I

1.8

s. 1

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Awans na stopień nauczyciela dyplomowanego
– przygotowanie dokumentacji

Małgorzata Pomianowska

Kierownik Pracowni Rozwoju Zawodowego Nauczycieli w Centralnym Ośrodku Doskonale-
nia Nauczycieli, autorka publikacji dotyczących rozwoju zawodowego nauczyciela, Koor-
dynator Ogólnopolskiego Programu Doskonalenia Ekspertów Komisji Egzaminacyjnych
i Kwalifikacyjnych.

Elżbieta Tołwińska-Królikowska

Kierownik Pracowni Rozwoju Systemu Doskonalenia Nauczycieli w Centralnym Ośrodku
Doskonalenia Nauczycieli, autorka publikacji dotyczących rozwoju zawodowego nauczy-
cieli.

Spis treści

1. Wstęp

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1

2. Dokumentacja na stopień nauczyciela dyplomowanego w świetle prawa

. .

1

3

2.1. Spełnienie wymagań – ramy czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

4

3. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

5

4. Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego

. . . . . . . . . . . . . . . .

1

5

5. Opis i analiza realizacji wymagań

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

8

5.1. Opis i analiza uzyskania pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej,

wychowawczej lub opiekuńczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

9

5.2. Opis i analiza wykorzystania w pracy technologii informacyjnej

i komunikacyjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

5.3. Opis i analiza umiejętności dzielenia się wiedzą i doświadczeniem

z innymi nauczycielami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

6. Pisemne sprawozdanie z realizacji wybranych zadań

. . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

7. Opis i analiza przypadku

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

8. Inna dokumentacja

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

9. Dokumentacja nauczyciela nieodbywającego stażu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

10. Podsumowanie

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

1. Wstęp

Nauczyciel ubiegający się o stopień nauczyciela dyplomowanego, w myśl przepisów
Karty Nauczyciela, zobowiązany jest:

l

spełniać wymagania kwalifikacyjne

, czyli posiadać wyższe wykształcenie z odpo-

wiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyć zakład kształcenia nauczy-
cieli w przypadku, gdy są to wystarczające kwalifikacje na zajmowanym przez niego
stanowisku pracy;

I

1.8

s. 2

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

W przypadku nauczycieli szkół artystycznych obowiązują w tej kwestii przepisy
art. 9 ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela.

l

odbyć staż

w wymiarze 2 lat 9 miesięcy (z wyjątkiem osób zwolnionych z odby-

wania stażu);

l

uzyskać pozytywną ocenę dorobku zawodowego

za okres stażu, wystawioną przez

dyrektora placówki, w której nauczyciel odbywał staż;

l

uzyskać akceptację komisji kwalifikacyjnej.

W § 12 ust. 3 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu
zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2004 r. nr 260, poz. 2593; dalej: Rozporządze-
nie z 1 grudnia 2004 r.) czytamy:

Komisja kwalifikacyjna analizuje dorobek zawodowy nauczyciela mianowanego ubie-
gającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego na podstawie przed-
łożonej przez niego dokumentacji oraz przeprowadzonej rozmowy, podczas której
nauczyciel odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wpływu działań i zadań,
zrealizowanych przez nauczyciela w okresie stażu, na podniesienie jakości pracy szkoły,
w której nauczyciel odbywał staż.

Analiza dorobku zawodowego, której dokonuje komisja, ma charakter merytoryczny.
Polega ona przede wszystkim na ustaleniu, w jakim stopniu nauczyciel spełnił wyma-
gania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Inaczej mówiąc,
jaka jest jakość podjętych przez niego działań, zadań, przedsięwzięć lub programów.

Analizę merytoryczną poprzedza analiza formalna, którą zajmuje się organ powołu-
jący komisję. Dlatego też już przy składaniu wniosku o rozpoczęcie procedury kwali-
fikacyjnej możliwe jest uzyskanie informacji o tym, czy dokumenty spełniają wymogi
formalne.

Analiza formalna, w przypadku awansu na stopień nauczyciela dyplomowanego, prze-
prowadzana jest przez przedstawiciela organu nadzoru pedagogicznego i sprowadza
się do stwierdzenia, czy do wniosku dołączono dokumenty wymienione w § 9 Rozpo-
rządzenia z 1 grudnia 2004 r. Należą do nich:

1) dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe, a w przypadku na-

uczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego także akt nadania stopnia
awansu zawodowego – oryginały lub poświadczone kopie;

2) zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz zajmo-

wanym przez niego stanowisku w dniu wydania zaświadczenia i w okresie odbywania
stażu; w przypadku nauczyciela, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce
zatrudnienia, oraz nauczyciela zatrudnionego w kilku szkołach, w każdej w wymia-
rze niższym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć, łącznie w wymiarze co naj-
mniej połowy obowiązującego wymiaru zajęć, należy załączyć zaświadczenia ze

Uwaga!

I

1.8

s. 3

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

wszystkich szkół, w których nauczyciel był zatrudniony w okresie stażu, jeżeli
zatrudnienia nie można udokumentować na podstawie świadectw pracy;

3) zatwierdzony plan rozwoju zawodowego oraz sprawozdanie z jego realizacji;

4) ocena dorobku zawodowego za okres stażu, a w przypadku nauczyciela, który w okre-

sie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia – także ocena za okres stażu
odbytego w poprzednim miejscu zatrudnienia;

5) w przypadku nauczyciela mianowanego – dokumentacja potwierdzająca spełnianie

wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego, okreś-
lonych w § 8 ust. 2.

Jeśli wniosek oraz dokumentacja nie spełniają wymagań formalnych, organ powołują-
cy komisję wskazuje szczegółowo stwierdzone braki i wyznacza termin ich uzupełnie-
nia (Rozporządzenie z 1 grudnia 2004 r. § 11 ust. 2).

2. Dokumentacja dorobku zawodowego nauczyciela

mianowanego w świetle prawa

Nauczyciel mianowany ubiegający się o stopień nauczyciela dyplomowanego pre-
zentuje swój dorobek zawodowy w formie dokumentacji, o której mowa w przepisach
§ 9 ust. 4 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r.

Dokumentacja nauczyciela mianowanego musi być przedstawiona w następującej
formie:

1) opisu i analizy realizacji wymagań, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 1–3, ze szczegól-

nym wskazaniem wpływu podejmowanych działań na podniesienie jakości
realizowanego w szkole procesu dydaktyczno-wychowawczego;

2) sprawozdania z realizacji wybranych zadań, o których mowa w § 8 ust. 2 pkt 4, oraz

z uzyskanych efektów;

3) dyplomów lub świadectw potwierdzających zaawansowaną znajomość języka

obcego w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od na-
uczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli
niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczy-
cieli (Dz.U. z 2002 r. nr 155, poz. 1288 oraz z 2004 r. nr 122, poz. 1290) – w przy-
padku realizacji zadania, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 4d;

4) opisu i analizy co najmniej dwóch przypadków rozpoznania i rozwiązania proble-

mów edukacyjnych, wychowawczych lub innych, o których mowa w § 8 ust. 2;

5) zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadze-

nie działań lub wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem wymagań określo-
nych w § 8 ust. 2, jeżeli nie wynika to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania
z jego realizacji.

I

1.8

s. 4

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Zgodnie z przepisami § 9 ust. 3 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. do wniosku o pod-
jęcie postępowania kwalifikacyjnego nauczyciel może dołączyć inną dokumentację
świadczącą o jego osiągnięciach zawodowych

.

Akty prawne dotyczące systemu awansu zawodowego obligują nauczyciela
do przedstawienia swojego dorobku w określonej formie, nie narzucają mu
jednak konieczności przygotowywania dokumentów dołączonych do wniosku
o rozpoczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplo-
mowanego według jakiejś określonej struktury. Mogą być one przygotowane
przez nauczyciela zgodnie z jego inwencją, preferencjami, doświadczeniem
i potrzebami.

Brak jednolitego wzorca dotyczącego gromadzenia i przedstawiania dokumentacji daje
nauczycielowi większe możliwości wykazania się umiejętnością tworzenia, selekcjono-
wania i przedstawiania materiałów potwierdzających jego dorobek. Umożliwia również
takie przygotowanie dokumentów, by stanowiły zarówno podstawę, jak i pomoc pod-
czas rozmowy z komisją. Daje to również szansę członkom komisji na bardziej indy-
widualne podejście do każdego nauczyciela.

2.1. Spełnienie wymagań – ramy czasowe

Nauczyciel może spełnić wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela
dyplomowanego w różnym czasie, zarówno podczas stażu, jak również przed jego
rozpoczęciem lub po zakończeniu.

l

Realizacja wymagań przed stażem:

W myśl przepisów art. 9c ust. 3a Karty Na-

uczyciela, w przypadku nauczyciela mianowanego, za spełnienie odpowiednich
wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego uznaje
się także jego odpowiedni dorobek zawodowy, ze szczególnym uwzględnieniem
okresu od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego (Karta Nauczyciela
art. 9c ust. 3a). W przypadku nauczycieli, którzy uzyskali stopień nauczyciela
mianowanego z mocy prawa 6 kwietnia 2000 r., będzie to dorobek z ostatnich
trzech lat.

l

Realizacja wymagań podczas stażu:

Wszystkie te wymagania, które były realizo-

wane podczas stażu i zostały przedstawione w sprawozdaniu z realizacji planu
rozwoju zawodowego, nie wymagają dodatkowych zaświadczeń i materiałów po-
twierdzających ich realizację (§ 9 ust. 4 pkt 5 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r.).
Należy jednak pamiętać, że oprócz informacji zawartych w sprawozdaniu, konieczne
jest również przedstawienie sposobu realizacji wymagań w formie opisu i analizy
(dotyczy wymagań opisanych w § 8 ust. 2 pkt 1–3) lub pisemnego sprawozdania
z ich realizacji (dotyczy wymagań opisanych § 8 ust. 2 pkt 4). Więcej informacji na
temat tych form dokumentowania dorobku zawodowego znajduje się w dalszej
części tekstu.

Ważne!

I

1.8

s. 5

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

l

Realizacja wymagań po zakończeniu stażu:

Nauczyciel mianowany, zgodnie

z art. 9d ust. 7 Karty Nauczyciela, może złożyć wniosek o podjęcie postępowania
kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku
zawodowego za okres stażu. W tym czasie może realizować zadania wymieniane
w Rozporządzeniu z 1 grudnia 2004 r. jako wymagania niezbędne do uzyskania
stopnia nauczyciela dyplomowanego. Zadania te powinny być opisane podobnie
jak te realizowane w czasie stażu, jednak do dokumentacji muszą być dołączone
materiały i zaświadczenia potwierdzające ich realizację.

3. Plan rozwoju zawodowego nauczyciela

Plan rozwoju zawodowego napisany został przez nauczyciela na początku stażu – nie-
mal trzy lata przed złożeniem wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na
stopień nauczyciela dyplomowanego. Ma więc wartość w pewnym sensie historyczną,
biorąc pod uwagę całość działań nauczyciela w tym okresie. Plan rozwoju zawodowego
nie był tworzony dla członków komisji kwalifikacyjnej, jego głównymi adresatami byli
sam uczący oraz dyrektor placówki, w której nauczyciel był zatrudniony. Mimo to, plan
rozwoju zawodowego może być dla członków komisji cennym źródłem informacji o na-
uczycielu: jego zamierzeniach, pomysłach, ambicjach, zainteresowaniach, funkcjono-
waniu na terenie swojej szkoły.

Zarówno dobór zadań do realizacji, ich rozplanowanie w czasie, jak i związek z innymi
działaniami szkoły są dla członków komisji ważnymi informacjami. Interesujące mogą
być również zmiany, jakie zostały wprowadzone w planie rozwoju zawodowego w trak-
cie jego realizacji, oraz ich uzasadnienie.

Skoro plan rozwoju zawodowego już istnieje, nie są potrzebne żadne dodatkowe dzia-
łania, aby przygotować ten dokument do złożenia z pozostałą dokumentacją.

Należy pamiętać, że na omawianym dokumencie musi znajdować się data i pod-
pis dyrektora placówki, co jest jednoznaczne z zatwierdzeniem planu do
realizacji.

4. Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego

Pierwszym i głównym odbiorcą sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego
za okres stażu jest dyrektor szkoły. Na początku stażu zatwierdził on plan rozwoju,
w trakcie stażu monitorował jego realizację, a teraz nauczyciel przedstawia mu w tym
dokumencie efekty swoich działań. Dyrektor, na podstawie sprawozdania oraz wiedzy
o realizacji przez nauczyciela powinności i zaplanowanych zadań, formułuje ocenę
dorobku zawodowego za okres stażu.

Ważne!

I

1.8

s. 6

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Choć najważniejszym odbiorcą sprawozdania jest właśnie dyrektor szkoły, w której
nauczyciel jest zatrudniony, pisząc sprawozdanie warto pamiętać, że również dla człon-
ków komisji kwalifikacyjnej jest ono źródłem informacji o nauczycielu. Różnica między
tymi odbiorcami sprawozdania jest znacząca:

l

dyrektor

zna nauczyciela, o jego działaniach dowiaduje się z różnych źródeł, miał

możliwość obejrzenia nauczyciela w trakcie realizacji zadań, słyszał opinie o ich
efektach od innych nauczycieli, rodziców lub uczniów, zna też kontekst pracy
nauczyciela: środowisko, w jakim on pracuje, jego wcześniejsze dokonania, ma
możliwość dopytania nauczyciela w przypadku niejasnych sformułowań w doku-
mencie – sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego nie jest więc dla
dyrektora jedynym źródłem informacji;

l

członkowie komisji kwalifikacyjnej

najczęściej nie znają nauczyciela, mogą nie-

wiele wiedzieć o jego szkole, nie widzieli go w pracy, nie mogą z nim porozmawiać
o szczególnie interesujących lub niejasnych zapisach – dla nich sprawozdanie z re-
alizacji planu rozwoju zawodowego jest więc jednym z głównych źródeł informacji,
które w miarę całościowo powinno ukazać realizację powinności i zaplanowanych
na okres stażu zadań, funkcjonowanie nauczyciela w szkole, a także jego sposób
myślenia o własnym rozwoju w kontekście własnego środowiska zawodowego i spo-
łecznego.

Dlatego tak ważna jest czytelna, przejrzysta struktura i język dokumentu, zawarcie w nim
informacji w takiej formie, aby można z nich było stworzyć obraz nauczyciela działają-
cego w swojej szkole na rzecz podniesienia jakości jej pracy, z korzyścią dla uczniów.
Lektura sprawozdania powinna umożliwić czytelnikowi zdobycie najważniejszych in-
formacji o przebiegu i efektach opisywanych zdarzeń. Informacje powinny być tak
podane, aby uwiarygodnić opis, umożliwić odtworzenie faktów.

Dla komisji ważna jest możliwość sprawdzenia, które wymagania niezbędne do
uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego nauczyciel spełnił w okresie sta-
żu, ponieważ ich realizacja nie wymaga dokumentowania w postaci dodatkowych
zaświadczeń i materiałów (Rozporządzenie z 1 grudnia 2004 r § 9 ust. 4, pkt 5).

Sprawozdanie może mieć różną formę i strukturę, ponieważ ustawodawca nie wskazał
żadnej konkretnej formy lub zawartości tego dokumentu. Ważne jest przede wszyst-
kim to, by sprawozdanie:

l

odnosiło się do zapisów w planie rozwoju zawodowego,

l

umożliwiało wgląd w to, jak nauczyciel realizował powinności,

l

wyraźnie pokazywało, jakie zadania i w jaki sposób zostały zrealizowane oraz jakie
są ich efekty – zarówno dla nauczyciela, jak i dla odbiorców jego działań,

l

przekonywało, że opisywane działania wykraczały poza obowiązki nauczyciela.

Uwaga!

I

1.8

s. 7

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego:

Funkcje

– przedstawienie dorobku zawodowego zdobytego w wyniku realizacji

planu rozwoju zawodowego.

Forma

– dowolna (tabela, w punktach itp.), ale umożliwiająca łatwe porównanie

z zapisami w planie rozwoju zawodowego i znalezienie ważnych dla dyrektora
i członków komisji danych.

Struktura

– ułatwiająca czytanie i przejrzysta.

Treść

– umożliwiająca ocenę jakości pracy nauczyciela w trakcie realizacji zadań.

Proponowana struktura sprawozdania:

Wstęp

– w kilku zdaniach warto zawrzeć podstawowe fakty dotyczące stażu:

l

kto go realizował, czyli dane nauczyciela: stopień awansu, nauczany przed-
miot, staż pracy, dodatkowe kwalifikacje i funkcje pełnione w szkole;

l

kiedy się zaczął i jak długo trwał (jeśli był skrócony, to na jakiej podstawie);

l

gdzie był realizowany (nazwa i adres szkoły, klasy z którymi nauczyciel pracu-
je, jednozdaniowa charakterystyka placówki – np. wielkomiejska szkoła w śro-
dowisku robotniczym);

l

można w tym miejscu przedstawić również podstawowe informacje o realiza-
cji zaplanowanych zadań: jakie kierunki rozwoju wyznaczył sobie nauczyciel
i z jakiego powodu?, jakie wymagania na stopień nauczyciela dyplomowane-
go spełnił w trakcie stażu?, czy realizacja zadań przebiegała zgodnie z pla-
nem rozwoju zawodowego, czy może zaszły jakieś zmiany i czym były
podyktowane?

Rozwinięcie

– to właściwa część sprawozdania, w której warto, aby znalazły się

dane o sposobach realizacji zaplanowanych na okres stażu zadań i ich efektach,
tak więc ważne jest umieszczenie informacji o:

l

rodzaju i celach podejmowanych działań;

l

wymaganiach spełnianych poprzez ich realizację;

l

sposobie realizacji i przebiegu zaplanowanych zadań;

l

terminach i miejscach realizacji;

l

osobach współpracujących;

l

stopniu realizacji planu, efektach działań.

Zakończenie

– może zawierać całościowe podsumowanie okresu stażu, np.:

l

refleksje na temat korzyści, jakie odnieśli uczniowie, szkoła, środowisko lokalne
z działań nauczyciela zaplanowanych na okres stażu, jak zadania realizowa-
ne przez nauczyciela w okresie stażu wpłynęły na podniesienie jakości pracy
szkoły itp.;

Ważne!

I

1.8

s. 8

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

l

wnioski do dalszych działań;

l

refleksję o tym, co było dla nauczyciela najważniejsze, najciekawsze itp.;

l

ewentualnie kierunki dalszego rozwoju zawodowego.

5. Opis i analiza realizacji wymagań

Zgodnie z § 8 ust. 2 pkt 1–3 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. nauczyciel miano-
wany jest zobligowany do przygotowania opisu i analizy realizacji wymagań zwią-
zanych z:

l

uzyskaniem pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub
opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy
własnej i podniesienie jakości pracy szkoły (a w przypadku nauczycieli, o któ-
rych mowa w art. 9e ust. 1–3 Karty Nauczyciela – uzyskanie pozytywnych
efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy
społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowa-
nym stanowiskiem lub pełnioną funkcją);

l

wykorzystaniem w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej;

l

umiejętnością dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami,
w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli
stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ra-
mach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć.

Forma i objętość opisu i analizy mogą być różne. Najczęściej jest to kilkustronicowy
tekst, w którym nauczyciel przedstawia dane przedsięwzięcie – cele, dla których je
podjął, jego przebieg, osoby, które w nim uczestniczyły, oraz opisuje efekty, jakie ono
przyniosło zarówno dla indywidualnego rozwoju nauczyciela, jak i dla szkoły czy też
środowiska.

O ile od dokumentu nazywanego sprawozdaniem oczekuje się licznych danych o fak-
tach, o tyle „opis i analiza” sugerują sporządzenie przez nauczyciela tekstu zawierają-
cego również refleksje nad wprowadzonymi zmianami.

Aby lepiej różnicować te rodzaje dokumentów, posłużmy się definicjami słownikowymi:

Opis

– charakterystyka czegoś, relacja; przedstawienie szczegółów dotyczących

podjętych działań, przebiegu tych działań i ich kontekstu, charakterystyka postępo-
wania dydaktycznego, wychowawczego, opiekuńczego, efektów działań nauczyciela

1

.

Ważne!

Pojęcia

I

1.8

s. 9

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Analiza

(gr. analysis = rozbiór) – myślowe, pojęciowe wyodrębnienie właściwości

lub składników badanego zjawiska (w tym przypadku – działania)

2

.

Opis i analiza to rodzaj autoprezentacji, której zadaniem jest przekonać komisję, że
nauczyciel w sposób zasługujący na akceptację zrealizował wskazane wymagania nie-
zbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego.

Mogą być do nich dołączone dokumenty ilustrujące opisywane działania. Wartość za-
łączników, sposób ich wyselekcjonowania i użycia jako materiału ilustrującego dane
przedsięwzięcie mogą być dla członków komisji istotnymi przesłankami przy ocenie
spełnienia wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego.

5.1. Opis i analiza uzyskania pozytywnych efektów w pracy

dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej (na skutek wdrożenia
działań mających na celu doskonalenie pracy własnej
i podniesienie jakości pracy szkoły)

Na podstawie wymagania opisanego w § 8 ust. 2 pkt 1. Rozporządzenia z 1 grudnia
2004 r. należy uznać, że ustawodawca oczekuje od nauczyciela mianowanego, który
ubiega się o stopień nauczyciela dyplomowanego, opracowywania i wdrażania w szkole
przedsięwzięć, których realizacja spowoduje udoskonalenie pracy nauczyciela i pod-
niesie jakość pracy szkoły, w której pracuje.

Aby dokumentacja takich działań nauczyciela spełniła swoją rolę, czyli umożliwiła ko-
misji akceptację realizacji powyższego wymagania, powinna mieć następujące cechy:

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

y

t

n

e

m

e

l

E

)

a

j

c

y

z

o

p

o

r

p

(

u

m

a

r

g

o

r

p

b

u

l

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

a

j

c

k

n

u

F

•

•

•

i

j

c

a

u

t

y

s

j

e

n

a

t

s

a

z

a

z

i

l

a

n

A

a

m

ć

y

z

c

y

t

o

d

y

n

a

i

m

z

j

e

r

ó

t

k

,

ń

a

ł

a

i

z

d

t

k

e

j

o

r

p

ń

a

ł

a

i

z

d

u

t

k

e

j

o

r

p

s

i

p

O

ij

z

y

c

e

d

a

i

c

ę

j

d

o

p

y

n

y

z

c

y

z

r

p

–

b

ó

s

o

p

s

y

n

a

w

o

n

a

l

p

,

l

e

c

h

c

i

,

ń

a

ł

a

i

z

d

h

c

i

k

a

t

ij

c

a

z

il

a

e

r

o

y

t

k

e

f

e

e

n

a

w

e

i

z

d

o

p

s

,

a

i

n

a

z

d

a

w

o

r

p

w

e

i

c

i

w

o

k

ł

a

c

t

k

e

j

o

r

p

o

t

t

s

e

j

y

z

c

,

ć

y

z

c

a

n

z

a

z

ż

e

i

n

w

ó

r

o

t

r

a

W

;

h

c

a

i

n

a

z

ą

i

w

z

o

r

h

c

y

w

o

t

o

g

a

n

e

j

u

z

a

b

y

z

c

,

i

k

s

r

o

t

u

a

e

j ś

m

y

z

c

o

t

,

u

m

a

r

g

o

r

p

o

g

e

n

n

i

a

j

c

a

t

p

a

d

a

o

t

t

s

e

j

il

ł

a

t

s

o

z

b

ó

s

o

p

s

i

k

a

j

w

i

r

ó

b

y

w

o

g

e

j

ł

y

b

y

n

a

w

o

t

k

y

d

o

p

y

n

a

w

o

t

p

a

d

a

a

z

u

r

e

t

k

a

r

a

h

c

e

i

n

a

z

a

k

U

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

•

•

•
•

i

j

c

a

z

i

l

a

e

r

s

i

p

O

u

k

n

u

s

o

t

s

w

a

j

c

a

z

il

a

e

r

a

ł

a

g

e

i

b

e

z

r

p

k

a

j

–

,

m

e

i

k

t

u

k

s

m

i

k

a

j

z

i

ł

y

z

c

i

n

t

s

e

z

c

u

j

e

i

n

w

o

t

k

,

w

ó

n

a

l

p

o

d

ę

k

y

t

k

a

r

p

ą

w

o

s

a

z

c

h

c

y

t

o

d

a

n

o

a

łi

n

e

i

m

z

k

a

j

h

c

y

n

a

w

o

n

a

l

p

,

w

ó

t

k

e

f

e

h

c

y

n

a

k

s

y

z

u

a

z

i

l

a

n

A

h

c

y

n

a

w

o

n

a

l

p

e

i

n

i

y

ł

z

s

a

z

e

i

k

a

j

,

n

a

i

m

z

a

z

il

a

n

a

–

,

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

j

e

n

l

o

k

z

s

e

c

y

t

k

a

r

p

w

e

i

s

e

r

k

a

z

m

y

n

a

d

w

y

z

r

o

k

ś

e

i

n

d

o

e

i

k

a

j

,

i

c

ś

e

i

w

o

i

n

z

c

u

il

y

ł

o

k

z

s

ę

c

a

r

p

a

n

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

u

w

y

ł

p

w

a

z

i

l

a

n

A

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

e

j

s

k

e

l

f

e

r

e

n

s

a

ł

W

,

a

i

n

e

z

d

r

e

i

w

t

s

e

i

n

e

i

w

il

ż

o

m

U

o

g

e

n

a

w

y

s

i

p

o

a

j

c

a

z

il

a

e

r

k

a

j

o

k

a

j

a

ł

s

o

i

n

d

o

p

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

ść

j

e

r

ó

t

k

w

,

y

ł

o

k

z

s

i

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

y

c

a

r

p

e

j

u

c

a

r

p

I

1.8

s. 10

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

5.3. Opis i analiza umiejętności dzielenia się wiedzą i doświadczeniem

z innymi nauczycielami

Opis i analiza umiejętności dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi na-
uczycielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli
stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach
wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć – tak formułując ocze-
kiwania wobec nauczyciela mianowanego ubiegającego się o stopień nauczyciela
dyplomowanego, ustawodawca pokazał, że ważne jest, aby mistrz w zawodzie – na-
uczyciel dyplomowany, wspierał w działaniach na terenie szkoły innych, głównie tych,
którzy rozpoczynają dopiero swoją karierę zawodową.

5.2. Opis i analiza wykorzystania w pracy technologii informacyjnej

i komunikacyjnej

Jednym z elementów przedsięwzięć wpływających na podniesienie jakości pracy szkoły
musi być wykorzystanie przez nauczyciela i doskonalenie umiejętności stosowania tech-
nologii informacyjnej i komunikacyjnej.

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

y

t

n

e

m

e

l

E

)

a

j

c

y

z

o

p

o

r

p

(

u

m

a

r

g

o

r

p

b

u

l

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

a

j

c

k

n

u

F

•

•

i

j

c

a

u

t

y

s

j

e

n

a

t

s

a

z

a

z

i

l

a

n

A

a

m

ć

y

z

c

y

t

o

d

y

n

a

i

m

z

j

e

r

ó

t

k

,

ń

a

ł

a

i

z

d

t

k

e

j

o

r

p

ń

a

ł

a

i

z

d

u

t

k

e

j

o

r

p

s

i

p

O

ij

z

y

c

e

d

a

i

c

ę

j

d

o

p

y

n

y

z

c

y

z

r

p

–

b

ó

s

o

p

s

y

n

a

w

o

n

a

l

p

,

l

e

c

h

c

i

,

ń

a

ł

a

i

z

d

h

c

i

k

a

t

ij

c

a

z

il

a

e

r

o

y

t

k

e

f

e

e

n

a

w

e

i

z

d

o

p

s

,

a

i

n

a

z

d

a

w

o

r

p

w

u

r

e

t

k

a

r

a

h

c

e

i

n

a

z

a

k

U

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

•

•

•
•

i

j

c

a

z

i

l

a

e

r

s

i

p

O

u

k

n

u

s

o

t

s

w

a

j

c

a

z

il

a

e

r

a

ł

a

g

e

i

b

e

z

r

p

k

a

j

–

,

m

e

i

k

t

u

k

s

m

i

k

a

j

z

i

ł

y

z

c

i

n

t

s

e

z

c

u

j

e

i

n

w

o

t

k

,

w

ó

n

a

l

p

o

d

ę

k

y

t

k

a

r

p

ą

w

o

s

a

z

c

h

c

y

t

o

d

a

n

o

a

łi

n

e

i

m

z

k

a

j

h

c

y

n

a

w

o

n

a

l

p

,

w

ó

t

k

e

f

e

h

c

y

n

a

k

s

y

z

u

a

z

i

l

a

n

A

h

c

y

n

a

w

o

n

a

l

p

e

i

n

i

y

ł

z

s

a

z

e

i

k

a

j

,

n

a

i

m

z

a

z

il

a

n

a

–

,

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

j

e

n

l

o

k

z

s

e

c

y

t

k

a

r

p

w

e

i

s

e

r

k

a

z

m

y

n

a

d

w

y

z

r

o

k

ś

e

i

n

d

o

e

i

k

a

j

,

i

c

ś

e

i

w

o

i

n

z

c

u

il

y

ł

o

k

z

s

ę

c

a

r

p

a

n

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

u

w

y

ł

p

w

a

z

i

l

a

n

A

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

e

j

s

k

e

l

f

e

r

e

n

s

a

ł

W

,

a

i

n

e

z

d

r

e

i

w

t

s

e

i

n

e

i

w

il

ż

o

m

U

o

g

e

n

a

w

y

s

i

p

o

a

j

c

a

z

il

a

e

r

k

a

j

o

k

a

j

a

ł

s

o

i

n

d

o

p

a

i

c

ę

i

z

w

ę

i

s

d

e

z

r

p

ść

j

e

r

ó

t

k

w

,

y

ł

o

k

z

s

i

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

y

c

a

r

p

e

j

u

c

a

r

p

•

•

i

j

c

a

z

i

l

a

e

r

h

c

i

e

i

s

i

p

o

i

ń

a

ł

a

i

z

d

e

i

c

k

e

j

o

r

p

w

e

i

n

a

z

a

k

s

W

i

i

g

o

l

o

n

h

c

e

t

a

i

n

a

t

s

y

z

r

o

k

y

w

o

g

e

w

o

l

e

c

i

j

c

a

u

t

y

s

j

e

n

j

y

c

a

m

r

o

f

n

i

i

j

e

w

o

r

e

t

u

p

m

o

k

e

w

o

r

e

t

u

p

m

o

k

(

e

i

n

a

t

s

y

z

r

o

k

,

e

n

j

y

c

a

k

u

d

e

i

e

w

o

k

t

y

ż

u

y

m

a

r

g

o

r

p

h

c

y

n

ż

ó

r

z

ź

a

i

n

a

w

o

t

o

g

y

z

r

p

s

a

z

c

d

o

p

ij

c

a

m

r

o

f

n

i

ł

e

d

ó

r

)

i

m

a

i

n

z

c

u

z

y

c

a

r

p

b

u

l

ń

a

ł

a

i

z

d

w

ó

t

k

e

f

e

h

c

y

n

a

k

s

y

z

u

s

i

p

O

a

i

n

a

w

y

t

s

y

z

r

o

k

y

w

e

i

n

e

i

n

d

o

w

o

d

U

y

c

a

r

p

o

g

e

j

w

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

z

e

z

r

p

j

e

w

o

r

e

t

u

p

m

o

k

ii

g

o

l

o

n

h

c

e

t

e

i

n

e

l

a

n

o

k

s

o

d

z

a

r

o

j

e

n

j

y

c

a

m

r

o

f

n

i

i

o

n

t

ę

j

e

i

m

u

o

g

e

j

ś

e

i

s

e

r

k

a

z

m

y

t

w

i

c

I

1.8

s. 11

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Prawo nie wymaga od nauczyciela mianowanego dodania załączników do opisu
i analizy

realizacji omawianych tu dwóch wymagań na stopień nauczyciela dyplomo-

wanego. Jednak dokumentacja spełnienia tych wymagań musi umożliwić członkom
komisji kwalifikacyjnej analizę merytoryczną działań nauczyciela, a nie tylko stwierdze-
nie, że się odbyły.

Od nauczyciela zależy, czy dokona szczegółowego opisu i analizy, umieszczając w nich
wszystkie niezbędne informacje o zrealizowanych przedsięwzięciach, czy będzie w nich
odsyłał do załączników po to, aby nie przepisywać niepotrzebnie ich zawartości.

Opis i analiza realizacji wymagań – na co zwrócić uwagę:

Funkcja

– przedstawienie przekonywających dowodów na:

l

opracowanie i wdrożenie przedsięwzięć i programów na rzecz doskonalenia
swojej pracy i podwyższania jakości pracy szkoły;

l

wykorzystanie w pracy i doskonalenie umiejętności stosowania technologii kom-
puterowej i informacyjnej;

l

posiadanie umiejętności dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi
pracownikami szkoły i wykorzystanie tej umiejętności w szkole.

Struktura

– dowolna, ale z wyraźnym zaznaczeniem fragmentów dokumentują-

cych spełnienie każdego z dwóch wymienionych wyżej wymagań; możliwe, choć
niekonieczne, jest dołączenie starannie wyselekcjonowanych załączników ułatwia-
jących komisji ocenę jakości prezentowanych w opisach i analizach działań na-
uczyciela.

Treść

– opisy działań podjętych w celu realizacji określonych wymagań oraz ich

efektów; własne refleksje.

ń

a

ł

a

i

z

d

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

y

t

n

e

m

e

l

E

)

a

j

c

y

z

o

p

o

r

p

(

y

z

i

l

a

n

a

i

u

s

i

p

o

a

j

c

k

n

u

F

ń

a

ł

a

i

z

d

s

i

p

O

•

n

,

a

i

n

a

ł

a

i

z

d

l

e

c

•

n

,

y

c

r

o

i

b

d

o

•

n

,

)

y

ł

o

k

z

s

j

e

ł

a

c

i

il

e

i

c

y

z

c

u

a

n

y

c

a

r

p

w

(

y

t

k

e

f

e

e

n

a

w

e

i

z

d

o

p

s

•

n

a

i

n

a

ł

a

i

z

d

t

k

e

j

o

r

p

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

e

ż

,

ij

s

i

m

o

k

e

i

n

a

n

o

k

e

z

r

P

o

n

t

ę

j

e

i

m

u

a

d

a

i

s

o

p

ś

ę

i

s

a

i

n

e

l

e

i

z

d

ć

ą

z

d

e

i

w

ą

j

o

w

s

•

•

i

j

c

a

u

t

y

s

a

z

i

l

a

n

A

a

n

a

i

m

y

w

ę

i

s

a

ł

a

z

a

k

o

a

w

o

l

e

c

j

e

r

ó

t

k

w

,

o

d ś

y

z

d

e

i

w

i

ń

e

z

c

d

a

i

w

i

m

a

j

s

k

e

l

f

e

r

z

z

a

r

w

ń

a

ł

a

i

z

d

h

c

y

n

a

w

o

z

i

l

a

e

r

z

s

i

p

O

b

ó

s

o

p

s

i

k

a

j

w

,

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

ą

z

d

e

i

w

ą

j

o

w

s

ę

i

s

il

e

i

z

d

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

i

m

a

k

i

n

w

o

c

a

r

p

i

m

y

n

n

i

z

Ważne!

I

1.8

s. 12

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

6. Pisemne sprawozdanie z realizacji wybranych zadań

Sprawozdania, o których mowa w tym podrozdziale, dotyczą wybranych zadań
(minimum 3 z 6) zaproponowanych do realizacji na stopień nauczyciela dyplomo-
wanego w § 8 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. (zadania te zostały
wymienione w rozdziale 2. tego tekstu).

Sprawozdania

zawierają charakterystykę podejmowanych przez nauczyciela działań,

np. prowadzenia zajęć otwartych, udziału, w roli eksperta, w pracach komisji egzami-
nacyjnych i kwalifikacyjnych rozpatrujących wnioski nauczycieli o podjęcie postępo-
wania na kolejne stopnie awansu zawodowego.

Pamiętać trzeba, że samo stwierdzenie faktu, iż nauczyciel:

l

opracował i wdrożył program działań edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych
lub innych związanych odpowiednio z oświatą, pomocą społeczną lub postępowa-
niem w sprawach nieletnich,

l

wykonywał zadania doradcy metodycznego, egzaminatora okręgowej komisji
egzaminacyjnej, eksperta komisji kwalifikacyjnej lub egzaminacyjnej dla nauczycieli
ubiegających się o awans zawodowy, rzeczoznawcy do spraw programów nauczania,
programów wychowania przedszkolnego, podręczników lub środków dydaktycz-
nych, a w przypadku nauczycieli szkół artystycznych – także konsultanta współpra-
cującego z Centrum Edukacji Artystycznej,

l

poszerzył zakres działań szkoły, w szczególności dotyczących zadań dydaktycz-
nych, wychowawczych lub opiekuńczych,

l

uzyskał umiejętność posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowa-
nym, a w przypadku nauczycieli języków obcych – uzyskał umiejętność posługiwa-
nia się drugim językiem obcym na poziomie zaawansowanym,

l

wykonywał zadania na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w spra-
wach nieletnich we współpracy z innymi osobami, instytucjami samorządowymi lub
innymi podmiotami,

l

uzyskał inne znaczące osiągnięcia w pracy zawodowej,

nie wystarcza do oceny jakości dorobku zawodowego nauczyciela.

Sprawozdania przedstawione przez nauczyciela powinny umożliwić komisji znalezie-
nie odpowiedzi nie tylko na pytanie, co zrobił nauczyciel, aby zrealizować wybrane
zadania, ale również jak to zrobił i jakie są tego efekty.

Dlatego podczas przygotowywania sprawozdań dotyczących realizacji wybranych
zadań, warto zwracać uwagę na:

l

sposób realizacji zadań,

l

efekty podjętych działań,

Ważne!

I

1.8

s. 13

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

l

znaczenie tych działań dla praktyki zawodowej nauczyciela,

l

wpływ realizacji tych zadań na podniesienie jakości pracy szkoły.

Proponowana struktura sprawozdania:

Wstęp

– może zawierać informacje ogólne na temat realizowanego zadania.

Rozwinięcie

– zawiera dane o:

l

sposobie realizacji i przebiegu zaplanowanych zadań,

l

datach i miejscach realizacji,

l

osobach współpracujących,

l

efektach działań.

Zakończenie

– tu mogą się znaleźć:

l

refleksje na temat korzyści, jakie odnieśli uczniowie, szkoła, środowisko lokal-
ne w wyniku realizacji wybranego zadania,

l

wnioski do dalszych działań,

l

refleksja o tym, co było dla nauczyciela najważniejsze, najciekawsze itp.

Oczywiście treści zawarte w sprawozdaniu są ściśle związane z rodzajem wybranego
zadania. Poniżej przedstawiamy więc propozycje treści, które umożliwią członkom
komisji kwalifikacyjnej stwierdzenie, jak nauczyciel realizował dane zadanie.

Ważne!

a

i

n

a

d

a

z

o

g

e

n

a

r

b

y

w

j

a

z

d

o

R

e

r

t

e

n

a

w

o

n

o

p

o

r

P

ś i

c

ń

a

ł

a

i

z

d

u

m

a

r

g

o

r

p

e

i

n

e

ż

o

r

d

w

i

e

i

n

a

w

o

c

a

r

p

O

,

h

c

y

z

c

w

a

w

o

h

c

y

w

,

h

c

y

n

j

y

c

a

k

u

d

e

h

c

y

n

n

i

b

u

l

h

c

y

z

c

ń

u

k

e

i

p

o

y

n

y

z

c

y

z

r

p

:

ń

a

ł

a

i

z

d

u

m

a

r

g

o

r

p

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

,

y

t

k

e

f

e

e

n

o

ż

o

ł

a

z

,

e

l

e

c

,

a

i

n

e

z

d

a

w

o

r

p

w

o

g

e

j

,

e

c

ą

j

u

c

a

r

p

ł

ó

p

s

w

y

b

o

s

o

,

a

i

n

a

ż

a

r

d

w

b

ó

s

o

p

s

,

w

ó

i

n

z

c

u

,

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

a

l

d

–

y

t

k

e

f

e

e

n

a

k

s

y

z

u

y

ł

o

k

z

s

j

e

ł

a

c

,

o

g

e

n

z

c

y

d

o

t

e

m

y

c

d

a

r

o

d

ń

a

d

a

z

e

i

n

a

w

y

n

o

k

y

W

ij

s

i

m

o

k

j

e

w

o

g

ę

r

k

o

a

r

o

t

a

n

i

m

a

z

g

e

ij

s

i

m

o

k

a

t

r

e

p

s

k

e

,

j

e

n

j

y

c

a

n

i

m

a

z

g

e

,

j

e

n

j

y

c

a

n

i

m

a

z

g

e

b

u

l

j

e

n

j

y

c

a

k

i

f

il

a

w

k

y

c

w

a

n

z

o

z

c

e

z

r

h

c

y

n

a

z

ą

i

w

z

ń

a

ł

a

i

z

d

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

,

y

c

r

o

i

b

d

o

,

a

c

s

j

e

i

m

,

y

t

a

d

:

ij

c

k

n

u

f

m

e

i

n

e

i

n

ł

e

p

z

o

n

w

y

t

k

a

a

b

z

c

il

i

ń

a

ł

a

i

z

d

e

j

a

z

d

o

r

ś

e

n

a

k

s

y

z

u

,

i

c

y

z

r

o

k

,

e

j

s

k

e

l

f

e

r

e

n

s

a

ł

w

,

y

t

k

e

f

e

ś

u

m

e

t

s

y

s

a

l

d

i

c

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

o

g

e

m

a

s

,

y

ł

o

k

z

s

j

e

n

s

a

ł

w

,

ij

c

a

k

u

d

e

,

y

ł

o

k

z

s

ń

a

ł

a

i

z

d

u

s

e

r

k

a

z

e

i

n

e

z

r

e

z

s

o

P

o

n

l

ó

g

e

z

c

z

s

w

ś

ń

a

d

a

z

h

c

y

c

ą

z

c

y

t

o

d

i

c

b

u

l

h

c

y

z

c

w

a

w

o

h

c

y

w

,

h

c

y

n

z

c

y

t

k

a

d

y

d

h

c

y

z

c

ń

u

k

e

i

p

o

h

c

y

n

a

w

o

z

il

a

e

r

z

i

h

c

y

t

ę

j

d

o

p

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

,

a

i

n

a

ł

a

i

z

d

j

a

z

d

o

r

:

ć

ę

i

n

g

ą

i

s

o

b

u

l

ń

a

ł

a

i

z

d

,

y

t

k

e

f

e

e

n

a

k

s

y

z

u

,

i

c

a

s

e

r

d

a

,

e

l

e

c

,

s

a

z

c

,

e

c

s

j

e

i

m

y

z

r

o

k

ś

y

ł

o

k

z

s

,

w

ó

i

n

z

c

u

a

l

d

i

c

o

n

t

ę

j

e

i

m

u

e

i

n

a

k

s

y

z

U

ś

ę

i

s

a

i

n

a

w

i

g

u

ł

s

o

p

i

c

e

i

m

o

i

z

o

p

a

n

m

y

c

b

o

m

e

i

k

y

z

ę

j

il

e

i

c

y

z

c

u

a

n

u

k

d

a

p

y

z

r

p

w

a

,

m

y

n

a

w

o

s

n

a

w

a

a

z

b

u

l

w

ó

m

o

l

p

y

d

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

ś

w

t

c

e

d

a

i

w

o

m

o

j

a

n

z

ą

n

a

w

o

s

n

a

w

a

a

z

h

c

y

c

ą

j

a

z

d

r

e

i

w

t

o

p

ść

h

c

i

u

b

o

s

o

p

s

z

a

r

o

o

g

e

c

b

o

a

k

y

z

ę

j

I

1.8

s. 14

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Jeżeli nauczyciel realizował wybrane przez siebie zadanie poza okresem stażu

,

musi do sprawozdania dołączyć dodatkową dokumentację – zaświadczenia i materia-
ły poświadczające pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub wykonywanie zadań.

Jeśli nauczyciel realizował wybrane zadanie w okresie stażu

, dodatkowa doku-

mentacja nie jest konieczna, ponieważ do zbierania informacji na temat realizacji zadań
wynikających z planu rozwoju zawodowego nauczyciela oraz ich efektów był zobowią-
zany dyrektor placówki, w której nauczyciel odbywał staż.

Potwierdzeniem realizacji wybranych zadań jest więc zarówno ocena dorobku zawo-
dowego nauczyciela wystawiana przez dyrektora, jak i informacje zawarte w sprawo-
zdaniu z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Sprawozdanie z realizacji wybranego zadania:

Funkcje

– przedstawienie sposobu realizacji przez nauczyciela wybranych zadań,

umożliwienie dokonania ich analizy merytorycznej.

Forma

– dowolna: tabela lub opis; powinna być jednak zwięzła, umożliwiająca

zapoznanie się z działaniami nauczyciela i ich efektami.

Struktura

– najlepiej trójdzielna, umożliwiająca łatwe znalezienie potrzebnych

informacji.

Treść

– dostosowana do rodzaju wybranego zadania, dotycząca samych działań

– od etapu planowania poprzez realizację i uzyskane efekty.

7. Opis i analiza przypadku

Niezwykle istotną formą dokumentowania spełnienia wymagań niezbędnych do uzy-
skania stopnia nauczyciela dyplomowanego jest opis i analiza przynajmniej dwóch
przypadków rozpoznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowaw-
czych lub innych, uwzględniających specyfikę typu i rodzaju szkoły, w której nauczy-
ciel jest zatrudniony.

Opis i analiza przypadku dotyczy jakiegoś jednostkowego zdarzenia lub problemu.
Opis i analiza rozpoznawania i rozwiązywania problemu umożliwia poznanie:

a

i

n

a

d

a

z

o

g

e

n

a

r

b

y

w

j

a

z

d

o

R

e

r

t

e

n

a

w

o

n

o

p

o

r

P

ś i

c

o

n

t

ę

j

e

i

m

u

e

i

n

a

k

s

y

z

u

–

h

c

y

c

b

o

w

ó

k

y

z

ę

j

ś i

c

a

n

m

y

c

b

o

m

e

i

k

y

z

ę

j

m

i

g

u

r

d

ę

i

s

a

i

n

a

w

i

g

u

ł

s

o

p

m

y

n

a

w

o

s

n

a

w

a

a

z

e

i

m

o

i

z

o

p

e

n

t

e

r

k

n

o

k

:

y

ł

o

k

z

s

e

i

n

e

r

e

t

a

n

a

i

n

a

t

s

y

z

r

o

k

y

w

y

z

r

o

k

,

e

l

e

c

h

c

i

,

a

i

n

a

ł

a

i

z

d

ś

y

ł

o

k

z

s

i

w

ó

i

n

z

c

u

i

c

a

l

e

i

c

y

z

c

u

a

n

o

g

e

m

a

s

z

a

r

o

ij

c

a

k

u

d

e

z

c

e

z

r

a

n

ń

a

d

a

z

h

c

y

n

n

i

e

i

n

a

w

y

n

o

k

y

W

y

c

a

r

p

w

ć

ę

i

n

g

ą

i

s

o

h

c

y

c

ą

z

c

a

n

z

e

i

n

a

d

a

i

s

o

p

b

u

l

j

e

w

o

d

o

w

a

z

:

ć

ę

i

n

g

ą

i

s

o

b

u

l

ń

a

ł

a

i

z

d

h

c

y

n

n

i

e

i

n

e

i

w

a

t

s

d

e

z

r

P

,

i

c

a

s

e

r

d

a

,

e

l

e

c

,

s

a

z

c

,

e

c

s

j

e

i

m

,

a

i

n

a

ł

a

i

z

d

j

a

z

d

o

r

y

z

r

o

k

,

y

t

k

e

f

e

e

n

a

k

s

y

z

u

ś

y

ł

o

k

z

s

,

w

ó

i

n

z

c

u

a

l

d

i

c

Ważne!

I

1.8

s. 15

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

l

sposobu postrzegania oraz interpretowania konkretnej sytuacji problemowej
(umiejętność obserwacji, analizowania i wyciągania wniosków, stawiania hipo-
tez), planowania i podejmowania działań przez nauczyciela oraz prognozowania
ich efektów;

l

kompetencji nauczyciela w zakresie opisywania swoich spostrzeżeń, przemyśleń,
sposobów postępowania, realizowania i ewaluowania własnych działań edukacyj-
nych (wychowawczych), stosowania w praktyce wybranych przez siebie koncepcji,
teorii pedagogicznych, dokonywania refleksji nad własną działalnością pedagogiczną,
wyciągania wniosków dla własnej praktyki zawodowej, planowania i wprowadzania
zmian.

Prawo oświatowe obliguje nauczyciela do tego, by opis i analiza dotyczyły co najmniej
dwóch przypadków (Rozporządzenie z 1 grudnia 2004 r. § 8 ust. 4 pkt 5). Określony
został obszar tematyczny, którego ta forma dokumentowania ma dotyczyć, jednak przed-
miot analizy i sposób jej przeprowadzania jest dowolny i zależy od nauczyciela.

Analiza przypadku może zawierać diagnozę danego problemu (przyczyny, przebieg,
wnioski, propozycje działań), jak również opisywać podjęte działania i ich efekty. Przy
wyborze problemu, który ma być opisywany i analizowany, warto zwrócić uwagę na
znaczenie danego zjawiska dla szkoły i jego wpływ na proces nauczania i wychowania.
Przedmiotem analizy mogą być różne aspekty pracy nauczyciela, opisywany problem
może dotyczyć problemów typowych, jak również skrajnych, krytycznych czy też
zupełnie nowych.

Rodzaje przeprowadzanych analiz przypadku

3

:

Analiza przypadku krytycznego: dotyczy wyboru przypadku, który wydaje się
bardzo skrajny, mało prawdopodobny lub jest nieoczekiwany, zaskakujący i przez
to wymaga szczególnego przedyskutowania. Argumenty przywołane dla zrozumie-
nia takiego krytycznego przypadku mogą być równie ważne i przydatne w rozpatry-
waniu innych mniej skrajnych przypadków.

Analiza przypadku typowego

: dotyczy sytuacji, gdy ustalamy skalę czy zakres

opisywanego zjawiska jako praktycznie identyczny bez względu na to, który
poszczególny przypadek opiszemy. Opis typowego przypadku może być wystar-
czający do zrozumienia istoty jakiegoś szerszego zjawiska.

Na przykład logopeda może przedstawić sposoby i efekty swojej pracy, prezentu-
jąc przypadek jednego ucznia, z którym realizuje program swoich oddziaływań.

Analiza wyjątkowo interesującego przypadku

: dotyczy analizy przypadku, które-

go powtórne zaistnienie jest mało prawdopodobne lub niemożliwe w najbliższym
czasie, np.:

l

sytuacja doświadczenia agresji (np. napaści), ciężkiej choroby czy nawet
samobójstwa jednego z uczniów może być okazją do opisu radzenia sobie grupy
z sytuacjami ekstremalnymi przy użyciu wsparcia psychologicznego;

Ważne!

I

1.8

s. 16

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

l

sytuacja oddzielenia szkół podstawowych od gimnazjów mogłaby się stać
pretekstem analizy przypadku jakiejś rady pedagogicznej pod kątem radzenia
sobie przez zespół ze zmianą w sytuacji głębokich przemian strukturalnych.

Zestawienie kontrastowych przypadków

: dotyczy wyboru jednego lub kilku

przypadków, które są podobne w zakresie pewnych cech, ale różnią się innymi.
Przykładem może tu być analiza przypadku dwójki dzieci cierpiących na to samo
parcjalne zaburzenie rozwojowe (np. dysleksję), poddanych zbliżonej terapii
pedagogicznej, z których jedno zareagowało na nią pozytywnie, a inne – negatyw-
nie. [...] Taka analiza pozwala np. na [...] wyciąganie wniosków i stawianie postula-
tów co do dalszego różnicowania i dostosowywania metody oddziaływań do potrzeb
poszczególnych dzieci.

Pragmatyczne użycie studium przypadku

: dotyczy sytuacji, gdy sporządzamy

analizę kolejnego, nowego przypadku, by powiększyć o kolejną „cegiełkę” wiedzę
w jakimś obszarze. Na przykład edukator pracujący z nauczycielami może sporzą-
dzać opisy prowadzonych przez siebie grup warsztatowych i poddawać te opisy
refleksji. W ten sposób rozszerza on swoją wiedzę o różnorodności trudności, jakie
może napotkać w edukacji dorosłych i wykorzystywać tę wiedzę do planowania
swoich działań podczas następnych szkoleń.

Nauczyciel może wykorzystać różne wzory analizowania i opisywania przypadku roz-
poznawania i rozwiązywania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych
zawarte w literaturze przedmiotu (dotyczącej analizy przypadku, zdarzeń krytycznych
i innych sposobów opisu własnej praktyki zawodowej) lub też zaproponować własne
rozwiązanie w tym zakresie.

Analiza zdarzenia krytycznego

4

Zdarzenia krytyczne to model stworzony przez, australijskiego nauczyciela Dawida
Trippa

5

. Nauczycielski arkusz zdarzenia krytycznego może zawierać zdarzenia

wszelkiego rodzaju. Nie istnieje więc, zdaniem autora, coś takiego, jak zły wpis do
arkusza zdarzenia krytycznego, każda bowiem pozycja arkusza, nawet nie rozwi-
jana, odnotowuje coś, co potencjalnie nadaje się do rozwinięcia i co może być
wykorzystane w jakiś sposób.

Analiza zdarzenia krytycznego zawiera:

l

opis zjawiska,

l

opis reakcji uwikłanych w nie ludzi,

l

analizę zjawiska.

Przykład

I

1.8

s. 17

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Studium (analiza) przypadku

6

Studium (opis) przypadku to dokładny opis jakiegoś zdarzenia czy faktu związane-
go z praktyką szkolną lub wszechstronna charakterystyka konkretnego ucznia. Za-
miast pobieżnego opisu jakiegoś ogólnego zjawiska otrzymujemy dogłębny, kom-
pleksowy, uwzględniający wiele aspektów obraz konkretnego wydarzenia lub osoby.

Kompleksowość opisu danego „przypadku” uzyskuje się m.in. poprzez:

l

wielość danych zebranych przy użyciu różnorodnych metod (obserwacje, wy-
wiady, nieformalne rozmowy, notatki, analizę dokumentów, fotografie, filmy itp.);

l

przedstawienie określonego problemu z wielu różnych perspektyw (punktów
widzenia, poziomów analizy) z uwzględnieniem jego szerszego tła (społeczne-
go, prawnego, psychologicznego itp.);

l

odsłonięcie złożonych przyczyn opisywanych zjawisk czy zachowań badanej
osoby.

Realizacja studium może obejmować następujące etapy:

1) Określenie celów:

– Czemu ma służyć studium?
– Jaki problem chcę rozwiązać?
– Czego chcę się dowiedzieć o przypadku?
– W jaki sposób wiedza ta pozwoli na rozwiązanie problemu?

2) Wybór sposobów gromadzenia danych:

– Jakiego rodzaju dane są mi potrzebne?
– W jaki sposób mogę je zgromadzić?

3) Opracowanie harmonogramu:

– W jakiej kolejności realizowane będą kolejne czynności?
– Jaki będzie czas ich realizacji?

4) Analiza danych i sformułowanie wniosków:

– Co wynika ze zgromadzonych informacji?
– Jakie działania można zaproponować w oparciu o wnioski ze studium?

5) Struktura opisu przypadku:

– W jaki sposób opracować zebrane informacje, aby opisać przypadek?
– Jak można upowszechnić wyniki badania?

Aby studium spełniało kryterium kompleksowości, powinno cechować się:

l

wielością danych zebranych przy użyciu różnych metod (obserwacje, wywiady,
nieformalne rozmowy, notatki, fotografie etc.);

l

przedstawieniem określonego programu z wielu perspektyw (punktów widze-
nia, poziomów analizy), z uwzględnieniem szerszego kontekstu;

l

odsłonięciem złożonych przyczyn opisywanych zjawisk czy zachowań danej
osoby.

Przykład

I

1.8

s. 18

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Struktura opisu i analizy przypadku

7

1) Identyfikacja problemu:

– nazwa zjawiska (problemu),
– podstawowe dane o zjawisku (uczniu, grupie, zdarzeniu), którego dotyczy

analiza,

– określenie głównych objawów, wskazujące na istnienie problemu,
– wyjaśnienie, dlaczego autor zwrócił uwagę na to zjawisko (problem) i danego

ucznia (grupę, zdarzenie).

2) Geneza i dynamika zjawiska:

– opis historii powstania zjawiska (problemu) uwzględniający dane z: obserwa-

cji, wywiadów, analizy dokumentów, informacji od osób trzecich, innych źródeł,

– wnioski dotyczące powstania problemu,
– opis rozwoju zjawiska (problemu) w czasie: kiedy się zaczęło?, jak długo trwa?,

jak przebiegało/zmieniało się (nasilenie, osłabienie)?

3) Znaczenie problemu:

– opis znaczenia, jakie ma dane zjawisko (problem) dla funkcjonowania ucznia

(grupy, szkoły), odwołujący się do wybranej teorii (ewentualnie także do włas-
nych doświadczeń).

4) Prognoza:

Przewidywania co do skuteczności swoich oddziaływań na podstawie własnych
doświadczeń i literatury:
– prognoza negatywna – spodziewany stan w przypadku zaniechania oddziały-

wań,

– prognoza pozytywna – stan, którego można się spodziewać po wdrożeniu

oddziaływań.

5) Możliwości rozwiązania:

– sformułowanie celów,
– przedstawienie zadań, jakie sobie postawił autor: zadania naprawcze (tera-

peutyczne, korekcyjne), zadania profilaktyczne (zapobiegawcze),

– przedstawienie planu oddziaływań (kto? co? jak? kiedy?).

Uwaga! Analiza przypadku może kończyć się na tym etapie, jeśli pełni jedynie rolę
diagnostyczną.

6) Wdrożenie działań:

– opis ramowego przebiegu stosowanych oddziaływań i ich skutki,
– przedstawienie bardziej szczegółowo przykładu, ilustrującego wybrane od-

działywania.

7) Ocena efektów działań:

– zamierzone i niezamierzone skutki oddziaływań,
– porównanie prognozy pozytywnej z uzyskanymi efektami.

Przykład

I

1.8

s. 19

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

8. Inna dokumentacja

Zgodnie z przepisem § 9 ust. 3 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. do wniosku o pod-
jęcie postępowania kwalifikacyjnego nauczyciele mogą dołączyć inną dokumentację
świadczącą o ich osiągnięciach zawodowych

. Pozwala to nauczycielom przedsta-

wić ten obszar swojej działalności, który nie został opisany w dokumentach prezentu-
jących realizację poszczególnych powinności i wymagań.

Nauczyciele mogą dołączyć np. dokumenty potwierdzające osiągnięcia uczniów,
z którymi pracowali, podziękowania od różnego typu instytucji, stowarzyszeń i władz
lokalnych, nagrody i odznaczenia. Warto jednak pamiętać, że komisja będzie zwracać
szczególną uwagę na dokumentację przedstawiającą dorobek zawodowy od czasu
uzyskania przez nauczyciela stopnia nauczyciela mianowanego.

9. Dokumentacja nauczyciela nieodbywającego stażu

Przepisy Karty Nauczyciela dotyczące awansu zawodowego określają grupę nauczy-
cieli, których nie dotyczy warunek konieczności realizowania stażu w celu uzyskania
kolejnego stopnia awansu. Do tej grupy należą nauczyciele, o których mowa w art. 9e
ust. 1–3:

l

dyrektorzy szkół,

l

nauczyciele pracujący na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje
pedagogiczne,

l

nauczyciele zatrudnieni w urzędach organów administracji rządowej, kuratoriach
oświaty, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowych komisjach egzamina-
cyjnych,

l

nauczyciele urlopowani do pracy w związkach zawodowych.

Nauczyciele ci nie są zobowiązani do odbywania stażu, dlatego też nie dołączają do
swojej dokumentacji planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji, ani
oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Zobowiązani są za to dołączyć do wnio-
sku o rozpoczęcie procedury kwalifikacyjnej sprawozdanie z ostatnich dwóch lat
pracy

.

Zgodnie z przepisami § 9 ust. 2 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r. dyrektor składa
sprawozdanie z ostatnich trzech lat pracy

, które powinno zawierać charakterystykę

i opis rozwoju kierowanej przez niego szkoły, z uwzględnieniem wyników mierzenia
jakości pracy szkoły oraz programu jej rozwoju.

W przypadku nauczycieli zatrudnionych w kuratoriach oświaty i urzędach admi-
nistracji rządowej

sprawozdanie z ostatnich trzech lat pracy powinno zawierać

informacje o sposobie realizacji zadań związanych z zajmowanym stanowiskiem,
z uwzględnieniem problematyki związanej z wykonywaniem nadzoru pedagogicznego.

I

1.8

s. 20

System awansu

Rozwój zawodowy nauczyciela

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Nauczyciele urlopowani do pracy w związkach zawodowych powinni przedstawić
dokumentację potwierdzającą dorobek zawodowy związany z realizowaniem, w okre-
sie ostatnich trzech lat

, zadań odpowiednio na rzecz edukacji, pomocy społecznej

lub postępowania w sprawach nieletnich.

Ponieważ nauczycieli, którzy nie mają obowiązku odbywania stażu, dotyczą również prze-
pisy § 9 ust. 4 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r., podobnie jak pozostali nauczyciele
mianowani, zobowiązani są oni dołączyć do wniosku o rozpoczęcie postępowania
kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego dokumentację świadczącą o speł-
nieniu przez nich wymagań na stopień nauczyciela dyplomowanego. Dokumentacja ta
powinna być przedstawiona w formie opisanej w rozdziałach 5–7 tego artykułu.

Warto również pamiętać, że ponieważ nauczyciele ci nie musieli przygotowywać
planu rozwoju zawodowego, powinni dołączyć do opisów i analiz oraz sprawoz-
dań z realizacji wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplo-
mowanego dodatkowo zaświadczenia i materiały potwierdzające pełnienie
funkcji, prowadzenie działań lub wykonywanie zadań związanych ze spełnie-
niem wymagań

określonych w § 8 ust. 2. Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r.

10. Podsumowanie

Innowacje wprowadzone w Karcie Nauczyciela w sierpniu 2004 r. oraz w Rozporządze-
niu z 1 grudnia 2004 r. wprowadziły wiele zmian w procedurze awansu zawodowego
nauczycieli. Do najważniejszych, związanych z uzyskiwaniem stopnia nauczyciela
dyplomowanego, należą:

l

modyfikacja wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego,

l

zapewnienie możliwości spotkania się nauczyciela z członkami komisji.

Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego
bierze udział w posiedzeniu komisji kwalifikacyjnej, a przedstawione przez niego
dokumenty są podstawą rozmowy z komisją, powinny więc w pełni ukazywać jego
dorobek zawodowy.

Członkowie komisji zobowiązani są zapoznać się szczegółowo ze wszystkimi doku-
mentami, które przedstawił nauczyciel, tzn. z:

l

planem rozwoju zawodowego i sprawozdaniem z jego realizacji,

l

oceną dorobku zawodowego nauczyciela dokonaną przez dyrektora,

l

opisami, analizami i sprawozdaniami z realizacji poszczególnych wymagań

, o któ-

rych mowa w § 8 ust. 2, 3 Rozporządzenia z 1 grudnia 2004 r.,

l

innymi dokumentami potwierdzającymi dorobek zawodowy nauczyciela.

Uwaga!

I

1.8

s. 21

Rozwój zawodowy nauczyciela

System awansu

19 • Poradnik nauczyciela • Maj 2005

U19052005

Plan rozwoju zawodowego, sprawozdanie z jego realizacji oraz ocena dorobku zawo-
dowego za okres stażu są podstawowymi źródłami informacji o dokonaniach nauczy-
ciela podczas stażu, przebiegu jego rozwoju zawodowego, wpływie jego pracy na jakość
pracy szkoły.

Opisy i analizy oraz sprawozdania z realizacji poszczególnych wymagań muszą
przekonać komisję, że nauczyciel w stopniu wystarczającym zrealizował wymagania
niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Liczy się więc klarow-
ność opisu, podawanie ważnych z punktu widzenia realizowanych przedsięwzięć
informacji, przedstawianie własnych refleksji, rozważań, argumentów uzasadniających
podjęte decyzje, stosowanie konkretnych rozwiązań.

Jeżeli nauczyciel dołącza zaświadczenia i materiały potwierdzające pełnienie przez nie-
go funkcji lub prowadzenie działań i wykonywanie zadań związanych ze spełnieniem
wymagań, to warto pamiętać, aby były to tylko te dokumenty, które znajdują swoje uza-
sadnienie w przygotowanych przez nauczyciela opisach, analizach i sprawozdaniach.

Zbyt duża liczba niepotrzebnych załączników

, np. dyplomy uczniów, zdjęcia z uro-

czystości szkolnych, kroniki klasowe, może oznaczać, że nauczyciel nie potrafi ocenić,
co w jego dorobku zawodowym jest ważne, a co mniej istotne.

Z planu rozwoju zawodowego, sprawozdania z jego realizacji, oceny dorobku zawo-
dowego oraz dokumentów przedstawiających spełnienie wymagań na stopień nauczy-
ciela dyplomowanego powinien wyłonić się całościowy obraz rozwoju zawodowego
nauczyciela.

Dołączona do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego dokumentacja
powinna dawać odpowiedź na pytania:

l

jaki jest sposób myślenia nauczyciela o edukacji i swojej w niej roli?

l

jaki jest styl działania nauczyciela i co leży u podstaw podejmowanych przez niego
przedsięwzięć?

l

jakie efekty osiąga nauczyciel w swojej pracy i jak przekładają się one na jakość
pracy szkoły?

Przypisy

1

Podręczny słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

2

Tamże.

3

Za: Garstka T., Analiza przypadku, jako metoda pracy wychowawcy, [w:] Poradnik wychowawcy, Wydaw-
nictwo Raabe, Warszawa.

4

Grondas M., Żmijski J., Ekspert komisji kwalifikacyjnej i egzaminacyjnej. Poradnik, Wydawnictwa CODN
Warszawa 2003.

5

Tripp D., Zdarzenia krytyczne w nauczaniu. Kształtowanie profesjonalnego osądu, WSiP, Warszawa 1996.

6

Za: Królikowski J. Opiekun nauczyciela. Teoria, refleksja, praktyka, Wydawnictwa CODN, Warszawa 2002.

7

Pomianowska M., Sielatycki M., Tołwińska-Królikowska E., Awans zawodowy nauczyciela. Poradnik,
Wydawnictwa CODN, Warszawa 2002, s. 161–163.