MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE

Merkantylizm – główna siła sprawcza rozwoju to pomyślnie rozwijający się handel zagraniczny
(dodatnie saldo handlu zagranicznego).

Przez pojęcie zagranicznej polityki ekonomicznej należy rozumieć świadome oddziaływanie państwa
na stosunki gospodarcze z zagranicą sprowadzają się z jednej strony do wytaczania określonych
celów w tej dziedzinie, a w drugiej do wyboru i zastosowania określonych narzędzi, które poprzez
wpływ na obroty gospodarcze mogą przyczyniać się do osiągnięcia tych celów.

Powiązania zagraniczne:

-

wymiana usług,

-

powiązania kapitałowe,

-

transfer technologii,

-

powiązania towarowe,

Ekonomia klasyczna [XVIIIw] – d. Ricardo – opracował teorię kosztów komparatywnych. Zajął się
problemem opłacalności wymiany międzynarodowej. Stwierdził, że nie wystarcza tylko sprzedawać i
kupować, ale trzeba to robić z zyskiem. Mogą to robić kraje, które produkują po kosztach względnie
wyższych a kupują po kosztach względnie niższych. Szczególny wzrost zainteresowania
problematyką międzynarodowych kontaktów gospodarczych w latach 70 XX w. wynikało to z
następujących faktów:

o

globalizacja wielu problemów gospodarczych decydujących o światowej sytuacji
gospodarczej tak w wymiarze poszczególnych krajów jak i gospodarki światowej jako
całości,

o

odejście od ustanowionych w Bretton Woods stałych kursów walutowych na rzecz
płynnych kursów walutowych,

o

ożywienie międzynarodowego rynku kapitałowego i utrzymywanie na tej podstawie
nowych więzi między światowymi centrami finansowymi, ale także zrodzenie niepokoju
co do perspektywy globalnej stabilizacji finansowej,

o

nowe uprzemysłowione kraje rozwijające się (NIC) przyjęły od krajów rozwiniętych
znaczną część światowego eksportu artykułów przemysłowych,

o

brak równowagi w bilansach makroekonomicznych w połączeniu z przemianami w
strukturze wymiany zrodził silne presje polityczne zagrażające otwartemu systemowi
handlu światowego zbudowanemu w oparciu o GATT (teraz WTO), czy też ugrupowania
organizacyjne,

Globalizacja – (okres międzywojenny – great depression), - nie ma możliwości by każde państwo
robiło sobie same dla siebie bez integracji z zewnątrz. Są zbyt duże ingerencje i interakcje
pomiędzy gospodarkami poszczególnych krajów.

1944 – Bretton Wood’s – międzynarodowy fundusz walutowy – stworzono podstawę do utworzenia
funduszu walutowego międzynarodowego.

GATT 1947 – powołana w celu wspierania harmonijnego handlu światowego – by znieść
ograniczenia światowe w handlu.

Polityka Autarkiczna – zamykanie się w swoich własnych granicach. Eksportują tylko tyle by pokryć
niezbędny import. [Irak, Cuba, Albania, Korea Płd]

Odejście od postanowień Bretton Woods (zasada sztywnych kursów walutowych) – przyjęta marża
odchyleń +0,125% do –0,125%. Dawał duże poczucie stabilności w rozliczeniach
międzynarodowych, ale był kosztowny.

Dwie formy powiązań kapitałowych:

-

inwestycje związane z zakładaniem przedsiębiorstw,

-

inwestycje pośrednie – [portfelowe, spekulacyjne przepływy kapitału],

Przypływy i odpływy kapitału mają negatywny wpływ na bilans płatniczy państwa, gdy stopy
procentowe są niekorzystne w danym kraju. Żadnemu krajowi nie wpływa dobrze na bilans
płatniczy duże wahania kursów waluty.

Lata 70-te do okres dużego podaży kapitału na rynkach światowych. Polska z tego korzystała
zadłużając się na świecie.

Reglamentacja (rezerwa obowiązkowa), - stopa redyskontowa

Z punktu widzenia międzynarodowych organizacji finansowych za granicę bezpiecznego zadłużenia
kraju tj takiego, które nie grozi konsekwencjami wystąpienia tzw. pułapki zadłużenia uważa się:

-

ogólna wartość zadłużenia kraju, nie powinna być większa niż wartość rocznych
wpływów z tytułu eksportu danego kraju,

-

obsługa zadłużenia tj. rata spłaty plus odsetki, nie powinna przekraczać w skali roku
20-25% wartości rocznych wpływów z tytułu eksportu.

Plan Brady’ego – opracowano program wyjścia z tego problemu zadłużenia.

Apogeum spłaty zadłużenia zagranicznego Polski przypada na lata 2004.

Kraje nowouprzemysłowione (NIC) – Korea Płd, Hong-Kong, Singapur, Tajwan, Malezja.

Kraje te wpłynęły na zmianę na rynkach pracy, ponieważ przejęły produkcję z szeregu gałęzi
produkcyjnych zwłaszcza przemysł chemiczny, tekstylny oraz weszły na rynki światowe z szeregiem
wyrobów wysokiej technologii odbierając tym samym część rynku krajom wysoko rozwiniętym i
powodując dalsze nasilenie konkurencji na rynkach światowych.

Współczesnym problemem nie jest produkowanie, ale sprzedawanie na rynkach światowych.

Brak równowagi w bilansach ekonomicznych zagroził

Wyniki prac GATT’u doprowadziły do znacznej redukcji ceł i ograniczeń pozataryfowych, tak by
handel światowy był realizowany bez większych ograniczeń celnych.

Wystąpiły w szeregu krajów stagnacja [inflacja w warunkach stagnacji] slumpflacja [inflacja w
warunkach recesji].

W naukach ekonomicznych nie poszukuje się modeli ekonomicznych równowagi od lat 70-tych. Jest
nienormalne i niebezpieczne po uzyskaniu pułapów niebezpiecznych. Deficyt budżetowy nie
powinien przekraczać normy... itd. [są pewne cechy które się bierze pod uwagę].

Cele zagranicznej polityki ekonomicznej.

1. Zmiana stopnia i sposobu włączenia gospodarki danego kraju do międzynarodowego

podziału pracy,

2. Zmiana wielkości importu i eksportu i jego struktury,

3. Zwiększenie dochodów z tytułu obrotów szeroko pojętymi usługami,

4. Wpływanie na przepływy kapitałowe,

5.

Poprawa relacji między cenami w eksporcie i imporcie,

6. Poprawa sytuacji w bilansie płatniczym.

Większość z nich ma charakter długoterminowy, nie nadający się do realizacji w jednym roku.

Cele powyższe powinny być realizowane wspólnie, wszystkie razem, ale istnieją sytuację, że
realizacja jednego celu powoduje niezrealizowanie drugiego celu. Wspólnie się wykluczają.

Cel [1] może być realizowany przez aktywną politykę przemysłową i kształtowanie proeksportowej
struktury gospodarki.

-

wykształcenie takich wyrobów które będą kupowane na rynkach światowych,

-

prowadzić politykę wpierania, promowania eksporterów na rynkach światowych,

terms of trade = (Sr Cu w Exp/Sr Cu w Imp)X100%

Formy zagranicznej polityki ekonomicznej.

Ze względu na formy regulacji zagraniczną polityką ekonomiczną dzieli się na:

o

politykę autonomiczną, - zmierza do osiągania wytyczonych przez państwo celów za
pomocą narzędzi o których wyborze, formie i skali zastosowania decyduje ono samo, bez
uzgadniania tego z innymi państwami.

o

polityka umowna, konwencyjna, - zmierza do osiągania wytyczonych celów przez
zawieranie z innymi krajami umów gospodarczych. W sposób zasadniczy wpływa na
politykę autonomiczną tj. wyklucza stosowanie określonych narzędzi, jeśli jest to sprzeczne
z zawartą wcześniej umową i po drugie polityka umowna, jeśli na jej podstawie zostały
wprowadzone zasady wzajemnego traktowania się powoduje, że posunięcia autonomiczne
danego kraju muszą być zgodne z tymi zasadami.

Zasady wzajemnego traktowania się krajów w powiązaniach gospodarczych z zagranicą określane
są na podstawie Klauzuli największego uprzywilejowania oraz klauzuli narodowej. KNU
oznacza zasadę równości traktowania niedyskryminacji i korzyści. Jest to zasada polityki handlowej
polegająca na tym, że dany kraj (A) przyznający tą klauzulę innemu krajowi (B) zobowiązuje się, że
w stosunkach gospodarczych kraj (B) będzie traktowany tak samo i otrzyma od kraju (A) w zakresie
wymiany handlowej te same ustępstwa, udogodnienia i korzyści, jakie otrzymały już lub otrzymują
w okresie obowiązywania KNU od kraju (A) wszystkie inne kraje.

Klauzula narodowa oznacza, że kraj (A) przyznając tą klauzulę krajowi (B) zobowiązuje się traktować
na swoim terytorium towary pochodzące z kraju (B) tak samo jak traktuje własne towary.

Ze względu na stopień protekcji w powiązaniach z zagranicą można wyróżnić dwie formy polityki
zagranicznej:

o

Polityka wolnego handlu, w swojej czystej postaci oznacza, że państwo powstrzymuje się od
bezpośredniego oddziaływania na obroty gospodarcze z zagranicą. Nie są więc stosowane
cła i ograniczenia pozacelne. Nie oznacza to, że państwo wyłącza się z oddziaływaniem na
obroty gospodarcze z zagranicą. Oddziaływanie to sprowadza się do prowadzenia polityki
umownej, której celem jest zapewnienie maksymalnej swobody w dostępie do rynków
zagranicznych dla towarów i przedsiębiorstw krajowych i nie stwarzanie utrudnień w
dostępie do rynku krajowego dla producentów zagranicznych.

o

Polityka protekcjonizmu, polega na szerokim wykorzystaniu roli państwa w popieraniu
eksportu oraz na ochronie rynku wewnętrznego i rodzimej produkcji przed konkurencją
zagraniczną. Wychodzi z założenia, że potencjał ekonomiczny i konkurencyjność
poszczególnych krajów są zróżnicowane stąd podejście liberalne dla krajów słabiej
rozwiniętych jest niekorzystne. W skrajnej postaci polityka protekcjonizmu przyjmuje formę
polityki autarki gospodarczej. Oznacza ona dążenie państwa do ograniczenia importu tylko
do tych artykułów, które są niezbędne, a które nie mogą być wytworzone w danym kraju.

http://notatek.pl/miedzynarodowe-stosunki-gospodarcze-19-stron?notatka