1. Co to jest organizacja w ujęciu systemowym i jakie zbiory elementów potrafisz w niej
wyróżnić?

Organizacja:

–

wyodrębniony z otoczenia zbiór elementów

–

ich sposób uporządkowania i powiązania określa jej strukturę, dzięki której może ona
funkcjonować jako spójna całość, czyli system

–

jej funkcjonowanie skierowane jest na osiągnięcia jakiegoś celu

Zbiory elementów:

–

struktura

–

zadania

–

ludzie (podsystem społeczny)

–

technika – maszyny i urządzenia (podsystem techniczny)

RYSUNKI

2. Dlaczego organizację możemy uznać jako system otwarty i adaptujący się?

Otwarty – ściśle powiązana z otoczeniem

–

pobiera: ludzi, urządzenia, surowce, informacje, energię, pieniądze

–

oddaje: produkty

Adaptujący się – musi nieustannie obserwować otoczenie i dostosowywać się do zachodzących
w nim zmian, gdyż otoczenie jest jednocześnie szansą dla jej rozwoju i zagrożeniem dla trwania.

3. Scharakteryzuj pojęcia: misja, cele i zadania organizacji

Cel

–

określony przedmiotowo i podmiotowo

–

przyszły stan lub rezultat działania organizacji

–

możliwy i przewidziany do osiągnięcia w czasie objętym krótko- lub długoterminowym
planem działania

Zadanie

–

część celu

–

określony przedmiotowo, podmiotowo, przestrzennie, czasowo i na ogół też proceduralnie

–

przewidziany do osiągnięcia w czasie objętym czasem przewidzianym dla danego celu

Misja

–

przedmiot aspiracji, trwałych dążeń organizacji

–

zapisana w statucie

–

obejmuje zakres społeczenie pożądanej działalności

4. Przedstaw typową budowę wewnętrzną wiązki celów organizacji komercyjnej

–

jest zmienna w czasie i składa się ze wszystkich celów, do których w danym momencie dąży
organizacja

–

są to cele, które zapewniają możliwie najlepszą dla organizacji korelację zbieżności
interesów organizacji i otoczenia

–

wielkość wiązki, jej struktura i skład zależą głównie od misji organizacji

–

cele podzielone są na rzędy ważności:
–

rząd 1: ekonomiczno-finansowe (minimalizacja kosztów / maksymalizacja zysku /
poprawa efektywności)

–

rząd 2: produkcyjno-marketingowe, społeczne

–

rząd 3: cele związane z komórkami organizacyjnymi

5. Scharakteryzuj zjawiska efektu synergii i efektu organizacyjnego w przedsiębiorstwie

Efekt synergii – uzyskiwanie zawsze większych korzyści dzięki współpracy części składowych
organizacji w stosunku do sumarycznych korzyści, gdyby te składowe ze sobą nie współpracowały

Efekt organizacyjny – pozwala uzyskiwać jeszcze większe korzyści niż w przypadku efektu
synergii; pojawia się, gdy w organizacji wyodrębnimy człon kierowniczy i wprowadzimy podział
prac i specjalizacje

6. Zdefiniuj pojęcia: sterowanie i kierowanie oraz przedstaw istotę współczesnego zarządzania
organizacją

Sterowanie – wszelkie celowe oddziaływania systemu sterującego na sterowany w celu otrzymania
takiego rezultatu działania lub stanu systemu sterowanego, który jest pożądany przez system
sterujący. Taki proces decyzyjny opiera się na informacji początkowej oraz na informacji roboczej
uzyskiwanej w trakcie procesu sterowania

Kierowanie – oddziaływanie informacyjno-decyzyjne aparatu zarządzającego przekazywane
kanałami informacyjnymi, ukształtowanymi przez reguły organizacyjne, na komórki organizacyjne
sfery realnej. W efekcie emitowane przez te komórki oddziaływania materialno-energetyczne
zmierzają do osiągnięcia celów organizacji.

Istota współczesnego zarządzania organizacją:

–

zestaw działań (planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie) skierowanych
na zasoby organizacji (finansowe, rzeczowe, ludzkie, informacyjne)

–

osiąganie celów organizacji sprawnie (efektywnie wykorzystując zasoby) i skutecznie
(podejmując właściwe decyzje)

–

działanie skuteczne (a nie optymalne), bo wobec zmienności otoczenia musimy utrzymywać
możliwie dużo wyjść z każdej sytuacji

7. Co rozumiesz pod pojęciem proces zarządzania organizacją?

Jednolity, zintegrowany proces, będący syntezą wzajemnie się uzupełniających i oddziałujących na
siebie funkcji zarządzania: planowania, organizowania, motywowania i kontrolowania,
skierowanych na zasoby organizacji (finansowe, rzeczowe, ludzkie, informacyjne).

–

osiąganie celów organizacji sprawnie (efektywnie wykorzystując zasoby) i skutecznie
(podejmując właściwe decyzje)

–

działanie skuteczne (a nie optymalne), bo wobec zmienności otoczenia musimy utrzymywać
możliwie dużo wyjść z każdej sytuacji

8. Wymień podstawowe funkcje zarządzania i omów relacje występujące między nimi w
trakcie realizacji procesu zarządzania

Planowanie

–

jest funkcją najistotniejszą

–

w postaci planu specyfikuje cele i sposoby ich osiągania, przy wykorzystaniu dostępnych
środków i zasobów

Organizowanie

–

podstawą dla niego jest plan

–

zapewnia środki do realizacji celów zawartych w planie → tworzy strutkturę organizacyjną,
rozdziela prace i zasoby

Planowanie + Organizowanie = Potencjał organizacji.

Motywowanie

–

powoduje, że pracownicy uznają cele organizacji zawarte w planie za własne

Kontrolowanie

–

kontroluje plan (kontrola prospektywna) – przed procesem

–

kontroluje procesy organizowania i motywowania (kontrola bieżąca) – w trakcie procesu

–

kontroluje zgodność osiągniętych rezultatów z założonymi w planie celami (kontrola
retrospektywna) – po zakończeniu procesu

Planowanie, Organizowanie – wykorzystywane głównie na wyższych szczeblach hierarchii
kierowniczej
Motywowanie, Kontrolowanie – wykorzystywane głównie na niższych szczeblach hierarchii
kierowniczej

RYSUNEK

9. Co stanowi istotę treści funkcji planowania w procesie zarządzania?

–

jest funkcją najistotniejszą

–

w postaci planu specyfikuje cele i sposoby ich osiągania, przy wykorzystaniu dostępnych
środków i zasobów

–

wyznaczając cele bierze się pod uwagę interesy grup społecznych występujących
w organizacji

–

cele są dekomponowane na zadania

10. Co stanowi istotę treści funkcji organizowania w procesie zarządzania?

–

podstawą dla niej jest plan

–

zapewnia środki do realizacji celów zawartych w planie → tworzy strutkturę organizacyjną,
rozdziela prace i zasoby

–

ustala procedury i wprowadza regulaminy zgodnie z Zasadą Substytuacji Gutenberga

–

organizuje linię produkcyjną
–

wykorzystanie najlepszej dostępnej (a nie istniejącej) technologii

–

zapewnienie ciągłości produkcji i sprzedaży (utrzymywanie zapasów na odpowiednim
poziomie)

11. Co stanowi istotę treści funkcji motywowania (przewodzenia) w procesie zarządzania?

–

powoduje, że pracownicy uznają cele organizacji zawarte w planie za własne

–

wykorzystuje oddziaływania administracyjne, ekonomiczne i psychologiczne
(najważniejsze) oraz systemy kafeteryjne

–

rozpowszechnianie idei misji organizacji wśród pracowników

12. Omów istotę i treść działań w ramach funkcji kontroli kierowniczej w procesie
zarządzania

–

posiada 3 aspekty
–

kontrola prospektywna – kontrola planu

–

kontrola bieżąca – kontrola procesów organizowania i motywowania

–

kontrola retrospektywna – kontrola zgodności osiągniętych rezultatów z założonymi
w planie celami

–

składa się z 3 elementów
–

określenie mierników efektywności

–

pomiar bieżącej efektywności i porównanie z określonymi miernikami

–

podjęcie działań korygujących w razie odchyleń od mierników (zmiana funkcji
motywowania, organizowania, ew. wykorzystanie sprzężednia zwrotnego z funkcją
planowania i zmiana wiązki celów)

13. Wyjaśnij potrzebę i istotę rozwarstwienia procesu zarządzania przedsiębiorstwem w
zmiennym otoczeniu na poziom strategiczny i operacyjny

–

wobec zmiennych warunków otoczenia musi nastąpić rozdzielenie zarządzania rozwojem
długoterminowym, skupiającego się na przyszłości organizacji od zarządzania bieżącym
funkcjonowaniem organizacji

–

poziom strategiczny – precyzuje misję, plan strategiczny, główne cele, wyroby, rynki

–

poziom operacyjny – zapewnia ciągłe warunki bytu skupiając się na bieżącym
funkcjonowaniu, nie ujętym w planie strategicznym

14. Objaśnij cele i istotę funkcji planowania i kontroli na strategicznym poziomie zarządzania
przedsiębiorstwem

Cel: Wybór najlepszej i możliwie najmniej ryzykownej opcji strategicznej

Planowanie strategiczne

–

analiza SWOT (szans i zagrożeń oraz słabych i silnych stron)

–

określenie przewidywanych zmian w otoczeniu

–

ocena opcji strategicznych i wybór tej zapewniającej największe prawdopodobieństwo
osiągnięcia głównych celów

Kontrolowanie strategiczne

–

przez cały okres planowania zapewnia kompensację ryzyka

–

na bieżąco weryfikuje wybraną opcję strategiczną

15. Objaśnij cele i istotę funkcji planowania i kontroli na operacyjnym poziomie zarządzania
przedsiębiorstwem

Cel: Zapewnienie rentowności i zdolności płatniczych (podstawowych warunków bytu)

Planowanie operacyjne

–

uszczegóławia planowanie strategiczne w postaci planów działania w przestrzeni i czasie

–

plany procesów rzeczowych (produkcja, sprzedaż, zaopatrzenia, zatrudnienia, badania
i rozwój)

–

plany procesów finansowych (koszty, przychody, bilanse, zdolności płatnicze)

Kontrolowanie operacyjne

–

przez cały okres planowania weryfikuje rentowność i zdolności płatnicze przedsiębiorstwa

16. Zdefiniuj istotę pojęć formalna i rzeczywista struktura organizacyjna

Formalna – zbiór możliwych, potencjalnych stosunków organizacyjnych (opisanych
w regulaminach i schematach, ale jeszcze nie rzeczywistych), określonych na zbiorze komórek
organizacyjnych sfery realnej i aparacie zarządzającym.

Rzeczywista (dynamiczna) – zbiór faktycznie występujących stosunków organizacyjnych,
określony na zbiorze komórek organizacyjnych sfery realnej i aparacie zarządzającym.

17. Zdefiniuj pojęcie: komórka organizacyjna i wymień jej atrybuty

Elementarna jednostka z wyodrębionym członem kierowniczym. Komórki mogą być łączone
w zespoły → referaty → wydziały → zakłady oraz grupowane według grup wyrobów, rynków
zbytu, itp.

Atrybuty:

–

przydzielone zadanie

–

liczebność

18. Co rozumiesz pod pojęciem: aparat zarządzający organizacją i jaka jest rola tego aparatu
w organizacji komercyjnej?

Zbiór członów kierowniczych nadbudowanych wielopoziomowo nad sferą realną organizacji, czyli
nad członami kierowniczymi, które zawierają komórki pomocniczo-usługowe, sztabowe oraz
decydentów i nad najniżej położonym poziomem wykonawczym.

Rola:

–

podejmuje decyzje dotyczące:
–

celów

–

planu

–

ilości i rodzaju potrzebnych zasobów rzeczowych i ludzkich

19. Omów podstawowe składniki regulaminu organizacyjnego i rolę schematu
organizacyjnego w tym regulaminie

–

Schemat organizacyjny – graficzny obraz struktury organizacyjnej z zaznaczonymi
najważniejszymi komórkami organizacyjnymi i ich funkcjami, hierarchicznym układem
zależności między nimi i schematem przepływu informacji

–

Księga służb – określa
–

zakresy działań komórek organizacyjnych

–

uprawnienia i odpowiedzialność stanowisk kierowniczych i samodzielnych

–

powiązania i zasady współpracy w organizacji

–

Podstawowe instrukcje – przepisy narzucające sposób realizacji celów i zadań (etapy, czas
trwania, narzędzia, materiały)

–

Ramowe procedury i inne ważne zarządzenia dyrektora

20. W jakim celu i jak kierownicy wykorzystują zasadę delegowania uprawnień decyzyjnych?

Jest to przekazywanie uprawnień decyzyjnych w dół hierarchicznej struktury organizacyjnej
przedsiębiorstwa.

–

łatwiejsza kontrola poszczególnych pionów (jedna osoba nie jest w stanie kontrolować
całego pionu)

–

skrócenie czasu podejmowania decyzji (decyzja nie przechodzi przez całą hierarchię)

–

kierownik, który przekazał uprawnienia, nadal ponosi odpowiedzialność za decyzje
podejmowane w jego imieniu, ale może poświęcić czas na inne działania

21. Scharakteryzuj warunki stosowania i zasady budowy funkcjonalnej struktury
organizacyjnej w przedsiębiorstwie

Warunki stosowania:

–

dobra dla nowych organizacji oraz produkujących jeden wyrób lub jednorodny asortyment
wyrobów

–

specjalizacja pionów funkcjonalnych zapewnia wysoce profesjonalny styl zarządzania i
ścisłą kontrolę kierowniczą

–

problemy z lokalizacją przyczyn ew. niepowodzeń przedsiębiorstwa i trudności w
uzgadnianiu stanowisk między pionami funkcjonalnymi

–

dyrektor nie ma możliwości kontrolowania poszczególnych pionów na podstawie wyników
finansowych

–

mała elastyczność (zmiany w otoczeniu determinują konieczność przebudowy każdego
pionu) → wolna reakcja na zmiany

Zasady budowy:

–

na drugim szczeblu hierachii zarządzania wystepuje podział według funkcji (pion ds.
produkcji, marketingu, finansów, itp.)

–

na niższych szczeblach (zwłaszcza w zarządzaniu produkcją) nadal występuje podział
według wykonywanych prac (wydział obróbki mechanicznej, montażu, powłok
galwanicznych, itp.)

RYSUNEK

22. Scharakteryzuj warunki stosowania i zasady kształtowania struktury organizacyjnej
zorientowanej obiektowo według grup wyrobów lub geograficznej lokalizacji zakładów
produkcyjnych lub rynków zbytu przedsiębiorstwa

Warunki stosowania:

–

dobra dla przedsiębiorstw rozwiniętych, różnicujących wyroby, międzynarodowych

–

dyrektor łatwo może kontrolować poszczególne piony na podstawie wyników finansowych

–

podejście bardzo elastyczne (zmiany w otoczeniu, np. brak zbytu na produkt → zmiany
tylko w jednym pionie, np. zamknięcie go) → szybka reakcja na zmiany

Zasady kształtowania:

–

na drugim poziomie zarządzania występuje podział według grup wyrobów (np. tytoniowe,
alkoholowe, spożywcze), geograficznie lub według rynków zbytu

–

decentralizacja decyzji

RYSUNEK

23. Scharakteryzuj strukturę dywizjonalną (oddziałową) przedsiębiorstwa i możliwości
przekształcenia jej w holding, przedstaw zalety tego rozwiązania

Charakterystyka:

–

struktura obiektowa, w której każdy pion (dywizja) jest samodzielny co do produkcji i
inwestycji

–

dywizje oddają część zysków na badania i rozwój organizacji jako całości

–

często firmy międzynarodowe

Przekształcanie w holding:

–

centrala („firma-matka”) posiada większościowe pakiety akcji każdej podległej spółki,
jednak są one nadal samodzielne gospodarczo

Zalety:

–

brak problemów z kontrolą poszczególnych zakładów

–

decentralizacja uprawnień decyzyjnych i lokalizacja ich w miejscach, gdzie jest najwięcej
informacji do podjęcia właściwej decyzji

–

duża koncentracja kapitału przy zachowaniu zdolności szybkiego reagowania na zmiany
rynkowe

24. Co uzyskujemy przez stosowanie struktur sieciowych i jak budowane są struktury
macierzowe i tensorowe?

Zyski:

–

decentralizacja władzy kierowniczej

–

rozdzielenie zapewniania terminowości od funkcjonalności

Macierzowe – nałożenie struktury funkcjonalnej na strukturę zorientowaną obiektowo (podział
według funkcji oraz według wyrobów lub rynków zbytu).

Tensorowe – macierzowe z dodanym trzecim podziałem rozproszenia geograficznego i
rozbudowaną komunikacją.

25. Omów różnicę w podejściu diagnostycznym i prognostycznym (systemowym) przy
usprawnianiu struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa

Diagnostyczne

–

porównanie stanu bieżącego z pożądanym; określenie odchyleń i ustalenie ich przyczyn;
opracowanie planu zmian

–

lepsza dla rozwiniętych organizacji

–

metoda japońska

–

zawsze jest skuteczna jeśli jest stosowana regularnie i przy odpowiednim wsparciu
pracowników

Prognostyczne

–

porównanie stanu pożądanego z idealnym; odrzucenie elementów niemożliwych do
realizacji; opracowanie planu zmian na podstawie elementów możliwych do realizacji

–

lepsza dla nowych i rozwijających się organizacji oraz do budowy struktury
organizacyjnej

–

podejście wybiega daleko w przyszłość opierając się na długoterminowych prognozach i
tendencjach

–

metoda amerykańska, radykalna

–

nie ma pewności co do efektów i nie można liczyć na wsparcie pracowników, gdyż
zakłada się możliwość redukcji miejsc pracy i reorganizacji pionów

26. Na czym polega benchmarking jako uniwersalna metoda usprawniania organizacji

–

„uczenie się od najlepszych”

–

jest to poszukiwanie najefektywniejszych metod dla danej działalności aby osiągnąć
przewagę konkurencyjną

–

porównuje się rozwiązania i metody stosowane przez własne przedsiębiorstwo ze
stosowanymi przez przedsiębiorstwa uważane za najlepsze w analizowanej dziedzinie

–

nacisk kładzie się nie na same metody, ale na sposoby dochodzenia do nich i próbuje się
w podobny sposób wprowadzić je we własnym przedsiębiorstwie

27. Przedstaw istotę radykalnego usprawnienia organizacji metodą reengineeringu
i scharakteryzuj okoliczności stosowania tej metody

–

reorganizacja procesów

–

wprowadzanie radykalnych zmian w procesach biznesowych w celu osiągnięcia
maksymalnej wydajności i redukcji kosztów

–

metoda kosztowna

–

nie ma gotowych recept postępowania

–

rozpoczyna się od analizy potrzeb klienta → maksymalne spłaszczenie struktury
organizacyjnej → nacisk na pracę zespołową i motywowanie

28. Zdefiniuj istotę pojęć: decyzja menedżerska, sytuacja decyzyjna i problem decyzyjny

Decyzja menedżerska – wybór jednego z możliwych w danej sytuacji wariantów działania.

Sytuacja decyzyjna – niezależna od nas sytuacja, w której mamy wiele możliwych sposobów
działania i musimy wybrać dokładnie jeden z nich.

Problem decyzyjny – percepcja i rozeznanie sytuacji decyzyjnej (porównanie stanu bieżącego z
oczekiwanym, pomiar odchyleń) prowadzi do powstania problemu decyzyjnego rozwiązywanego w
4 fazach: zbieranie informacji, generowanie możliwych wariantów rozwiązania, przewidywanie
skutków wdrożenia każdego z nich i wybór najlepszego, wdrożenie najlepszego rozwiązania.

29. Omów podstawowe cechy różniące decyzje na poziomie strategicznym od decyzji na
poziomie operacyjnym

Decyzje na poziomie strategicznym:

–

planowanie strategiczne

–

rozwój przedsiębiorstwa w okresie długoterminowym

–

dotyczą misji, planu strategicznego, głównych celów, wyrobów, rynków, taktyki

Decyzje na poziomie operacyjnym:

–

planowanie opearcyjne

–

bieżące funkcjonowanie przedsiębiorstwa w okresie krótkoterminowym

–

zapewnienie ciągłości warunków bytu (rentowność, zdolności płatnicze)

–

plany procesów rzeczowych (produkcja, sprzedaż, zaopatrzenie, zatrudnienie, badania i
rozwój) i plany procesów finansowych (wydatki, przychody, bilanse, zdolności płatnicze)

30. Scharakteryzuj podstawowe fazy racjonalnego modelu decyzji menedżerskich, zgodne
z pierwszym postulatem ogólnej teorii decyzji

Postulat modelowania procesów decyzyjnych – każda decyzja musi mieć 4 podstawowe etapy:

–

zdefiniuj problem, znajdź przyczyny, określ cele

–

wyszukaj możliwe rozwiązania (szukaj twórzczych rozwiązań i na razie ich nie oceniaj)

–

oceń możliwe rozwiązania i wybierz najlepsze

–

wdróż najlepsze rozwiązanie i sprawdź wyniki (ew. wprowadzaj korekty)

RYSUNEK (cykl zamknięty 1234)

31. Omów podstawowe problemy z przygotowaniem informacji we współczesnych systemach
informacyjno-decyzyjnych przedsiębiorstwa w zmiennym otoczeniu

–

długi czas zbierania oraz przygotowania potrzebnych informacji (zmienność, dynamika i
stopień skomplikowania otoczenia, ilość informacji)

–

często wysoki koszt gromadzenia i weryfikacji informacji

–

dezaktualizacja informacji i odchylenia decyzji od stanu faktycznego (otoczenie się zmienia)

32. Scharakteryzuj budowę i warunki sprawnego funkcjonowania systemów informowania
kierownictwa (SIK) we współczesnym przedsiębiorstwie

–

SIK dostarcza kierownikom wszystkich szczebli zarządzania formalnych informacji
potrzebnych im do skutecznego wykonywania swoich zadań decyzyjnych

–

rozbudowane systemy zapytań oraz personalizacja raportów i narzędzi

–

potrzeby kierowników na różnych szczeblach różnią się:
–

kierownicy naczelni – informacje dotyczące planowania i kontroli strategicznej (głównie
ze źródeł zewnętrznych)

–

kierownicy średniego szczebla – informacje zarówno ze źródeł zewnętrznych jak i
wewnętrznych

–

kierownicy najniższych szczebli – częste informacje ze źródeł wewnętrznych

–

poprawne zaprojektowanie i skuteczne wdrożenie SIK wymaga:
–

włączenia użytkowników do zespoły projektowego

–

wyselekcjonowania najważniejszych informacji

–

szczegółowych testów systemu przed wdrożeniem

–

analizy kosztów systemu

33. Scharakteryzuj istotę budowy i możliwości stosowania systemów wspomagania decyzji
(SWD) i grupowych systemów wspomagania decyzji (GSWD) we współczesnych
organizacjach

SWD

–

użytkownik ma bezpośredni dostęp do informacji, może manipulować danymi i tworzyć
modele (w przeciwieństwie do SIK)

–

ułatwia podejmowanie nieustrukturalizowanych decyzji

GSWD

–

pozwala kierownikom na manipulowanie danymi i wzajemną interakcję podczas narady w
celu uzyskania grupowej decyzji (systemy konsultacyjne)

–

możliwość komunikacji sieciowej oraz wewnętrznej i zewnętrznej wymiany danych

34. Omów budowę i możliwości wykorzystywania w procesach decyzyjnych systemów
ekspertowych (SE)

–

cel: dostarczenie wyselekcjonowanej wiedzy na poszczególne stanowiska

–

możliwość dwustronnego dialogu użytkownik-system (w przeciwieństwie do SWD)
(użytkownik zadaje pytanie ogólne, system zadaje pytania szczegółowe aby móc rozwiązać
problem ogólny, użytkownik odowiada na pytania szczegółowe, system odpowiada na
zapytanie ogólne rozwiązaniem lub grupą rozwiązań o zbliżonym efekcie zastosowania)

–

baza wiedzy jest budowana na podstawie wiedzy ekspertów oraz ew. w trakcie działania
systemu (systemy samouczące się)

–

w praktyce są stosowane tylko wąsko specjalizowane SE

–

jedna z form sztucznej inteligencji

–

dobre w warunkach niepełności i niepewności wiedzy

35. Omów różnice w zarządzaniu przedsiębiorstwem państwowym a jednoosobową spółką
skarbu państwa

Przedsiębiorstwo państwowe:

–

dyrektor przedsiębiorstwa – podejmuje samodzielne decyzje na zewnątrz przedsiębiorstwa

–

rada pracownicza – kompetencje stanowiące (np. odwołanie dyrektora, likwidacja
przedsiębiorstwa), opiniodawcze i kontrolne

–

ogólne zebrania pracowników – mogą wyrażać swoje zdanie, mają pewne kompetencje w
ważniejszych sprawach (uchwalanie statutu, podział zysku dla załogi)

Jednoosobowa spółka skarbu państwa

–

z reguły zarządzają nią zawodowi kierownicy, którym oddaje się do dyspozycji część
majątku narodowego

–

największy wpływ na podejmowane decyzje ma skarb państwa (może on nabywać pakiety
akcji takich spółek)

36. Scharakteryzuj najistotniejsze różnice w organach spółki cywilnej, spółdzielni oraz spółki
prawa handlowego (akcyjnej lub z o.o.)

Spółka cywilna

–

udziałowcy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania firmy całym majątkiem prywatnym
i z reguły sami nią zarządzają

Spółdzielnia

–

grupowa forma własności

–

każda udziałowiec wnosi indywidualny wkład finansowy lub w postaci majątku trwałego
i bez względu na wielkość wkładu dysponuje 1 głosem

–

rada nadzorcza (powoływana przez zgromadzenie spółdzielców)

–

zawodowi kierownicy, którzy nie muszą być udziałowcami

Spółka prawa handlowego

–

akcyjna
–

wpływ udziałowca zależy od liczby posiadanych akcji

–

udziałowcami są pracownicy i kierownicy przedsiębiorstwa

–

najwięksi udziałowcy tworzą radę nadzorczą (wybierana przez udziałowców)

–

z o.o.
–

Udziałowcy ponoszą wspólnie odpowiedzialność za zobowiązania firmy do wysokości
swojego wkładu

37. Omów istotę kryzysowej koncepcji przekształceń organizacyjnych w trakcie rozwoju
organizacji od małej spółki cywilnej do korporacji globalnej, zaproponowaną przez Greinera

–

organizacje na drodze swojego rozwoju pokonują kolejne kryzysy

–

między tymi kryzysami występują różne siły nośne podtrzymujące rozwój organizacji
–

kryzys przywództwa → struktura funkcjonalna

–

kryzys autonomii pionów → struktura zorientowana obiektowo

–

kryzys kontroli → holding

–

kryzys porozumienia → poprawa współpracy

–

kryzys nieznanej przyszłości → borykają się z nim wielkie przedsiębiorstwa...

38. Scharakteryzuj czterofazowy zintegrowany model cyklu życia organizacji opracowany
przez Quinn'a i Cameron'a

1. Przedsiębiorczość:

–

jest dużo pomysłów

–

porządkuje się zasoby

–

podejmuje się działania przedsiębiorcze

–

zajmuje się własne miejsce

–

niewielka potrzeba planowania i koordynacji

2. Zespołowość:

–

zaangażowanie pracowników

–

poczucie misji wśród pracowników

–

poczucie kolektywu jako całości

–

duża ilość godzin pracy

–

struktura i komunikacja mają charakter nieformalny

3. Formalizacja i kontrola:

–

formalizacja reguł

–

struktura jest stabilna

–

nacisk na sprawność i utrzymanie

–

większa konserwatywność organizacji

4. Dopracowanie struktury:

–

decentralizacja

–

rozszerza się domenę działalności

–

organizacja odnawia się

39. Co należy analizować w otoczeniu bliższym przedsiębiorstwa przy budowie koncepcji
strategicznych?

–

dostawców i odbiorców

–

konkurencyjnych i potencjalnych oferentów

–

producentów towarów substytucyjnych

–

politykę rządu wobec konkurencji rynkowej

dostawców, odbiorców, konkurencyjnych i potencjalnych oferentów, producentów towarów
substytucyjnych oraz politykę rządu wobec konkurencji rynkowej.

40. Kiedy przy budowie koncepcji strategicznej należy objąć analizą sektory otoczenia
dalszego przedsiębiorstwa i jakie sektory przy tej analizie są najistotniejsze?

–

przedsiębiorstwa zarządzane strategicznie działają zwykle w kilku domenach lub na kilku
rynkach, więc analiza strategiczna dla całego przedsiębiorstwa musi mieć szerszy zakres niż
dla pojedynczej domeny czy rynku

–

różne domeny i rynki wymagają opracowania różnych strategii, które powinny być ze sobą
w pewien sposób skorelowane

Sektory najistotniejsze:

–

makroekonomiczny (perspektywy rozwoju gospodarczego)

–

technologiczny (określenie zmian globalnych w technice i możliwych skoków
technologicznych w stosunku do stosowanej przez nas technologii)

–

polityczno-prawny (cła w imporcie/eksporcie, prawa konsumenta i tendencje rynkowe –
wszystko w rozpatrywanym państwie lub państwach)

–

socjokulturowy (cechy demograficzne i systemy wartości w społeczeństwie)

41. Na czym polega analiza SWOT i jak oceniasz przydatność współczesnego stosowania tej
metody?

–

Polega na pogrupowaniu posiadanych informacji do 4 pul:
–

analiza wewnętrzna – silne i słabe strony przedsiębiorstwa (Strength, Weakness)

–

analiza zewnętrzna – szanse i zagrożenia w otoczeniu (Opportunities, Threats)

–

informacje, które nie da się zakwalifikować do żadnej z tych 4 pul, są pomijane jako
nieistotne strategicznie

Ocena: dobra metoda w zmiennym i burzliwym otoczeniu, pomaga w planowaniu strategicznym.

42. Scharakteryzuj systemy motywacji stosowane przez szkołę naukowej organizacji pracy
Taylora oraz późniejszych podejść Eltona Mayo i współczesnych zasobów ludzkich

Taylor – pobudki finansowe

–

pieniądze najważniejszym środkiem motywacji

–

produktywność pracownika wzrośnie jeśli więcej mu zapłacimy

–

wydajniejsza praca → potrzebujemy mniej pracowników → zwolnienia → robotnicy zaczęli
bardziej cenić sobie stałość pracy niż podwyżki → motywacja przestała być stosowana

Elton Mayo – pobudki społeczne

–

pracownik wydajniej pracuje jeśli jest zadowolony ze swojej sytuacji w pracy

–

okazywanie życzliwego zainteresowania sprawami podwładnych

współcześnie

–

oddziaływania: administracyjne (awanse), ekonomiczne (podwyżki), psychologiczne
(najważniejsze)

–

systemy kafeteryjne

–

rozpowszechnianie idei misji przedsiębiorstwa wśród pracowników

43. Omów model hierarchii potrzeb według Maslowa

44. Przedstaw podstawowe umiejętności kierownicze wymagane na różnych poziomach
zarządzania organizacją

–

techniczne – zdolność posługiwania się narzędziami, metodami, technologią w określonej
specjalności

–

społeczne – zdolność współpracy z innymi ludźmi, rozumienie ich motywacji, zarówno
pojedynczych osób jak i grup

–

koncepcyjne – umysłowa zdolność koordynacji oraz integracji wszystkich interesów w
działalności organizacji

45. Omów podstawowe role pełnione przez kierowników w organizacji

–

interpersonalna – likwidowanie konfliktów, łączność z otoczeniem i reprezentant wobec
władzy zwierzchniej i równoległych szczebli zarządzania

–

informacyjna – gromadzenie informacji o kierowanej komórce i jej wykorzystywanie
w kontaktach z otoczeniem

–

decyzyjna – zapewnianie inicjatywności i przedsiębiorczości danej komórki organizacyjnej,
rozdzielanie zasobów

46. Omów ciągłą skalę zachowań przywódczych kierowników i przedstaw wynikające z niej
wnioski praktyczne

–

najskuteczniejsi są kierownicy elastyczni, potrafiący dobierać zachowanie przywódcze do
potrzeb czasu i miejsc, a zwłaszcza cech podwładnych

–

styl demokratyczny preferowany jest gdy podwładni wykazują następujące cechy:
–

pragną niezależności i swobody działania

–

pragną odpowiedzialności za podejmowane decyzje

–

mają dostateczną wiedzę i doświadczenie

–

tam, gdzie te warunki nie są spełnione, kierownicy powinni skłaniać się do stylu
autokratycznego

47. Przedstaw etapy budowy i ważniejsze cechy efektywnych systemów kontroli kierowniczej

Etapy budowy:

–

ustalenie norm i metod pomiaru wszystkich parametrów od sprzedaży i zadań
produkcyjnych do obecności pracowników w pracy

–

cykliczny pomiar parametrów

–

w przypadku stwierdzenia odchyleń od norm → działania korygujące

Cechy:

–

dokładność pomiarów

–

aktualność danych

–

zrozumiałość parametrów i norm dla pracowników

–

koncentracja na strategicznych punktach rozwoju

–

rentowność (koszt wdrożenia a zysk)

48. Omów podstawowe składniki systemów wynagradzania pracowników i omów tendencje
zmian w tych systemach

Składniki:

–

płaca zasadnicza
–

kwota miesięczna lub stawka za godzinę

–

ograniczona wartość motywacyjna (płaca zasadnicza akordowa – wartość uzależniona
od ilości wykonanej pracy; często gorsza jakość pracy)

–

premia
–

zależna od uzyskiwanych wyników

–

premie regulaminowe (proces przyznawania określany przez regulamin) i uznaniowe
(kierownicy przyznają wedle uznania)

–

dodatek funkcyjny
–

za pełnienie funkcji kierowniczej

–

zależy od szczebla w hierarchii i trudności realizowanych zadań

–

dodatek stażowy
–

tym większy, im dłuższy staż pracownika w organizacji

Tendencje:

–

wzrost udziału płacy zasadniczej (ale spadek akordowej, bo liczy się coraz bardziej jakość
pracy)

–

niewielki wzrost premii