Producenci maszyn górniczych w Polsce
Branża przemysłu maszyn górniczych jest dziś potężną gałęzią globalnej gospodarki. Wynika to ze zwiększającego się popytu na surowce mineralne. Do ich wydobycia potrzebne są odpowiednie maszyny. Średnie obroty rynku światowego maszyn górniczych w 2011r wylicza się na kwotę 10-12 miliardów dolarów. Pieniędzy właśnie w eksporcie poszukują polskie firmy zajmujące się produkcją maszyn dla górnictwa. Głównymi produktami polskich firm są urządzenia górnictwa podziemnego węgla kamiennego tj.: kombajny ścianowe, chodnikowe, przenośniki taśmowe, obudowy zmechanizowane. Na rok 2012 polskie kopalnie ogłosiły, że zamierzają wydać ok. 2,5 miliarda złotych na inwestycje z czego ok. 40% tej kwoty to nowe maszyny tj. kombajny i urządzenia transportowe. W porównaniu z inwestycjami światowymi, zapowiedzi polskich kompani wyglądają mizernie. Dlatego też polskie firmy nie zamykają się tylko na rodzimy rynek, ale też dużej części na eksport do krajów w których najważniejsza jest jak największa wydajność maszyn pracujących pod ziemią przy wydobyciu.
Potentatami w dziedzinie produkcji maszyn górniczych na naszym rynku jest: Grupa KOPEX oraz Grupa FAMUR. Swoją pozycję na rynku zawdzięczają eksportowi. W 2010 przychód z eksportu wynosił dla: Kopex’u 45%, Famur’u 40% dochodów. Atutem polskich maszyn jest stosunek jakości do ceny. Za niższe pieniądze kopalnie mogą otrzymać sprzęt najwyższej jakości. Wydajność jest jednym z głównych kryteriów doboru maszyn przez kopalnie. Wynika to z wciąż dużego zapotrzebowania przemysłu na węgiel kamienny. Większość elektrowni światowych nadal napędzanych jest przez ten surowiec. Najważniejszym rynkiem dla tychże Grup jest rynek Wschodni. Państwa takie jak Indie, Chiny, Indonezja odpowiadają za prawie 60% światowej produkcji węgla kamiennego. Są to też często kopalnie starego typu, przestarzałe potrzebujące inwestycji związanych z poprawą bezpieczeństwa i najważniejszego dla tych państw – znacznego wzrostu wydobycia. Podobna sytuacja rysuje się na Ukrainie, której rząd zapowiedział, że przeznaczy 800 milionów dolarów na modernizację obecnych systemów oraz zakup nowych. Polskie firmy doceniane są w Rosji czy też Chinach. Często wygrywają one z zachodnimi firmami, ponieważ oferują sprzęt o dużej wydajności, wytrzymałości, wysokiej jakości za o wiele niższe pieniądze niż światowi potentaci rynku maszyn górniczych tj. brytyjsko-amerykański JOY, czy też firmy niemiecki DBT. O randze tego rynku może świadczyć konflikt do którego doszło pomiędzy Kopex’em, a Famur’em o przetarg z 2008r dla chińskiej grupy Shenhua, który musiał rozstrzygnąć sąd. Znaczenie wschodniego rynku wynika z niedostępności innych dla naszych producentów. W krajach kojarzonych z górnictwem tj. Stany Zjednoczone, RPA, Australia największy udział ma sprzęt największych światowych potentatów branży maszyn górniczych.
Z podobnymi jak Świat problemami zaczyna borykać się Polska. W naszym kraju prawie 95% energii elektrycznej pochodzi z węgla. Ministerstwo Gospodarki przewiduje, że do roku 2015 kompanie węglowe będą zmuszone do inwestycji na poziomie 20 miliardów złotych. Wynikać to będzie z zamykania nierentownych kopalń, potrzeby modernizacji obecnych oraz uruchomienia nowych poziomów wydobywczych. Problem firm polega jednak na braku gwarancji, że do takich inwestycji dojdzie. Aby kopalnie mogły wykonać nakład takich pieniędzy musiałyby ograniczyć wynagrodzenia górnikom, co wiąże się z niezadowoleniem załogi i widmem protestów. Ponadto branża jest mocno niezadowolona z cen proponowanych przez rodzimych producentów maszyn. Słowa takie można usłyszeć od zarządu Kompani Węglowej, która próbuje zmienić strategię do roku 2015 i spróbować zwiększyć wydobycie do poziomu 43 mln ton rocznie. Konkurencja na tym polu na naszym rynku jest duża. Oto najwięksi producenci w Polsce.
Grupa Kopex jest trzecim graczem na rynku światowym maszyn górniczych. Grupa składa się z 17 spółek zajmujących się rozwiązaniami dla górnictwa od maszyn przez systemy górnicze po laboratoria techniczne. Produkcją maszyn zajmują się spółki: ZZM S.A (Kombajny ścianowe), Tagor SA (obudowy zmechanizowane, przenośniki ścianowe), Wamag SA (urządzenia mechanicznej przeróbki węgla, systemy transportowe), Kopex-Famago Sp. Zoo (urządzenia górnictwa odkrywkowego). Przychód netto spółki na rok 2010 wyniósł 2,36 mld zł. Jest on większy niż w 2009, jednak zysk netto jest o wiele niższy niż w roku poprzednim. W 2010 wyniósł 56 mln zł, natomiast w 2009 75 mln zł. Widoczne są echa kryzysu, które dosięgły spółkę. Widoczna jest tutaj strategia Kopex’u na czas kryzysu – obniżenie marży. Wzrost przychodu świadczy również o wzroście cen surowców niezbędnych do budowy maszyn. Obecnie grupa realizuje 3 duże zamówienia na: kompleks ścianowy dla Argentyny (27 mln euro), sprzęt wydobywczy dla Katowickiego Holdingu Węglowego (125 mln zł), zmechanizowane kompleksy ścianowe Jastrzębskiej Spółki Węglowej (143 mln zł).
KOPEX jest członkiem założycielem Klastera Maszyn Górniczych. Jest to zrzeszenie 7 przedsiębiorstw związanych z produkcją maszyn górniczych. Są to: Zabrzańskie Zakłady Mechaniczne (należące do Kopex’u), Damel S.A., ELSTA Sp. zo.o., EDJAN, ELHAND TRANSFORMATORY Sp. z o.o., TIMLER, PONAR-Silesia S.A.. Klaster ma za zadanie kształtowanie specjalistycznego rynku, gdzie najważniejsza jest wiedza i wysokiej jakości kapitał ludzki, ułatwienie przepływu informacji i technicznych nowin z branży oraz tworzenie atrakcyjnego rynku pracy. Klaster został zawiązany 8 września 2011 roku. Obecność w Klasterze przedsiębiorstw może pomóc tym mniejszym na realizację wspólnych dużych zamówień, których te mniejsze nie miałyby szans same na realizację. Wymiana wiedzy pozwala na rozwój oraz podnoszenie jakości usług przedsiębiorstw z branży produkcji maszyn górniczych.
FAMUR to grupa składająca się z 8 spółek. Grupa jest liczącym się graczem na rynku światowym i 2 na rynku polskim. Famur zajmuje się kompleksową mechanizację procesu wydobywania węgla metodą ścianową oraz zarządzaniem produkcją. Produkuje głownie wszelkiego rodzaju urządzenia do urabiania, transportu oraz kruszenia węgla kamiennego. Ponadto maszyny do użytku w górnictwie odkrywkowym jak i wodnym. Spółka na koniec 2010 roku zanotowała przychód na poziomie 885 mln zł. Zysk netto wyniósł 80 milionów złotych. Jest to więcej niż w roku poprzednik w którym pojawił się kryzys. Strategia na te lata okazał się być trafna w przeciwieństwie do działań podjętych przez Kopex. Spółka próbuje grać na rynku międzynarodowym. W swojej historii Famur sprzedała następujące ilość kombajnów ścianowych do podanych krajów: Chiny – 267 szt., Czechy – 225 szt., Rosja – 182 szt., Węgry – 43szt., Rumunia – 42 szt.
Jak na całą gospodarkę, tak i na przemysł wydobywczy miał wpływ kryzys z 2009r. W związku z tym kopalnie musiały ograniczyć pieniądze przeznaczane na inwestycje szukając oszczędności w swoich budżetach. Pośrednio ta decyzja miała wpływ na firmy przemysłu maszyn górniczych. Zmusiło to firmy do zmiany cen i strategii. Np. Grupa Kopex obniżyła marże, natomiast Famur pozostawił ceny na podobnym poziomie. Decyzje Kopexu były związane z obniżeniem dochodów przez spółkę, a w przypadku Famur’u drastycznego spadku zleceń.
Bibliografia:
http://www.stockwatch.pl/forum/wpisy-1943_Analiza-branzy-maszyn-g243rniczych.aspx
http://www.klastermg.eu
http://katowice.naszemiasto.pl/artykul/1057603,eksport-nasza-recepta-na-sukces,id,t.html#czytaj_dalej