background image

 

 
 
  

 

Avenue des Arts, 43 - 1040 Brussels - BELGIUM - Tel. +32 2 514 11 11 - Fax. +32 2 511 29 05, info@fooddrinkeurope.eu - www.fooddrinkeurope.eu 

Zestaw  narzędzi  służący  do  zmniejszenia 
zawartości  akryloamidu  w  produktach  ze 
smażonych ziemniaków: chipsy ziemniaczane  

 
Akryloamid 
Akryloamid  jest  substancją  w  naturalny  sposób  powstającą 
w  żywności  na  skutek  obróbki  termicznej  np.  pieczenia, 
grillowania  lub  smażenia.  Akryloamid  może  powodować 
nowotwory 

zwierząt, 

według 

ekspertów 

prawdopodobnie  także  u  ludzi.  Chociaż  akryloamid  był 
prawdopodobnie  składnikiem  naszej  diety  od  czasu  kiedy 
człowiek  zaczął  gotować,  z  powodu  troski  o  nasze 
bezpieczeństwo,  eksperci  na  całym  świecie  zalecają  
zmniejszenie 

jego 

zawartości  

w produktach spożywczych. 
 
Akryloamid  występuje  w  wielu  różnych  artykułach 
spożywczych,  także  w  tych  produkowanych  przemysłowo, 
przygotowywanych 

gastronomii  

i  w  gospodarstwach  domowych.  Znajduje  się  również  w 
takich  podstawowych  produktach  jak  chleb,  ziemniaki,  jak 
również  w  niektórych  innych  produktach  takich  jak  chipsy, 
herbatniki i kawa. 
 
Zestaw 

narzędzi 

organizacji 

FoodDrinkEurope 

(Europejskiego  Stowarzyszenia  Przemysłu  Spożywczego  i 
Napojów) dotyczący akryloamidu  
Po odkryciu akryloamidu w żywności, przemysł spożywczy i 
inne  zainteresowane  strony,  w  tym  organy  ustalające 
przepisy,  podjęły  działania  w  celu  zbadania,  w  jaki  sposób 
akryloamid  powstaje  w  żywności  oraz  jakie  metody  mogą 
zostać użyte w celu zmniejszenia jego zawartości w środkach 

spożywczych  przy  zastosowaniu  zasady  ALARA  Organizacja 
FoodDrinkEurope  koordynowała  prowadzone  działania  i 
zebrała  otrzymane  wyniki  w  celu  opracowania  zestawu 
narzędzi dot. zmniejszenia zawartości akryloamidu.  

 

Do czego służy zestaw narzędzi? 

 

Wyszczególnia 

istniejące 

metody 

zmniejszenia 

zawartości akryloamidu w środkach spożywczych  

 

Umożliwia  użytkownikom  dokonanie  oceny  i  wyboru 
sposobów zmniejszających jego zawartość  

 

ALARA 
ALARA  to  akronim  wyrażenia  „As  Low  As  Reasonably 
Achievable” – „tak mało, jak to tylko możliwe w granicach 
rozsądku”. 
Oznacza  to  po  prostu,  że  podmiot  działający  na  rynku 
spożywczym  musi  przedsięwziąć  stosowne  środki  dla 
zmniejszenia 

do 

minimum 

obecności 

danego 

zanieczyszczenia    w  produkcie  końcowym,  uwzględniając 
ryzyko związane z jego obecnością, ale także uwzględniając 
inne  uzasadnione  okoliczności,  takie  jak  możliwość 
zanieczyszczenia 

innymi 

substancjami, 

właściwości 

organoleptyczne  i  jakościowe  końcowego  wyrobu,  a  także 
możliwość 

skutecznego 

sterowania 

procesem 

technologicznym. 
Aby zapewnić zgodność z zasadą ALARA, podmiot działający 
na  rynku  spożywczym  powinien  kontrolować  skuteczność 
zastosowanych  środków  i  weryfikować  je  w  miarę 
potrzeby. 

 
Co Państwo mogą zrobić? 

 

Wykorzystać  niniejszą  broszurę  do  identyfikacji  metod, 
które  można  zastosować  w  celu  zmniejszenia  poziomu 

akryloamidu  

 

Nie  wszystkie  metody  mają  zastosowanie  dla  Państwa 
warunków produkcyjnych  

 

W celu określenia odpowiednich metod, będą Państwo 
musieli  wziąć  pod  uwagę  stosowane  przez  siebie 
sposoby  produkcji,  receptury,  jakość  produktów  oraz 
przepisy ustawodawstwa krajowego. 

 
Akryloamid w produktach ziemniaczanych  
Niniejsza  broszura  została  opracowana  w  celu  udzielenia 
pomocy  producentom smażonych  chipsów  ziemniaczanych. 
O  szczegółowe  porady  można  zwrócić  się  do  Europejskiego 
Stowarzyszenia  Producentów  Przekąsek  (ESA)  pisząc  na 
adres: 

esa@esa.org.uk

 

 

Pełna  treść  przewodnika  zamieszczona  jest  na 
poniższej stronie internetowej: 

http://www.fooddrinkeurope.eu/publication/fooddrin
keurope-updates-industry-wide-toolbox-to-help-
manufacturers-further/

 

 

Sposoby powstawania 

 

Akryloamid  powstaje  w  wyniku  reakcji  asparaginy  z 
cukrami redukującymi (które podobnie jak asparaginina  
wystepują w ziemniakach) 

 

Akryloamid 

powstaje 

temperaturach 

przekraczających  120°C 

 

Ilość powstałego akryloamidu zależy od:  

 

Temperatury  

 

Czasu obróbki termicznej 

 

Zawartości  asparaginy  i  cukrów  redukujących  w 
ziemniakach 

background image

 

 
 

 Annex 13  to FCP/AATEC/032/11E- 

 

2/2 

Sposoby  zmniejszenia  zawartości  akryloamidu  w  produktach  ze  smażonych  ziemniaków  takich  jak  chipsy 
ziemniaczane

 

Następujące  „narzędzia”  są  już  skutecznie  wykorzystywane  na  skalę  przemysłową  do  zmniejszenia  zawartości  akryloamidu  w  chipsach  ziemniaczanych. 
Producentom  zaleca  się  wybranie  sposobów,  które  najbardziej  odpowiadają  wytwarzanym  przez  nich  produktom,  metodom  produkcji  i  specyfikacjom 
jakościowym produktów.  

 

 

Wybór surowców   

 

Projektowanie formuły (składu 

surowcowego)  

Projektowanie procesu technologicznego 

Właściwości wyrobu 

końcowego 

 

Wybiera

ć

 tylko odmiany 

ziemniaków o możliwie 
najniższej zawartości cukrów 
redukujących 

 

 

Przechowywać ziemniaki w 
kontrolowanych warunkach 
temperatury (> 6° C)  i 
wilgotności 

 

 

Ograniczyć kiełkowanie 
przechowywanych ziemniaków 
za pomocą chlorprofamu (CIPC) 

 

 

Sprawdzać ziemniaki 
dostarczone do zakładu 
produkcyjnego 
 

 

Niektóre składniki używane do 
produkcji  już same w sobie zawierają 
wysoki poziom akryloamidu, który 
może mieć wpływ na poziom AA w 
finalnym produkcie  

 

 

Grubiej krojone chipsy mogą zawierać 
więcej akryloamidu, ze względu na 
wyższą obróbkę termiczną potrzebną 
do uzyskania produktu końcowego. 

 

 

 

Zastosowanie niektórych składników / 
dodatków może, oprócz smaku,  
zrekompensować jaśniejszy kolor 
chipsów, zapewniając  dodatkowy 
kolor. 

 

 

Należy dokonać optymalzacji czasu, temperatury i 
ustawień urzadzenia do obr

ó

bki termicznej tak, by 

otrzymać chipsy o złocistej barwie. 

 

 

Należy kontrolować parametry obrobki termicznej w 
zależności od zawartości wilgoci w produkcie 

 

 

Należy sprawdzać kolor produktu po zakończeniu 
obróbki termicznej i odrzucić wadliwe chipsy 

 

 

Należy płukać plasterki ziemniaków w ciepłej / gorącej 
wodzie w celu wyeliminowania nadmiaru 
cukrów. 

 

 

Należy zapewnić odpowiednie obieranie: cukry 
redukujące mogą występować w większym stężeniu w 
skórce niektórych odmian ziemniaków 

 
 

 

Należy stosować sortowanie 
według koloru w celu 
wyeliminowania chipsów o 
zbyt ciemnym zabarwieniu.