54

Promotor 4/08

Bezpieczeństwo

O

PIS

STANOWISKA

Pracownik zatrudniony jest w odlewni metali nie-
żelaznych. W skład instalacji do odlewania metali
wchodzą trzy linie technologiczne do produkcji
wałków i tulei z brązów (stopów miedzi) oraz jedna
linia technologiczna do produkcji stopów cynko-
wych. Stosowane są tutaj piece typu indukcyjnego
(kanałowe i tyglowe). Linia technologiczna do
produkcji brązów składa się w zasadniczej części
z pieca topielnego (górnego) i dwóch pieców od-
lewniczych (dolnych). Ponadto znajdują się tutaj
urządzenia ciągnące i tnące oraz stoły odbiorcze.
Linia do produkcji stopów cynkowych składa
się natomiast z pieca topielnego PIT 1000 oraz
z urządzenia odlewniczego (karuzeli odlewniczej)
do napełniania form.

Gdy zachodzi konieczność poszerzenia produk-

cji wyrobów ze stopów cynku lub stopów miedzi,
instalacje mogą być, według potrzeb, adaptowane
poprzez dobranie odpowiedniego urządzenia for-
mującego. Te urządzenia formujące to maszyny

odlewnicze z formami stałymi lub krystalizatory
z urządzeniem ciągnącym i linią cięcia wałków
lub tulei.

Praca pieców indukcyjnych polega na tym, że

po załadowaniu do nich metalu powstają prądy
wirowe, które wytwarzają ciepło. Efektem tego
jest topienie metalu, pobudzanie mieszania
wsadu oraz wszystkich dodatków stopowych.
Piece wyposażone są w okapy odciągowe spalin
oraz systemy ograniczające ich emisję. Do prze-
mieszczania wsadu w transporcie wewnętrznym
służą pojazdy samochodowe, suwnica i wózki
jezdne.

B

ADANIA

I

POMIARY

CZYNNIKÓW

SZKODLIWYCH

1. Hałas: natężenie nie przekracza progu działania

(80 dB) na wszystkich stanowiskach, z wyjątkiem
prac przy opróżnianiu urządzenia odlewniczego
(karuzeli odlewniczej).

2. Oświetlenie: zgodne z normą PN-EN 12464 – 1.

Odkrytą ostatnio na nowo metodę projektów zaliczylibyśmy do metod aktywizujących. Samo
słowo „projekt” zrobiło oszałamiającą karierę. Jest to określone zadanie do wykonania, insce-
nizacja, audycja, itd.

Problematyka

zastosowań rękawic

Dobrochna

Sajdak-Chudzik

Nadtytuł

Hutnik

– wytapiacz odlewacz

• Charakterystyka stanowiska
• Ocena ryzyka zawodowego

Ryszard Bryła

Wykładowca,

szkoleniowiec,

autor publikacji

z zakresu BHP.

fot. Shutters

tock

56

Promotor 4/08

Bezpieczeństwo

Lp.

Zagrożenie
(zdarzenie)

Możliwe źródło zagro-

żenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed

korektą

Środki profilaktyczne

Po korekcie

Uwagi

o realiza-
cji zadań

C* P* R*

C* P* R*

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11

12

1.

Powierzchnie, na

których możliwy

jest upadek

(upadek na tym

samym poziomie)

Śliskie i nierówne po-
wierzchnie w miejscu

wykonywania prac. Za-

tarasowane przejścia

Potłuczeni,

złamania koń-

czyn, zwich-

nięcia, urazy

wewnętrzne

S

S

S

Stosowanie przez pracownika obuwia

z podeszwą antypoślizgową, utrzymywa-

nie porządku na stanowisku pracy i w

jego otoczeniu. Zachowanie szczególnej

ostrożności

S

M

M

2.

Różnica poziomów

(upadek na niższy

poziom)

Śliskie powierzchnie

podestów i scho-

dów. Niewłaściwe

zabezpieczenie przed

upadkiem

Potłuczenia,

złamania koń-

czyn, zwich-

nięcia, urazy

wewnętrzne

S

S

S

Stosowanie obuwia z podeszwą antypo-

ślizgową. Utrzymywanie czystości pode-

stów i schodów. Zachowanie szczególnej

ostrożności. Kontrola właściwego stanu

barierek ochronnych

S

M

M

3.

Kontakt z gorącym

metalem i gorący-

mi powierzchniami

Stopiony metal,

rozpryski metalu, po-

wierzchnie pieca, form

i odlewów

Oparzenia

termiczne

D

S

D

Przestrzeganie przyjętych procedur. Wła-

ściwie prowadzone szkolenia. Zachowa-

nie szczególnej ostrożności. Stosowanie

środków ochrony indywidualnej. Dbanie

o to, by nie dopuścić do obecności

w metalu wilgoci (wody w zamkniętym

zbiorniku metalowym) w trakcie operacji

technologicznych, prowadzonych w wyso-

kiej temperaturze

S

M

M

4.

Pożar. Wybuch

Gorący metal. Ogień

w trakcie wyżarzania

kadzi służących do

transportu ciekłego

metalu.

Elementy wybuchowe

(w tym woda zawarta

w złomie metali)

Śmierć,

kalectwo

D

S

D

Przestrzeganie przyjętych procedur.

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Dokładna kontrola

przyjmowanego złomu

D

M

S

K

ARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

DLA

HUTNIKA

–

NA

STANOWISKU

WYTAPIACZ

ODLEWACZ

WEDŁUG

PN-N-18002/2000

* C – ciężkość, P* – prawdopodobieństwo, R* – ryzyko

3. Pyły: zawartość SiO

2

(wolna krzemionka) – 2-50%,

pył całkowity – poniżej 0,5 NDS, pył respirabilny
– poniżej 0,5 NDS.

4. Substancje chemiczne: tlenek cynku, kadm

i jego związki, miedź, ołów – stężenie wszystkich
poniżej 0,5 NDS.

C

ZYNNOŚCI

PRACOWNIKA

:

• przygotowuje wsad wraz z dodatkami,
• wkłada wsad do pieców przy użyciu urządzeń

mechanicznych,

• ustawia parametry pracy pieców,
• kontroluje formowanie wyrobów,
• odbiera gotowe wyroby,
• frezuje i prostuje mechanicznie wyroby – wałki

i tuleje.

W

YMAGANIA

DOTYCZĄCE

PRACOWNIKA

Pracownik powinien:
• mieć ukończone 18 lat,
• posiadać odpowiednie przeszkolenie i uprawnie-

nia zawodowe,

• przejść wymagane badania lekarskie,
• ukończyć potrzebne szkolenia w zakresie BHP.

U

WAGI

DOTYCZĄCE

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Zgodnie z normą PN-N 18002/2000 istnieją na-
stępujące poziomy ryzyka (R):
• małe (M), co oznacza, że poziom ryzyka jest

akceptowalny, przy jednoczesnym jego monito-
ringu,

• średnie (S), co oznacza, że poziom ryzyka jest

akceptowalny, przy jednoczesnym podjęciu
stopniowych działań, mających na celu poprawę
stanu bezpieczeństwa pracy w zakładzie,

• duże (D), co oznacza, że poziom ryzyka jest

nieakceptowany i istnieje konieczność podjęcia
natychmiastowych działań poprawiających stan
bezpieczeństwa w zakładzie.

U

WAGA

Przedstawioną tutaj kartę oceny ryzyka należy
traktować jako przykładową i dostosować ją do
konkretnego stanowiska pracy. W każdym bo-
wiem zakładzie istnieje nieco inna specyfikacja
zagrożeń i o tym najlepiej wie zespół powołany do
oceny ryzyka zawodowego. Zespół ten najlepiej
zna zagrożenia.

‰

58

Promotor 4/08

Bezpieczeństwo

Lp.

Zagrożenie
(zdarzenie)

Możliwe źródło zagro-

żenia

Możliwe skutki

zagrożenia

Przed

korektą

Środki profilaktyczne

Po korekcie

Uwagi

o realiza-
cji zadań

C* P* R*

C* P* R*

5.

Ostrza. Ostre

krawędzie. Ostre

i tępe przedmioty

Urządzenia służące

do cięcia i obróbki

odlewów. Narzędzia

ręczne

Rany cięte,

skaleczenia,

potłuczenia

D S

D

Przestrzeganie przyjętych procedur.

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Stosowanie rękawic ochronnych podczas

prac przy wyjmowaniu odlewów z form

i załadunku odlewów. Stosowanie spraw-

nych technicznie narzędzi i prawidłowych

zasad pracy z nimi

M

M

M

6.

Prąd elektryczny

(porażenie

prądem)

Wadliwe instalacje

elektryczne urządzeń

zasilanych prądem

elektrycznym

Śmierć D

M

S

Stosowanie i systematyczna kontrola

urządzeń antyporażeniowych. Bieżąca

i okresowa kontrola instalacji elektrycz-

nej. Przestrzeganie procedur

M

M

M

7.

Przemieszczające

się przedmioty

(uderzenie lub

przygniecenie

przez przemiesz-

czające się przed-

mioty)

Transportowane

materiały. Środki

transportu

Śmierć,

kalectwo

D

S

D

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Dbanie o to, by w czasie zagrożenia

upadkiem przedmiotu przebywać poza

strefą niebezpieczną. Przestrzeganie

procedur przy załadunku i transporcie

mechanicznym oraz ręcznym.

Systematyczna kontrola środków trans-

portu i dróg transportowych

M

M

M

8.

Obciążenie

fizyczne

– dynamiczne

Podnoszenie i prze-

noszenie zbyt dużych

ciężarów

Wystąpienie

przepukliny.

Uszkodzenie

układu kostno-

-stawowego

S

S

S

Przestrzeganie zasad i norm transportu

indywidualnego oraz zbiorowego. Stoso-

wanie sprzętu pomocniczego. Zastępo-

wanie transportu ręcznego transportem

mechanicznym

M

M

M

9.

Nieodpowiednie

oświetlenie

Źle dobrane punkty

świetlne przy oświetle-

niu ogólnym i miejsco-

wym. Zanieczyszczone

punkty świetlne

Urazy ciała

spowodowane

zdarzeniami

wypadkowymi.

Osłabienie

wzroku

S

S

S

Dostosowanie poziomu oświetlenia

do wykonywanej pracy

– zgodnie z normami.

Dbanie o czystość opraw oświetlenio-

wych

M

M

M

10.

Wysoka

temperatura

Procesy pracy przy

obsłudze pieca i linii

technologicznych

Przegrzanie

organizmu.

Udar cieplny

S

M

M

Stosowanie odpowiednio dobranej

odzieży. Stosowanie prawidłowej wen-

tylacji stanowisk pracy. Przestrzeganie

przyjętych procedur

M

M

M

11.

Czynniki

chemiczne

– toksyczne

i drażniące

Związki cynku, kadmu,

miedzi, ołowiu i tlenek

węgla

Zatrucia.

Uszkodzenia

dróg odde-

chowych

i przewodu

pokarmowego

D

S

D

Przestrzeganie parametrów procesu

technologicznego. Stosowanie środków

ochrony indywidualnej. Badanie i pomiar

czynników szkodliwych w środowisku pra-

cy – zgodnie z przepisami. Przestrzeganie

profilaktycznych badań lekarskich

S

M

M

12.

Pyły

Procesy technolo-

giczne prowadzone

w odlewni

Pylica krzemo-

wa. Choroby

ogólnoustrojo-
we. Możliwość

wystąpienia

nowotworów

S

S

S

Przestrzeganie norm technologicznych.

Stosowanie odpowiedniej wentylacji.

Badanie i pomiar czynników szkodliwych

– zgodnie z przepisami

M

M

M

13.

Hałas

Procesy technolo-

giczne prowadzone

w odlewni – szczegól-

nie prace przy opróż-

nianiu urządzenia

odlewniczego (karuzeli

odlewniczej)

Choroby

nerwowe.

Uszczerbek

słuchu

S

S

S

Przestrzeganie norm procesu techno-

logicznego. Wyposażenie pracowników

w ochronniki słuchu tam, gdzie następu-

je przekroczenie progu działania hałasu

(80 dB)

M

M

M

14.

Obciążenie

emocjonalne

(stres zawodowy)

Praca zmianowa.

Presja czasu przy

wykonywaniu zadań

Choroby ner-

wowe i ogólno-

ustrojowe

S

S

S

Przestrzeganie regulaminowych przerw

w pracy. Zapewnienie odpowiednich

pomieszczeń higieniczno-sanitarnych

(socjalnych). Dostosowanie wymagań do

możliwości psychofizycznych pracowni-

ków. Właściwie prowadzony instruktaż

osób nowo zatrudnionych. Spotkania

integracyjne załogi

M

M

M

* C – ciężkość, P* – prawdopodobieństwo, R* – ryzyko