Historia integracji europejskiej

Wykład

29-11-2010

W 1932 roku w Austrii zaproponowano zastąpienie niemieckiej idei
Mitteleuropy planem Zwicheneuropy. Objęcie małych państw
leżących między Niemcami a Rosją: Litwa, Łotwa, Estonia, Polska ,
Czechy, Byłgaria, Rumunia, Jugosławia.

1933- projekt Mussoliniego, współpracy Austrii, Węgier i Włoch,
przeciwstawienie się dążeniom Niemiec do zagarnięcia tych państw.

Okres II wojny światowej

W Londynie skupisko emigracyjnych rządów europejskich. Tam
też powstało najwięcej koncepcji dotyczących integracji
europejskiej.

Instytut Badawczy Unii Federacyjnej.

1940- Churchill zgłosił inicjatywę unii francusko-brytyjskiej,
zakładała m.in. wspólne obywatelstwo, parlament, rząd, obronę
i finanse.

Francja będąc w stanie wojny odrzuciła plan.

1940- partia pracy Wielkiej Brytanii postulowała powołanie
ponadnarodowej organizacji gospodarczej i przemysłowej oraz
obronnej dla kształtowania pokoju na kontynencie.

C. Attlee- „Europa musi się skonfederować albo zginie”.

1943- Churchill zaproponował utworzenie Rady Europy jako
pośrednika między USA i ZSRR.

Wspólne założenia polityczne, zbrojne i trybunał rozstrzygający
spory.

Wraz z ofensywą Armii Czerwonej dyplomacja watykańska
coraz bardziej zaniepokojona była losem chrześcijańskiej
Europy zagrożonej przez ideologię komunistyczną.

Pius XII proponował większą współpracę państw Europy
zachodniej. Wspierał działania: Schumanna, Gasperiego,
Adenauera, niechętny był udziałowi Wielkiej Brytanii.

W okresie wojny w Nowym Yorku mieściła się kolejna centrala
ruchu europejskiego.

1943-1944- Projekt konstytucji Stanów Zjednoczonych Europy

Roosvelt nie popierał tego projektu gdyż, bardziej cenił relacje z
ZSRR. Idee ponadeuropejskie uważał za nierealne. Bardziej
zależało mu na poparciu Stalina w pokonaniu Japonii.

Władze polskie w Londynie promowały idee federacji państw
środkowej europy.

Miało to być zabezpieczenie przeciwko Niemcom i oddzielenie
ich od Rosji.

Stalin chciał zwiększyć wpływy ZSRR w Europie. Blokował
projekty integracji z poparciem mocarstw anglosaskich.

Po śmierci Roosvelta w 1945 roku Truman zaczął prowadzić
konfrontacyjną politykę z ZSRR. Poparł dążenia do integracji
europejskiej. W trakcie zimnej wojny integracja Europejska była
elementem polityki zagranicznej USA. Truman popierał
antykomunistyczne zapędy Churchilla.

Stadia integracji ekonomicznej.

Strefa wolnego handlu

(brak ceł wewnętrznych)

Unia celna

(j.w. + wspólna polityka celna)

Jednolity rynek wewnetrzny

(j.w.+ swobodny przepływa kapitału, ludzi i usług)

Unia ekonomiczna i monetarna

+ harmonizacja polityki ekonomicznej

+wspólna waluta, jednolity system wymiany walutowej i Banku

Centralnego.

Integracja Niemiec była szansą dla nich żeby się usamodzielnić
i żeby się wybielić.

Włochy:

Za swą kolaborację z Niemcami uważane za wroga;

Powojenna nędza, bezrobocie, ciężar faszyzmu;

Chrześcijańska demokracja- jednym z jej głównych celów
był proces integracji’

Aktywna rola kościoła’

Włochy ze względy na historię i kulturę powinny odegrać
znaczącą rolę w procesie integracji.

USA:

Doktryna Trumana- przeszkodzenie radzieckiej ekspansji
i rozszerzaniu się światowego procesu rewolucyjnego;

Pomoc dla państw zagrożonych komunizmem;

Uniemożliwić porozumienie radziecko- tureckie i
roszczenia ZSRR wobec cieśnin;

Polityka konfrontacyjna wobec ZSRR została nazwana w
ONZ okresem „zimnej wojny”;

1949- powstanie NATO: 10 państw europejskich USA i
Kanada.

ZSRR uważał, że NATO jest wymierzone przeciwko
niemu;

Ekonomicznie: wzrost importu do Europy.

Wielka Brytania:

Trwanie w tradycji imperialistycznej ograniczyło
zainteresowanie w sprawach europejskich;

Splendid isolation;

Trzy wymiary polityki zagranicznej: Commonwealth, USA
i Europa Zachodnia;

1949- Churchill koncepcja zjednoczenia Brytyjskiej
wspólnoty narodów z USA (Fulton);

Gdy w 1950 roku zaproszono ją do EWWiS odmówiła;

Kraje Beneluksu:

Skłonność do integracji jest tym większa im mniejsze jest
państwo;

Belgia, Holandia i Luksemburg były prekursorem
integracji mając wcześniejsze doświadczenia.

1946- Churchill wzywa w Zurychu do utworzenia stanów
zjednoczonych europy.

Przemówienie o żelaznej kurtynie;

Zapobieżenie wojnie, rozwój gospodarczy, obrona przed
zagrożeniem bolszewizmem;

W odbudowie Europy szczególną rolę mają spełnić Francja
i Niemcy;

Potężna Ameryka i Wielka Brytania mają pełnić rolę
poręczycieli nowej Europy.

1947- plan Marschalla, pomoc Ameryki w ramach
Europejskiego planu odbudowy, plan miał łagodzić
skutki wojny;

Dla realizacji tego planu powołano Organizację
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (1948);

Cel: stworzenie zdrowej gospodarki poprzez współpracę
ekonomiczną jej członków;

OEEC- była strukturą współpracy międzynarodowej a nie
ponadnarodowej dla rozdysponowania pomocy- ponad 14
mld dolarów;

1948- Wielka Brytania zaproponowała powstanie Unii
zachodniej jako reakcję na proces konfliktu zimnowojennego.

III 1948- traktat brukselski oprócz współpracy ekonomicznej
wzajemna pomoc na wypadek agresji;

Utworzenie tej unii to nowy czynnik w jednoczeniu państw
europejskich;

Kongres w Hadze 1948- delegacje 25 krajów rozmyślały nad
sposobami integracji europejskiej.
Rezolucja kulturalna – wskazywano na wspólne dziedzictwo
kulturowe cywilizacji europejskiej, potrzebę gwarantowania praw
człowieka, rozwijanie świadomości europejskiej.
Rezolucja polityczna- utworzenie zgromadzenia europejskiego,
konieczność Kart Praw Człowieka, powstanie Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka.
Rezolucja ekonomiczno-społeczna- coś w rodzaju unii celnej.
Efekty tego kongresu:

Europejska Unia płatnicza, Europejska Fundacja Kulturalna,
Centrum Studiów Europejskich;

Powołano Radę Europy (honorowi przewodniczący: Adenauer,
Schuman, sekretarz: Retinger)

Państwa założycielskie: Beneluks, Francja, Włochy, Dania,
Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, Irlandia. Powołano dwa
główne organy: Komitet Ministrów i Zgromadzenie Doradcze.

Siedziba Strasburg

1950- rada europy doprowadziła do zawarcia Konwencji
Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności;

Kontrolnie stworzono europejską komisję Praw Człowieka i
Europejskie Trybunał Praw Człowieka; działalność na rzecz
rozwoju tożsamości narodowej; rozwiązanie problemów
mniejszości, ochrony środowiska, umacnianie demokracji. Nie
są to instytucje Unii Europejskiej

4.IV,1949- NATO
Początkowo członkami było 12 państw: siły Kanady i USA połączono
z armiami europejskimi pod międzynarodowym dowództwem NATO.
Art. 5. Zbrojna napaść na jedno lub więcej państw będzie uważana
za napaść przeciwko wszystkim.
Siły polityczne NATO w praktyce ograniczyły rolę wojskową Unii
Zachodniej.
Największą rolę odgrywała Rada NATO, w której zasiadali
Ministrowie Spraw Zagranicznych, obrony i finansów państw
członkowskich.

W I 19490- ZSRR utworzył RWPG dla gospodarczej propagandy i
politycznej przeciwwagi dla planu Marshalla. .
Rada głosiła równouprawnienie ale w praktyce zdominowana
została przez interesy ZSRR.

1950 rok z inicjatywy Jeanna Monet powstaje EWWiS.

J. Monet zaproponował podporządkowanie francuskiej i niemieckiej
produkcji węgla i stali wspólnemu organowi administracyjnemu.

Na podstawie pomysłu Moneta utworzono plan Schumana, miał to
być element eliminowania konfliktów w stosunkach francusko-
niemieckich.

Schumann uważał, że należy stopniowo wprowadzać sektorowe
rozwiązania federacyjne.

Na plan Schumanna pozytywnie zareagowały Beneluks, Włochy i
RFN.
Wielka Brytania i Skandynawia krytycznie, Uważały, że
najistotniejszych sektorów gospodarki nie można poddać kontroli
ponadnarodowej.

18.04.1951- traktat paryski ustanawiający EWWIS- ratyfikowany
przez 6 państw. Traktat wszedł w życie w 1952 roku.

We Francji przeciwnikami traktatu byli: komuniście, przedstawiciele
goulistowskiej prawicy, którzy obawiali się zagrożenia dla
suwerenności.