EWOLUCJA PATOGENNYCH YERSINIA.

Yesinia – jeden z rodzajów Gram ujemnych bakterii należący do rodziny
Enterobacteriacea, wywołująca zoonozy. Obecnie wyodrębnionych jest 12 gatunków
tej bakterii.
Nazwa rodzaju pochodzi od szwajcarskiego bakteriologa Aleksandra Yersin, który
odkrył bakterie powodującą dżumę. Rodzaj ten został wyodrębniony w ramach rodziny
Enterobacteriaceae w 1964 roku przez Wilhelma Frederiksena, który zaliczył do niego
trzy gatunki patogenów człowieka (obecnie najważniejsze pod względem
epidemiologicznym):

•

Pałeczka dżumy (Yersinia pestis) - wywołująca dżumę

•

Yersinia enterocolitica - wywołująca jersiniozę

•

Yesinia pseudotubeculosis - wywołująca rodencjozę

Ewolucja patogennych Yersinia
Komórki nie patogenne nabyły plazmid p YV , który umożliwa kolonizację gospodarza
enterotoksyny Yst-> Y.enterocolityka

–

biotyp 1A nie posiada plazmidu

–

ozyskiwanie nowej puli genowej wyspa wysokiej patogenności (biotyp 1B)

→

Dwa dodatkowe plazmidy u Yersinia pestis

–

toksyna mysia -plazmid Pfra ok 110kpz – glikoproteina F1 (białko które chroni
komórkę Y.pestis przed fagocytowaniem)

–

plazmid p Pla ok 9,6 kpz proteaza pla-> likwiduje przeszkody ; skrzepy
utworzone przez fibryny hydrolizujące składniki wchodzące w skład substancji
międzykomórkowej

–

inaktywacja szeregu genów ułatwiająca zakażenie drogą pokarmową

–

strategia gospodarz- owad- gospodarz

–

nie przeżyje poza gospodarzem , w środowisku

–

oddzielenie od Y.pseudotuberculosis

–

Szczep Y. pestis C092 Orientalis (żyjący w organizmach owadów) wyizolowany w
Kanadzie w 1992 od weterynarza cechuje się obecnością 3 dodatkowych
plazmidów w genomie:
* pYV (pCD)
*pMT1 odpowiedzialny za wytwarzanie otoczki oraz w konsekwencji
przeżywalność w organizmie ssaków
*pPCP oraz pPst, kodujące aktywator plazminogenu, który ułatwia infekcje

organizmów ssaków

Analiza genomu wykazała, że ewolucja tego organizmu była 3 etapowa: nabycie DNA ->
wymieszanie -> utrata DNA
Ewolucja bakterii z rodzaju Yersinia jest rzadkim przypadkiem ewolucji w kierunku
zwiększenia patogenności bakterii. Na taki stan rzeczy największy wpływ mają takie
mechanizmy jak:
- reorganizacja genomu (olbrzymia liczba sekwencji inercyjnych – 3,5% genomu)
- rozpad genomu (duża ilość pseudogenów- 4% genomu)
- unieczynnienie genów – adhezyny, inwazyjny, geny kodujące toksyny owadzie, geny
związane z metabolizmem – oszczędność energii)