„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Łukasz Orzech

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych
311[15].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Jan Jureczko
mgr inż. Aleksander Wrana



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Danuta Pawełczyk



Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek







Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[15].Z1.03
„Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

7

5.

Ćwiczenia

11

5.1.

Posługiwanie się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn
i urządzeń górniczych

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2.

Zarządzanie i planowanie napraw i remontów

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3.

Przeglądy, konserwacja i naprawa obudowy zmechanizowanej

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4.

Przeglądy i naprawa pomp wirowych

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5.

Naprawa wiertnic

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

5.6.

Naprawa hydraulicznych podzespołów górniczych oraz sposoby
zapobiegania korozji metali

21

5.6.1. Ćwiczenia

21

5.7.

Kontrola, obsługa i diagnostyka usterek na przykładzie systemu
chłodzenia kombajnu chodnikowego AM 75

23

5.7.1. Ćwiczenia

23

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

25

7. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela „Wykonywanie konserwacji i naprawy

maszyn górniczych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. tekstu przewodniego,
ć

wiczeń praktycznych, pokazu z objaśnieniem. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być

zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych w module

311[15].Z1.01

Posługiwanie się przyrządami

kontrolno-pomiarowym

311[15].Z1

Wytwarzanie i naprawa części maszyn

i urządzeń górniczych

311[15].Z1.03

Wykonywanie konserwacji

i naprawy maszyn górniczych

311[15].Z1.02

Wykonywanie podstawowych operacji

z zakresu obróbki materiałów

i spajania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z tablic fizycznych i mechanicznych,

−

stosować podstawowe i pochodne jednostki układu SI,

−

wykonywać działania na jednostkach,

−

czytać rysunek techniczny,

−

rozumieć podstawowe informacje w dokumentacji techniczno-ruchowej,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu techniki ogólnie pojętej, mechaniki,
hydrauliki, pneumatyki i elektryki,

−

wykonywać podstawowe operacje z zakresu obróbki materiałów i spajania,

−

naprawiać i wytwarzać proste części maszyn,

−

czytać schematy ideowe i wykonawcze,

−

charakteryzować wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy przy naprawach, remontach
i konserwacji,

−

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i napraw,

−

ocenić stan techniczny maszyn górniczych,

−

zaplanować prace konserwacyjno-remontowe,

−

wykonać czynności z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń: instalacyjne,
konserwacyjne, naprawcze i remontowe,

−

scharakteryzować warunki techniczne napraw maszyn górniczych,

−

posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową maszyn górniczych w celu
zidentyfikowania części do naprawy,

−

wykonać drobne naprawy i wymianę uszkodzonych części, zespołów maszyn górniczych,

−

montować i zdemontować zespoły maszyn górniczych,

−

wykonać regulację zespołów i całego urządzenia i całego urządzenia,

−

zastosować

urządzenia

komputerowe

do

sporządzania

harmonogramów

i ewidencjonowania napraw i konserwacji,

−

zastosować urządzenia komputerowe do regulacji procesów technologicznych,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej podczas

remontów i napraw maszyn górniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….…………………..

Modułowy program nauczania: Technik górnictwa podziemnego 311[15]
Moduł:

Wytwarzanie i naprawa części maszyn i urządzeń
górniczych 311[15].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych
311[15].Z1.03

Temat: Ocena poprawności zakresu i opłacalności naprawy za pomocą dostępnych

danych komputerowych

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności zaplanowania przeprowadzenia naprawy wskazanego

urządzenia

Szczegółowe cele
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy,

−

określić zakres prac koniecznych do wykonania naprawy,

−

oszacować czas potrzebny na realizację naprawy,

−

oszacować koszt wykonania naprawy,

−

obsłużyć program komputerowy do prowadzenia gospodarki naprawczej,

−

podjąć decyzję dotycząca opłacalności przeprowadzenia naprawy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie praktyczne,

−

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w zespołach 4–5 osobowych.

Czas:

–

90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wybranego urządzenia,

−

wykaz i cennik części potrzebnych do remontu,

−

przykładowe wyceny ekonomiczne,

−

komputer z programem do prowadzenia gospodarki naprawczej,

−

notes na spostrzeżenia.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

Przebieg zajęć:

Ocena poprawności zakresu i opłacalności naprawy za pomocą dostępnych danych

komputerowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

1.

Sprawy organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć i sposobu wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

3.

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

4.

Realizacja tematu:

−

każdy zespół otrzymuje przykład opisu uszkodzenia wybranego urządzenia,

−

zespoły po uszczegółowieniu wymagań zadania uzgadniają strategię postępowania
(w razie trudności korzystają z pomocy nauczyciela),

−

określają zakres koniecznych do wykonania prac,

−

szacują czas potrzebny na realizację zadania – określają konieczną ilość
roboczogodzin,

−

szacują koszt wykonania naprawy,

−

wyznaczają termin rozpoczęcia i okres trwania naprawy,

−

analizują dodatkowe czynniki mogące mieć wpływ na planowaną naprawę,

−

wprowadzają przygotowane dane do komputera i wykonują symulację planowanej
naprawy,

−

każda z grup przedstawia wynik symulacji,

−

uczniowie dyskutują na temat opłacalności przeprowadzenia określonych napraw
i możliwości obniżenia kosztów.

5.

Nauczyciel analizuje pracę zespołów podczas przygotowywanej prezentacji.

6.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych przez
ucznia umiejętności.

Anonimowa ankieta ewaluacyjna (przykładowa)

MOJA OPINIA O ZAJĘCIACH

1.

Zajęcia wymagały wykorzystania zawartych w materiale nauczania treści.

a. tak

b. raczej tak

c. raczej nie

d. nie

2.

Wykonywane ćwiczenia pomogły mi w lepszym zrozumieniu treści materiału
nauczania.

a tak

b. raczej tak

c. raczej nie

d. nie

3.

Największą trudność podczas wykonywania ćwiczenia sprawiło mi:

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

4.

Podczas wykonywania ćwiczenia zdobyłem następujące umiejętności:

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

5.

Chciałbym się dowiedzieć więcej o

...........................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania: Technik górnictwa podziemnego 311[15]
Moduł:

Wytwarzanie i naprawa części maszyn i urządzeń
górniczych311[15].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych
311[15].Z1.03

Temat: Wymiana noży tnących w organie urabiającym kombajnu chodnikowego

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności analizowania dokumentacji i wykonywania

zaplanowanych czynności

Szczegółowe cele
Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

przeanalizować dokumentację DTR,

−

zastosować wskazówki z dokumentacji DTR,

−

wykonać wymianę wskazanych elementów,

−

zastosować zasady bhp w pracy.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu,

−

prezentacji uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się :

−

ć

wiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w zespołach 2 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe noże tnące,

−

notes na spostrzeżenia.

Uczestnicy: uczniowie technikum kształcącego w zawodzie technik górnictwa

podziemnego.

Zadanie dla ucznia: Przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową kombajnu

chodnikowego. Wymienić zgodnie z DTR noże tnące w organie urabiającym kombajnu
chodnikowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Przebieg zajęć:
1.

Sprawy organizacyjne.

2.

Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć i sposobu wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

3.

Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

4.

Realizacja tematu:

−

każdy zespół otrzymuje dokumentację techniczno-ruchową kombajnu chodnikowego
,

−

zespoły po uszczegółowieniu wymagań zadania uzgadniają strategię postępowania
(w razie trudności korzystają z pomocy nauczyciela),

−

określają zakres koniecznych do wykonania prac,

−

notują wskazówki dotyczące planowanej pracy,

−

po zaakceptowaniu planu przez nauczyciela przystępują do pracy,

−

wymieniają noże tnące z zachowaniem zasad bhp,

−

każda z grup przedstawia wynik swojej pracy.

5.

Nauczyciel analizuje pracę zespołów podczas przygotowywanej prezentacji.

6.

Uczniowie wspólnie z nauczycielem dokonują oceny prac.
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Praca domowa

Sporządzić sprawozdanie z wykonanych prac zawierające: wykaz zaplanowanych

działań, rejestr wykonanych czynności oraz wnioski.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

omówienie z uczniami problemów występujących podczas realizacji ćwiczenia pod
względem merytorycznym jak i organizacyjnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Posługiwanie się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR)

maszyn i urządzeń górniczych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odnaleźć w DTR informacje na temat warunków zasilania wskazanego przez nauczyciela

urządzenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową urządzenia,

2)

wyszukać danych dotyczących warunków (wymagań) zasilania,

3)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

4)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przewodniego tekstu,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść niniejszego ćwiczenia oraz artykuły piśmiennicze,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wybranego urządzenia.

Ćwiczenie 2

Odnaleźć w DTR informacje na temat wymiany noży tnących w kombajnie

chodnikowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową kombajnu chodnikowego,

2)

wyszukać danych dotyczących sposobu wymiany noży tnących,

3)

omówić sposób wykonania prac naprawczych,

4)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

treść niniejszego ćwiczenia oraz artykuły piśmiennicze,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego.

Ćwiczenie 3

Wymienić zgodnie z DTR noże tnące w organie urabiającym kombajnu chodnikowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować poprzednie ćwiczenie,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

wymienić noże postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe noże tnące,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Zarządzanie i planowanie napraw i remontów

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określić terminy konserwacji okresowych na podstawie DTR i danych komputerowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować wymagania zawarte w DTR dotyczące okresowych konserwacji
wybranego urządzenia,

2)

porównać wytyczne producenta z harmonogramem napraw i konserwacji prowadzonych
w programie komputerowym,

3)

dobrać optymalny termin następnej konserwacji,

4)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda przewodniego tekstu,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wybranego urządzenia,

−

komputer z programem do prowadzenia gospodarki naprawczej,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Określić termin, zakres oraz inne niezbędne elementy planowanego remontu wskazanej

maszyny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować wymagania zawarte w DTR dotyczące okresowych konserwacji
wybranego urządzenia,

2)

określić zakres prac remontowych,

3)

określić ilość czasu (roboczogodzin) potrzebnych na wykonanie remontu,

4)

oszacować koszty planowanych prac,

5)

wyznaczyć termin rozpoczęcia i okres trwania remontu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

6)

przeanalizować i uwzględnić dodatkowe czynniki mogące mieć wpływ na planowany
remont,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

8)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wybranego urządzenia,

−

wykaz i cennik części potrzebnych do remontu,

−

przykładowe wyceny ekonomiczne,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 3

Ocenić poprawność zakresu i opłacalności naprawy za pomocą dostępnych danych

komputerowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować wymagania zawarte w DTR dotyczące naprawy wybranego urządzenia,

2)

określić zakres prac naprawczych,

3)

określić ilość czasu (roboczogodzin) potrzebnych na wykonanie naprawy,

4)

oszacować koszty planowanych prac,

5)

wyznaczyć termin rozpoczęcia i okres trwania naprawy,

6)

przeanalizować i uwzględnić dodatkowe czynniki mogące mieć wpływ na planowaną
naprawę,

7)

wprowadzić powyższe dane do komputera i wykonać symulację planowanej naprawy,

8)

porównać wyniki symulacji z propozycją programu i dokonać oceny poprawności zakresu
i opłacalności naprawy,

9)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

10)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wybranego urządzenia,

−

wykaz i cennik części potrzebnych do remontu,

−

przykładowe wyceny ekonomiczne,

−

komputer z programem do prowadzenia gospodarki naprawczej,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Przeglądy,

konserwacja

i

naprawa

obudowy

zmechanizowanej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymienić siłownik hydrauliczny będący podporą końcówki wychylnej stropnicy

w wybranej przez nauczyciela sekcji obudowy zmechanizowanej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej wymiany,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

wymienić siłownik hydrauliczny postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa sekcji obudowy zmechanizowanej,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowy siłownik hydrauliczny,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Wymienić rozdzielacz czterodrogowy sterujący układem sterującym w wybranej przez

nauczyciela sekcji obudowy zmechanizowanej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej wymiany,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

wymienić rozdzielacz czterodrogowy postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi
w DTR,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa sekcji obudowy zmechanizowanej,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowy rozdzielacz czterodrogowy,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 3

Wyczyścić filtr siatkowy w bloku zaworowym wybranej przez nauczyciela sekcji

obudowy zmechanizowanej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej czynności,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

zdemontować filtr, rozebrać go a następnie dokładnie wyczyścić przeznaczonymi do tego
celu detergentami,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa sekcji obudowy zmechanizowanej,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

detergenty do czyszczenia filtrów,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Przeglądy i naprawa pomp wirowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymienić uszczelnienie rurociągu ssawnego wybranego zespołu pompowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej wymiany,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

rozmontować odpowiednio rurociąg uzyskując dostęp do uszkodzonego uszczelnienia,

4)

wymienić uszczelnienie rurociągu ssawnego postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi
w DTR,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

6)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa pompy i rurociągu,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe uszczelnienie,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Rozebrać pompę i usunąć zanieczyszczenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące budowy i demontażu pompy,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

rozmontować odpowiednio pompę uzyskując dostęp do zanieczyszczonych przestrzeni,

4)

wyczyścić pompę odpowiednimi środkami czyszczącymi postępując zgodnie
z wytycznymi zawartymi w DTR,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

6)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa pompy,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

odpowiednie środki czyszczące i konserwujące,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 3

Wymienić łożysko toczne na wale wybranej przez nauczyciela pompy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące budowy i demontażu pompy,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

rozmontować odpowiednio pompę uzyskując dostęp do uszkodzonego łożyska,

4)

wymienić uszkodzone łożysko używając odpowiednich metod i narzędzi postępując
zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

5)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

6)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa pompy,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe łożysko toczne,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Naprawa wiertnic

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Naprawić wyłącznik elektryczny wiertnicy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej naprawy,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

przetransportować wiertnicę w miejsce przeznaczone do napraw,

4)

odłączyć napięcie zasilające wiertnicę,

5)

rozmontować wyłącznik elektryczny i sprawdzić jego poprawność działania postępując
zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

6)

w przypadku braku możliwości naprawy wyłącznika wymienić na nowy,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

8)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wiertnicy,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowy wyłącznik elektryczny,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Wymienić płytki sprzęgła wielopłytkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej wymiany,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

przetransportować wiertnicę w miejsce przeznaczone do napraw,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4)

odłączyć napięcie zasilające wiertnicę,

5)

rozmontować sprzęgło wielopłytkowe i sprawdzić zużycie jego płytek postępując zgodnie
z wytycznymi zawartymi w DTR,

6)

w przypadku zużycia wymienić płytki na nowe,

7)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

8)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa wiertnicy,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowy płytki sprzęgła,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.6. Naprawa hydraulicznych podzespołów górniczych oraz

sposoby zapobiegania korozji metali

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wymienić sprężyny sterujące w rozdzielaczu hydraulicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej czynności,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

zdemontować rozdzielacz, rozebrać go a następnie wymienić sprężyny sterujące
postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa rozdzielacza hydraulicznego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe sprężyny sterujące,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Wymienić uszczelnienie silnika hydraulicznego wskazanego przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej wymiany,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

zdemontować silnik hydrauliczny, rozebrać go uzyskując dostęp do uszkodzonego
uszczelnienia a następnie wymienić uszczelnienie odpowiednimi metodami i narzędziami
postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa silnika hydraulicznego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe uszczelnienie,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 3

Zabezpieczyć przed korozją powierzchnię tłoczyska siłownika hydraulicznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej czynności,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

wysunąć maksymalnie tłoczysko a następnie odpowiednio zabezpieczyć przeznaczonymi
do tego celu środkami postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa siłownika hydraulicznego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

ś

rodki zabezpieczające przed korozją,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.7. Kontrola, obsługa i diagnostyka usterek na przykładzie

systemu chłodzenia kombajnu chodnikowego AM 75

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Prawidłowo zabezpieczyć kombajn przed rozpoczęciem prac konserwacyjnych systemu

chłodzenia kombajnu chodnikowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej czynności,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

zabezpieczyć kombajn postępując zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

elementy zabezpieczające wymagane przy pracach konserwacyjnych i naprawach,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 2

Wymienić uszczelnienie pompy chłodzącej w kombajnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące wymiany uszczelnienia pompy chłodzącej,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

zabezpieczyć odpowiednio kombajn, zdemontować pompę, rozebrać ją uzyskując dostęp
do uszkodzonego uszczelnienia a następnie wymienić uszczelnienie postępując zgodnie
z wytycznymi zawartymi w DTR,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

zapasowe uszczelnienie pompy,

−

notes na spostrzeżenia.

Ćwiczenie 3

Prawidłowo wykonać pokrycie Loctitem połączeń śrubowych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

przeanalizować zapisy w DTR dotyczące planowanej czynności,

2)

przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania ćwiczenia,

3)

pokryć starannie i równomiernie gwint połączenia śrubowego Loctitem postępując
zgodnie z wytycznymi zawartymi w DTR,

4)

zaprezentować wykonane ćwiczenie,

5)

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyzne:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa kombajnu chodnikowego,

−

odpowiednie narzędzia i klucze,

−

sprzęt ochrony osobistej,

−

odpowiednia ilość Loctitu,

−

notes na spostrzeżenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test do jednostki modułowej

„

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn

górniczych”

Test składa się z 24

zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20, 22, 23, 24 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 4, 6, 10, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie20 zadań, w tym co najmniej 1

z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 22 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

Odpowiedź

1

Objaśnić konieczność specjalistycznego
szkolenia

A

P

c

2

Objaśnić skrót DTR

A

P

d

3

Określić zawartość DTR

A

P

a

4

Określić zadania nadzoru nad maszynami

B

PP

d

5

Objaśnić organizację napraw na kopalni

B

P

b

6

Zaplanować remont

B

PP

b

7

Scharakteryzować stanowisko remontowo-
naprawcze

B

P

c

8

Określić korzyści ze stosowania systemów
komputerowych

A

P

d

9

Scharakteryzować funkcję wspomagania
komputerowego

A

P

a

10 Określić cechy symbolizacji

B

PP

c

11

Określić sposób prowadzenia konserwacji
obudów

B

P

b

12 Zastosować zasady użytkowania obudów

B

P

d

13 Określić przyczyny usterek obudów

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

14 Określić zasady pracy pompy

A

P

a

15 Określić cel przeglądów pomp

A

P

d

16 Zdiagnozować usterki pomp

B

P

b

17 Zdiagnozować usterki pomp

B

P

d

18 Zdiagnozować usterki wiertnic

B

PP

c

19 Objaśnić zasady hydrauliki

B

PP

a

20 Objaśnić zasady pracy pompy

B

P

d

21 Określić przyczyny powstawania korozji

B

P

b

22 Dobrać metale odporne na korozję

B

P

a

23 Objaśnić czynności konserwacyjne

B

P

d

24

Określić zakres codziennych przeglądów
kombajnu

B

P

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

8.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

9.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

10.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

5.

Do zadań dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.

6.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7.

Niektóre zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń lub wpisania krótkich
odpowiedzi.

8.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

9.

Jeśli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania będzie Ci sprawiało trudność, wtedy
odłóż ich rozwiązanie na później i wróć do nich, gdy zostanie Ci czas wolny.

10.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Producent maszyny pracownikom obsługi powinien zapewnić
a)

odpowiednie warunki pracy.

b)

media niezbędne do pracy maszyny.

c)

S

zkolenie w zakresie obsługi maszyny.

d)

ś

rodki ochrony osobistej.

2.

DTR jest to
a)

Dokumenty techniczne robót.

b)

Dokumentacja technologiczno-ruchowa.

c)

Dokumentacja technik remontowych.

d)

Dokumentacja techniczno-ruchowa.

3.

W DTR nie są określone
a)

cena zakupu.

b)

informacje dotyczące transportu i magazynowania.

c)

wytyczne dotyczące eksploatacji i użytkowania.

d)

informacje postępowania w sytuacjach awaryjnych.

4.

Do nadzoru nad maszynami i urządzeniami nie należy/należą
a)

bieżące naprawy.

b)

konserwacja maszyn i urządzeń

c)

oględziny.

d)

wydłużenie gwarancji.

5.

Planowane naprawy wykonuje się
a)

pomiędzy zmianami wydobywczymi.

b)

podczas zmiany remontowej.

c)

w dni wolne od pracy.

d)

podczas przeglądów gwarancyjnych.

6.

Określanie lub wyznaczanie czasu trwania remontów to
a)

szacowanie pracochłonności.

b)

normowanie robót.

c)

planowanie remontów.

d)

organizacja remontów.

7.

Do remontowych stanowisk roboczych nie należy stanowisko
a)

demontażu.

b)

obróbki skrawaniem.

c)

operatora.

d)

prób technicznych.

8.

Dzięki systemowi komputerowego przetwarzania danych można
a)

sterować maszynami z powierzchni.

b)

regulować obrotami silników.

c)

usuwać zabezpieczenia.

d)

zwiększyć dyspozycyjność maszyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9.

Do funkcji wspomagania komputerowego nie należy
a)

wymiana uszkodzonych elementów.

b)

transmisja danych.

c)

zarządzanie materiałami.

d)

analiza danych.

10.

Zwartość, jednoznaczność i elastyczność to cechy systemu
a)

planowania.

b)

kontroli.

c)

symbolizacji.

d)

produkcji.

11.

Do służb prowadzących konserwacje obudów zmechanizowanych należą
a)

hydraulicy i elektrycy.

b)

hydraulicy i ślusarze.

c)

elektrycy i ślusarze.

d)

ś

lusarze i sygnaliści.

12.

W hydraulicznych obudowach zmechanizowanych stosuje się
a)

olej hydrauliczny.

b)

wodę.

c)

emulsję olejową.

d)

emulsję wodno-olejową.

13.

Przyczyną nierabowania się podpory nie jest
a)

uszkodzony blok zaworowy.

b)

skrzywiony rdzennik.

c)

zanieczyszczenie spągu.

d)

zanieczyszczony przewód.

14.

W miarę zużywania się części wewnętrznych pomp
a)

wzrastają straty i maleje sprawność.

b)

maleją straty i wzrasta sprawność.

c)

wzrastają straty i wzrasta sprawność.

d)

maleją straty i maleje sprawność.

15.

Celem przeglądu pompy jest
a)

podniesienie ciśnienia.

b)

obniżenie ciśnienia.

c)

obniżenie wydajności.

d)

ocena stopnia zużycia.

16.

Przyczyną grzania się łożysk tocznych pompy nie jest
a)

brak smaru w łożyskach.

b)

praca pompy w kawitacji.

c)

niedostateczne chłodzenie łożyska.

d)

zużycie łożyska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

17.

Przyczyną nadmiernego poboru mocy pompy w czasie rozruchu jest
a)

krzywe ustawienie dławika.

b)

zbyt duża wydajność pompy.

c)

zużyte łożysko.

d)

unieruchomiony zespół wirujący.

18.

Przyczyną braku posuwu roboczego wiertnicy jest
a)

uszkodzona dioda germanowa.

b)

uszkodzony wyłącznik.

c)

zużycie płytki sprzęgła wielopłytkowego.

d)

uszkodzone przewody elektryczne.

19.

Przyczyną wycieku medium roboczego jest
a)

uszkodzenie uszczelnienia.

b)

nieprawidłowe zasterowanie.

c)

zbyt duża wydajność pompy.

d)

za mała średnica przewodu.

20.

Przyczyną wysokiego hałasu pompy nie jest
a)

duży opór w kanałach ssawnych.

b)

zapowietrzenie układu.

c)

kawitacja w kanałach ssawnych.

d)

zbyt mała wydajność.

21.

Przyczyną korozji nie jest
a)

duże wahania temperatury.

b)

duże nasłonecznienie.

c)

duża wilgotność.

d)

kwaśne opary.

22.

Metalem odpornym na korozję nie jest
a)

stal.

b)

srebro.

c)

złoto.

d)

platyna.

23.

Oczyszczaniem mechanicznym powierzchni nie jest
a)

piaskowanie.

b)

szczotkowanie.

c)

szlifowanie.

d)

odtłuszczanie.

24.

Do codziennej kontroli systemu chłodzenia kombajnu chodnikowego AM 75 nie należy

sprawdzenie
a)

ciśnienia wody na pompie.

b)

zużycia łożysk pompy.

c)

działania sterowania sektorowego.

d)

szczelności sterowania sektorowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

21.

a

b

c

d

22.

a

b

c

d

23.

a

b

c

d

24.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Test 2 do jednostki modułowej

„Wykonywanie konserwacji i naprawy

maszyn górniczych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 15, 16 , 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 5, 9, 10, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić prawa użytkownika maszyny

A

P

b

2

Określić zawartość DTR

A

P

c

3

Określić zawartość DTR

A

P

a

4

Zaplanować remonty

B

PP

d

5

Przygotować stanowisko do remontu

B

PP

b

6

Scharakteryzować stanowisko
remontowe

A

P

a

7

Scharakteryzować stanowisko
remontowe

A

P

a

8

Objaśnić proces eksploatacji
urządzenia

B

P

c

9

Określić ideę planowania w gospodarce
naprawczej

B

PP

b

10 Objaśnić proces naprawczy

B

PP

d

11

Określić zakres przeglądu obudów
zmechanizowanych

B

P

c

12

Zdiagnozować stany awaryjne
obudowy zmechanizowanej

B

P

a

13

Określić zakres przeglądu pomp
wirowych

A

P

d

14

Zdiagnozować stany awaryjne pomp
wirowych

B

P

d

15

Zdiagnozować stany awaryjne pomp
wirowych

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

16

Zdiagnozować stany awaryjne pomp
wirowych

B

P

b

17 Zdiagnozować stany awaryjne wiertnic

B

PP

c

18

Dobrać sposobu naprawy podzespołów
hydraulicznych

B

PP

a

19 Scharakteryzować korozję

B

P

b

20 Scharakteryzować korozję

B

P

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

5.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

6.

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

7.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

8.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

9.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

10.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

11.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.

5.

Do zadań dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.

6.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

7.

Niektóre zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń lub wpisania krótkich
odpowiedzi.

8.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

9.

Jeśli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż
ich rozwiązanie na później i wróć do nich, gdy zostanie Ci czas wolny.

10.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Kupujący maszynę od producenta może wymagać
a)

użytkowania maszyny.

b)

wykazu części użytych w maszynie.

c)

części zapasowych po jednej sztuce z każdej użytej w maszynie.

d)

ś

rodki ochrony osobistej.

2.

Do informacji dotyczących użytkowania maszyny zawartych w DTR nie należy
a)

instrukcja dotycząca rozpoznawania i lokalizacji usterek.

b)

opis elementów sterowniczych.

c)

identyfikacja maszyny.

d)

informacja dotycząca niedozwolonego użytkowania maszyny.

3.

W DTR nie są określone informacje dotyczące
a)

ceny zakupu.

b)

użytkowania maszyny.

c)

sytuacji awaryjnych.

d)

przechowywania i transportu.

4.

W planowaniu remontów nie ma istotnego znaczenia
a)

ustalenie wskaźników ekonomicznych remontu.

b)

ustalenie celu działania remontu.

c)

ustalenie zakresu remontu.

d)

wydłużenie gwarancji.

5.

Do konstrukcyjnych przygotowań do remontu nie należy
a)

sporządzenie schematu smarowania.

b)

przygotowanie norm zużycia materiałów.

c)

przygotowanie specyfikacji części zamiennych.

d)

przygotowanie ogólnego rysunku maszyny.

6.

Stanowiskiem roboczym do przeprowadzania napraw i remontów nie jest stanowisko
a)

transportowe.

b)

maszynowe.

c)

aparaturowe.

d)

ręczne.

7.

Do remontowych stanowisk roboczych nie należy stanowisko
a)

kontroli i pomiarów.

b)

obróbki plastycznej.

c)

spawania elektrycznego.

d)

metalizacji natryskowej.

8.

Na proces eksploatacji nie wpływa
a)

zakres i jakość konserwacji.

b)

obróbka technologiczna elementów.

c)

zarządzanie materiałami.

d)

dobór materiałów konstrukcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

9.

Planowanie w sferze gospodarki naprawczej może przebiegać w płaszczyźnie
a)

przygotowawczej.

b)

strategicznej.

c)

odbiorczej.

d)

technologicznej.

10.

Za efektywne wykorzystanie czasu ekip naprawczych jest sprawnie funkcjonująca
a)

rywalizacja między pracownikami.

b)

dział dostarczania materiałów.

c)

kierownictwo pionu.

d)

rozdzielnia robót.

11.

Do codziennego przeglądu obudowy nie należy sprawdzenie
a)

zaworów odcinających.

b)

pracy pompy zasilającej.

c)

wzorcowania manometrów.

d)

stanu elementów mechanicznych.

12.

Przyczyną nie utrzymywania podporności podpory obudowy przy położeniu dźwigni
w pozycji „0” nie jest
a)

uszkodzony siłownik.

b)

wewnętrzny przeciek w podporze.

c)

uszkodzony zawór zwrotny.

d)

uszkodzony zawór przelewowy.

13.

Częstsze przeglądy pomp nie są związane z
a)

właściwościami korodującymi wody.

b)

silnie ścierającymi właściwościami wody.

c)

dużymi ilościami zanieczyszczeń mechanicznych.

d)

wysoką temperaturą wody.

14.

Przyczyną grzania się dławnicy w pompie jest
a)

tarcie między tuleją na wale i tuleją w kadłubie tłocznym.

b)

niewyłączenie pompy zapowietrzonej.

c)

utrudniony odpływ wody z kadłuba tarczy odciążającej.

d)

krzywe ustawienie dławika.

15.

Przyczyną nadmiernych drgań pompy nie jest
a)

praca pompy w kawitacji.

b)

zbyt duża wydajność pompy.

c)

złe wyważenie zespołu wirującego.

d)

obluzowanie się śrub fundamentowych w betonie.

16.

Przyczyną nadmiernego poboru mocy w czasie pracy pompy nie jest
a)

ocieranie wirników o pierścienie uszczelniające.

b)

zła gładkość panewek.

c)

zatarta lub skrzywiona tarcza odciążająca.

d)

zbyt mocno dociśnięty dławik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

17.

Przyczyną braku posuwu manewrowego wiertnicy jest
a)

wyrobione szczęki.

b)

uszkodzony wyłącznik.

c)

zużyte sprzęgło stożkowe.

d)

uszkodzony silnik.

18.

Po naprawie podzespołu hydraulicznego należy
a)

wykonać regulację i badania.

b)

wmontować podzespół do urządzenia.

c)

zmagazynować podzespół jako część zapasową.

d)

zmagazynować podzespół jako część zmodernizowaną.

19.

Korozją elektrochemiczną nie jest korozja
a)

ziemna.

b)

gazowa.

c)

morska.

d)

atmosferyczna.

20.

Pokrycie powierzchni stali warstwą ochronną czarnych tlenków żelaza nazywa się
a)

utlenianiem.

b)

oksydowaniem.

c)

wzbogacaniem.

d)

fosforanowaniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie konserwacji i naprawy maszyn górniczych

Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz brakujące części zdania lub wykonaj rysunek

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7.

LITERATURA

1.

Antoniak J.: Maszyny górnicze część III. Transport kopalniany. Wydawnictwo „Śląsk”
1980

2.

Irresberger H. Zmechanizowane obudowy ścianowe. Podręcznik dla praktyków.
Tiefenbach Polska Sp. z o.o. 2003

3.

Korecki Z.: Maszyny i urządzenia górnicze część I.. Maszynoznawstwo ogólne, maszyny
urabiające, ładujące i zespołowe. Wydawnictwo „Śląsk” 1979

4.

Korecki Z.: Maszyny i urządzenia górnicze część II. Obudowa, maszyny i urządzenia
transportu podziemnego i robót pomocniczych. Wydawnictwo „Śląsk” 1985

5.

Korecki Z.: Napędy i sterowanie hydrauliczne maszyn górniczych. Śląskie Wydawnictwo
Techniczne 1993

6.

Smużyński J.: Obudowy zmechanizowane. Śląskie Wydawnictwo Techniczne 1993

7.

Voest-Alpine Bergtechnik: Instrukcja użytkowania kombajnu chodnikowego ALPINE
MINER AM 75

8.

Wilk S.: Górnicze pompy wirowe. Śląskie Wydawnictwo Techniczne 1994

9.

http://83.19.187.194/~mikaa/PS/rozne%20od%20przemka/Zarz%B9dzanie%20%9Crodk
ami%20trwa%B3ymi%20cz%EA%9C%E6%202.doc

10.

http://www.famur.com.pl/

11.

http://www.glinik.pl/

12.

http://www.komag.gliwice.pl/~komag/index.php?artykul=cmg-ate-ocezg7

13.

http://www.ponar-wadowice.pl/rozdzielacze_suwakowe.html

14.

http://www.totalpolska.pl/wiedza/rozdzial%2016.pdf

15.

http://www.zzm.com.pl/

Literatura metodyczna
1.

Krogulec-Sobowiec M., Rudziński M.: Poradnik dla autorów pakietów edukacyjnych.
KOWEZiU, Warszawa 2003

2.

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia
Kadr, Fundusz Współpracy, Warszawa 1997

3.

Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut Technologii
Eksploatacji, Radom 1998