Zespół uzależnienia od internetu

1

Zespół uzależnienia od internetu

Zaburzenia nawyków i popędów

(popędów), nie określone

ICD-10F63.9

[1]

Zaburzenie kontroli impulsu

niewyspecyfikowane gdzie indziej

DSM-IV

312.30

Zespół uzależnienia od internetu (ZUI, uzależnienie od internetu; ang. Internet Addiction Disorder, IAD) -

postulowany przez niektórych psychiatrów, w tym Ivana Goldberga, syndrom uzależnienia się użytkownika

internetu od wielogodzinnego obcowania w tym środowisku.

Pojęcie siecioholizmu

Termin uzależnienie od internetu obejmuje niesklasyfikowaną jednostkę zaburzeń psychicznych. W związku z

nieopisaniem tego zaburzenia występują różne, wymienne określenia na to zaburzenie, np. Patologiczne Używanie

Internetu, Nadużywanie Internetu, Kompulsywne Używanie Internetu. W pracach amerykańskich, które są

praktycznie jedynymi publikacjami na ten temat, używane są następujące terminy: Internet Addiction Disorder,

Internet Addiction Syndrome, Internet Abuse, które można tłumaczyć jako uzależnienie od Internetu oraz

Compulsive Internet Use, Pathological Internet Use, które unikają terminu uzależnienie. Według przyjętych

kryteriów diagnostycznych bardziej prawidłowe byłoby określenie "patologiczne używanie internetu" – jako

porównanie do patologicznego hazardu (DSM IV). Brak jest jednolitej definicji tego zjawiska czy choćby kryteriów

diagnostycznych. W Polsce stosuje się określenie zaproponowane przez prof. Andrzeja Jakubika: Zespół

Uzależnienia od Internetu (ZUI)

[2]

.

Uzależnienie od internetu, jest w miarę nowym zjawiskiem, gdyż sama sieć jest niezbyt wiekowa, w porównaniu do

innych zjawisk czy substancji uzależniających. Ta forma uzależnienia jest jak na razie najmniej opisana przez

badaczy. Według niektórych z nich np. dr n. med. Bohdana T. Woronowicza:

Ten rodzaj uzależnienia stanie się prawdopodobnie jedną z plag XXI wieku i najprawdopodobniej jest tylko kwestią czasu
oficjalne sklasyfikowanie uzależnienia od internetu (siecioholizmu) jako jednostki chorobowej

[3]

.

Zespół uzależnienia od internetu

2

Do największych badaczy tego nałogu zalicza się psychologa z University of Pittsburgh oraz z Center for Internet

Addiction Recovery w Bradford (USA), dr Kimberly Young. Wyróżniła ona następujące podtypy IAD:

• Erotomanię internetową (cyberseksual addiction).

• Socjomanię internetową (cyber-relationship addiction).

• Uzależnienie od sieci (net compulsions).

• Przeciążenie informacyjne (information overload).

• Uzależnienie od komputera (computer addiction).

Pisze ona w swych pracach, iż uzależnienie może być definiowane jako zaburzenie kontroli impulsów nie

powodujące intoksykacji. Według statystyk w Europie Zachodniej leczy się ponad 2000 osób w wieku od 6 do 70

lat. A liczba uzależnionych w USA jest szacowana na 5 milionów osób, nie są to dokładne dane, gdyż osoby te

rzadko zgłaszają się po pomoc specjalistyczną, czego głównym powodem jest brak ośrodków zajmujących się tym

zaburzeniem

[4]

.

Innym z badaczy jest Ivan Goldberg, który pisze:

Patologiczne Używanie Internetu (Pathological Computer/Internet Use Disorder) jest proponowaną przeze mnie nazwą na
sytuacje, gdy ludzie nadużywają Internetu i nadużywanie to wywołuje u nich dystres. Nadużywanie to ma znaczący wpływ
na ich funkcjonowanie w sferze fizycznej, psychicznej, interpersonalnej, społecznej, rodzinnej i ekonomicznej.
Równoważnym nieoficjalnym zaburzeniem może być pracoholizm a oficjalnym patologiczny hazard (DSM IV)

[4]

.

Podtypy IAD według Kimberly Young

Erotomania internetowa – polega głównie na oglądaniu filmów i zdjęć z materiałami pornograficznymi lub

rozmowach na chatach o tematyce seksualnej. Zjawisko to zaczyna być bardzo groźne, gdy na materiały o treści

pornograficznej trafiają osoby małoletnie lub z zaburzeniami w sferze emocjonalnej.

Innym czynnikiem tego zaburzenia są wszelkie dewiacje seksualne, takie jak pedofilia, zoofilia, skrajny

ekshibicjonizm i inne. Tego typu stron są tysiące, nawet reakcja organów porządkowych takich jak Policja nie

przynosi skutku, gdyż wiele z tych witryn jest zarejestrowanych np. w Tajlandii, a obsługujący je serwer jest

umieszczony jeszcze w innym zakątku świata, który ma równie liberalne prawo.

Socjomania internetowa – jest to uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych. Osoba nawiązuje nowe

kontakty tylko i wyłącznie poprzez sieć, ma zachwiane relacje człowiek-człowiek w kontaktach poza siecią. Ludzie

tacy potrafią godzinami "rozmawiać" z innymi użytkownikami internetu, lecz mają trudności przy kontaktach

osobistych, następuje też u takich osób zanik komunikacji niewerbalnej, nie potrafią odczytywać informacji

nadawanych na tej płaszczyźnie lub odczytują je błędnie.

Osoby takie spotyka się głównie w formach kontaktu, które zapewniają synchroniczną komunikację. Zdarza się, iż

pokoje rozmów są zakładane przez takie osoby, tylko po to, by mieć możliwość przebywania non stop w tym pokoju

i kontaktu z osobami go odwiedzającymi.

Uzależnienie od sieci – polega na pobycie w internecie. Jest ono bardzo podobne do uzależnienia od komputera,

lecz polega na przebywaniu w sieci. Osoby takie są cały czas zalogowane do sieci i obserwują, co się tam dzieje.

Uzależnienie to łączy w sobie wszystkie inne formy ZUI.

Przeciążenie informacyjne – występuje przy natłoku informacji np. przebywanie w wielu pokojach rozmów

jednocześnie lub udział w wielu listach dyskusyjnych.

Uzależnienie od komputera – osoba nie musi w tym wypadku przebywać w internecie, wystarczy, że spędza czas

przy komputerze. Nie jest dla niej ważne to, co przy nim robi.

Zespół uzależnienia od internetu

3

Gdzie można znaleźć w sieci osoby uzależnione?

Osoby, u których stwierdzono uzależnienie od internetu lub zagrożenie tym uzależnieniem, najczęściej spędzają czas

na następujących formach rozrywki:

• Internet Relay Chat (IRC) – usługa służąca do porozumiewania się z innymi osobami korzystającymi, z internetu.

Jest to forma pisanej rozmowy. Zanotowano w Polsce pierwsze małżeństwa, które zapoznały się na kanale, i po

rzeczywistym spotkaniu związały się ze sobą. Według niektórych szacunków z IRC-a korzysta naraz około 10

tysięcy użytkowników na całym świecie.

• Gry online – specyfika gier online (sieciowych) polega na tym, iż naszym przeciwnikiem nie jest komputer, lecz

żywy człowiek. Według niektórych badaczy tego zjawiska, poprzez tego typu gry narasta w graczach poziom

agresji, który następnie jest rozładowywany w świecie realnym, na zwykłych ludziach.

• World Wide Web (WWW)

• Grupy dyskusyjne (newsgroups) i listy adresowe

Wpływ ZUI na rodzinę

Jedną z form uzależnienia występujących w rodzinie jest uzależnienie od gier. Występuje często u dzieci, których

rodzice często są zapracowani i są wręcz zadowoleni, że dziecko ma jakąś rozrywkę i nie popada w "złe"

towarzystwo. Rodzice rzadko reagują prawidłowo w tego typu sytuacji, często zbyt późno dostrzegają zagrożenie,

jakie niesie ze sobą komputer. Za późno widzą, że dziecko izoluje się od rówieśników, traci kontakt z

rzeczywistością i zamyka się w swoim pokoju z komputerem.

Inną formą jest uzależnienie od komunikacji synchronicznej. W tę formę patologii popadają częściej nastolatkowie i

młodzież. Łatwo można to prześledzić przeglądając nicki osób przebywających na czacie. Bardzo często po słowie

określającym daną osobę następują cyfry, które z reguły oznaczają wiek osoby logującej się na dany kanał.

Zagrożenia, jakie wynikają z tego rodzaju uzależnienia, to między innymi, spotykanie się w sieci z różnymi formami

dewiacji seksualnych, zachwianie relacji z osobami w świecie realnym, zanik prawidłowego odczytywania przekazu

niewerbalnego, zmiany w słownictwie takie jak używanie skrótów lub przenoszenie specyficznego języka

komunikacji elektronicznej do słownictwa codziennego.

Groźną dla stabilności związku małżeńskiego formą uzależnienia jest erotomania internetowa. Często jeden z

partnerów poprzez internet zdradza drugą osobę. Nie jest to zdrada fizyczna, lecz równie dotkliwa. W Polsce

odnotowano przypadek rozwodu, którego opisana powyżej sytuacja była przyczyną.

Przemoc obecna w grach komputerowych, wpływa również niekorzystnie na osoby z nie ukształtowanym w pełni

światopoglądem. Co jakiś czas opinią publiczną wstrząsają, przerażające wiadomości o tym jak dzieci kogoś zabiły i

dziwiły się, iż ta osoba nie wstała i nie poszła dalej, a przecież w grze tak właśnie się dzieje. Istotną rolę odgrywa tu

nadzór opiekunów nad programami, które są zainstalowane w komputerach ich dzieci. Producenci gier zamieszczają,

co prawda ostrzeżenia o dolnej granicy wieku odbiorców, ale sprzedawcy tego nie respektują, gdyż nie mają takiego

prawnego obowiązku.

Skutki psychologiczne i społeczne ZUI

Do skutków psychologicznych, uzależnienia od internetu należy zaliczyć zachwianie komunikacji w sferze

pozawerbalnej i werbalnej, depresje powodowane brakiem kontaktu z siecią np. po uszkodzeniu łącza w USA w

połowie lat 90. odnotowano wzrost prób samobójczych, gdy podczas prac budowlanych został uszkodzony szkielet

infostrady i prawie połowa kraju była pozbawiona dostępu do internetu, przez dwa dni. Innymi skutkami są

zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu jednostki, z osobą uzależnioną można porozmawiać tylko o tym co się

dzieje w sieci, np. jaka nowa strona WWW powstała, inne sfery życia jej nie interesują.

Istnieje też związek pomiędzy ZUI a prokrastynacją.

Zespół uzależnienia od internetu

4

U osób z ZUI może występować również rozregulowanie a wręcz przestawienie cyklu okołodobowego, głównie zaś

rytmu sen – aktywność. Najprościej można to zaobserwować śledząc ruch w sieci w godzinach nocnych.

Największy ruch na IRC następuje w późnych godzinach nocnych i z reguły są tam ci sami, stali bywalcy.

Jest to groźne zjawisko ze względu na skutki społeczne. Osoby takie przez zmianę cyklu okołodobowego zaniedbują

pracę i życie rodzinne. Jest to niezwykle groźne, jeśli osoby o chronotypie rannym, przestawiają się na życie nocne.

Gwałtowna zmiana zachowań związanych z cyklem dobowym, może prowadzić do rozdrażnienia, podenerwowania i

spadku sprawności psychicznej. Jest to o tyle groźne, że zmianie nie ulega tylko i wyłącznie czas snu i aktywności,

lecz również następują wahania stężenia we krwi hormonów, glukozy, oraz innych substancji ważnych dla

prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Do konsekwencji tego uzależnienia należy również zaliczyć zanik więzi emocjonalnych z osobami najbliższymi,

rodziną, przyjaciółmi. Cały przekaz emocjonalny skupia się na znajomych i przyjaciołach z sieci, oraz kłopoty w

sferze zawodowej włącznie z utratą i niemożnością znalezienia innej pracy. W tej sferze IAD nie odbiega od

następstw innych uzależnień, takich jak alkoholizm czy narkomania.

Skutki te można zniwelować tylko i wyłącznie poprzez terapię osoby uzależnionej, która uzmysłowi jej jakie szkody

poniosła w wyniku nieprawidłowego korzystania z internetu i jak można je naprawić.

Skutki fizjologiczne ZUI

Osoby często korzystające z komputera, skarżą się na problemy ze wzrokiem. W czasach monitorów CRT było to to

spowodowane promieniowaniem, które emituje monitor. Innym czynnikiem wpływającym na widzenie obrazu

wyświetlanego na ekranie monitora komputerowego jest plamka, czyli zespół trzech luminoforów o kolorach

czerwonym, zielonym i niebieskim. Wielkość plamki w stosowanych dziś monitorach jest coraz mniejsza, np.

monitory 17”, mają plamkę w granicach 0,22-0,27 mm. Jeśli plamka jest większa, kolory wyświetlane na monitorze

mają gorszą jakość barwną, są rozmyte i zatracają szczegóły.

Ręczna regulacja ostrości, zbieżności kolorów, czystości barw i luminancji jest wymagana z powodu nie

powtarzalności budowy gałki ocznej u ludzi. Każdy z nas ma inny wzór siatkówki, co spowodowane jest różnym

rozmieszczeniem czopków i pręcików, a co za tym idzie różnym spostrzeganiem widzianego przedmiotu. Dlatego

też przy długiej pracy należy wyregulować obraz wyświetlany na monitorze, aby jego wygląd był dla nas

optymalnyWikipedia:Weryfikowalność.

Monitory komputerowe powinny być również zabezpieczone warstwą antyrefleksyjną. Pojawiające się refleksy na

ekranie monitora, powodują zwiększoną pracę mięśni gałki ocznej (musculi bulbi) sterującymi ruchem gałki ocznej.

Praca mięśni spowodowana jest przez widzenie dwóch obrazów, a więc ciągłą zmianę ostrości widzenia w stosunku

do obrazu wyświetlanego na monitorze i refleksu.

Zespół kanału nadgarstkowego czasami zwanego "ciasnym nadgarstkiem", występuje przy długotrwałym,

nieumiejętnym korzystaniu z klawiatury komputerowej. Przy złym ustawieniu klawiatury i nieumiejętnym

rozłożeniu rąk następuje zbyt mocne zgięcie w stawie promieniowo-nadgarstkowym (articulatio radiocarpalis), co z

kolei prowadzi do ucisku tętnicy promieniowej (arteria radialis) i łuków tętniczych dłoni (arcus volares). W efekcie

następuje niedokrwienie ręki na odcinku nadgarstek, śródręcze i palce. Takie ułożenie ręki skutkuje też

długotrwałym napięciem mięśni, co może prowadzić do bolesnych skurczów mięśni.

Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej powoduje naprężenie mięśni pleców i karku. Długa praca przy

komputerze na nieodpowiednim krześle, naraża na skrzywienie kręgosłupa, szczególnie dotyczy to dzieci w wieku

szkolnym, u których prawidłowa postawa jest bardzo istotna ze względu na rozwój fizyczny.

Osoby długo pracujące przy komputerze są również narażone na RSI (Repetitive Strain Injury) tj. zespołem urazów

wynikających z chronicznego przeciążenia objawiającym się przewlekłymi bólami ramion, przedramion, przegubów

i dłoni, których przyczyny mogą kumulować się, nie dając o sobie znać przez wiele lat. U źródeł RSI leżą

nieergonomiczne warunki miejsca pracy.

Zespół uzależnienia od internetu

5

Objawy odczuwane są dopiero po długim czasie lub po odejściu od komputera, gdyż mózg silnie koncentruje się w

czasie pracy na tym, co dzieje się na ekranie i nie potrafi w odpowiednim momencie interpretować sygnałów

ostrzegawczych. Są one zagłuszane aż do momentu, gdy stają się nie do wytrzymania.

Przypisy

[1] http:/

/

stary1.

portalmed.

pl/

finn2/

klasyfikacje/

icd10/

disp_root.

stm?search_str=F63.

9

[2] Jakubik Andrzej, "Zespół uzależnienia od Internetu", Studia Psychologica, 3, 133-142, 2002 r.

[3] Strona internetowa Centrum Konsultacyjnego Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej AKMED w Warszawie, http:/

/

www.

akmed.

waw.

pl/

siec.

htm

[4] Jakubik Andrzej, Popławska Justyna, "Zespół uzależnienia od Internetu (ZUI) a osobowość", w druku

Bibliografia

• Jakubik Andrzej, "Zespół uzależnienia od Internetu", Studia Psychologica, 3, 133-142, 2002 r.

• Strona internetowa Centrum Konsultacyjnego Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej AKMED w

Warszawie, http:/

/

www.

akmed.

waw.

pl/

sieć

• Gamdzyk Przemysław, "Tylko jeszcze jedno kliknięcie", Computer World, sierpień 1996.

• Jakubik Andrzej, Popławska Justyna, "Zespół uzależnienia od Internetu (ZUI) a osobowość", w druku

• Kennedy Angus J., "Internet", Optimus Pascal S.A., wydanie I, 1999 r.

• Kubey Robert, Csikszentmihalyi Mihaly, "Telemania – nowy nałóg", "Świat nauki nr 4 (128) kwiecień 2002" str.

64-70.

• Lipiński Piotr, "Płacieniszki krążą w internecie", "Gazeta Wyborcza – Magazyn nr 9 (469) czwartek 28 II 2002"

str. 18-19

• Negroponte Nicholas, "Cyfrowe życie", KiW, Warszawa 1997 r.

• Pasek Marzena, "Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko", Toret, Warszawa 1998 r. Wydanie II zmienione.

• Raczkowska Jadwiga, Woyciechowska Teresa D., "Problemy zagrożenia młodzieży uzależnieniem (diagnoza i

terapia)", Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego Ministerstwa Edukacji

Narodowej, Warszawa 1993 r.

• Serwin Kazimierz, "Złe strony sieci", "PC Format nr 5 (9) maj 2001" str. 12-13.

• Siemieniecki Bronisław, Wojciech Lewandowski, "Internet w szkole", Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń

1998 r. Wydanie II.

• Spiller Jason, "Online Addicts", Internet Today, marzec 1996.

• Wallece Patricia, "Psychologia internetu", Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2001 r. wydanie I.

• Włodarski Artur, "Okiem Kamery", Gazeta Wyborcza, 18 stycznia 2000 r.

• Zimbardo Philip G. "Psychologia i życie", PWN, Warszawa 1999 r.

• Praca zbiorowa pod redakcją Haliny Sęk, "Społeczna psychologia kliniczna", Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2000 r. Wydanie IV.

• Praca zbiorowa pod redakcją Antony S.R. Manstead i Miles Hewstone "Encyklopedia Blackwella. Psychologia

społeczna", wydawnictwo Jacek Santorski & CO, Warszawa.

• Bilikiewicz Adam i Strzyżewski Włodzimierz – pod redakcją, "Psychiatria. Podręcznik dla studentów

medycyny", Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992 r.

• Cymborski Bronisław, "Zegary biologiczne", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1984 r.
• Jarosz Marek, "Psychologia i psychopatologia życia codziennego", Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich,

Warszawa 1975 r.

• Pużyński Stanisław, "Depresje i zaburzenia afektywne", Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa

1996 r.

• Praca zbiorowa pod redakcją Andrzeja Janowskiego i Ireny Namysłowskiej, "Bez niedomówień do rodziców. O

problemach dzieciństwa i dorastania", Instytut Psychiatrii i Neurologii i ELMA BOOKS, Warszawa 1998 r.

Zespół uzależnienia od internetu

6

• Bartłomiej Szmajdziński, strona internetowa o IAD, http:/

/

www.

poradypsychologa.

pl/

uzaleznienie-internet.

htm , 2001 r.

• Bartłomiej Szmajdziński, "Syndrom Uzależnienia od Internetu", wydawnictwo Studio-Impuls, , Warszawa 2007

r.

Źródła i autorzy artykułu

7

Źródła i autorzy artykułu

Zespół uzależnienia od internetu  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25533646  Autorzy: Adzinok, Batmann, Beno, Buldożer, Danthe, Filip em, KoziK, Lajsikonik, Lcamtuf,
Maikking, Margoz, Masur, Mroman, Niki K, Odder, Ohtnim, PMG, Pedros.lol, Pietras1988, Psyche, Pundit, Qu3a, Rdrozd, Roo72, Siałababamak, Skotos, Str13, Swierzbin, Szater, Tolcia,
Tomta1, Yorick77, Zacharyjos, 17 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Caduceus.svg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Caduceus.svg  Licencja: Public Domain  Autorzy: User:Fadookie, User:Rama

Plik:Quote-alpha.png  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Quote-alpha.png  Licencja: GNU Free Documentation License  Autorzy: Aotake, Kenmayer, Sanguinez

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/