Klasyfikacja maszyn
Oddziaływania spowodowane
pracą maszyn

dr inż. Paweł Gałek
Wybrane Konstrukcje Przemysłowe – e-kurs

Materiały dydaktyczne dla studentów Wydziału Inżynierii Lądowej

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Ogólna klasyfikacja maszyn

Wiele rodzajów maszyn wytwarza tak nieznaczne obciążenia dynamiczne, że nie mają one istotnego znaczenia

dla fundamentu. Są to maszyny spokojne. W takim przypadkach mamy do czynienie praktycznie z zagadnieniem
statycznym. Natomiast maszyny niespokojne wytwarzają znaczne obciążenia dynamiczne, które należy uwzględnić
przy projektowaniu fundamentu. Można więc podzielić maszyny ze względu na intensywność sił wzbudzających na:

1.

Maszyny spokojne – w których amplituda sił wzbudzających (bezwładności, odśrodkowych itp.) nie

przekracza 1/10 ciężaru maszyny,

2.

Maszyny niespokojne – wszystkie pozostałe maszyny.

Tablica 1. Orientacyjny podział maszyn niespokojnych [J. Lipiński – Fundamenty pod maszyny]

Zbiór maszyn

Rodzaj zasadniczego ruchu
maszyny

Przykład typowych maszyn
należących do zbioru

I.

Maszyny o dzia-

łaniu dynamicz-
nym ustalonym i
regularnym

równomierny obrót

maszyny elektryczne (silniki elektryczne, zespoły
prądnicowe, kompensatory itp.), turbozespoły
(turbogeneratory, turbopompy, turbodmuchawy
itp.), sprężarki rotacyjne, wentylatory, wirówki,
niektóre obrabiarki (tokarki, szlifierki, wiertarki
itp.), pompy odśrodkowe

równomierny obrót i
sprzężony z nim ruch
posuwisto-zwrotny

maszyny korbowe (tłokowe maszyny parowe,
sprężarki i pompy), silniki spalinowe, niektóre
obrabiarki, sita wstrząsowe, młyny, kruszarki, stoły
wibracyjne

II.

Maszyny o dzia-

łaniu dynamicz-
nym nieustalonym
i nieregularnym

nierównomierny obrót lub
nierównomierny ruch
posuwisto-zwrotny

silniki napędowe urządzeń walcowniczych,
generatory zwarciowe, maszyny laboratoryjne do
prac badawczych, symulatory drgań

ruch posuwisto-zwrotny,
powodujący uderzenia
pojedyncze lub serię
uderzeń, obciążenia o
charakterze impulsowym

młoty swobodnego kucia i matrycowe, prasy,
niektóre obrabiarki (dłutownice), nożyce, maszyny
do badań wytrzymałościowych

Inny ogólny podział maszyn ze względu na ich działanie dynamiczne na fundament podaje norma PN-80/B-03040:

1.

Maszyny o ustalonym ruchu okresowo-zmiennym (maszyny o działaniu nieudarowym)

2.

Maszyny o nieustalonym ruchu, przekazujące na fundament siły np. w postaci serii wstrząsów, uderzeń

lub pojedynczych impulsów

Norma PN-80/B-03040 podaje też klasyfikację maszyn w zależności od rodzaju zasadniczego ruchu (tab. 2),

intensywności obciążeń dynamicznych (tab. 3) i prędkości obrotowej (tab. 4). Klasyfikacje te umożliwiają
scharakteryzowanie maszyny w stopniu wystarczającym do tego, żeby ocenić, w jaki sposób należy przystąpić do
zaprojektowania fundamentu lub konstrukcji wsporczej i w jakim zakresie wykonać obliczenia.

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Tablica 2. Podział maszyn z uwagi na rodzaj ruchu [PN-80/B-03040]

Typ maszyny

Rodzaj ruchu mas

1
2
3
4

Posuwisto-zwrotny pionowy
Posuwisto-zwrotny poziomy
Obrotowy wokół osi pionowej
Obrotowy wokół osi poziomej

Tablica 3. Podział maszyn z uwagi na siły wzbudzające [PN-80/B-03040]

Kategoria

maszyny

Dynamiczność

maszyny

Charakterystyczne siły

wzbudzające (nieudarowe)

[kN]

Charakterystyczny nagły impuls

zastępczy

[kNs]

I

II

III

IV

mała
średnia
duża
bardzo duża

do 0,1
pow. 0,1 do 1,0
pow. 1,0 do 3,0
pow. 3,0

do 0,01
od 0,01 do 0,1
od 0,1 do 1,0
pow. 1,0

Orientacyjna

przynależność

maszyn do poszczególnych kategorii dynamicznych podana jest w załączniku nr 1 normy

PN-80/B-03040.


Tablica 4. Podział maszyn z uwagi na prędkość obrotową [PN-80/B-03040]

Grupa

maszyn

Charakterystyka prędkości

ruchu maszyny

Prędkość obrotowa

(lub liczba skoków) maszyny

[obr./min.]

1
2
3
4

mała
średnia
duża
bardzo duża

do 500
pow. 500 do 1500
pow. 1500 do 5000
pow. 5000

Aby uświadomić konieczność zwracania szczególnej uwagi, w przypadku ważnych maszyn, na wymaganą wysoką
jakość projektowania i wykonawstwa wprowadzono podział maszyn w zależności od ich znaczenia gospodarczego
(tab. 5).

Tablica 5. Podział maszyn z uwagi na znaczenie gospodarcze [PN-80/B-03040]

Klasa

maszyny

Znaczenie

Zasięg znaczenia pracy maszyny

I

II

III
IV

bardzo duże
duże
średnie
małe

cały kraj
gałąź przemysłu
zakład produkcyjny
wydział zakładu

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Obciążenia maszynami

Stany graniczne

W projektowaniu konstrukcji budowlanych uwzględniamy stany graniczne użytkowalności ze względu na

ugięcia i zarysowanie oraz stan graniczny nośności. W specyfice projektowej fundamentów i konstrukcji
wsporczych pod maszyny uwzględniamy dodatkowo stan graniczny użytkowalności ze względu na drgania.

Stan graniczny użytkowalności sprawdzany jest na wartości charakterystyczne obciążeń dynamicznych,
powstające podczas normalnej eksploatacji maszyny i odpowiadające jej normalnemu stanowi technicznemu.
Wartości charakterystyczne obciążeń dynamicznych są również miarodajne do sprawdzania wpływu drgań na
otoczenie.

Stan graniczny nośności sprawdzany jest na wartości obliczeniowe obciążeń, które mogą wystąpić przy złym
stanie technicznym maszyny w okresie, kiedy maszyna powinna być odstawiona do remontu. Obciążenia
obliczeniowe uzyskuje się przez pomnożenie charakterystycznych sił wzbudzających



przez: współczynnik

dynamiczny ν oraz współczynniki obliczeniowe: współczynnik obciążenia α

1

podany w tablicy 6, współczynnik

zmęczenia materiału α

2

, współczynnik konsekwencji zniszczenia α

3

:







   



 

 

Współczynniki obliczeniowe

Współczynnik zmęczenia materiału uwzględnia w przybliżeniu obniżenie wytrzymałości materiału na skutek
działania obciążeń dynamicznych wielokrotnie zmiennych. Jeśli nie ma ściślejszych danych do wyznaczania
współczynnika zmęczenia materiału, można w przybliżeniu przyjmować następujące wartości tego współczynnika:

a)

dla wszystkich maszyn z wyjątkiem młotów α

2

= 2,0

b)

dla młotów

- fundamenty na wibroizolacji α

2

= 1,5

- fundamenty bez wibroizolacji α

2

= 1,0

Współczynnik konsekwencji zniszczenia należy przyjmować w zależności
od klasy maszyny (tab. 1-5):

a)

dla maszyn klasy I α

3

= 1,2

b)

dla maszyn klasy II α

3

= 1,1

c)

dla maszyn klasy III i IV α

3

= 1,0

Przy projektowaniu i obliczaniu fundamentów i konstrukcji wsporczych pod maszyny rozróżnia się następujące
obciążenia:

1.

stałe (ciężar własny fundamentu i maszyny, ciężar gruntu jeśli spoczywa na obrzeżach, ciężar

pomocniczych urządzeń ustawionych na fundamencie),

2.

zmienne (siły wyrażające dynamiczne działanie maszyny, siły wyrażające specjalne oddziaływanie maszyny

np. moment zwarcia, nierównomierne i równomierne nagrzanie, siła ssania próżni kondensatora).

Wartości obciążeń stałych oraz zmiennych powinny zostać podane przez producenta maszyny w jej dokumentacji
technicznej. W przypadku braku takich informacji obciążenia zmienne dynamiczne mogą być określone na
podstawie teorii mechanizmów. Tablica nr 11 normy PN-80/B-03040 podaje charakterystyczne obciążenia
dynamiczne (amplitudy sił wzbudzających) dla niektórych rodzajów maszyn.

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Tablica 1-6. Podział obciążeń i współczynniki obciążenia









Rodzaj obciążenia





a)

obciążenia stałe

- ciężar własny fundamentu i opierających się na nim stropów i pomostów
- ciężar gruntu na obrzeżach fundamentu
- ciężar maszyny wraz z poruszającymi się częściami (wirnikami)
- ciężar urządzeń pomocniczych, instalacji technologicznych

1,1
1,2
1,2
1,2

b)

obciążenia zmienne długotrwałe

- od termicznych odkształceń maszyny
- od ciągu próżni kondensatora
- od zmian temperatury rurociągów
- od skurczu betonu

1,2
1,2
1,5
1,1

c)

obciążenia zmienne krótkotrwałe

- od próbnych obciążeń (próby hydrauliczne)
- obciążenia montażowe
- obciążenia dynamiczne
maszyny obrotowe
maszyny korbowe
młoty

1,1
1,2

5
2

1,6

d)

obciążenia szczególne

- moment zwarcia
- obciążenia przy awarii maszyny

1,2
1,0

Siły dynamiczne powstające w różnych rodzajach maszyn

Maszyny wirnikowe

Ogólnie maszyny wirnikowe składają się z części ruchomej – wirnika, który zazwyczaj obudowany jest

stojanem. Wirnik obraca się w łożyskach. Stojan jest częścią nieruchomą maszyny i wsparty jest na ramie, która jest
podstawą maszyny. Jeżeli przyjąć, że część wirująca jest idealnie jednorodna i masa jej jest równomiernie
rozłożona względem osi geometrycznej będącej jednocześnie osią obrotu, to podczas obrotów nie powstaną żadne
siły bezwładności działające na łożyska. W praktyce części wirujące nigdy nie są uformowane w idealny sposób –
resztkowe niewyważenie powoduje powstanie sił odśrodkowych podczas wirowania. Najistotniejszą rolę odgrywa
tzw. niewyważenie statyczne, gdy oś geometryczna wirnika i jego główna środkowa oś bezwładności są
równoległe (rys. 2).

Rys. 2. Siły bezwładności wynikające ze statycznego niewyważenia wirnika

1 – oś geometryczna wirnika (oś obrotów), 2 – główna oś bezwładności wirnika, 3 – środek ciężkości wirnika

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Siłę odśrodkową przyjmowaną w obliczeniach fundamentów pod maszyny oblicza się ze wzoru:



     

, [kN]

gdzie:

 – masa wirującej części maszyny, Mg,

 – mimośród wirującej masy, m,

 – prędkość kątowa obrotów, rad/s

 









,





- prędkość obrotowa wirnika, obr/min.

W uzasadnionych przypadkach kiedy wał maszyny, wokół którego obracają się części wirujące, nie może zostać
uznany za wystarczająco sztywny (jest wygięty pod wpływem sił ciążenia – statyczne ugięcie wału





), wskazane

jest uwzględnienie ugięcia wału w czasie pracy maszyny tzw. ugięcia dynamicznego wału –





. Wówczas podany

wyżej wzór przyjmuje postać:



     



  

Ścisłe określenie wartości siły odśrodkowej w maszynach wirnikowych nie jest możliwe. Mimośród zależy

od dokładności wyważenia i jest zmienny w czasie oraz zależy od warunków pracy maszyny. Dlatego w
przypadkach, gdy charakterystyczna siła odśrodkowa nie została określona przez producenta przyjmowana jest jej
wartość jako część ciężaru wirnika (części wirującej – tab. 8). Wartości te zostały określone i uogólnione dla
niektórych typów maszyn (tab. 7) za pomocą pomiarów drgań łożysk. Siły te uwzględniają nie tylko samo
niewyważenie wirnika, lecz również niedokładność montażu i wpływ czynników eksploatacyjnych.

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Tablica 7. Charakterystyczne wartości sił odśrodkowych (wzbudzających) dla maszyn wirnikowych

Rodzaj maszyny

Amplituda siły działającej na łożysko

jako część ciężaru wirnika G

w

przekazującego się na łożysko

Maszyny obrotowe (np. silniki elektryczne, wentylatory
klimatyzacyjne) o prędkości obrotowej:
- do 500 obr/min
- od 500 do 750 obr/min
- powyżej 750 obr/min

0,10 G

w

0,15 G

w

0,20 G

w

Turbozespoły, turbogeneratory

0,20 G

w

Wentylatory spali i zapyleń z wyjątkiem wentylatorów
klimatyzacyjnych (n

m

– prędkość obrotowa, obr/min)

0,8









G

w

lecz nie mniej niż 0,2 G

w

Wirówki
(d – średnica wirówki, m)









G

w

Tablica 8. Masa części wirujących niektórych maszyn wirnikowych produkowanych w Polsce

Nazwa maszyny

Masa wirnika w procentach
masy maszyny

Turbogeneratory

10 – 24

Silniki synchroniczne
Silniki asynchroniczne

30 – 53
26 – 38

Wentylatory promieniowe:
- klimatyzacyjne
- przemysłowe
- spalin
- wysokoprężne

15 – 23
15 – 23
25 – 45
18 – 26

Pompy odśrodkowe

15 – 20

Turbodmuchawy

12 – 15

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

W maszynach elektrycznych, oprócz sił odśrodkowych, może występować obciążenie dynamiczne powstające
wskutek zwarcia w generatorze lub silniku. Powstaje wówczas moment zwarcia działający na fundament jako para
sił P (rys. 3) określonych zależnością:



!

"

# $ %&

gdzie:

!

"

– moment zwarcia, kNm,

# – odległość między środkami bocznych śrub mocujących stojan do fundamentu

Rys. 3. Działanie momentu zwarcia na fundament

1 – oś maszyny, 2 – maszyna, 3 – fundament

Moment zwarcia można obliczyć ze wzoru:

!

"

 '$((  % 

)





$***%&

gdzie:

) – znamionowa moc maszyny, kW





– znamionowa prędkość obrotowa, obr/min

% – współczynnik przeciążenia zależny od rodzaju maszyny

Wartość współczynnika

% należy przyjmować:

% = 5 ÷ 5,5 – silniki asynchroniczne

% = 5 ÷ 7,5 – silniki synchroniczne (większe wartości przy większej liczbie biegunów)

% = 7,5 ÷ 10 – turbogeneratory (mniejsze wartości dla większych mocy

% = 10 – maszyny prądu stałego

UWAGA!
Przy sprawdzaniu stanu granicznego nośności, obliczeniowe wartości momentów zwarcia w maszynach
elektrycznych mnoży się przez 2 (obciążenie przyłożone nagle). Wpływu zmęczenia nie uwzględnia się.

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Maszyny tłokowe

Do maszyn tłokowych należą: silniki spalinowe, sprężarki tłokowe, pompy tłokowe, tłokowe maszyny parowe,
ramowe piły tarczowe i inne. W maszynach tłokowych (korbowych) masy wykonują ruch obrotowy oraz sprzężony
z nim ruch posuwisto-zwrotny. Układ mechanizmu korbowego przestawiono na rys. 4.
Siłami wzbudzającymi w mechanizmach korbowych są siły bezwładności niezrównoważonych mas poruszających
się części mechanizmu. Ciśnienie w cylindrze jest siłą wewnętrzną i na fundament nie działa.
Tłok wraz z tłoczyskiem i wodzikiem wykonuje ruch posuwisto-zwrotny. Korba wału wykonuje równomierny ruch
obrotowy dookoła głównej osi O wału. Korbowód wykonuje złożony ruch okresowy. W skutek ruchu wszystkich
tych elementów mechanizmu powstają siły bezwładności powodujące drgania fundamentu. Aby obliczyć siły
bezwładności powstające w mechanizmie korbowym, rozpatruje się uproszczony schemat układu mas
poruszających się (rys. 5). Masy m

1

, m

2

, m

3

trzech zasadniczych części mechanizmu sprowadza się do dwóch mas

skupionych w punktach: A – czop korby i B – wodzik.

Rys. 4. Układ mechanizmu korbowego

1 – tłok, 2 – tłoczysko, 3 – wodzik (sworzeń)
4 – korbowód, 5 – korba wału, 6 – cylinder tłoka

Rys. 5. Układ zasadniczych mas mechanizmu
korbowego

m

1

– masa wykorbienia, m

2

– masa części

poruszających się ruchem posuwisto-zwrotnym
(masa tłoka, tłoczyska, wodzika), m

3

– masa

korbowodu, m

4

– masa przeciwwagi

Siły wzbudzające mogą być rozłożone na składową Q działającą w kierunku tłoka oraz składową P działającą w
kierunku prostopadłym do ruchu tłoka. Najistotniejsze znaczenie przy obliczaniu fundamentów pod maszyny
tłokowe mają siły wzbudzające o prędkości kątowej drgań równej prędkości obrotowej wału maszyny. W
niektórych przypadkach trzeba uwzględniać również siły wzbudzające II rzędu i wyższych. Wartość siły
wzbudzającej Q w kierunku ruchu tłoka oblicza się ze wzoru:

+ ,   

 

-

 

.

  /01 2 $

&

zaś siły wzbudzającej P w kierunku prostopadłym do ruchu tłoka ze wzoru:

,   

 

-

 134 2 $*******&*

gdzie:

 – promień korby, m

 – prędkość kątowa obrotów wału, rad/s



-

– sprowadzona masa układu skupiona w czopie korby, kg



.

– sprowadzona masa układu skupiona w wodziku, kg

2 – czas, s

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Stoły wibracyjne

Stoły wibracyjne to urządzenia służące do zagęszczania betonu podczas formowania prefabrykatów betonowych.
Rozróżnia się stoły wibracyjne na sprężystych podporach, stoły wibracyjno-udarowe oraz udarowe.

Wartość charakterystyczną pionowej siły wzbudzającej stołu wibracyjnego oblicza się ze wzoru:





+



 5

+  6

"

$*****%&

gdzie:

+



 5 – moment mimośrodów wibratora, kNm

+ – charakterystyczna wartość ciężaru części drgających stołu wraz

z formowanym elementem, kN

6

"

– sumaryczna sztywność pionowa sprężystych podpór stołu, kN/m

Fundamenty stołów wibroudarowych i udarowych projektuje się jak fundamenty pod młoty przyjmując w
obliczeniach sił oraz amplitud prędkość w chwili uderzenia wg wzoru:

7







  

gdzie:



– charakterystyczna wartość siły wzbudzającej wibratora, kN

 – charakterystyczna wartość masy części ruchomych wraz z formowanym elementem, Mg

 – kątowa prędkość obrotów, rad/s

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

Młoty

Młoty to maszyny o działaniu udarowym. Praca młota polega
na tym, że energia kinetyczna bijaka spadającego z dużą
prędkością przetwarza się na pracę odkształcenia materiału
podgrzanego do stanu plastycznego, z którego otrzymuje się
odkuwkę (wyjątek stanowią blachy, które kształtuje się na
zimno). Drgania fundamentu, na którym umieszczony został
młot, są spowodowane działaniem pojedynczego impulsu (bez
uwzględnianie wpływu zmęczenia) lub serii impulsów (z
uwzględnieniem wpływu zmęczenia zgodnie z wymaganiami
normy żelbetowej).

Impuls S jest obciążeniem o maksymalnej wartości

89

działającym na układ konstrukcyjny przez krótki okres czasu τ.
Wielkość impulsu można określić jako całkę:

: *;
2<2 

89

; =2<2 



>

 ?

@



@



=2 

AB

A

CD

- postać impulsu

W praktyce obciążenie traktuje się jako impulsowe, jeżeli czas trwania impulsu τ spełnia warunek:

? E F$(G



gdzie:

G



– okres podstawowych drgań własnych konstrukcji, na którą działa impuls

Jeżeli czas trwania impulsu nie spełnia tego warunku, to obliczenie konstrukcji sprowadza się do jej statycznego
obliczenia na działanie zastępczego obciążenia, które z pewnym zapasem można przyjmować wg tablicy 9.

Tablica 9. Zastępcze obciążenie od działania impulsu

Postać impulsu

Siła zastępcza

2,00 P

max

1,25 P

max

1,10 P

max

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli

Instytut Materiałów i Konstrukcji

Budowlanych

Wydział Inżynierii Lądowej

Autor: dr inż. Paweł Gałek

e-mail: [e-mail]

Zakład Budownictwa i Fizyki Budowli L-17
ul. Warszawska 24
31-155 Kraków

W praktyce określenie wielkości impulsu

: z całki jest najczęściej niemożliwe lub niepraktyczne. Dla młotów

uderzenie bijaka ma charakter impulsu, który w przypadku braku dokładniejszych danych (np. od producenta)
należy przyjmować o wartości:

:    7  H  %

gdzie:

 – masa części spadających, Mg (przy kuciu matrycowym do masy części
spadających należy zaliczać masę bijaka oraz masę górnej matrycy)
7 – prędkość bijaka w chwili uderzenia, m/s (tabl. 10)

% – współczynnik uderzenia (kucia) :

% = 0,50 – dla młotów matrycowych przy kuciu stali

% = 0,0 – dla młotów matrycowych przy kuciu metali kolorowych

% = 0,25 – dla młotów swobodnego kucia

Tablica 10. Prędkości części spadających młota w chwili uderzenie

Prędkość, [m/s]

Objaśnienie oznaczeń

Młot pojedynczego działania (spadowy)

7  IFJK

g – przyspieszenie ziemskie, m/s

2

h – wysokość spadania bijaka, m

Młot podwójnego działania (parowy lub powietrzny)

7  L$M(  N





J  OP





FK

F – pole przekroju tłoka, m

2

p – średnie ciśnienie w cylindrze, kPa
m

o

– ogólna masa części spadających, Mg

0,65 – współczynnik oporów ruchu

Dowolny typ młota

7  N

FQ





U – energia pełnego uderzenia, kJ