli drugiego człowieka.

Przedmiotem prawno-karnej ochrony z art. 189 jest wolność fizyczna

człowieka, którą cechuje swoboda poruszania się i przemieszczania oraz wyboru
miejsca zamierzonego pobytu, przebywania.

Podmiotem omawianego przestępstwa powszechnego może być każdy
człowiek zdolny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Ponieważ istotą i

warunkiem przestępności czynu jest bezprawność pozbawienia wolności, to nie

stanowi działania przestępnego pozbawienie wolności stanowiące legalne
wykonywanie obowiązków i uprawnień służbowych funkcjonariusza publicznego –

działanie funkcjonariusza na podstawie i w granicach obowiązującego prawa
będzie stanowić kontratyp uchylający odpowiedzialność karną.

Strona podmiotowa zakłada umyślność w formie zamiaru bezpośredniego,

gdy sprawca świadomie i celowo dąży do pozbawienia wolności innej osoby, bądź
w formie zamiaru ewentualnego np. gdy bez wcześniejszego upewnienia się

zamyka pomieszczenie nie sprawdzając czy opuściły je wszystkie osoby.
Odpowiedzialność za nieumyślne pozbawienie wolności można przypisać jedynie

funkcjonariuszowi publicznemu, który nie dopełnia określonego obowiązku i tym

samym doprowadza do wyrządzenia istotnych szkód w zakresie wolności
człowieka.

Czyn z art.189 ma charakter przestępstwa trwałego, polegającego na
faktycznym wywołaniu stanu bezprawia trwającego tak długo dopóki ofiara nie

zostanie uwolniona przez sprawcę lub osobę trzecią bądź uwolni się samodzielnie.

Pozbawienie wolności może przybrać postać zarówno działania (np. związanie,
zamknięcie) jak i zaniechania (np. nieuwolnienie aresztowanej osoby mimo

upływu odpowiedniego legalnego terminu). Penalizacji podlegają formy sprawcze
tj. wykonawcze, kierownicze, współsprawstwo oraz formy zjawiskowe –

podżeganie i pomocnictwo. Strona przedmiotowa w typie podstawowym
przestępstwa (§

1)

obejmuje zachowania polegające na wykluczeniu obiektywnej

możliwości korzystania z wolności fizycznej, a więc pozbawieniu człowieka

zdolności do swobodnego poruszania lub przemieszczania się w okresie do 7 dni.
Przepis określa również dwie odmiany kwalifikowane pozbawienia wolności,

gdzie znamionami kwalifikującymi są czas trwania stanu bezprawia i szczególne
udręczenie. Zgodnie z §

2 surowszej odpowiedzialności podlega sprawca

bezprawnego pozbawienia wolności trwającego dłużej niż 7 dni, natomiast na

podstawie

§

3 obostrzenie karalności jest uzasadnione szczególnym udręczeniem

towarzyszącym stanowi pozbawienia wolności innej osoby. Szczególne

udręczenie przejawiać się może w warunkach i okolicznościach uwięzienia np.
głodzeniu osoby, przetrzymywaniu jej w nieludzkich warunkach, poniżaniu,

zadawaniu zbytecznego cierpienia, znęcaniu się lub zgwałceniu, spowodowaniem

uszkodzenia ciała. Przestępstwa z art.189 ścigane są z oskarżenia publicznego.

Art. 189a Handel ludźmi

Art.189a został dodany do rozdziału XXIII KK „Przestępstwa przeciwko
wolności” na mocy ustawy w 2010 roku, a karalność przestępstwa handlu ludźmi
wynika z konwencji paryskiej 1910 roku dotyczącej zwalczania handlu żywym
towarem, ludźmi i eksploatacji prostytucji. Według art.115 § 22 handlem ludźmi
jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie lub przyjmowanie
osoby z zastosowaniem m.in. przemocy, groźby lub wykorzystaniem jej ciężkiego
położenia bądź obietnicą korzyści majątkowej lub osobistej.

Przedmiotem prawno-karnej ochrony art. 189a jest wolności i godność
człowieka, natomiast podmiotem przestępstwa powszechnego z tego artykułu
może być każdy człowiek zdolny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Strona
podmiotowa owych czynów sankcjonowanych polega na umyślności w formie
zamiaru bezpośredniego, a więc sprawca świadomie i celowo dąży do wypełnienia
znamion typu czynu zabronionego.

Przestępstwo handlu ludźmi, w tym oddanie w stan niewolnictwa, a także
zwabienie i uprowadzenie osoby w celu zmuszenia do uprawiania prostytucji,
może być popełnione tylko przez działanie i należy do przestępstw formalnych
(tzw. bezskutkowych), gdyż strona przedmiotowa czynu sankcjonowanego w
art.189a polega na dopuszczeniu się handlu ludźmi. Zgodnie z §2 karze
penalizowane jest także przygotowanie do handlu ludźmi - karalność za
czynności przygotowawcze w każdej postaci z art.16§1 tj. gdy sprawca
podejmuje czynności mające stworzyć odpowiednie warunki zmierzające
bezpośrednio do handlu ludźmi, przysposabia środki, zbiera informacje,
sporządza plan działania lub zawiera porozumienie z inną osobą celem
przygotowań do handlu ludźmi. Przestępstwo z art.189 ścigane jest z oskarżenia
publicznego.

Art. 148 KK Zabójstwo
(typ podstawowy, uprzywilejowany, typy kwalifikowane)

Elementem wspólnym przepisów rozdziału XIX części szczególnej Kodeksu
karnego „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu” jest rodzajowy przedmiot
ochrony i przedmiot przestępstwa. Dobrem chronionym jest tu szerokorozumiane
zdrowie i życie człowieka zarówno w fazie postnatalnej, jak i prenatalnej.
Zgodnie z obowiązującą Konstytucją, życie ludzkie reprezentuje najwyższą
wartość i nie dopuszcza się do wartościowania i różnicowania przysługującej mu
ochrony prawnej.

Umiejscowienie przepisu o zabójstwie w rozdziale XIX sugeruje, że
przedmiotem wzmożonej karnoprawnej ochrony jest życie człowieka w aspekcie
biologicznym, od narodzin do śmierci, zaś przedmiotem czynności wykonawczej
jest człowiek. Należy podkreślić, że dla odpowiedzialności karnej nieistotne jest
pochodzenie, status, zamożność czy poglądy ofiary, ponieważ w świetle prawa
życie człowieka ma jednakową wartość.

Zasadniczo zabójstwo jest przestępstwem powszechnym, gdyż przepisy nie
wskazują na dodatkowe znamiona podmiotu, zatem sprawcą może być każdy
człowiek zdolny do ponoszenia odpowiedzialności karnej. Jednak w przypadku
dokonania zabójstwa poprzez zaniechanie gdy na jednostce ciążył szczególny
obowiązek, od którego się umyślnie uchyliła, więc gdy zachowanie sprawcy ma
postać zaniechania wówczas jest ono przestępstwem indywidualnym właściwym.
Analogiczny wyjątek stanowi również sprawca jednego z typów kwalifikowanych,
gdyż jego podmiotem może być tylko osoba wcześniej prawomocnie skazana za
zabójstwo. Na mocy art.10 §2 , nieletni, który dopuścił się jednego z czynów
opisanych w art.148 §1-3 po ukończeniu 15 r. ż. może ponieść odpowiedzialność
karną na zasadach ogólnych Kodeksu karnego.

Zabójstwo we wszystkich unormowanych formach jest bezwzględnie
przestępstwem umyślnym, które może być dokonane w obu postaciach zamiaru
tj. bezpośredniego i ewentualnego. Tak jak w innych przypadkach przestępstw
umyślnych, umyślność czynu oznacza świadomość konieczności lub możliwości
wystąpienia danego skutku i sprawca albo tego chce (zamiar bezpośredni), albo
daje na to przyzwolenie (zamiar ewentualny), zatem swoim działaniem lub
zaniechaniem obejmuje świadomością skutek swego postępowania. Motywacja
sprawcy zabójstwa będzie wpływała natomiast na kwalifikację prawną typu czynu
zabronionego.

Zabójstwo jest przestępstwem skutkowym, stąd też do pociągnięcia do
odpowiedzialności sprawcy należy stwierdzić i udowodnić związek przyczynowo-
skutkowy między umyślnym zachowaniem sprawcy, w formie działania bądź
zaniechania, a skutkiem w postaci doprowadzenia do śmierci człowieka. Znamię
czasownikowe „zabija człowieka” oznacza każdy rodzaj zachowania i jakikolwiek
sposób, w jaki doprowadzono do śmierci mózgowej człowieka, czyli trwałego i
bezpowrotnego ustania pracy pnia mózgu. Jednym z elementów przedmiotowych

odpowiedzialności sprawcy jest ustalenie przez biegłego sądowego w jakim czasie
po karygodnym zachowaniu sprawcy nastąpiła śmierć, w jakich okolicznościach i
stwierdzenie, że dane zachowanie sprawcy było warunkiem koniecznym
następującego po nim zdarzenia w postaci śmierci.

W Kodeksie karnym ustawodawca wyróżnił różne typy kwalifikowane
zabójstwa, wydzielając te, których znamiona kwalifikujące charakteryzują sposób
zachowania sprawcy (art.148 §2 pkt.1 i 4), ze względu na jego motywacje
(art.148 §2 pkt.2 i 3), wywołany skutek (art.148 §3 zdanie pierwsze) lub
znamiona rzutujące na wymiar kary (art.148 §3 zdanie drugie). Pierwszy typ
kwalifikowany zachodzi w przypadku, gdy stopień okrucieństwa przekracza
przeciętą miarę. Zabójstwo może być kwalifikowane wówczas, gdy postępowanie
sprawcy jest brutalne, odrażające fizycznie i moralnie, poniżające, łączy się z
sadyzmem, torturami, gwałtem, maltretowaniem bądź z użyciem narzędzi
sprawiających cierpienie zbędne dla samego pozbawienia życia ofiary. Kolejny
typ łączy zbrodnię zabójstwa z trzema innymi przestępstwami, od których
uzależnia kwalifikację typu czynu zabronionego, a są to wzięcie zakładnika, gwałt
i rozbój. Związek między tymi czynami może mieć charakter przyczynowo-
skutkowy, a więc dotyczy różnych zachowań wobec jednej i tej samej ofiary, lub
charakter funkcjonalny, gdy przestępstwa pozostają ze sobą w zbiegu realnym
np. kiedy dla sprawca bierze na zakładnika osobę A, by umożliwić sobie
zabójstwo osoby B. Znamieniem kolejnego typu kwalifikowanego jest motywacja
zasługująca na szczególne potępienie, odnosząca się do strony podmiotowej
przestępstwa. Takimi nagannymi motywami mogą być m.in. chęć zemsty,
pozbawienie życia bez jakiekolwiek powodu, zabicie ‘dla zabawy’, eliminacja
świadków, zabicie osoby na zlecenie, dążenie do objęcia spadku. Inna postać
zabójstwa kwalifikowanego jest uwarunkowana użyciem przez sprawcę
materiałów wybuchowych, a są to: substancje chemiczne stałe lub ciekłe, które
reagując mogą spowodować zniszczenia, wyroby wypełnione materiałem
wybuchowym (poza amunicją) i szeroko rozumiane materiały pirotechniczne.
Art.148 §3 wskazuje ponadto typ kwalifikowany ze względu na zabicie jednym
czynem więcej niż jednej osoby, a także w związku z uśmierceniem
funkcjonariusza publicznego pełniącego obowiązki służbowe w zakresie ochrony
bezpieczeństwa ludzi lub ochrony bezpieczeństwa państwowego i porządku
prawnego. W doktrynie zaobserwować można sprzeczne opinie co do części treści
art.148 §3 co do sprawcy zabójstwa skazanego wcześniej prawomocnym
wyrokiem za zbrodnię z art.148. Niektórzy traktują to znamię jako podstawę
kwalifikacji zabójstwa, inni bronią stanowiska, że jest to jedynie okoliczność
rzutująca na wymiar kary, przyjmująca nieco odmienne przesłanki i
konsekwencje powrotu do przestępczości niż w przypadku recydywy.

W art.148 §4 ustawodawca wyróżnił jeden z uprzywilejowanych typów
zabójstwa – zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego
okolicznościami. W relacji do typu zasadniczego nie różni się w stronie
przedmiotowej, jest zaś uzasadniony stroną podmiotową, przyjmując, że zamiar
dokonania przestępstwa zrodził się na podłożu emocjonalnym, a sprawca nie

działa rozsądnie będąc pod wpływem afektu. Przejawami działania w afekcie
fizjologicznym mogą być np. sposób reakcji sprawcy, użyte narzędzia, motywy
działania, nietypowość zachowania. Istotą i przyczyną uprzywilejowania
zabójstwa w afekcie jest założenie, że wzburzenie jest na tyle silne, by sprawić,
że emocje opanują zachowanie przeciętnej racjonalnej osoby, która wówczas
dopuszcza się zachowania, którego nie zrobiłaby, gdyby nie nastąpiły
usprawiedliwiające to okoliczności. Afektywna reakcja zyskuje pewne
zrozumienie z perspektywy fizjologii człowieka i zasad moralnych, chociażby ze
względu na cechy charakteru sprawcy, stan psychiczny, nieobliczalność reakcji
na stres, niedojrzałość emocjonalną. Usprawiedliwienie to dotyczy jednak tylko
gwałtownej i zaskakującej reakcji sprawcy na zjawisko zewnętrznej w
konsekwencji prowadzące do wyrządzenia krzywdy osobie trzeciej, pod
warunkiem że jest t reakcja emocjonalna na sytuację, a w stosunku do osoby.

Zabójstwo ze względu na zagrożenie karne, które jest zróżnicowane w
zależności od typu czynu zabronionego, jest zbrodnią i w każdej formie ścigane
jest z oskarżenia publicznego. Typ zasadniczy zagrożony jest terminową karą
pozbawienia wolności co najmniej od lat 8, karą 25 lat pozbawienia wolności lub
karą dożywotniego pozbawienia wolności. W przypadku typów kwalifikowanych z
art.148 §2-3 obostrzono wymiar terminowego pozbawienia wolności, który ma
być nie krótszy niż 12 lat oraz pozostawiono karę 25 lat i dożywotniego
pozbawienia wolności. Co do uprzywilejowanego typu zabójstwa w afekcie,
kodeks przewiduje karę od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności.