Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego

(723306)

Robotnicy przemysłowi i rzemie

ś

lnicy

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego (723306)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-221-8 (221)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-

cjach.................................................................................

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................

4

2. Opis zawodu................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu ..............................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

-

powania zawodu .............................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy) ............................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-

ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie.............................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-

dacji kompetencji .............................................................

7

2.7. Zadania zawodowe ..........................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................

8

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-

mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10

3.1. Instalowanie maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyro-

biskach górniczych Kz1 .................................................. 10

3.2. Utrzymywanie w stanie gotowo

ś

ci do pracy maszyn

i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyrobiskach górniczych Kz2 .. 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS .......................................... 12

4. Profil kompetencji kluczowych ................................................. 13

5. Słownik ........................................................................................ 14

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy

(KZiS 2010):

723306 Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego

Grupa

wielka

7

Robotnicy

przemysłowi

i

rzemie

ś

lnicy

(w Mi

ę

dzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED

2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 7233 Mechanicy maszyn i urz

ą

dze

ń

rolniczych

i przemysłowych (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji

Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7233 Agricultural and industrial
machinery mechanics and repairers).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja C. Przetwórstwo Przemysłowe, Dział 33. Naprawa,
konserwacja i instalowanie maszyn i urz

ą

dze

ń

, Grupa 33.1

Naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych, maszyn
i urz

ą

dze

ń

.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy

ź

ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe)

oraz głównie z wyników bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy

w 5 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 4,

ś

rednie – 1, w tym produkcyjne – 4,

usługowe – 1), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Grzegorz

Ś

liwi

ń

ski – JSW SA KWK „Budryk“ w Ornontowicach,

•

Jarosław Buczy

ń

ski – Kopex PBSz S.A w Bytomiu,

•

Krzysztof Koczur – Kompanii W

ę

glowej S.A. KWK Ziemowit

w L

ę

dzinach,

•

Tadeusz Sagan – ekspert niezale

ż

ny, były pracownik Instytutu

Technologii Eksploatacji PIB w Radomiu.

5

Ewaluatorzy:

•

Barbara Susek – Zespół Szkół Mechaniczno-Elektronicznych

w Bytomiu,

•

Jacek Zagłówek – ekspert niezale

ż

ny, były pracownik Kompanii

W

ę

glowej SA KWK „Halemba” w Rudzie

Ś

l

ą

skiej.

Recenzenci:

•

Łukasz Orzech – Instytut Techniki Górniczej KOMAG w Gliwi-

cach,

•

Jacek Myszkowski – Główny Instytut Górnictwa w Katowicach.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Marek Kwiatek – Zwi

ą

zek Pracodawców Górnictwa W

ę

gla Ka-

miennego w Katowicach,

•

Roman Gorczyca – Krajowy Zwi

ą

zek Zawodowy „Przeróbka”

w Katowicach,

•

Dariusz Potyrała – Zwi

ą

zek Zawodowy Górników w Katowicach.

Data zatwierdzenia:

•

07.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego wykonuje na-

prawy i przegl

ą

dy maszyn eksploatowanych w górnictwie podziemnym.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego wykonuje

prace instalacyjne, konserwacyjne oraz obsługowo-naprawcze maszyn
i urz

ą

dze

ń

górniczych. Celem pracy mechanika jest zapewnienie ci

ą

-

gło

ś

ci pracy urz

ą

dze

ń

mechanicznych, górniczych zastosowanych

w procesie eksploatacji. Przygotowuje elementy maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych do monta

ż

u, a nast

ę

pnie je instaluje. Jego obowi

ą

zkiem jest

wykonywanie bie

żą

cych i okresowych przegl

ą

dów, diagnozowanie

stanu technicznego za pomoc

ą

urz

ą

dze

ń

diagnostycznych, wykonywa-

nie planowanych napraw oraz usuwanie usterek maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych. Do jego zada

ń

nale

ż

y równie

ż

próbne uruchamianie i usta-

lanie parametrów pracy urz

ą

dze

ń

mechanicznych, prowadzenie doku-

mentacji wykonanej obsługi oraz prac monterskich, a tak

ż

e kontrolowa-

nie jako

ś

ci wykonanej pracy.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny

i narz

ę

dzia pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscem pracy mechanika maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziem-

nego s

ą

podziemne wyrobiska w zakładzie górniczym, w których panu-

j

ą

specyficzne warunki: sztuczne o

ś

wietlenie, wymuszona wentylacja,

zmienna wilgotno

ść

i temperatura powietrza, zapylenie, hałas, czasem

obni

ż

one st

ęż

enie tlenu w powietrzu, wyst

ę

powanie niebezpiecznych

gazów – wszystkie czynniki wyst

ę

puj

ą

w wi

ę

kszym lub mniejszym

stopniu w zale

ż

no

ś

ci od rejonu kopalni. Wyst

ę

puje te

ż

szereg zagro

ż

e

ń

naturalnych i sztucznych, tj. zagro

ż

enia: działaniem pyłów szkodliwych

dla zdrowia, po

ż

arami, t

ą

paniami, wyrzutami gazów i skał, wybuchami

metanu i pyłu w

ę

glowego, radiacyjne, wodne. Z tego wzgl

ę

du szcze-

gólnie wa

ż

ne jest planowanie i organizowanie procesów technologicz-

no-eksploatacyjnych zgodnie z przepisami BHP, przeciwpo

ż

arowymi,

ochrony

ś

rodowiska oraz prawa i górniczego. Mechanik maszyn i urz

ą

-

dze

ń

górnictwa podziemnego w swojej pracy posługuje si

ę

szeregiem

narz

ę

dzi i przyrz

ą

dów diagnostycznych. Pracuje on w systemie trzy- lub

7

czterozmianowym pod nadzorem osoby dozoru ruchu zakładu górni-
czego. Powinien si

ę

cechowa

ć

dokładno

ś

ci

ą

ze wzgl

ę

du na obowi

ą

zek

wzi

ę

cia na siebie odpowiedzialno

ś

ci za wykonan

ą

prac

ę

.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Wykonywanie zawodu mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa pod-

ziemnego wymaga ogólnej, dobrej kondycji zdrowia, nienagannej
sprawno

ś

ci psychofizycznej, spostrzegawczo

ś

ci, refleksu, skrupulatno-

ś

ci, komunikatywno

ś

ci i odporno

ś

ci na stres. Bardzo wa

ż

na jest zdol-

no

ść

koncentracji i podzielno

ść

uwagi. Wymaga si

ę

od niego wykony-

wania bada

ń

okresowych (maksymalnie co 3 lata) oraz bada

ń

psycho-

technicznych (co 5 lat).

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego powinien po-

siada

ć

przynajmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe o specjalizacji

mechanicznej oraz odby

ć

specjalistyczne kursy dotycz

ą

ce naprawy i ob-

sługi maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych, zgodnie z przepisami obowi

ą

zuj

ą

-

cymi w zakładach górniczych. W zale

ż

no

ś

ci od miejsca wykonywania

prac naprawczych powinien równie

ż

posiada

ć

uprawnienia do pracy na

wysoko

ś

ci powy

ż

ej 3 metrów (naprawy wci

ą

gników i wci

ą

garek, prace

szybowe). Mechanik maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego bierze

udział w cotygodniowych i okresowych szkoleniach bezpiecze

ń

stwa

i higieny pracy organizowanych przez zakład górniczy oraz w szkole-
niach specjalistycznych dla swojego zawodu organizowanych przez
o

ś

rodki szkoleniowe. Specyfika zawodu wykonywanego w warsztatach

jak i wyrobiskach podziemnych wymaga znajomo

ś

ci przepisów BHP oraz

ci

ą

głego dokształcania si

ę

i podnoszenia kwalifikacji.

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Osoba zatrudniona w podziemnym zakładzie górniczym po odbyciu

wymaganej praktyki zawodowej, uczestniczy w kursach specjalistycz-
nych dotycz

ą

cych obsługi i napraw urz

ą

dze

ń

górniczych, które s

ą

orga-

nizowane przez specjalistyczne jednostki szkoleniowe. Długoletnie do-

ś

wiadczenie zawodowe, sumienno

ść

oraz cechy przywódcze s

ą

podsta-

w

ą

do awansu mechanika maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego na

przodowego brygady. Do

ś

wiadczenie zawodowe mechanika maszyn

8

i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego jako przodowego wraz z dorobkiem

zawodowym w postaci współpracy przy tworzeniu technologii i instrukcji
zawodowych oraz etyka pracy kwalifikuj

ą

go do podwy

ż

szenia zasze-

regowania stawki zasadniczej płacy, a tak

ż

e w przypadku minimum

ś

redniego wykształcenia – na osob

ę

dozoru ruchu zakładu górniczego.

2.7. Zadania zawodowe

Z1. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP oraz

Prawa Geologicznego i Górniczego (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, Kz2, KzS).

Z2. Przygotowywanie elementów maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych do

monta

ż

u (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3.

Montowanie maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych (niezb

ę

dne kom-

petencje: Kz1, KzS).

Z4. Uruchamianie maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z5. Wykonywanie bie

żą

cych i okresowych obsług maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z6. Diagnozowanie stanu technicznego maszyn i urz

ą

dze

ń

górni-

czych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z7. Wykonywanie napraw maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych (niezb

ę

dne

kompetencje: Kz2, KzS).

Z8. Dokumentowanie sposobu i zakresu wykonywania zada

ń

za-

wodowych w ksi

ąż

ce ruchu (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2,

KzS).

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Instalowanie maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyrobiskach

górniczych (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z4,

Z8).

Kz2 – Utrzymywanie w stanie gotowo

ś

ci do pracy maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyrobiskach górniczych (potrzebne do wykony-
wania zada

ń

: Z1, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1

÷Z8).

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w za-

wodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3,

wła

ś

ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europej-

skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom jest uzasadniony usytuowa-
niem zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 7 i jej

odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód mechanika maszyn i urz

ą

dze

ń

górnic-

twa podziemnego:
1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe zasady wykonywania napraw

i konserwacji maszyn i urz

ą

dze

ń

górniczych, rozró

ż

nia rodzaje na-

rz

ę

dzi, urz

ą

dze

ń

pomiarowych, maszyn wraz z ich podzespołami,

zna podstawy wykonywania i czytania rysunków technicznych, ro-
dzaje materiałów z jakich s

ą

wykonane poszczególne elementy ma-

szyn i urz

ą

dze

ń

górniczych oraz przepisy dotycz

ą

ce podziemnych

zakładów górniczych.

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

niezbyt prostych zada

ń

i rozwi

ą

zywania prostych, typowych proble-

mów w zawodzie poprzez dobieranie podstawowych metod, narz

ę

-

dzi, przyrz

ą

dów pomiarowych i materiałów zgodnie z przepisami

prawa górniczego i instrukcjami obsługi maszyn i urz

ą

dze

ń

górni-

czych w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach; umie odbiera

ć

i formuło-

wa

ć

niezbyt zło

ż

one wypowiedzi, tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi

w j

ę

zyku obcym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-

wanych w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z8 wymaga posiadania

kompetencji zawodowych Kz1.

3.1. Instalowanie maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyrobiskach górniczych Kz1

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, poj

ę

cia ogól-

ne zwi

ą

zane z instalowaniem

maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziem-

nych

wyrobiskach

górniczych,

a w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodowiska podczas instalo-

wania maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych

wyrobiskach

górniczych;

−

rodzaje zagro

ż

e

ń

na stanowi-

sku pracy.

−

elementy prawa geologicznego
i górniczego;

−

podstawy

budowy

maszyn

i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziem-

nego;

−

budow

ę

i zasad

ę

działania gór-

niczych wyci

ą

gów szybowych;

−

podstawy rysunku techniczne-
go;

−

rodzaje narz

ę

dzi monterskich;

−

dokumentacje

techniczno-ru-

chowe; technologie wykonywa-
nych prac, instrukcje monta

ż

u

maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa

podziemnego;

−

Mi

ę

dzynarodowy Układ Jedno-

stek Miar SI.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje skom-

plikowane i zło

ż

one zadania we-

dług okre

ś

lonej instrukcji lub tech-

nologii w cz

ęś

ciowo zmiennych

warunkach, w szczególno

ś

ci po-

trafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepi-

sów BHP, ochrony ppo

ż

., er-

gonomii, ochrony

ś

rodowiska

oraz prawa górniczego pod-
czas

instalowania

maszyn

i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wy-

robiskach górniczych;

−

wykrywa

ć

zagro

ż

enia na sta-

nowisku pracy;

−

zapobiega

ć

powstawaniu za-

gro

ż

e

ń

;

−

dostosowywa

ć

stanowisko pra-

cy do wymogów BHP i zasad
ergonomii;

−

posługiwa

ć

si

ę

rysunkiem tech-

nicznym;

−

wykonywa

ć

proste szkice i ry-

sunki techniczne;

−

rozró

ż

nia

ć

rodzaje poł

ą

cze

ń

;

−

rozró

ż

nia

ć

rodzaje przekładni

mechanicznych i sprz

ę

gieł;

−

wykonywa

ć

obliczenia monta-

ż

owe;

−

montowa

ć

z podzespołów ma-

szyny i urz

ą

dzenia;

11

−

stosowa

ć

specjalistyczny sprz

ę

t

monta

ż

owy;

−

wł

ą

cza

ć

i wył

ą

cza

ć

maszyny

i urz

ą

dzenia zgodnie z zapisami

w

dokumentacji

techniczno-

-ruchowej;

−

opisywa

ć

wykonane

prace

instalacyjne.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z4, Z5, Z6, Z7, Z8 wymaga po-

siadania kompetencji zawodowych Kz2.

3.2. Utrzymywanie w stanie gotowo

ś

ci do pracy

maszyn i urz

ą

dze

ń

w podziemnych wyrobiskach

górniczych Kz2

Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy,
poj

ę

cia ogólne zwi

ą

zane z utrzy-

mywaniem w stanie gotowo

ś

ci do

pracy maszyn i urz

ą

dze

ń

w pod-

ziemnych

wyrobiskach

górni-

czych, a w szczególno

ś

ci zna

zagadnienia:

−

zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodowiska podczas wykony-

wania napraw maszyn i urz

ą

-

dze

ń

górnictwa podziemnego;

−

podstawy obsługiwania ma-
szyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa pod-

ziemnego;

−

instrukcje

obsługi

maszyn

i urz

ą

dze

ń

górniczych;

−

technologie naprawcze;

−

smary i płyny eksploatacyjne;

−

urz

ą

dzenia diagnostyczne i po-

miarowe;

−

podstawy metrologii stosowa-
nej.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje niezbyt

proste zadania według okre

ś

lonej

instrukcji lub technologii w cz

ę

-

ś

ciowo

zmiennych

warunkach,

potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony ppo

ż

., ergono-

mii, ochrony

ś

rodowiska pod-

czas wykonywania napraw ma-
szyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa pod-

ziemnego;

−

instalowa

ć

urz

ą

dzenia pomia-

rowe;

−

odczytywa

ć

wskazania przy-

rz

ą

dów pomiarowych;

−

wykrywa

ć

i ocenia

ć

uszkodze-

nia;

−

demontowa

ć

maszyny i urz

ą

-

dzenia górnicze;

−

wykonywa

ć

naprawy maszyn

i urz

ą

dze

ń

górniczych;

−

ustala

ć

tolerancje i pasowania

elementów ł

ą

czonych;

−

wymienia

ć

elementy zu

ż

ywaj

ą

-

ce si

ę

zgodnie z harmonogra-

mem;

12

−

wymienia

ć

smary i płyny eks-

ploatacyjne;

−

stosowa

ć

si

ę

do zapisów uj

ę

-

tych w technologii napraw ma-
szyn i urz

ą

dze

ń

;

−

posługiwa

ć

si

ę

sprz

ę

tem dia-

gnostycznym i pomiarowym

−

sprawdza

ć

jako

ść

wykonanej

obsługi;

−

opisywa

ć

wykonane obsługi;

−

prowadzi

ć

dokumentacj

ę

na-

praw maszyn i urz

ą

dze

ń

gór-

nictwa podziemnego;

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za podejmowane działania w zakresie

naprawy maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego.

−

potrafi ocenia

ć

swoje działania wykonywane w ramach współpracy

zespołowej oraz przyjmowa

ć

odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorgani-

zowanych warunkach w zakresie naprawy maszyn i urz

ą

dze

ń

gór-

nictwa podziemnego.

13

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu mechanika

maszyn i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu

stosowanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-

słych − projekt PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 723306 Mechanik maszyn

i urz

ą

dze

ń

górnictwa podziemnego

14

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.