Podstawowe parametry i oznaczenia, budowa

Rozmiar opony

W oponach stosowanych w lekkich samochodach 4WD stosuje się dwa oznaczenia rozmiarów.

- metryczne (np. 215 R15, 255/70 R15, 205 R16, 235/85 R16, 265/75 R16, 265-80 R16, 280/85-16...) -
którego pierwsza część składająca się z cyfr wskazuje przybliżoną największą szerokość opony (nie bieżnika!)
oraz wysokość profilu (po znaku "/" wyrażoną jako procent szerokości, zaś druga nominalną średnicą osadzenia
na obręczy;

- calowe (np. 31x10.50 R15, 34-14.50-16, 35x12.50 R16.5, 7.50 R16, 8.40-15, 10 R15, 9/34-16...), z których
Amerykanie wydzielają jeszcze: "numeric" (np. 10 R15, 7.50 R16) i "high flotation" (np. 31x10.50 R15, 34-
14.50-16)

Oznaczenie rozmiaru zawiera także wiadomość na temat konstrukcji wewnętrznej opony. Jeżeli miejsce
oddzielające dwa cyfrowe człony oznaczenia zajmuje litera "R", to mamy do czynienia z konstrukcją radialną
ogumienia, jeśli w tym samym miejscu znajduje się "-", - z diagonalną, zwykle zaś diagonalną opasaną.

Inne oznaczenia rozmiarów, jak np. amerykańskie alfanumeryczne - są już obecnie praktycznie niespotykane.
Jedyny wyjątek stanowią sportowe opony wyczynowe, które wzorem opon samochodów rajdowych, przez
niektóre firmy oznaczane są przez podanie nominalnej średnicy i nominalnej szerokości bieżnika, np. 16/78-16
(16 - średnica osadzenia/16 - 160 mm nominalnej szerokości bieżnika i 780 mm nominalnej średnicy
zewnętrznej). Zdarzają się również oznaczenia mieszane calowo-metryczne, np. 11/80-15.

W na tzw. pierwsze wyposażenie samochodów terenowych stosuje się najczęściej ogumienie na koła 15- i 16-
calowe (nieliczne wyjątki to np. ARO serii 10 - opony 14-calowe, LuAZ - opony 13-calowe, czy Hummer - opony
16,5-calowe); daje się przy tym zaobserwować tendencja do coraz szerszego stosowania kół 16-calowych z
ogumieniem o niższym profilu, a nawet większych 17- i 18-calowych w samochodach luksusowych (np. Range
Rover, Puch G). Rozmiary "pierwszego wyposażenia" zawierają się pomiędzy 195-275 przy profilach od pełnego
(ok. 0,8-0,82 dla rozmiarów metrycznych i 1,00-1,25 dla calowych "numeric") do 0,55. Praktycznie wszystkie
obecnie sprzedawane modele samochodów 4WD posiadają ogumienie radialne; wyjątek stanowią np. auta
rosyjskie, w których ciągle spotykamy ogumienie diagonalne - np. Lada Niva (6.95-16), czy UAZ (8.40-15).
Ogumienie typu "high flotation" występuje tylko na rynku wtórnym. Na rynek wtórny przeznaczane są opony o
średnicach osadzeń: 15'', 16'', 16,5'', 17'' i 18''. Największe standardowe rozmiary calowe "high flotation" to
35x12.50 (choć spotyka się jeszcze większe np. średnice "38" i szerokości "14.50" nie wspominając o
zastosowaniach "big foot"), calowe "metric" - 9.00 i 10.00 (ale również większe np. 11.00), metryczne - 285/75
i 255/85 (również większe np. 280/85, czy 325/65).

Jeżeli chodzi o użytkowanie terenowe zastosowanie zyskują profile od 70 wzwyż, od czego również są wyjątki
np. przy najszerszych, nietypowych rozmiarach. Należy pamiętać, że od wielkości ogumienia - szerokości i
wysokości profilu - zależy głębokość bieżnika. Im niższy profil lub węższa opona, tym płytszy bieżnik i
odwrotnie.

Szerokość osadzenia - opona/felg

Każdemu rozmiarowi opony przypisany jest zakres dopuszczalnych, nominalnych szerokości felg. Im szersza lub
niższa opona, tym szerokości felg są większe i odwrotnie. Wytwórcy ogumienia podają też optymalną z punku
widzenia współpracy opona-felga szerokość felgi. Zwykle na konkretnej feldze jesteśmy w stanie zamontować
wiele opon o różnych szerokościach i wysokościach profilu. Z punktu widzenia jazdy w terenie, celowym wydaje
się stosowanie szerokości felg od wymiaru optymalnego w dół. Wtedy felga chroniona jest przed uszkodzeniem
w twardych koleinach, przy klinowaniu się kół pomiędzy kamieniami itp. Poza tym im wyższy profil opony, tym
węższa felga może być do niej stosowana. Osobna sprawa to kształt osadzenia - część producentów ogumienia
zaleca odpowiednie ich kształty dla swoich wyrobów, co jest szczególnie ważne w przypadku opon
bezdętkowych.

Zalecane szerokości osadzenia felg wybranych rozmiarów opon [w nawiasach podane
rozmiary optymalne]:

Rozmiar opony

Szerokość felgi [inch]

195 R15

41/2-7 [5]

215 R15

5-71/2 [51/2]

205/75 R15

5-71/2 [51/2]

215/75 R15

51/2-71/2 [6]

225/75 R15

6-8 [6]

235/75 R15

6-81/2 [61/2]

255/75 R15

61/2-9 [71/2]

265/75 R15

7-9 [8]

205/70 R15

5-71/2 [6]

215/70 R15

51/2-71/2 [61/2]

225/70 R15

6-8 [61/2]

235/70 R15

6-81/2 [61/2]

255/70 R15

61/2-9 [71/2]

265/70 R15

7-9 [8]

30x9.50 R15

61/2-81/2 [71/2]

31x10.50 R15

7-9 [81/2]

31x11.50 R15

8-10 [9]

32x11.50 R15

8-10 [9]

33x12.50 R15

81/2-11 [10]

35x12.50 R15

81/2-11 [10]

8.40-15 [6]
215/85 R16

51/2-7 [6]

235/85 R16

6-7 [61/2]

255/85 R16

61/2-81/5 [7]

175 R16

41/2-6 [5]

205 R16 (205/80 R16)

51/2-7 [6]

215/80 R16

51/2-71/2 [6]

225/75 R16

6-7 [6]

245/75 R16

61/2-8 [7]

265/75 R16

61/2-81/2 [71/2]

285/75 R16

71/2-9 [8]

215/70 R16

51/2-71/2 [61/2]

225/70 R16

6-8 [61/2]

235/70 R16

61/2-81/2 [7]

245/70 R16

7-81/2 [7]

265/70 R16

71/2-9 [8]

275/70 R16

71/2-10 [8]

6.95-16 [5]
6.00 R16

41/2-51/2 [41/2]

6.50 R16

41/2-51/2 [41/2]

7.00 R16

41/2-6 [51/2]

7.50 R16

51/2-7 [6]

8.25 R16

6-61/2 [61/2]

9.00 R16

6-61/2 [61/2]

UWAGA:

Powyższa tabela ma charakter orientacyjny. Przy wyborze konkretnego rozmiaru, modelu i
wytwórcy należy zachować zgodność rozmiaru felgi i kształtu rantu z wymaganiami producenta
opony.

Budowa zewnętrzna

W każdej oponie samochodowej można wyróżnić kilka jej stref (części): bieżnik (czoło bieżnika), bark, bok
oraz stopkę.

Konstrukcja wewnętrzna

Ze względu na konstrukcję wewnętrzną opony dzieli się na diagonalne, diagonalne-opasane i radialne. Opona
diagonalna i diagonalna-opasana odznaczają się karkasem, którego nici ułożone są skośnie (tworzą przekroje
skośne), natomiast opona radialna - karkasem z nićmi kordu ułożonymi radialnie (tworzą przekroje
poprzeczne). W starszych oponach diagonalnych nośność opony osiągano przez zwiększanie ilości warstw kordu
w oponie; potem zaczęto dodawać opasanie. Opasanie stosuje się obecnie zarówno w oponach radialnych jak i
diagonalnych. Początkowo nici kordów wykonywano z bawełny, następnie dołączono tworzywa sztuczne oraz
stal. O konstrukcji wewnętrznej radialnej opony świadczy napis "Radial" lub literka "R" w oznaczeniu rozmiaru.
Ilość warstw oraz materiał karkasu i opasań opisane są na boku opony, zwykle w jej dolnej części tuż powyżej
stopki. Przykład:

Tread plies: 2 polyester 1 poliamide 2 steel

Sidewall plies: 2 polyester

Opasanie w oponie służy zarówno zwiększeniu jej nośności lub odporności na długotrwałe, chwilowe lub
impulsowe przeciążenia, lepszemu rozłożeniu nacisków w śladzie opona - droga, zabezpieczeniu przed
przebiciem. Opony do zastosowań terenowych powinny posiadać opasanie zabezpieczające nie tylko czoło
bieżnika, ale również bark opony.

Opony diagonalne, w porównaniu z radialnymi, cechują się większą sztywnością boków (mniejsza strzałka
ugięcia opony pod obciążeniem, większy prześwit, gorsze pochłanianie nierówności, niższy komfort jazdy),
bardziej wyoblonym bieżnikiem (gorszy rozkład nacisków na podłoże, bardzo duża wrażliwość na niewłaściwe
ciśnienie, wysokie opory toczenia), wyższą masą, większym wydzielaniem i gorszym odprowadzaniem ciepła,
niższą trwałością, ale - przy odpowiednim wykonaniu - mniejszą wrażliwością na nagłe, miejscowe obciążenia.
Nowoczesne wyroby to przede wszystkim opony radialne. Niektóre firmy wytwarzają nadal ogumienie
diagonalne opasane - zwykle chodzi albo o tanie i prymitywne wyroby (typu opony rosyjskie, tureckie, chińskie,
do niedawna jeszcze polskie, niektóre amerykańskie i inne) albo o kultowe i drogie opony, jak Mickey
Thompson, czy Interco.

Mieszanka gumowa

Współczesne opony wykorzystują w mieszance gumowej zarówno składniki syntetyczne jak i naturalne. Jako
wypełniacze w mieszankach stosuje się składniki na bazie węgla - np. sadze - a w niektórych dodatkowo także
składniki na bazie krzemionki. Osiąga się w ten sposób gumę o różnych właściwościach - twardość, podatność,
porowatość, zdolność oddawania ciepła - a przez to głównie odporność na zużycie i uszkodzenia, opory
toczenia, głośność oraz przyczepność. Większość opon do pojazdów 4WD to wyroby całoroczne. Ich guma musi
łączyć zalety opony zimowej i letniej, a przy tym wykazywać możliwie wysoką trwałość i odporność na
uszkodzenia nawet w najtrudniejszych warunkach pracy. W oponach starszej konstrukcji wykorzystywano
miękką mieszankę gumową z wypełniaczem sadzowym, jednak trwałość takich opon nie była zadowalająca,
podobnie jak i stabilność, czy kierowalność, opory toczenia itp. Nowe technologie gumy, zwłaszcza dodatki
krzemionki i syntetycznych cząstek węgla pozwoliły na wyeliminowanie w dużej mierze powyższych
mankamentów. Pozwoliło to także na tworzenie opon typowo zimowych o parametrach nie ustępujących
nowoczesnym oponom samochodów osobowych. Z drugiej strony mamy opony do zastosowań pustynnych,
militarnych i ekspedycyjnych, gdzie chodzi o bieżnik - w tym mieszankę gumową - odporny na ścieranie,
wysokie temperatury, uszkodzenia ostrymi kamieniami itp. Powyższe parametry osiąga się oczywiście także
poprzez ukształtowanie bieżnika, profil i rozmiar opony oraz jej konstrukcję wewnętrzną. Część wyżej
zaawansowanych opon do zastosowań terenowych lub uniwersalnych wykorzystuje różne mieszanki gumowe.
Dla przykładu inna może być stosowana na bieżnik i strefę barkową, a inna na narażony w terenie na
uszkodzenia bok opony, czy stopkę. W przypadku zakupu opony terenowej warto zwrócić uwagę także na
zewnętrzne wzmocnienia części przejścia barku w bok - dodatkowe zgrubienie gumy jest w tym miejscu bardzo
wskazanie.

Nowa i bieżnikowana

Dostępne w handlu opony ze względu na sposób wykonania można podzielić na fabrycznie nowe, fabrycznie
bieżnikowane i warsztatowo bieżnikowane. Te pierwsze wykazują najlepsze parametry użytkowo-eksploatacyjne
uzależnione od marki producenta i typu opony, wieku konstrukcji itp. Opony fabrycznie bieżnikowane
wytwarzane są w oparciu o zweryfikowane co do stanu technicznego karkasy konkretnych modeli opon jednego

producenta. Po zdjęciu zewnętrznych warstw gumy i dodatkowych czynnościach przygotowawczych poddawane
są odnowieniu, nałożeniu bieżnika i zwulkanizowaniu. W efekcie otrzymuje się wyrób o parametrach zbliżonych
do oryginału pod warunkiem zastosowania odpowiedniej technologii i materiałów. Dobre firmy wykorzystują
licencjonowane mieszanki gumowe i formy bieżników znanych producentów (np. Michelin, BF Goodrich,
Goodyear, Bridgestone/Firestone, General Tire) lub własne. Opony te jednak są nieco cięższe i większe od
oryginałów. Na polskim rynku dostępne są przede wszystkim opony włoskie i brytyjskie, głównie: Technic,
Colway, Marangoni; wśród pozostałych dostępnych w Europie wymienić warto opony Bronco o zastosowaniach
od uniwersalnych AT po ekstremalne. Opony o bardzo ostrej rzeźbie mogą nie posiadać dopuszczenia do ruchu
po drogach publicznych, być przeznaczone do pojazdów wolnobieżnych lub posiadać bardzo drastyczne
ograniczenie dopuszczalnych prędkości maksymalnych. Trzecia grupa opon - warsztatowo bieżnikowane -
wykonywane są zwykle przez mniejsze lub większe serwisy oponiarskie oraz małe i średnie firmy specjalizujące
się w bieżnikowaniu opon. Jakość tych opon zależy od solidności producenta. Stosują one najczęściej
technologię bieżnikowania "na gorąco" samego pasa bieżnika. Tak otrzymane opony mają najniższą wśród
wymienionych trwałość i najgorsze parametry eksploatacyjne (obowiązują ewentualne ograniczenia jak w
oponach bieżnikowanych fabrycznie). Najczęstsze wady to odwarstwianie się bieżnika. Do tego typu
bieżnikowania nadają się tylko opony góra 3-4 letnie o nieuszkodzonej konstrukcji wewnętrznej, boku i stopce.
Do niedawna w Polsce istniało wiele firm trudniących się bieżnikowaniem; obecnie obserwuje się stopniowe ich
zanikanie.

Opony powinny posiadać oznaczenie: "bieżnikowane", "retread", "runderneuert" i ewentualne dopuszczenia np.
TÜV.

Rodzaj bieżnika

Temat rzeka. Po pierwsze, nie ma bieżników uniwersalnych, czyli takich, które zapewniają najwyższe parametry
jednocześnie w terenie i na drodze - zawsze przy wzroście jednych, maleją drugie. Po drugie, większość opon
do samochodów 4WD to opony posiadające oznaczenie M+S, ale w rozumieniu "całoroczne"; tylko niektóre,
najnowsze modele to opony typowo "zimowe". Po trzecie, o właściwościach terenowych nie decyduje wyłącznie
bieżnik opony, ale również konstrukcja wewnętrzna oraz wysokość opony, dostosowanie szerokości opony do
masy samochodu itp.

Bieżnik opony składa się z zwykle z rozmieszczonych na obwodzie i szerokości występów i żeber oddzielonych
rowkami, ewentualnie naciętych tzw. lamelami.

Wyróżnia się bieżniki tzw. symetryczne i niesymetryczne oraz kierunkowe i niekierunkowe. W bieżniku
symetrycznym obydwie części bieżnika - prawa i lewa - mają taką samą konstrukcję (intuicyjnie pojmowalne?);
w niesymetrycznych część (strona) zakładana "do wewnątrz" pojazdu jest zazwyczaj mniej wypełniona i
otwarta, zewnętrzna bardziej wypełniona i z zamkniętym żebrem krawędzi bieżnika. To wymysł ostatnich lat w
pojazdach 4WD ze względu na zapewnienie jako takiej trakcji w terenie i bezpieczeństwa na drodze w szybkich i
mocnych samochodach. Bieżniki kierunkowe posiadają umowną płaszczyznę symetrii przechodzącą przez
płaszczyznę bieżnika (głównie sprowadza się to do stosowania ułożonych w charakterystyczną jodełkę
występów i rowków głównych - najprostszy przykład to rolnicze "traktory" lub "farmery"). W oponach
niekierunkowych analogiczne rowki i występy przebiegają diagonalnie (skośnie lub krzyżowo).

Najważniejsze parametry charakteryzujące rzeźbę bieżnika opony to: podziałka, głębokość rowków, szerokość
rowków, kąt rozwarcia rowków, wskaźnik wypełnienia, ilość nacięć klocków (lamelek), kształt występów i żeber
bieżnika, otwartość poszczególnych stref bieżnika, głębokość urzeźbienia barku, rzeczywista szerokość bieżnika.

Podziałka - w najprostszym rozumieniu to wielkość pełnych par głównych występ-rowek; może być różna dla
różnych części bieżnika, np. w środku czoła i w strefie barkowej; w nowoczesnych oponach podziałka bieżnika
nie jest równomierna dla uzyskania jak najmniejszego hałasu podczas toczenia.

Wskaźnik wypełnienia - to powierzchnia czynna przylegania występów bieżnika w śladzie opony do zarysu
powierzchni całkowitej śladu opony.

Głębokość rowków - sprawa chyba jasna

Szerokość rowków - szerokość rowków pomiędzy występami mierzona na powierzchni bieżnika

Kąt rozwarcia rowków - kąt zawarty pomiędzy płaszczyznami bocznymi występów bieżnika

Głębokość urzeźbienia barku - odległość mierzona od powierzchni bieżnika na jego krawędzi z barkiem do
końca urzeźbienia barku

Ilość nacięć występów - ilość nacięć (lameli) na jednym elemencie bieżnika lub na całym bieżniku

Otwarcie rzeźby - stosunek szerokości rowków poprzecznych lub quasi poprzecznych do szerokości występów
mierzona w płaszczyźnie bocznej opony; dla różnych stref bieżnika otwarcie może być różne; pełne żebra
obwodowe czynią strefę zamkniętą

Kształt występów (żeber) - zarys występów lub żeber na powierzchni bieżnika

Szerokość bieżnika- szerokość bieżnika mierzona pomiędzy zarysem zewnętrznych krawędzi bieżnika

Funkcje bieżnika zbieżne są z funkcjami całego koła ogumionego (często wzajemnie nie do pogodzenia), to
najogólniej zapewnienie pojazdowi:

•

przyczepności do podłoża podczas napędu, hamowania lub jazd po łuku,

•

odpowiedniej kierowalności,

•

najmniejszego znoszenia na zakrętach,

•

stabilności w jeździe na wprost,

•

najmniejszych oporów i głośności toczenia,

•

możliwie wysokiego komfortu jazdy,

Formy przenoszenia napędu na podłoże. Jest ich kilka lecz zwykle występują wspólnie (zależnie od warunków i
techniki jazdy).

•

Przez tarcie powierzchni występów bieżnika podczas toczenia bez poślizgu lub w poślizgu [twarde,
równe, mało podatne pionowo podłoże lub miękkie ale ubite przez występy bieżnika]

•

Przez ścinanie warstw podłoża w poślizgu (tarcie pomiędzy warstwami gruntu) lub zazębianie się o
podłoże występami bieżnika lub lamelami przy toczeniu bez poślizgu [podatne, ale raczej zwięzłe
podłoża jak miękka ziemia, glina, śnieg, ale również nierówne i twarde podłoża jak skały, wystające
ostre kamienie itp.]

•

Przez opływ podłoża w rowkach bieżnika i związane z tym tarcie wynikające z poślizgu koła [luźny,
głęboki piasek, w mniejszym stopniu także inne, zwłaszcza sypkie podłoża oraz "płyny" jak woda,
błoto]

•

Przez "odrzut" podłoża z rowków bieżnika [zauważalny tylko w przypadku bardzo szerokich kół i
agresywnych, głębokich bieżników, w lekkich pojazdach o bardzo mocnych silnikach i przy bardzo
dużym poślizgu]

Mając na uwadze powyższą analizę można w miarę skutecznie projektować oraz dobierać właściwe dla pojazdu,
stylu i warunków jazdy bieżniki, a zatem i konkretne opony.

Funkcje poszczególnych części bieżnika. Jak wskazuje doświadczenie i teoria, odpowiednie części bieżnika i ich
ukształtowanie mają wpływ na konkretne właściwości bieżnika, czyli zachowanie się obciążonej opony w
kontakcie z podłożem . I tak, wypełnienie środka, głównie chodzi o centralne, pełne żebro obwodowe, nadaje
oponie stabilność w jeździe na wprost. Pełna strefa zewnętrzna bieżnika zapewnia małe kąty znoszenia i dobrą
kierowalność, poprawia cichobieżność i trwałość bieżnika przy pokonywaniu łuków na nawierzchniach równych i
twardych, ale utrudnia jazdę (przyczepność) w koleinach i na podłożu podatnym oraz oczyszczanie się bieżnika.
Wynika stąd stosowanie bieżników niesymetrycznych. Gęsta podziałka i otwarte występy w centralnej części
bieżnika sprzyjają przyczepności i dobremu samooczyszczaniu, ale zwiększają głośność i zmniejszają trwałość.
Ostro zarysowane występy bieżnika i duża ilość szczelin (lamelek) dają ten sam efekt i odwrotnie. Przykłady
można mnożyć, ale najlepiej porównać sobie kilka opon o różnym przeznaczeniu: zimowe, błotne, piaskowe, do
samochodów użytkowych i o wykorzystaniu sportowym, itp. Trzeba też pamiętać, że opona to całość - bieżnik,
guma, konstrukcja wewnętrzna plus odpowiedni rozmiar, ciśnienie. Dlatego też często dobry, duży "atek"
będzie jeździł lepiej niż kiepski "mud".

Wśród opon do samochodów 4WD (terenowych) wyróżnić można kilka podstawowych rodzajów bieżnika:

•

błotny-terenowy (oznaczany jako: MT, M/T, Mud Terrain, O/R) - charakteryzuje go trzy lub
czterorzędowe, kierunkowe lub niekierunkowe oraz zazwyczaj symetryczne ułożenie występów bieżnika
- jeden lub dwa w czole i po jednym na każdym z barków, całkowicie otwarta rzeźba tak czoła, jak i
barków bieżnika, duża głębokość rzeźby, szerokie i rozwarte pod dużym kątem występy (klocki)
bieżnika, niski wskaźnik wypełnienia, brak szczelin lamelowych; opony MT posiadają zwykle miękką
gumę bieżnika i indeks M+S (w rozumieniu - całoroczne); wytwarzane w bardzo szerokim zakresie
rozmiarów; przykłady - BF Goodrich Mud Terrain, General Grabber MT, Michelin 4x4 O/R XZL,
Bridgestone Dueler M/T D671/D672, Goodyear Wrangler MT, Dunlop Grandtrek MT1, Fulda
Tramp Trac, Pirelli Armstrong MT, Pirelli Scorpion Mud, Yokohama Y812 Mud Digger,
Yokohama Geolander MT, Hercules Terra Trac OTR, Cooper Discoverer STT, Marshal 833,
Straton Mud King, Interco Super Swamper TSL, Kelly Safari DTL, Hankook T34, Hankook
T24, Mickey Thompson Baja Belted Classic, Mastercraft Courser Radial OTD, Gilette
Widetrack Baja XT, Colway C-Trax MT, Technic Tracker II-MT/Tracker MT, Bronco Black
Diamond, Bronco Terminator, Bronco Dirt Devil, Bronco Mudslinger

•

błotno-uniwersalny terenowy - kilka modeli opon raczej starszej konstrukcji charakteryzujących się
rzeźbą podobną do klasycznych opon MT, lecz posiadające pewną ilość lameli, swego rodzaju
przejściówka pomiędzy MT i AT; przykłady - Goodyear G48, Toyo 785, Pirelli Scorpion LT

•

błotny-terenowy - (do zastosowań specjalnych, wojskowych, użytkowych) charakteryzuje się bardzo
małym wskaźnikiem wypełnienia, bardzo dużą wielkością i rozwarciem występów oraz bardzo dużą
podziałką, bardzo dużą głębokością bieżnika, bez lub z minimalną ilością lamelek, z szeroko otwartą
strefą barkową; mogą posiadać wskaźnik M+S, wytwarzane w rozmiarach calowych "metric",
najczęściej na koła 16-calowe; przykłady - Goodyear G90/Fulda U12, Michelin XCL, Firestone
SAT, General SAG, Silverstone MT-117, Ja-192, Stomil T-11

•

uniwersalny-terenowo drogowy (oznaczany jako: AT, A/T, All Terrain) - charakteryzuje się cztero lub
pięciorzędowym bieżnikiem, o dość dużej podziałce, jedną do trzech lameli na występ, raczej szerokimi
i rozwartymi rowkami, średnim stopniem wypełnienia, raczej zwartą strefą barkową, mniej więcej
równomiernym wypełnieniem bieżnika na szerokości bieżnika. Zawsze posiadają indeks M+S
(całoroczne); wytwarzane w bardzo szerokim zakresie rozmiarów; przykłady - Avon Rangemaster
CR43, BF Goodrich All Terrain, Bridgestone Desert Dueler RD 604, Bridgestone Dueler A/T
D691/693, Cooper Discoverer Radial/LT, Falken Landair-AT, Firestone Firehawk ATX,
Firestone Wilderness A/T III, General Grabber AT, Gilette Force 4 A/T, Gilette Trans Trac
Radial AT, Goodyear Wrangler AT, Hankook Z46, Kelly Safari, Mastercraft Courser Radial/AT,
Michelin 4x4 A/T XTT, Mickey Thompson Baja Radial MTX, Pirelli Scorpion A/T, Pirelli
Armstrong AT, Pirelli Armstrong Norseman, Dick Cepek Fun Country, Semperit Ameri-Grip,
Yokohama Y828, Yokohama Geolander AT, Stratton Sport King, Hercules Terra Trac AT,
Colway C-Trax AT, Technic Tracker II-AT

•

uniwersalny-drogowo terenowy (oznaczany również jako AT, A/T lub inaczej, np. AP, All Purpouse itp.)
- w porównaniu z poprzednim typem cechuje się większą podziałką, wiekszą ilością lameli na
występach, węższymi i mniej rozwartymi rowkami; najczęściej posiadają indeks M+S i również
wytwarzane są w bardzo szerokiej palecie rozmiarów; przykłady - BF Goodrich Trailmaker II, BF
Goodrich Trail, Bridgestone RD 610 Desert Dueler, Cooper Discoverer Radial AST, Dunlop
Grandtrek AT1, Dunlop TG RV-Major TG3, Dunlop Grandtrek TG4, Dunlop Grandtrek TG 28,
Dunlop Trak-RV, Fulda Tramp 4x4 Tour, Fulda Tramp 4x4 Mix, Goodyear Wrangler Radial,
Hankook Z36, Kumho Power Guard AT 822/823, Mastercraft Courser Radial AWT, , Stratton
Trail King, Firestone Wilderness A/T, Firestone Radial ATX, General Grabber ST

•

uniwersalny-terenowo drogowy (do zastosowań użytkowych) - charakteryzuje się dość zwartą strefą
środkową czoła z lamelami na występach oraz bardzo otwartą strefą barkową; oferowane głównie w
rozmiarach calowych "metric" oraz metrycznych jako LT, posiadają indeks M+S; przykłady - Trac
Edge, Cooper Discoverer CTD, Dunlop SP TG Major, Straton Traction King

•

uniwersalny-terenowo drogowy (również do zastosowań użytkowych) - w porównaniu z poprzednim
typem nie posiada lameli i odznacza się bardziej zwartą choć nadal otwartą na barkach rzeźbą
bieżnika, oferowane praktycznie tylko jako calowe "metric", głównie na koła 16-calowe, przez
producentów europejskich; przykłady - Michelin X4x4, Avon Rangemaster, Fulda Fuldaflex
Alround, WlI-5, Ja-245/248

•

uniwersalny-drogowy (do zastosowań użytkowych), całoroczne lub letnie z lamelami lub bez, o
wysokim wypełnieniu, przeważającym udziale rowków obwodowych; przykłady - Michelin XZY,
Firestone CVH 2000, Semperit Steel M 233, Semperit Express Steel M248, Cooper Discoverer
STE, Cooper SRM II Radial LT, BF Goodrich Commercial, BF Goodrich The Edge, Dębica
Quartet D-177, Stomil-Olsztyn Kormoran D-168

•

uniwersalny-drogowo terenowy, starszej konstrukcji odpowiednik AT/AP w wykonaniach wzmocnionych
lub użytkowych, zwykle o dobrych właściwościach zimowych (dawne i obecne opony zimowe do
samochodów użytkowych i dostawczych); przykłady - Bridgestone RD 713, Bridgestone M716,
Fulda Multitrac 4x4, Michelin XCM+S4, Pirelli FD 44, BF Goodrich Trailmaker Plus,
Vredestein Transport Snow, Uniroyal MAX CMS Plus, Fierestone MS 212/4WD, Semperit Hi-
Grip M 529, Dunlop LT Winter, Dunlop SP 511, Dunlop Road Gripper

•

uniwersalny-drogowy do wykorzystania całorocznego w nowoczesnych i szybkich (Q,R,S,T)
samochodach terenowych, cztero lub pięciorzędowy, z przewagą rowków obwodowych i sporą ilością
lamelek, głównie dla kół 15- i 16-calowych; przykłady - Bridgestone SF 402/405/475,
Bridgestone RD 401/702, Falken Radial-AP, Michelin X M+S 244, Michelin 4x4 XPC, Dunlop
TG 20/24/27/29/30, Dunlop Max-Trak-Grip, Pirelli Scorpion S/T, Goodyear Wrangler RT/S,
Avon Ranger 75, Goodyear Wrangler AP, Dębica 4x4, Technic Explorer 2

•

uniwersalny-drogowy do wykorzystania całorocznego w nowoczesnych i bardzo szybkich (T,H)
samochodach terenowych, posiada niesymetryczną rzeźbę bieżnika z zamknięty barkiem zewnętrznym
i dużą ilością lameli, głównie dla kół 15- i 16-calowych; przykłady - Pirelli Scorpion I-A/S, BF
Goodrich Long Trail, General XP 2000 H4, Hercules Touring LTD

•

uniwersalny-drogowo terenowy starej konstrukcji o dobrych właściwościach zimowych, z otwartą
częścią barkową, głównie dla kół 16-calowych; przykłady - Michelin X M+S, Dunlop SP 44J,
General Grabber AP.

•

drogowy (HP) typowo szosowy bieżnik o klasycznym wyglądzie do jazd z wysokimi prędkościami
(S,T,H) dla kół 15- i 16-calowych, wskaźniki profilu poniżej "70"; zwykle posiada oznaczenie M+S;
przykłady - BF Goodrich Touring, Bridgestone D682/684/687/688/689 H/T, Bridgestone SF
407/375, Bridgestone SF 311/340, Firestone Wilderness H/T, Dunlop Grandtrek PT1, Fulda
Tramp 4x4 H, General XP 2000 II, Goodyear Wrangler HP, Goodyear Eagle GT+4, Michelin
4x4 H/W, Yokohama Y815/Y816, Mickey Thompson Competition, Technic Explorer AT

•

drogowy (HP) typowo szosowy bieżnik kierunkowy lub kierunkowy asymetryczny do jazd z wysokimi
prędkościami, niskie i bardzo niskie profile; może posiadać oznaczenie M+S; przykłady - BF Goodrich
Comp, Bridgestone HTS 686 Dueler H/T, Bridgestone Dueler H/P 680, General XP 2000 +4

•

drogowy (ultraszybki) typowo szosowy bieżnik letni do najwyższych prędkości (V); bardzo niskie
profile i duże szerokości; przykłady - Pirelli Scorpion (P) Zero, Yokohama AVS V801, Goodyear
Wrangler F1

•

drogowo-terenowy, letni lub całoroczny do szybkiej jazdy drogowej i terenowej w średniotrudnych
warunkach; brak szczelin lamelowych, duże szerokości, średni lub niski profil, brak szczelin
lamelowych; przykłady - Mickey Thompson Baja Radial/Belted HP, Bridgestone AU 699

•

błotno-piaskowy (tzw. expedition) o kostkowej, całkowicie otwartej rzeźbie bieżnika, twardej gumie i
odpornej na uszkodzenia konstrukcji wewnętrznej, raczej nie nadają się do użytkowania drogowego,
zwłaszcza w zimie; wytwarzane w rozmiarach szesnastocalowych od 6.00 do 7.50; przykłady -
Michelin XS, Continental HA30 Condor, Goodyear G82, Bridgestone VSJ, Dunlop SP TGS,
Semperit Gigant-Steel M235

•

piaskowy - o średnio wypełnionym bieżniku i zwykle pełnej strefie barkowej; wykonane z twardej
gumy, nadają się do wykorzystania drogowego i terenowego na w klimacie suchym i ciepłym;
wywodzą się lub są oponami do wyczynowej jazdy pustynnej; przykłady - Bridgestone Desert
Dueler D651, Pirelli Scorpion Dakar, Pirelli Scorpion Zero, Michelin 4x4 Raid

•

drogowy-zimowy - produkty ostatnich lat wykształcone z uniwersalnych opon drogowo-terenowych,
przeznaczone szczególnie na drogowe warunki zimowe, szczególnie do nowoczesnych, szybkich aut
typu SUV, zwłaszcza z ABS-em, bardzo szeroki zakres rozmiarów (zazwyczaj metrycznych), szerokości
i profili; przykłady - Michelin 4x4 Alpin, Bridgestone DM 01 Winter Dueler, Goodyear Wrangler
Ultra Grip, Cooper Weather-Master ST, BF Goodrich Winter Studless, Mastercraft Glacier
Grip, Semperit Top Grip SLG M729, Fulda Tramp 4x4 Yukon, Hercules Polar Trax

•

drogowy-zimowy z możliwością stosowania całorocznego - starsze konstrukcje opon do dużych
samochodów SUV, duże szerokości, średnie i niskie profile; przykłady - Goodyear Eagle ST, Michelin
4x4 LTX M/S,

•

wyczynowy - opony o specjalnie wzmocnionej konstrukcji wewnętrznej, często diagonalne,
przystosowane do bardzo dużych prędkości i przeciążeń w terenie; przykłady - BF Goodrich Baja

•

ekstremalny - opony o szczególnej konstrukcji i najczęściej bardzo dużych rozmiarach; posiadają
bieżniki terenowe, przydatne jednak także do jazdy drogowej w każdych warunkach klimatycznych;
wywodzą się od opon typu AT; przykłady - Interco Super Swamper Thornbird

•

rolniczy (jodełka) - opony do pojazdów wolnobieżnych i ciągników rolniczych z charakterystycznym
bieżnikiem kierunkowym; nadają się tylko do zastosować terenowych poza drogami publicznymi;
nieliczne konstrukcje posiadające w niektórych krajach dopuszczenia do ruchu drogowego to np.
Interco Super Swamper Bogger.

Przeznaczenie opony

Szczególnie wytwórcy amerykańscy wyróżniają ogumienie ze względu na zastosowanie. Opony oznaczane
literką P (od ang. Passenger) przeznaczone są do zastosowań "osobowych", zaś opatrzone literami LT (od ang.
Light Truck) do zastosowań użytkowych. Literę P stosuje się jednak zwykle tylko wtedy, gdy w tym rozmiarze
występuje także opona typu LT. W Europie rozpowszechniło się oznaczanie opon użytkowych lekkich
samochodów dostawczych literą C (od ang. Commercial), a osobowych, włącznie z zastosowaniami 4WD, nie
opatruje się innymi oznaczeniami. Jakie dodatkowe wiadomości wnoszą powyższe oznaczenia? Opona typu P
jest bardziej komfortowa niż taki sam rozmiar LT. Porównywalną nośność osiąga przy niższym ciśnieniu, ale
charakteryzuje się niższą nośnością maksymalną, z czego wynika też większa strzałka ugięcia pod tym samym
obciążeniem. Ten sam rozmiar opony P charakteryzuje się również mniejszymi wymiarami rzeczywistymi w
porównaniu z LT, głównie chodzi o wysokość profilu. Ważne jest, że normy amerykańskie zobowiązują w
przypadku wykorzystywania opon osobowych w samochodach użytkowych do obniżenia o 10% dopuszczalnej
prędkości podanej przez indeks prędkości (SI).

Nośność opony i ciśnienie wewnętrzne

W oponach znajdujących zastosowanie w lekkich samochodach 4WD znajdujemy kilka rodzajów oznaczeń
nośności. W starszych - głównie diagonalnych - lub tradycyjnie oznaczanych oponach, głównie o zastosowaniu
użytkowym, spotykamy oznaczenia określające liczbę PR (od ang. Ply Rating, czyli liczbę warstw kordu
karkasu), ewentualnie ich amerykańskie odpowiedniki literowe znane jako Load Range.

Porównanie oznaczeń Ply Rating i Load Range (wg amerykańskich norm TRA)

Load Range

A

B

C

D

E

Ply Rating (PR)

2

4

6

8

10

W przypadku opon "osobowych" w rozumieniu amerykańskim, o nośności opon mówi także dodatkowe
oznaczenie SL (od ang. Standard Load) lub XL (od ang. Xtra Load); to drugie ma swój europejski odpowiednik

Reinforced i oznacza oponę wzmocnioną. O ile jednak w przypadku opon użytkowych wzrastająca liczba PR
bądź Load Range wskazuje na osiąganie wyższych nośności przez możliwość stosowania wyższego
maksymalnego ciśnienia w oponie, to w przypadku opon osobowych chodzi i zwiększenie nośności i
dopuszczalnych prędkości stosowania bez zbytniego podnoszenia ciśnienia wewnętrznego.

Niestety liczby PR lub litery Load Range, ani też pozostałe oznaczenia nie określają bezpośrednio nośności
opony. Wszystko zależy bowiem od jej rozmiaru, z którym oczywiście rośnie nośność. Tak więc w oznaczeniach
opon podaje się także indeks nośności LI (od ang. Load Index). Cyfrom oznaczenia LI przyporządkowano
konkretne wartości nośności.

Tabela indeksów nośności i nośności opon (zakres dla samochodów osobowych i lekkich

użytkowych, w tym 4WD - wytłuszczone)

LI Nośność [kg]

70 335
71 345
72 355
73 365
74 375
75 387
76 400
77 412
78 425
79 437
80 450
81 462
82 475
83 487
84 500
85 515
86 530
87 545
88 560
89 580
90 600
91 615
92 630
93 650
94 670
95

690

96

710

97

730

98

750

99

775

100

800

101

825

102

850

103

875

104

900

105

925

106

950

107

975

108

1000

109

1030

110

1060

111

1090

112

1120

113

1150

114

1180

115

1215

116

1250

117

1285

118

1320

119

1360

120

1400

121

1450

122

1500

123

1550

124

1600

125

1650

126

1700

126

1750

128

1800

129

1850

130

1900

Nośności wynikające z LI osiągane są zawsze przy ciśnieniach nominalnych, które zwykle są maksymalnymi,
dopuszczalnymi ciśnieniami dla opony. Zazwyczaj oprócz podania LI na oponie widnieje oznaczenie jej
maksymalnej nośności i odpowiadające jej ciśnienie najczęściej wyrażone w funtach (Lbs) i funtach na cal
kwadratowy (PSI). Przykład:

Max load: 900 kg (1984 Lbs) at 340 kPa (50 PSI) max. press.

Przeliczniki:

[1 Lbs]=0,4536 [kg] (1 [kg]=2,205 [Lbs])

1 [inch]=2,54 [cm]

1 [PSI]=1 [Lbs/1 inch

2

]

1 [PSI]=0,0689 [bar] (1 [bar]=14,58 [PSI])

1 [Atm*]=1,01325 [bar]

1 [atm**]=0,980665 [bar], 1 [atm]=1 [kG/cm

2

]

* - atmosfera fizyczna

** - atmosfera techniczna

(Dla celów technicznych można z powodzeniem przyjąć, że jedna atmosfera to jeden bar)

Dla opon osobowych ciśnienie maksymalne wynosi najczęściej ok. 2,5 bara, dla opon wzmocnionych (xl,
Reinforced) oraz LT C (Load Range) ok. 2,5-3,5 bara, dla opon C (Commercial) oraz LT D i E ok. 4,5-5,5 bara.

W zwykłych warunkach użytkowania - jazda szosowa i lekka, terenowa - należy dostosować
ciśnienie do obciążenia (statycznego) koła. Zależności ciśnień od obciążenia koła dla konkretnej
opony podają odpowiednie tabele producentów. Należy pamiętać, by nie ograniczyć ciśnienia
poniżej wartości dopuszczalnej do poruszania się po drogach (zwykle ok. 1,8-2,0 bara). Problem ten

pojawia się zawsze w przypadku znacznego "przewymiarowania" opon w stosunku do masy
samochodu - rosną właściwości terenowe pojazdu, ale po wyjeździe na drogę jest się skazanym na
"przepompowanie" koła (zużycie środkowej części bieżnika) lub jazdę przy ciśnieniu poniżej
dopuszczalnego - rzecz szczególnie uciążliwa w przypadku szybkich pojazdów lub długich tras
dojazdowych bądź użytkowania samochodu na co dzień na drogach twardych. Należy to mieć na
względzie dobierając rozmiar opon.

Producenci dopuszczają niższe ciśnienia niż wynikające z obciążenia koła, lecz prowadzi to do
ograniczenia prędkości maksymalnej i jest zwykle stosowane w terenie. Najniższe dopuszczalne
ciśnienia wynoszą w granicach 0,8-1,2 bara (patrz zalecenia producenta opony), czego należy
przestrzegać szczególnie w przypadku opon bezdętkowych. Zmniejszenie ciśnienia poprawia
właściwości trakcyjne opony na mało zwięzłym podłożu. Powoduje jednak zmniejszenie prześwitu
samochodu oraz zwiększa podatność opony na uszkodzenie boku, a w przypadku koła
bezdętkowego również ryzyko rozszczelnienia w wyniku klinowania; zwiększa ryzyko przegrzania i
ewentualnego "wystrzału".

W przypadku opon diagonalnych zmniejszenie ciśnienia powoduje też znacznie większe
zniekształcenie śladu przylegania opony do podłoża (zwiększone naciski stref barkowych) niż u
opon radialnych.

Dopuszczalne prędkości opon

Do oznaczenia prędkości maksymalnej opony służy indeks prędkości SI (od ang. Speed Index). Podobnie jak
ma to miejsce w przypadku indeksu nośności, oznaczeniom - w tym wypadku literowym - odpowiadają wartości
dopuszczalnych prędkości. Warto zaznaczyć, że dopuszczalna prędkość opony, jaką wskazuje indeks prędkości,
nie jest tożsama z prędkością maksymalną jaką można na oponie rozwinąć, a jedynie wartością homologacyjną.
Nie wdając się w szczegóły, należy tak dobierać opony do sposobu użytkowania, by prędkość wynikająca z SI
była zawsze o około 5-10% wyższa niż rozwijana przez samochód nawet na krótkim dystansie. Zakres
spotykanych SI opon samochodów 4WD zawiera się zwykle od N do H, choć w przypadku dużych rozmiarów
użytkowych, np. 9.00 R16, albo konstrukcji diagonalnych spotykane są niższe SI, zaś do szybkich aut na
warunki drogowe projektowane są opony o SI wynoszącym nawet V. Jeżeli chodzi o opony rolnicze stosowane w
samochodach terenowych, należy pamiętać, że ich indeksy prędkości są bardzo niskie i że na oponach tych nie
wolno - w świetle prawa - poruszać się po drogach publicznych. Najniższe indeksy opon samochodowych - SI B
do G - praktycznie są już niespotykane nawet wśród opon bieżnikowanych.

Tabela indeksów prędkości i prędkości opon rolniczych

SI

A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8

Prędkość [km/h]

5 10 15 20 25 30 35 40

Tabela indeksów prędkości i prędkości opon samochodowych

SI

B

C D

E F G

J K L M N P Q R S T H V

Prędkość [km/h]

50 60 65 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 210 240

Opony dętkowe i bezdętkowe

Opony dętkowe oznaczane są wyrażeniem TUBE TYPE lub skrótem TT (tt), natomiast bezdętkowe - TUBELESS
lub TL (tl). Opony bezdętkowe można montować (bez dętki) tylko na obręcze do opon bezdętkowych.
Stosowanie opon bezdętkowych z dętkami, choć zalecane, może powodować przecieranie się dętek. Zalecane są
następujące konfiguracje opon, felg i dętek:

Obręcz TL

TL*

TT

TT

Opona TL

TT*

TL

TT

Dętka Nie

Tak*

Tak

Tak

* - zestawienie odradzane, lecz dopuszczalne

Zaletą kół bezdętkowych jest zapobieżenie nagłego "zejścia" powietrza z opony w razie niewielkiego
uszkodzenia, np. wbicia ciała obcego. Wadą - rozszczelnienie połączenia obręcz-opona w wyniku dostania się
weń drobin ziemi, piasku itp. Z tego powodu opony koła bezdętkowe nie nadają się do ciężkich warunków
terenowych - głównie w błocie. Istnieje też ryzyko rozszczelnienia w wyniku klinowania się opony - np.

pomiędzy kamieniami. Koła bezdętkowe wykazują natomiast wyższą trwałość podczas jazd po dobrych
nawierzchniach - ze względu na niższą temperaturę pracy (brak strat tarcia pomiędzy oponą i dętką oraz dętką
i obręczą, jak również lepsze oddawanie ciepła do otoczenia). Z tego samego powodu nie wykazują też
skłonności do tzw. wystrzałów.

Data produkcji, wiek opony

Oznaczenia daty produkcji opony podane są w owalu na boku opony. Składa się ono z trzech cyfr. Pierwsze
dwie to wskazują tydzień, trzecia - rok produkcji. Za ostatnią cyfrą znajduje się jeszcze (lub nie) trójkąt
wskazujący na dziesięciolecie produkcji. Jeśli jest oznacza to lata 70-, 90-te, zaś brak - lata 80-te itd. Przykład
(335 <) - wskazuje na 33 tydzień 1995 roku. Data produkcji ma szczególne znaczenie przy zakupie opon
używanych, jako że trwałość gumy (przydatność opony do użytku) nawet najlepszych wyrobów renomowanych
producentów określana jest na maksymalnie 4-5 lat. Również w przypadku opon nowych warto zerknąć na ich
wiek, dla uniknięcia zakupu opon "leżakowanych" lub o zbyt różnych datach produkcji.

Trwałość, przyczepność i temperatura pracy

Jednymi z mało znanych oznaczeń umieszczanych na ogumieniu pojazdów (na rynkach amerykańskich) są kody
trwałości bieżnika (Treadwear), przyczepności (Traction) i temperatury pracy opony (Temperature).
Wszystkie one wyznaczane są w znormalizowanych testach laboratoryjnych zgodnie z amerykańskimi normami
UTQG. Mogą być pomocne w ocenie jakości ogumienia.

Treadwear -

jest to parametr trwałości bieżnika. Oznacza się go dwu lub trzycyfrową liczbą. Im jest ona

większa, tym bardziej odporny na zużycie jest bieżnik opony. Dla przykładu - oznaczenie "150" świadczy o tym,
że opona według testu UTQG jest 1,5-razy trwalsza od opony oznaczonej "100". Najwyższymi liczbami
charakteryzują się zwykłe opony letnie o drogowej rzeźbie bieżnika, rozsądnej, niewielkiej szerokości i niskim
indeksie prędkości. Najwyższe wartości parametru "Treadwear" przekraczają 500. Opony sportowe, zimowe itp.
cechują się parametrem w rzędu 100-200. Większość opon do pojazdów 4WD odznacza się parametrem
Treadwear rzędu 240-300.

Traction -

parametr przyczepności świadczy o zdolności zatrzymania samochodu podczas

kontrolowanego hamowania podczas jazdy na wprost na mokrej nawierzchni asfaltowej lub betonowej w
warunkach znormalizowanych. Określany jest literowo (A, B, C). Najlepsze osiągi ma opona z oznaczeniem A,
najgorsza - C.

Temperature -

ten parametr mówi o ilości wydzielającego się w toczącej oponie ciepła i o zdolności do

jego oddawania do otoczenia. Oczywiście jest on wyznaczany w znormalizowanych warunkach na stanowisku
testowym. Im wyższa temperatura pracującego ogumienia, tym mniejsza jego trwałość i większa podatność na
uszkodzenie. Według norm amerykańskich każda opona powinna spełnić wymagania co najmniej dla oznaczenia
C. Opony lepsze będą oznaczone jako B lub A.

Powyższe oznaczenia są szczególnie przydatne podczas zakupu nowego

ogumienia. Świadczą nie tylko o jakości ale i o przeznaczeniu opony, czy
bezpieczeństwie użytkowania. Stanowią jedyne wymierne źródło

informacji o przyczepności i trwałości opony, jakie możemy znaleźć na niej

samej. Jeżeli zatem mamy do wyboru kilka rodzajów ogumienia możemy
wybierać pomiędzy nimi mając na uwadze wspomniane parametry.

TWI

Tread Wear Indicator - wskaźnik zużycia bieżnika. Skrót tego wyrażenia umieszczany jest na przejściu

barku w bok opony w takim miejscu na obwodzie, któremu odpowiada umieszczony w którymś z głównych
rowków bieżnika wskaźnik jego zużycia. Na każdej oponie jest po kilka oznaczeń TWI oraz odpowiadających im
wskaźników. Zużycie bieżnika do wysokości TWI oznacza w rozumieniu producenta opony konieczność jej
wymiany. W praktyce on- i off-roadowej nie należy dopuszczać do tak wysokiego zużycia bieżnika. Szczególnie
na mokrej, czy zaśnieżonej drodze przyczepność maleje nieproporcjonalnie do stopnia zużycia bieżnika
podobnie jak podatność opony na powstawanie pod nią klina wodnego. Rzecz szczególnie niebezpieczna przy
szerokich oponach. Przy wykorzystaniu drogowym w sprawnym zawieszeniowo aucie, dobrej jakości i
prawidłowo eksploatowana opona typu uniwersalnego powinna osiągać przebiegi od 60-150 tys. km; terenowa
lub typowo zimowa używane przez cały rok na "czarnym" wyraźnie mniej. W warunkach częstych i ostrych jazd
terenowych bieżnik zazwyczaj nie zdąży się zużyć w sposób naturalny. Opona wcześniej będzie nadawała się do
wymiany ze względu na wyłamywanie się klocków bieżnika, przecięcia, rozwarstwienia kordu, zniszczenie
boków itp.

Inne oznaczenia

Na oponie znajdują się także inne niż wymienione dotychczas oznaczenia, jak np. kraj produkcji, znaki jakości i
różne kody producenta, oznaczenie kraju homologacji i jej numer, symbole zastosowań opony, ozdoby i znaki
graficzne itp.

Standardy i zamienniki

Model

Opony standardowe Wybrane zamienniki

AMC Jeep CJ5, CJ7, CJ8

HR75, 9-15LT, 9 R15LT 215 R15, LT235/75 R15, P235/75 R15, P255/70

R15, 30x9.50 R15LT, P265/70 R15, P285/70 R15**,
255/75 R15**, 265/75 R15**, 31x10.50 R15LT**,
10 R15**

ARO M461 (Muscel)

6.50-16

6.50 R16, 7.00 R16, 205 R16, 205/80 R16, 215/80
R16, 215/75 R16, LT225/75 R16, LT245/75 R16,
LT215/85 R16, 7.50 R16*, LT235/85 R16*,
LT265/75 R16*, LT255/85 R16**, LT285/75 R16**,
8.25 R16**

ARO 24

6.50-16, 6.50 R16

235/75 R15, JR 78x15

205 R16, 205/80 R16, 215/80 R16, 215/75 R16,
235/70 R16, 245/70 R16, LT225/75 R16, LT245/75
R16*, 7.00 R16*, LT215/85*, 7.50 R16**

215 R15, P255/70 R15, P265/70 R15, 9 R15,
30x9.50 R15LT, 255/75 R15*, 265/75 R15*, 10
R15*, 31x10.50 R15LT*, 8.40-15*

ARO 10

175 R14

185 R15, 195 R15

175 R16, 6.00 R16

175/75 R14, 185 R14, 185/80 R14, 185/75 R14,
185/70 R14, 195/75 R14, 195/70 R14

185/75 R15, 185/80 R15, 195/75 R15, 195/70 R15,
205/70 R15, 205/75 R15, 205/80 R15, 215/75
R15**, 215 R15**

175/80 R16, 175/75 R16, 185 R16, 185/80 R16,
185/75 R16, 185/70 R16, 195/70 R16, 195/75 R16,
205/70 R16, 195/80 R16*, 195 R16*, 205/75 R16*,
205/80 R16**, 205 R16**, 215/75 R16**, 215/75
R16**, 6.50 R16**

Chrysler Jeep Wrangler

YJ

P215/75 R15, P225/75

R15

215 R15, P225/70 R15, P235/70 R15, LT235/75
R15, P235/75 R15, P255/70 R15, P265/70 R15*,
30x9.50 R15LT*, 9 R15*, 255/75 R15**, 265/75
R15**, 31x10.50 R15LT**, 10 R15**

Chrysler Jeep Wrangler

TJ

P205/75 R15, P215/75

R15, P225/75 R15

P215/70 R15, P225/70 R15, 215 R15, P235/75 R15,
LT235/75 R15, P255/70 R15, P265/70 R15*,
30x9.50LT*, 9 R15*, 255/75 R15**, 265/75 R15**,
31x10.50 R15LT**, 10 R15**

Chrysler Jeep Cherokee

XJ

P215/75 R15, P225/70

R15, P225/75 R15

215 R15, P235/70 R15, LT235/75 R15, P235/75
R15, P255/70 R15, P265/70 R15*, 30x9.50 R15LT*,
9 R15*, 255/75 R15**, 265/75 R15**, 31x10.50
R15LT**, 10 R15**

Chrysler Jeep Grand

Cherokee ZJ

P215/75 R15, P225/70

R15, P225/75 R15

P225/70 R16, 245/70

R16

215 R15, P235/70 R15, LT235/75 R15, P235/75
R15, P255/70 R15, P265/70 R15*, 30x9.50 R15LT*,
9 R15*, 255/75 R15**, 265/75 R15**, 31x10.50
R15LT**, 10 R15**

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 235/70 R16,
LT225/75 R16, 215/80 R16, 245/75 R16*, LT245/75
R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*

Chrysler Jeep Grand

Cherokee WJ

P225/75 R16, P245/70

R16

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 235/70 R16,
LT225/75 R16, 215/80 R16, 245/75 R16*, LT245/75
R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*

Daewoo/Ssangyong

Musso MJ

215/75 R15, 235/75 R15,

255/70 R15, 255/75 R15

215 R15, P225/70 R15, P225/75 R15, P235/70 R15,
P265/70 R15, 9 R15, 30x9.50 R15LT, 265/75 R15**,
31x10.50 R15LT**, 10 R15**

Daewoo/Ssangyong

Korando KJ

>patrz Musso MJ

>patrz Musso MJ

Ssangyong Korando K4

(KJ)

215/75 R15, 235/75 R15 215 R15, P225/70 R15, P225/75 R15, P235/70 R15,

P255/70 R15, P265/70 R15*, 9 R15*, 30x9.50
R15LT*, 255/75 R15**, 265/75 R15**, 10 R15**,
31x10.50 R15LT**

Ssangyong Korando

Family

>patrz Korando K4

>patrz Korando K4

Daewoo/Tarpan Honker

8.40-15, 235/75 R15

7.50 R16

P255/70 R15, P265/70 R15, 255/75 R15, 265/75
R15, 9 R15, 30x9.50 R15LT, 31x10.50 R15LT,
32x11.50 R15LT, 33x12.50 R15LT**, 33x9.50 R15LT

LT235/85 R16, LT265/75 R16, LT255/85 R16**,
LT285/75 R16**, 8.25 R16**

Daihatsu Wildcat/Rocky

F, F70, F75, F80, F85

215 R15, HR78-15

P225/70 R15, P225/75 R15, P235/70 R15, P235/75
R15, LT235/75 R15, 30x9.50 R15*, 9 R15*, P255/70
R15*, P265/70 R15*, 255/75 R15**, 265/75 R15**,
31x10.50 R15LT**, 10 R15**

Daihatsu Feroza F300

195 R15, 225/70 R15

P205/75 R15, P215/70 R15, P215/75 R15, LT215/75
R15, P225/75 R15*, 215 R15*, P235/75 R15**,
LT235/75 R15**

Ford Explorer U2

P225/70 R15

P225/70 R16

215 R15, P225/75 R15, P235/70 R15, P235/75
R15*, LT235/75 R15*, P255/70 R15**, P265/70
R15**, 30x9.50 R15LT**, 9 R15**

205 R16*, 205/80 R16*, 215/80 R16*, LT225/75
R16*, 235/70 R16*, 245/70 R16*, LT245/75 R16**,
245/75 R16**, LT215/85 R16**, 7.00 R16**

Ford Maverick R20

215 R15

LT215/75 R15, P215/75 R15, P225/70 R15, P225/75
R15, P235/70 R15, LT235/75 R15, P235/75 R15,
P255/70 R15*, P265/70 R15*, 30x9.50 R15LT*, 9
R15*

Honda CR-V

205/70 R15

P195 R15, P205/75 R15*, P215/70 R15*, P215/75
R15*, P225/75 R15*

Honda Jazz/Passport

>patrz Isuzu

Amigo/Rodeo

>patrz Isuzu Amigo/Rodeo

Hyundai Galloper

215 R15, 235/75 R15

>patrz Mitsubishi Pajero LO40

Lada Niva

175/80 R16, 6.95-16

175 R16, 185 R16, 185/80 R16, 185/75 R16, 185/70
R16, 195/70 R16, 205/70 R16, 6.00 R16, 195 R16*,
195/80 R16*, 195/75 R16*, 205/75 R16*, 215/70
R16*, 205 R16**, 205/80 R16**, 215/75 R16**,
6.50 R16**

Kia/Asia Rocsta

215/75 R15, 235/75 R15 >patrz Ssangyong Korando K4 (KJ)

Kia Sportage

205/70 R15, 205/75 R15 P195 R15, P215/70 R15, P215/75 R15, P225/70

R15, 215 R15*, P225/75 R15*, P235/70 R15*,
P235/75*, LT235/75 R15*, 9 R15**, 30x9.50
R15LT**, P255/70 R15**

Isuzu Campo TFS

205 R16

205/80 R16, 215/80 R16, 215/75 R16, LT225/75
R16, LT225/75 R16*, LT215/85 R16*, LT245/75
R16**

Isuzu Amigo/Rodeo

225/75 R15

245/70 R16

215 R15, P235/75 R15, LT235/75 R15, P235/70
R15, P255/70 R15, P265/70 R15, 9 R15*, 30x9.50
R15LT*, 255/75 R15*, 265/75 R15*, 10 R15*,
31x10.50 R15LT*, 32x11.50 R15LT**

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16,
235/70 R16, LT225/75 R16, 245/75 R16*, LT245/75
R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*, LT235/85 R16**,
7.50 R16**, LT265/75 R16**, 275/70 R16**

Isuzu Trooper UBS

215 R15

245/70 R16

P225/75 R15, P235/75 R15, LT235/75 R15, P255/70
R15, P265/70 R15, 9 R15*, 30x9.50 R15LT*, 255/75
R15**, 265/75 R15**, 10 R15**, 31x10.50
R15LT**

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16,
235/70 R16, LT225/75 R16, 245/75 R16*, LT245/75
R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*, LT235/85 R16**,
7.50 R16**, LT265/75 R16**, 275/70 R16**

Mercedes/Puch G 460,

461, 463

205 R16, 215/80 R16,

225/75 R16, 255/65 R16,

265/70 R16, 7.00 R16,

7.50 R16

255/75 R15

205/80 R16, 215/75 R16, 225/70 R16, 225/75 R16,
235/70 R16, 245/70 R16, LT245/75 R16, LT215/85
R16, LT265/75 R16, LT235/85 R16, 275/70 R16,
LT285/75 R16**, LT255/85 R16**

P255/70 R15, P265/70 R15, 265/75 R15, 9 R15,
30x9.50 R15LT, 31x10.50 R15, 10 R15, 32x11.50
R15, 33x9.50 R15*, 33x12.50 R15

Mitsubishi Pajero LO40

215 R15

LT215/75 R15, P215/75 R15, P225/70 R15, P225/75
R15, P235/70 R15, LT235/75 R15, P235/75 R15,
P255/70 R15*, P265/70 R15*, 30x9.50 R15LT*, 9
R15*, 255/75 R15**, 265/75 R15**, 31x10.50
R15LT**, 10 R15**

Mitsubishi Pajero V20

P235/75 R15, P265/70

R15

215 R15, P225/75 R15, P235/70 R15, LT235/75
R15, P255/70 R15, 30x9.50 R15LT*, 9 R15*, 255/75
R15*, 265/75 R15*, 31x10.50 R15LT*, 10 R15*

Mitsubishi L200

205 R16

255/70 R15

205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16, LT225/75
R16, LT245/75 R16*, 7.00 R16*, LT215/85 R16*,
7.50 R16*, LT235/85 R16*, LT265/75 R16*

215 R15, LT235/75 R15, 30x9.50 R15LT*, 9 R15*,
31x10.50 R15LT**, 10 R15**

Nissan Patrol 160, 260

205 R16

205/80 R16, 215/80 R16, 215/75 R16, 225/70 R16,
235/75 R16, 245/70 R16, LT225/75 R16, LT215/85
R16*, 7.00 R16*, 7.50 R16*, LT245/75 R16*,
LT235/85 R16*, 275/70 R16*, LT265/75 R16**

Nissan Patrol GR Y 60 A

10 R15

255/75 R15, 265/75 R15, 31x10.50LT, 32x11.50
R15LT*, 33x12.50 R15LT**, 33x9.50 R15LT**

Nissan Pick-Up MD21

205 R16

205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16, LT225/75
R16, LT245/75 R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*,
7.50 R16**, LT235/85 R16**, LT265/75 R16**

Nissan Terrano

205 R16

31x10.50 R15LT

205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16, 225/70 R16,
LT225/75 R16, 235/70 R16, 245/70 R16, LT245/75
R16*, LT215/85 R16*, 7.00 R16*, 275/70 R16**,
LT265/75 R16**, LT235/85 R16**, 7.50 R16**

LT235/75 R15, P235/75 R15, P255/70 R15, P265/70
R15, 30x9.50 R15LT, 9 R15, 255/75 R15*, 265/75
R15*, 10 R15

Nissan Terrano II

> patrz Ford Maverick > patrz Ford Maverick

Opel Frontera F933

225/75 R15, 255/70 R15,

255/75 R15

235/70 R16, 255/65 R16

215 R15, P235/70 R15, P235/75 R15, LT235/75
R15, P265/70 R15, 9 R15, 30x9.50 R15LT, 265/75
R15, 10 R15, 31x10.50 R15LT, 32x11.50 R15LT**

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16,
LT225/75 R16, 245/70 R16, LT215/85 R16*, 7.00
R16*, 245/75 R16*, LT245/75 R16*, 275/70 R16**,
LT235/85 R16**, 7.50 R16**, LT265/75 R16**

Opel Monterey F988

215/80 R16, 245/70 R16 205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 235/70 R16,

LT225/75 R16, LT215/85 R16*, 245/75 R16*,
LT245/75 R16*, 7.00 R16*, LT235/85 R16**,
275/70 R16**, LT265/75 R16**, 7.50 R16**

Opel Campo

> patrz Isuzu Campo

> patrz Isuzu Campo

Pinzgauer (Steyr-Puch)

LT225/75 R16, LT235/85

R16, 7.50 R16

LT215/85 R16, LT245 R16, 7.00 R16, LT265/75 R16,
LT255/85 R16*, LT285/75 R16*, 8.25 R16*, 9.00
R16**

Range Rover, Range

Rover Classic

205 R16, 215/75 R16

205/80 R16, 225/70 R16, 235/70 R16, 215/80 R16,
LT225/75 R16, 245/70 R16, 6.50 R16, LT215/85
R16*, 7.00 R16*, LT245/75 R16**, 7.50 R16**,

LT235/85 R16**

Range Rover

235/70 R16, 255/65 R16

255/55 R18

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R15, 215/80 R16,
LT225/75 R16, 245/70 R16, LT245/75 R16*,
LT215/85*, 7.00 R16*, LT265/75 R16**, LT235/85
R16**, 7.50 R16**

Land Rover Discovery

205 R16, 235/70 R16

205/80 R16, 225/70 R16, 215/80 R16, 215/75 R16,
LT225/75 R16, 245/70 R16, 6.50 R16, LT215/85
R16*, 7.00 R16*, LT245/75 R16**, 7.50 R16**,
LT235/85 R16**

Land Rover 90

205 R16, 235/70 R16,

7.50 R16, LT265/75 R16

205/80 R16, 215/75 R16, 6.50 R16, 215/80 R16,
LT225/75 R16, LT215/85 R16, 7.00 R16, 245/70
R16, LT245/75 R16, LT235/85 R16, LT255/85 R16*,
275/70 R16*, LT285/75 R16*, 8.25 R16**, 9.00
R16**

Land Rover 110, 130

7.50 R16, LT235/85 R16 LT265/75 R16, LT255/85 R16*, LT285/75 R16*,

8.25 R16*, 9.00 R16**

Land Rover 88 SII, IIA,

III

6.00-16, 6.50-16, 6.50

R16

205 R16, 205/80 R16, 215/75 R16, 215/80 R16,
235/70 R16, 245/70 R16, LT225/75 R16, 7.00 R16,
LT215/85 R16, 245/75 R16, LT245/75 R16, 7.50
R16*, LT235/85 R16*, LT265/75 R16*, LT255/85
R16**, LT285/75 R16**, 8.25 R16**, 9.00 R16**

Land Rover 109 SII, IIA,

III, Stage One

7.50-16, 7.50 R16

7.00 R16, LT215/85 R16, LT235/85 R16, LT265/75
R16, LT255/85 R16*, LT285/75 R16*, 8.25 R16*,
9.00 R16**

Land Rover 88

Lightweight

6.50-16, 6.50 R16

>patrz Land Rover 88 SII, IIA, III

Land Rover 101 FC, 109

FC, 88 Lightweight Gun

Tractor

9.00-16, 9.00 R16

8.25 R16, LT255/85 R16, LT285/75 R16

Land Rover Freelander

195/80 R15

215/65 R16

225/55 R17

P195 R15, P205/70 R15, P205/75 R15*, P215/70
R15**, P225/70 R15**

175 R16, 175/80 R16, 185/75 R16, 195/70 R16,
205/70 R16, 185/80 R16*, 195/75 R16*, 215/70
R16*

Suzuki LJ

? ?

Suzuki/Santana

410/413/Samurai

195 R15, 205/70 R15

P205/75 R15, P215/70 R15, P215/75 R15*, P225/70
R15*, P225/75 R15*, 215 R15*, P235/70 R15*,
P235/75 R15*, LT235/75 R15*, 9 R15**, 30x9.50
R15LT**

Suzuki Vitara

195 R15, 205/70 R15,

215/65 R16

P205/75 R15, P215/70 R15, P215/75 R15*, P225/70
R15*, P225/75 R15**, 215 R15**, P235/70 R15**,
P235/75 R15**, LT235/75 R15**

175/75 R16, 185/70 R16, 175 R16*, 175/80 R16*,
185/75 R16*, 185/80 R16*, 195/75 R16*, 195/70
R16*, 205/70 R16*, 215/70 R16*

Suzuki Grand Vitara

195 R15

235/60 R16

P205/70 R15, P205/75 R15, P215/70 R15, P215/75
R15*, P225/70 R15*, P225/75 R15**, 215 R15**,
P235/70 R15**, P235/75 R15**, LT235/75 R15**

175 R16, 175/80 R16, 185/75 R16, 195/70 R16,
205/70 R16, 185/80 R16*, 195/75 R16*, 215/70
R16*

UAZ 469 i wersje

rozwojowe

8.40-15

(standard podstawowy)

30x9.50 R15LT, 9 R15, P265/70 R15, 255/75 R15,
265/75 R15, 31x10.50 R15LT, 10 R15, 31x11.50
R15LT, 32x11.50 R15LT*, 33x9.50 R15LT*,
33x12.50 R15LT**

UAZ 452 i wersje

rozwojowe

8.40-15

(standard podstawowy)

30x9.50 R15LT, 9 R15, P265/70 R15, 255/75 R15,
265/75 R15, 31x10.50 R15LT, 10 R15

UAZ/GAZ 69

6.50-16

8.40-15

6.50 R16, 205 R16, 205/80 R16, 215/80 R16,
LT225/75 R16, LT215/85 R16, LT245/75 R16, 7.00
R16, 7.50 R16**, LT235/85 R16**, LT265/75 R16**

30x9.50 R15LT, 9 R15, P265/70 R15, 255/75 R15,
265/75 R15, 31x10.50 R15LT, 10 R15,

Toyota Land Cruiser J4

205 R16, 215/80 R16,

6.50 R16

205/80 R16, 215/75 R16, 235/70 R16, LT225/75
R16, 7.00 R16, LT215/85 R16, 245/70 R16, 245/75
R16, LT245/75 R16, LT235/85 R16*, LT265/75
R16*, 275/70 R16**, 7.50 R16*, LT255/85 R16**,
LT285/75 R16**, 8.25 R16**

Toyota Land Cruiser J6

205 R16, 215/80 R16

205/80 R16, 215/75 R16, 235/70 R16, LT225/75
R16, 6.50 R16, 7.00 R16, LT215/85 R16, 245/70
R16, 245/75 R16, LT245/75 R16, LT235/85 R16*,
275/70 R16**, 7.50 R16*, LT265/75 R16**, 275/70
R16**

Toyota Land Cruiser J7

205 R16, 215/80 R16

10 R15, 265/75 R15

>patrz Toyota Land Cruiser J6

oraz: P265/70 R15, 255/75 R15, 9 R15, 30x9.50
R15LT, 31x10.50 R15LT, 32x11.50 R15LT*, 33x9.50
R15LT*, 33x12.50 R15LT**

Toyota Land Cruiser J8

215/80 R16

265/75 R15

LT225/75 R16, LT215/85 R16, 7.00 R16, 245/70
R16, 245/75 R16, LT245/75 R16, LT235/85 R16,
LT265/75 R16, 275/70 R16, 7.50 R16, LT255/85
R16*, LT285/75 R16*

P265/70 R15, 255/75 R15, 9 R15, 30x9.50 R15LT,
10 R15, 31x10.50 R15LT, 32x11.50 R15LT*,
33x9.50 R15LT*, 33x12.50 R15LT**

Toyota Land Cruiser J9

265/70 R16

215/80 R16, 7.00 R16, LT245/75 R16, LT215/85
R16, 275/70 R16, LT265/75 R16*, LT235/85 R16*,
7.50 R16*, LT255/85 R16**, LT285/75 R16**

Toyota Land Cruiser J10

265/70 R16, 275/70 R16 245/75 R16, LT245/75 R16, LT265/75 R16,

LT235/85 R16, 7.50 R16, LT255/85 R16**,
LT285/75 R16**

Toyota Hilux

205 R16

205/80 R16, 215/80 R16, LT225/75 R16, LT215/85
R16*, LT245/75 R16*, 7.00 R16*, LT235/85 R16**,
LT265/75 R16**, 7.50 R16**

Toyota RAV-4

215/70 R16, 235/60 R16 175 R16, 185 R16, 185/80 R16, 185/75 R16, 195/75

R16, 195/70 R16, 205/70 R16, 205/75 R16, 225/70
R16*, 215/75 R16*

Toyota 4Runner

215 R15, 225/75 R15,

265/70 R15

LT235/75 R15, P235/75 R15, 30x9.50 R15LT, 9 R15,
P255/70 R15, 31x10.50 R15LT*, 10 R15*, 255/75
R15*, 265/75 R15*, 32x11.50 R15LT**, 33x12.50
R15LT**

* - należy liczyć się z zauważalnymi błędami prędkościomierza a także zmianami w prowadzeniu pojazdu

** - poza powyższymi należy liczyć się także z kolizją ogumienie- resor, ogumienie-wahacz, itp. lub ogumienie-
nadkole. W związku z tym może zajść konieczność usztywnienia resorów, podwyższenia zawieszenia w tym
zmianę mocowań amortyzatorów, wprowadzenia wyższych odbojników, redukcji maksymalnej ładowności,
podniesienia nadwozia, wycięcia nadkoli, założenia dodatkowych osłon kół, zmiany odsadzenia felg itp.

UWAGA:

•

w przypadku wymiany rozmiaru fabrycznego na większy lub mniejszy, należy sprawdzić, czy producent
ogumienia dopuszcza konkretną szerokość stosowanych felg

•

powyższe rozmiary to jedynie propozycje zamienników i nie wyczerpują możliwych do zastosowania
kombinacji

•

należy pamiętać, że zastosowanie innego rozmiaru opon niż homologowany w konkretnym pojeździe
może mieć konsekwencje prawne (np. kontrola drogowa, badanie techniczne, wypadek drogowy)

•

niektóre modele samochodów z wymienionych w tabeli spotykane są często z innymi rozmiarami felg
niż fabryczne; dotyczy to szczególnie samochodów: Muscel, Lada Niva, Isuzu/Opel Campo, Nissan
Patrol i pick-up, Toyota LC J4, J6 i Hilux, w których bardzo często znajdują się koła piętnastocalowe.
Zamienniki zgodnie z tabelą szeregów zamienników (poniżej)

Wymiary pionowe

Wytwórcy ogumienia podają zwykle trzy podstawowe wymiary-parametry pionowe opon (kół). Są nimi:

•

średnica w stanie wolnym, czyli napompowanego ale nie obciążonego koła (ang.: overall
diameter, niem.: Aussendurchmesser) - bardzo ważny dla ocenienia możliwości zmieszczenia koła
w nadkolu, podana w calach z dokładnością do dziesiątych części lub w milimetrach

•

promień statyczny, czyli odległość od podłoża do osi koła przy nominalnym ciśnieniu i
odpowiadającym mu obciążeniu statycznym (ang.: static loaded radius, niem.: Statischer
Halbmesser) - ważny dla określenia prześwitu pojazdu, obciążeń działających na łożyska czy półosie,
parametrów dynamicznych pojazdu itp., podany w calach lub milimetrach

•

droga przypadająca na obrót koła mierzona przy nominalnym ciśnieniu i odpowiadającym mu
obciążeniu pionowym koła wyrażona w milimetrach (niem.: Abrollumfang), albo ilość obrotów koła
na jedną milę przebytej drogi (ang.: revers per mile) mierzona przy obciążeniu i ciśnieniu
nominalnym oraz stałej prędkości - wartość ta ma wpływ choćby na prawidłowe wskazania
prędkościomierza, czy licznika kilometrów.

Wymiary poziome - szerokości

Podstawowe szerokości opon to:

•

zewnętrzna opony

•

zewnętrzna bieżnika

•

szerokość osadzenia felgi

Szeregi zamienników

Znając podstawowe wymiary opon można określić szeregi zamienników w zależności od szerokości, średnicy lub
promienia statycznego koła. Zwykle ważniejsze są szeregi zamienników ze względu na porównywalne wymiary
pionowe, choć należy pamiętać, że nie da się bezkrytycznie zwiększać szerokości opony przy tej samej średnicy.
Najczęściej w zawieszeniu i nadwoziu mieści się szersza opona ale o nieco mniejszej wysokości niż wąska o
możliwie dużej średnicy. Wszystko dlatego, że "walec" koła przemieszcza się podczas ruchów resorowania
przestrzennie, co przy dużych skokach kół i wykrzyżowaniach osi jest szczególnie widoczne; w przednim
zawieszeniu dochodzi jeszcze skręt kół wokół osi zwrotnic.

Szereg zamienników najlepiej określić względem nominalnych średnic zewnętrznych kół. Warto przy tym
pamiętać, że ze względu na konstrukcję wewnętrzną opony, przeznaczenie, profil, a nawet samego wytwórcę i
konkretny model gumy rzeczywista średnica zewnętrzna może się różnić od wartości wynikającej z nominału.
Jeszcze większe różnice mają miejsce w przypadku promieni statycznych, obwodów itp.

Szeregi zamienników popularnych 15- i 16-calowych rozmiarów opon metrycznych i

calowych "numeric" według średnicy zewnętrznej (tabela).

Rozmiar opony

Średnica zewnętrzna
nominalna w calach
("high flotation")

"100"
- calowe "
numeric"

"85" "82/80"

"75" "70"

35

9.00x16

34

8.25x16

295x16

33

-

255x16

285x16

32

7.50x16

235x16

265x16

31 7.00x16

215x16

8.40x15

245x16

265x15

30 6.50x16

-

215x16

255x15

245x16

265x15

29+ -

-

205x16

225x16

235x16

255x15

29 6.00x16

215x15

215x16

225x16

235x15

28+

225x15

235x15

28

215x15

215x16

27+

6.95x16

195x15

225x15

27

205x15

215x15

26

205x15

Sport, kult, uznanie - firmy i ich wyroby

Na koniec kilka przykładów najbardziej znanych firm i ich cenionych wyrobów.

•

Avon - brytyjska firma należąca do grupy Cooper-Mastercraft słynąca z opon do samochodów
sportowych i klasyków (oldtimerów). Jej najbardziej znane wyroby 4WD to diagonalne gumy Traction
Mileage i Ranger, które przez kilkadziesiąt lat z rzędu montowano w "seriach" Land Rovera.

•

BF Goodrich - jedna z najlepszych obecnie firm amerykańskich łącząca wysoki poziom i nowoczesność
wyrobów z osiągami w terenie. Do "offroadów" BFG przeznacza trzy modele - radialno-diagonalną,
bardzo wytrzymałą Baja stosowaną powszechnie w pustynnych wyścigach Baja 1000, Mud Terrain -
bodaj najlepiej znaną na świecie oponę MT, oraz All Terrain - najlepszą bez wątpienia oponę
uniwersalną AT - wyważony w proporcjach 50/50 kompromis pomiędzy drogą i terenem. BFG należy
do koncernu Michelin.

•

Bridgestone/Firestone - początkowo japońska/amerykańska firma oponiarska. Dziś Bridgestone to
jeden z wielkiej trójki gumowych potentatów wytwarzający także ogromny asortyment opon do
zastosowań 4WD. Najbardziej znane modele ostatnich lat to RD 604 i D 682/689, stosowane masowo
na pierwsze wyposażenie większości aut japońskich. Firestone SAT natomiast to dobrze znana w
Europie opona błotna do zastosowań użytkowo-ekstermalnych i sportowych.

•

Dick Cepek - kultowa wytwórnia amerykańska, korzystająca w dużej mierze ze sprawdzonych
bieżników innych producentów, ubierająca nimi największe i najwymyślniejsze rozmiary opon
terenowych. Najbardziej znany model, to "ostry atek" Armstronga, jako Dick Cepek noszący
oznaczenie FC (Fun Country).

•

Dunlop - z oponą SP RV-Major TG3 największy konkurent Bridgestone'a jeśli chodzi o wyposażenie
pierwotne samochodów.

•

General Tire - należąca do Continentala firma amerykańska, znana z niedrogich i dobrych opon ST, AP,
AT, MT i autostradowych XP 2000. Nieprzemijającym szlagierem terenów jest jednak model SAG -
Super All Grip.

•

Goodyear - nazwa znana na całym świecie. Obok Michelina i Bridgestone'a największy producent
ogumienia na świecie. Podstawowa seria dla terenówek to Wrangler, a zwłaszcza modele AT i Radial -
obok innych Goodyearów przez wiele lat stosowane na pierwsze wyposażenie Jeepów. Wrangler MT
natomiast to bodaj najlepiej zrównoważona - teren/droga - opona błotna.

•

Interco - mała, amerykańska wytwórnia ogumienia specjalizująca się w oponach terenowych -
najbardziej cenionych wśród specjalistów i profesjonalistów offroadu za oceanem. Model Super
Swamper TSL - przez lata jako konstrukcja diagonalna, a od niedawna też radialna - uznawany jest za
najskuteczniejszą w terenie skalistym i mikstowym wyrób seryjny. Uzupełnia go bardziej uniwersalny
Thornbird oraz błotny Bogger. Dostępne w największych spotykanych rozmiarach.

•

Michelin - jeden z najbardziej zaawansowanych i największych producentów opon na świecie. W
temacie 4WD znany jest z doskonałych 16-calowych "błotniaków" XCL, które wraz z nowszymi i
nowocześniejszymi 4x4 XZL wpisały się w niejedną edycję Camel Trophy. Inny michelinowski przebój
to typowo sportowa 4x4 Raid - ostatnio najlepsza i... jedyna opona pustynnych imprez
długodystansowych.

•

Mickey Thompson - obok Dick Cepek, druga kultowa wytwórnia opon zza oceanu. Znana także na
rynku europejskim. Drogie, klasyczne w konstrukcji - diagonalne - ogumienie to przede wszystkim
dwie rodziny opon: błotne Baja Belted Classic - o charakterystycznej rzeźbie bieżnika i uniwersalne
Baja Belted HP. Wszystkie opony Mickey Thompson wyróżniają się "trójkątnym" urzeźbieniem barku.
Pierwszy model radialny firmy to "atek" - Baja Radial MTX.