Informatyka prawnicza

1

Informatyka prawnicza

Informatyka prawnicza – dziedzina nauki, której głównym przedmiotem badań są procesy gromadzenia,

systematyzowania, przetwarzania (w tym aktualizowania) i wyszukiwania informacji o prawie przy pomocy

komputera.

Historia informatyki prawniczej w Polsce

Pojawienie się w latach 50. XX wieku komputerów stworzyło możliwość gromadzenia, systematyzowania,

przetwarzania i wyszukiwania informacji prawnej na niespotykaną do tej pory skalę. Dlatego już w latach 60. XX w.

rozpoczęto prowadzenie badań naukowych na ten temat. Wtedy też pojawiło się określenie "informatyka

prawnicza". W Polsce określenie to po raz pierwszy zostało użyte przez Jerzego Wróblewskiego w 1970 w referacie

zatytułowanym "Informatyka prawnicza – możliwości zastosowania cybernetyki" (rok później referat ten został

opublikowany w Państwie i Prawie nr 3-4). Dyscypliną pokrewną, a zarazem nieco starszą od informatyki

prawniczej, jest cybernetyka prawnicza.

Prekursorem i propagatorem obu tych dziedzin nauki był profesor Franciszek Studnicki, który w 1974 opublikował

pierwszy w Polsce skrypt (poradnik) dotyczący systemów wyszukiwawczych w zakresie prawa, a w 1978 –

podręcznik akademicki na ten temat.

Informatyka prawnicza przeżywała dynamiczny rozwój w drugiej połowie lat 70. i pierwszej połowie lat 80. XX

wieku. Wynikało to przede wszystkim z tego, że wielu przedstawicieli teorii prawa było zaangażowanych w prace

teoretyczno-projektowe związane z tworzeniem pierwszego w Polsce systemu informacji prawnej – Centralnego

Zautomatyzowanego Rejestru Aktów Normatywnych, które rozpoczęto w ośrodku informatycznym Biblioteki

Sejmowej w 1974. Dzięki temu w omawianym okresie pojawiło się kilka podręczników (poza podręcznikiem

Franciszka Studnickiego w tym czasie ukazały się również podręczniki Andrzeja Mrózka, Jerzego Kurcyusza,

Henryka Rota i Elżbiety Kolasińskiej oraz Małgorzaty Król, Zbigniewa Wojnickiego, Jerzego Wróblewskiego i

Marka Zirk-Sadowskiego), zbiorów artykułów oraz materiałów z konferencji.

W latach 90. zainteresowanie informatyką prawniczą spadło. Z ważniejszych prac z tego okresu warto wspomnieć

przede wszystkim opracowanie przekrojowe Diany Pietruch-Reizes dotyczące rozwoju środków przekazu informacji

o prawie z 1991 oraz podręcznik Jacka Petzela z 1999. W tym jednak okresie znaczący rozwój następował w

zakresie praktycznych zastosowań informatyki prawniczej, zaczęły bowiem powstawać systemy informacji prawnej.

W związku z tym, że prawo polskie ulegało w tym okresie ogromnym przeobrażeniom, systemy te zaczęły odgrywać

rolę podstawowego narzędzia w codziennej pracy prawników. To z kolei spowodowało, że pojawiła się potrzeba

prowadzenia badań naukowych analizujących wpływ systemów informacji prawnej na proces przepływu informacji

o prawie. Przykładem takiego nowego podejścia do zadań informatyki prawniczej jest podręcznik Wojciecha

Wiewiórowskiego i Grzegorza Wierczyńskiego, którego pierwsze wydanie ukazało się w 2006.

Zakres badań, którymi zajmuje się informatyka prawnicza stopniowo ewoluował. Początkowo do informatyki

prawniczej zaliczano badanie:

1.

1. procesów gromadzenia, systematyzowania, przetwarzania i wyszukiwania informacji o prawie za pomocą

komputerów,

2.

2. tworzenia i funkcjonowania baz z informacją faktograficzną przydatną w procesie tworzenia prawa,
3.

3. tworzenia i funkcjonowania programów automatycznego rozstrzygania,

4.

4. przepisów związanych z tymi procesami, takich jak przepisy o ochronie danych osobowych, ochronie programów

komputerowych itp.

Znaczące prace naukowe z informatyki prawniczej dotyczą głównie pierwszej grupy zagadnień i skupiają się na

procesach przepływu informacji o prawie. W procesach tych szczególną rolę odgrywają obecnie systemy informacji

prawnej i to na nich skupia się informatyka prawnicza. Badania teoretyczne nad drugą i trzecią grupą zagadnień nie

Informatyka prawnicza

2

wyszły poza wstępną fazę, natomiast badania z czwartej grupy przekształciły się w odrębną dziedzinę, zwaną

niekiedy "prawem nowoczesnych technologii" lub "prawem komputerowym".

Na początku lat 90. XX w. Diana Pietruch-Reizes postulowała rozszerzenie badań nad przepływem informacji o

prawie. Miała do tego służyć nowa dziedzina nauki – informologia prawa. O ile zaproponowana nazwa jak do tej

pory nie zyskała szerszego uznania, o tyle sama idea objęcia jednolitymi badaniami całości procesów przepływu

informacji o prawie jest uznawana za słuszną. Dlatego też w zakresie zainteresowań informatyki prawniczej

pojawiły się badania nad informacyjnym (komunikacyjnym) aspektem zasad redagowania i ogłaszania aktów

prawnych.

Literatura przedmiotu

• Jacek Janowski, Informatyka prawnicza, Warszawa 2011

• Jerzy Kurcyusz, Wprowadzenie do nauki o informacji i informatyce prawniczej. Skrypt, Katowice 1979

• Andrzej Mrózek, Problemy informatyki prawniczej, Toruń 1977

• Jacek Petzel, Informatyka prawnicza. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 1999

• Diana Pietruch–Reizes, Rozwój środków przekazu informacji o prawie, Katowice 1991

• Prawne problemy systemów informatycznych. Materiały z konferencji, Warszawa 26–28 października 1978,

Warszawa 1978

• Henryk Rot, Elżbieta Kolasińska, Podstawy cybernetyki i informatyki prawniczej, Wrocław 1983

• Franciszek Studnicki, Przepływ wiadomości o normach prawa, Zeszyty Naukowe UJ Prace Prawnicze 1965, z. 32

• Franciszek Studnicki, Cybernetyka i prawo, Warszawa 1969

• Franciszek Studnicki, Wstęp do informatyki prawniczej. Automatyczne systemy wyszukiwawcze. Poradnik

zawodowy, Lublin 1974

• Franciszek Studnicki, Wprowadzenie do informatyki prawniczej. Zautomatyzowane wyszukiwanie informacji

prawniczej, Warszawa 1978

• Franciszek Studnicki, Jarosław Fall, Andrzej Łachwa, Ewa Stabrawa, Odesłania w tekstach prawnych. Ku

metodom ich zautomatyzowanej interpretacji, Kraków 1990, Zeszyty Naukowe UJ Prace Prawnicze 1990, z. 136

• Andrzej Szewc (red.), Informacja naukowo–techniczna a prawo, Katowice 1984

• Wojciech Wiewiórowski, Grzegorz Wierczyński, Informatyka prawnicza. Technologia informacyjna dla

prawników i administracji publicznej, Wyd. II, Warszawa 2008

• Jerzy Wróblewski (red.), Wstęp do informatyki prawniczej, Warszawa 1985

• Sylwester Zawadzki (red.), Studia z informatyki prawniczej, Warszawa 1978

Źródła i autorzy artykułu

3

Źródła i autorzy artykułu

Informatyka prawnicza  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=27456405  Autorzy: Eteru, Grzegorz Dąbrowski, Grzegorz Wierczynski, Lampak, PMG, Robson309, Rozek19, 3
anonimowych edycji

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
//creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/