Hydrauliczne i Pneumatyczne Układy Automatyki

Laboratorium 1

Dział:

Elementy i układy elektropneumatyczne

Temat:

Budowa i zasada działania elementów stosowanych w układach elektropneumatycznych

Cel:

Zapoznanie się z konstrukcją, zasadą działania i parametrami technicznymi wybranego 

dwustopniowego zaworu pneumatycznego sterowanego elektrycznie. Zapoznanie się z 

elementami elektrycznymi stosowanymi w układach elektropneumatycznych.

 1  Stanowisko laboratoryjne

Na   wyposażeniu   stanowiska   laboratoryjnego   dostępne   są:   dwustopniowy   zawór 

pneumatyczny sterowany elektrycznie oraz zestaw narzędzi niezbędnych do jego rozmontowania. 

Każde ze stanowisk laboratoryjnych jest wyposażone również w elementy wykonawcze, zestaw 

styczników oraz czujników niezbędnych w syntezie technicznej układów elektropneumatycznych.

 2  Przebieg ćwiczenia

 2.1  Konstrukcja zaworów elektropneumatycznych

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy dokonać oględzin zaworu dostarczonego 

przez prowadzącego zajęcia. Należy zanotować następujące informacje:

–

symbol graficzny zamieszczony na obudowie zaworu

–

liczbę dróg, położeń, sposób połączenia dróg dla każdego z położeń, rodzaj i odmianę 

sterowania zaworu, sposób zasilania zaworu głównego i zaworów sterowania wstępnego, 

kierunki przepływu, natężenie przepływu, zakres ciśnień pracy,

–

liczba elektromagnesów oraz dane na nich zamieszczone.

W

a

ż

n

e

Przystępując do demontażu zaworu należy pamiętać, że składa się on z drobnych 

elementów, które łatwo można zgubić. Na początek należy usunąć ze stołu wszystkie 

zbędne   elementy   pozostawiając   jedynie   zawór   i   potrzebne   narzędzia.   Demontaż 

rozpoczynamy od odkręcenia śrub mocujących zawór sterowania wstępnego do korpusu 

zaworu głównego. Po jego zdemontowaniu należy rozłożyć zawór sterowania wstępnego 

na   czynniki   pierwsze   układając   na   stole   poszczególne   jego   elementy   składowe 

zachowując kolejność, w której były one demontowane.

Narysować   schemat   konstrukcyjny   zaworu   sterowania   wstępnego   a   następnie   opisać 

poszczególne elementy na nim zamieszczone. Dodatkowo zaproponować symbol graficzny zaworu 

Roman Korzeniowski

Katedra Automatyzacji Procesów

1

Hydrauliczne i Pneumatyczne Układy Automatyki

Laboratorium 1

zgodny z normą ISO 1219-1, tak by zawierał on informację o liczbie dróg, liczbie położeń, sposobie 

połączeń dróg dla każdego z położeń, rodzaju i odmianie sterowania oraz o sposobie zasilania.

Kolejny   etap   demontażu   dotyczy   zaworu   głównego.  Należy   postępować   podobnie   jak 

w przypadku   demontażu   zaworu   sterowania   wstępnego.  Po   rozłożeniu   zaworu   głównego 

narysować   i   opisać   jego   schemat   konstrukcyjny.   Określić   liczbę   krawędzi   sterujących   suwaka 

zaworu.

Na   zakończenie   ustalić   w   jaki   sposób   zrealizowano   połączenia   pneumatyczne   pomiędzy 

zaworem   sterowania   wstępnego   i   zaworem   głównym   a następnie   narysować   symbole   graficzne 

szczegółowe   i   uproszczone   zgodne   z   normą   ISO   1219-1   odpowiadające   badanemu   zaworowi 

elektropneumatycznemu. 

Po   sporządzeniu   niezbędnych   notatek,   rysunków   lub   zdjęć   dokumentujących 

przeprowadzone   prace   zawór   należy   powtórnie   zmontować   pod   nadzorem   prowadzącego 

zajęcia.

Najważniejsze parametry techniczne zaworów elektropneumatycznych ustalić na podstawie 

przygotowanych przez prowadzącego kart katalogowych. Ustalić jakie są możliwe wersje zaworów 

elektropneumatycznych   ze   względu   na   sposób   podłączenia   źródła   zasilania   i odpowietrzenia 

zaworu   sterowania   wstępnego   z   drogami   zaworu   głównego.   Podać   symbole   uproszczone 

i szczegółowe pięciu wybranych zaworów na podstawie [2].

 2.2  Osprzęt elektryczny

Uruchomienie   każdego   układu   elektropneumatycznego   wymaga   zastosowania,   poza 

siłownikiem   i   zaworem,   szeregu   dodatkowych   elementów   elektrycznych.   Sporządzić   listę 

elementów   dostępnych   na   stanowisku   laboratoryjnym   dzieląc   je   na:   elementy   zasilania, 

przełączniki, czujniki, przekaźniki i styczniki. Podać symbol graficzny tych elementów oraz krótko 

opisać ich zasadę działania, właściwości oraz potencjalne możliwości zastosowania w układzie 

elektropneumatycznym.

Literatura

1. Korzeniowski R.: Elementy w układach elektropneumatycznych, 2010 

http://upel.agh.edu.pl/wimir/mod/resource/view.php?id=184

2. FESTO: Katalog zaworów elektropneumatycznych, 

http://upel.agh.edu.pl/wimir/mod/resource/view.php?id=185

Roman Korzeniowski

Katedra Automatyzacji Procesów

2