PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Administracja celna

Organ państwa

każda jednostka organizacyjna państwa
mająca uprawnienie do wyrażania woli tego
państwa, czego wyrazem jest przyznanie danej
jednostce administracyjnej określonych
kompetencji

Prawo Administracyjne, M. Wierzbowski [red.], Warszawa 1999r.

s.113

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Organ administracji państwowej

(rządowej)

organ państwa zajmujący się bezpośrednim
wykonywaniem funkcji administracyjnej państwa.
Będzie to więc organ zajmujący się wykonywaniem
prawa, a nie jego stanowieniem czy wykonywaniem
wymiaru sprawiedliwości. Funkcje administracyjna
można łatwo wyodrębnić drogą eliminacji. Jest to
bowiem to, co pozostanie z całości zadań państwa
po wyłączeniu działalności ustawodawczej i
sądowniczej (wymiaru sprawiedliwości)

op.cit.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Kompetencja (właściwość)

zbiór uprawnień organu państwowego, dotyczących

określonego zakresu spraw, w których organ ma prawo – z

reguły jednocześnie obowiązek – działania.

W wielu przypadkach przepisy posługują się zamiast pojęcia

„kompetencja” pojęciem „właściwość” . Terminy te są ze

sobą właściwie równoznaczne organ właściwy to organ

któremu przysługują kompetencje. Zgodnie z powyżej

przedstawiona definicją pojecie kompetencji obejmuje

bowiem nie tylko wskazanie zakresu spraw, którymi organ

ma się zajmować, lecz również określenie działań, jakie

organ ma prawo i obowiązek podejmować w tych sprawach

op.cit.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

w Rzeczypospolitej Polskiej występuje
dwuszczeblowa struktura organów
administracji celnej, która zaliczana jest do
administracji specjalnej

F. Prusak, „Prawo celne z komentarzem”, Warszawa 1995, str. 85

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

trzy rodzaje właściwości

organów administracji celnej

•

właściwość miejscowa

•

właściwość rzeczowa

•

właściwość instancyjna

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Właściwość miejscowa

rozstrzyga kwestie terytorialnego zasięgu
działania organu celnego w zakresie
działania jego kompetencji

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Właściwość rzeczowa

stanowi przyznanie organowi administracji
celnej prawa do rozstrzygania wyłącznie
określonych kategorii spraw z zakresu
prawa celnego

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Właściwość instancyjna

definiuje instancje organu, która jest właściwa
do rozstrzygania określonej sprawy

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

urząd

zorganizowany na określonych zasadach
zespół urzędników i środków rzeczowych
zapewniających realizację ustalonych przez
państwo funkcji organu państwowego

Nowy leksykon PWN Warszawa 1998, s 1848

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Działy administracji rządowej

• ustawa z dnia 4 września 1997 r.

o działach administracji rządowej

(Dz.U. z 2003 Nr 159, poz. 1548)

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Minister właściwy do spraw finansów publicznych

•

Dział finanse publiczne obejmuje sprawy realizacji dochodów i wydatków budżetu państwa.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych odpowiada, na zasadach, w trybie i w

granicach określonych odrębnymi przepisami, w szczególności za:

2) realizację dochodów z podatków bezpośrednich, pośrednich oraz opłat;
3) koordynowanie i organizowanie współpracy finansowej, kredytowej i płatniczej z zagranicą,

współdziałanie w opracowywaniu związanych z tym spraw oraz współpracę z

międzynarodowymi organizacjami finansowymi;

4) realizację przepisów dotyczących ceł;
5) finansowanie jednostek realizujących zadania objęte budżetem państwa i finansowanie

samorządu terytorialnego;

6) dochodzenie należności Skarbu Państwa;
7) gry losowe, zakłady wzajemne, gry na automatach i gry na automatach o niskich wygranych;
8) rachunkowość;
9) prawo dewizowe;
10) bilans finansów sektora publicznego i prognozowanie bilansu płatniczego;
11) kontrolę skarbową oraz nadzór nad organami kontroli skarbowej;
12) koordynację kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów

publicznych;

13) ceny.
•

Ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych podlegają Generalny Inspektor

Kontroli Skarbowej, dyrektorzy izb skarbowych i naczelnicy urzędów skarbowych oraz

dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Minister właściwy do spraw finansów publicznych

kompetencje wg ustawy z dnia 24 lipca 199 r. o Służbie Celnej

(Dz.U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 ze zm.)

2) sprawuje nadzór w sprawach, w których właściwe są organy

celne;

3) współdziała w kształtowaniu polityki celnej państwa;
4) realizuje budżet państwa w zakresie ustalonym dla organów

celnych;

5) kształtuje politykę kadrową i szkoleniową w organach

celnych;

6) współpracuje z organami celnymi innych państw oraz

organizacjami międzynarodowymi;

7) prowadzi postępowania w sprawach celnych określonych w

przepisach odrębnych;

8) wykonuje inne zadania określone w ustawie oraz w

przepisach odrębnych.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Dyrektor izby celnej

Do zadań dyrektora izby celnej należy:
3) realizacja polityki celnej państwa;
4) sprawowanie nadzoru nad naczelnikami urzędów celnych;
5) rozstrzyganie w II instancji w sprawach należących w I instancji do

naczelników urzędów celnych;

6) rozstrzyganie w I instancji w sprawach celnych określonych w przepisach

odrębnych;

7) realizacja polityki kadrowej i szkoleniowej w podległych jednostkach

organizacyjnych Służby Celnej;

8) sprawowanie dozoru celnego i wykonywanie kontroli celnej;
9) zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w

zakresie ustalonym Kodeksem karnym skarbowym;

10)wykonywanie innych zadań określonych w ustawie oraz w przepisach

odrębnych.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Naczelnik urzędu celnego

Do zadań naczelnika urzędu celnego należy:
• nadawanie towarom przeznaczenia celnego oraz wykonywanie innych

czynności przewidzianych przepisami prawa celnego;

• dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych;
• dokonywanie wymiaru i poboru podatku akcyzowego;
• dokonywanie wymiaru i poboru podatku od towarów i usług z tytułu importu

towarów;

• sprawowanie dozoru celnego i wykonywanie kontroli celnej;
• wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego;
• zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w

zakresie ustalonym Kodeksem karnym skarbowym;

• wykonywanie innych zadań zleconych w przepisach odrębnych.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

• Minister właściwy do spraw finansów publicznych

w porozumieniu z właściwym ministrem może

upoważnić, w drodze rozporządzenia, inne organy

administracji państwowej do wykonywania

niektórych zadań organów celnych.

• Rozporządzenie powinno szczegółowo określać

zakres upoważnienia tych organów oraz miejsca,

w których wykonują one zadania organów celnych.

• Organom administracji państwowej przy

wykonywaniu zadań, o których mowa wyżej,

przysługują prawa i obowiązki organów celnych

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Rozporządzenie z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie upoważnienia innych organów
administracji państwowej do wykonywania niektórych zadań organów celnych
(Dz.U. z 2004 Nr 101, poz. 1032)

Właściwość organów celnych

Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz.U. z 2004 Nr 68, poz. 622 ze zm.)

W postępowaniu celnym organami właściwymi są:

3) naczelnik urzędu celnego - jako organ pierwszej instancji;
4) dyrektor izby celnej - jako:

– organ odwoławczy od decyzji naczelnika urzędu celnego,
– organ pierwszej instancji w sprawach określonych w przepisach prawa celnego

oraz przepisach odrębnych,

– organ odwoławczy od decyzji wydanych przez ten organ w pierwszej instancji,

chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;

5) minister właściwy do spraw finansów publicznych - jako:

– organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia z urzędu nieważności decyzji

ostatecznej dyrektora izby celnej,

– organ odwoławczy od decyzji wydanych przez ten organ w pierwszej instancji

oraz decyzji w sprawach wiążącej informacji taryfowej i wiążącej informacji o

pochodzeniu towaru

Organami wyższego stopnia są organy odwoławcze

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Dyrektor izby celnej jest właściwy m.in. w sprawach:
• kompetencje w zakresie zezwoleń na stosowanie uproszczonych

procedur (art. 76 WKC)

• kompetencje w zakresie zezwoleń na prowadzenie składów celnych,

wolnych obszarów celnych (art. 100 oraz 167 ust. 3 WKC)

• kompetencje w zakresie składania generalnych zabezpieczeń (art. 191

WKC)

• wyrażanie zgody na odroczenie płatności należności celnych (art. 224

WKC) i innych ułatwień płatniczych niż odroczenie płatności art. 229

WKC)

• również kompetencje w zakresie wynikającym z przepisów PWKC art.

292 ust. 5, art. 313b, art. 324a, art. 324d, art. 324e, art. 372 ust. 1 lit. a,

e, f i h, art. 403 ust. 1, art. 500 i art. 80)

• wyznaczanie miejsca wyznaczonego lub uznanego

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Właściwość organów celnych

Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz.U. z 2004 Nr 68, poz. 622 ze zm.)

Wyznaczeni dyrektorzy izb celnych

do niektórych spraw

Dotyczący to następujących spraw:
• pozwoleń na korzystanie z procedury TIR;
• wiążącej informacji taryfowej i wiążącej informacji o

pochodzeniu towaru;

• prowadzenia listy agentów celnych oraz wydawania

decyzji w sprawach wpisu osoby na listę agentów

celnych, skreślenia osoby z listy agentów celnych i

zawieszenia w działalności agenta celnego;

• wydawania decyzji w sprawach ochrony praw

własności intelektualnej

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Rozporządzenia kompetencyjne ministra właściwego do

spraw finansów

• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22

kwietnia 2004 r. w sprawie wyznaczenia Dyrektora

Izby Celnej w Gdyni, Dyrektora Izby Celnej w

Szczecinie oraz Dyrektora Izby Celnej we

Wrocławiu do prowadzenia niektórych spraw

celnych (Dz.U. z 2004 Nr 87, poz. 831)

• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22

kwietnia 2004 r. w sprawie wyznaczenia Dyrektora

Izby Celnej w Warszawie do prowadzenia

niektórych spraw celnych (Dz.U. z 2004 Nr 87, poz.

830)

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Wyznacza się Dyrektora Izby Celnej w Gdyni do:

•

wydawania pozwoleń na regularną linię rejsową oraz prowadzenia procedury

konsultacyjnej, o których mowa w art. 313b rozporządzenia Komisji (EWG) nr

2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającego przepisy w celu wykonania

rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks

Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993), ostatnio zmienionego

rozporządzeniem Komisji (WE) nr 2286/2003 z dnia 18 grudnia 2003 r.

zmieniającym rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy

w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego

Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 343 z 31.12.2003), zwanego dalej

"Rozporządzeniem Wykonawczym",

•

wydawania pozwoleń na zwolnienie z obowiązku wystawiania manifestu

służącego do potwierdzania wspólnotowego statusu towarów najpóźniej do

następnego dnia po wypłynięciu statku i w każdym przypadku przed przybyciem

statku do portu oraz prowadzenia procedury konsultacyjnej, o których mowa w

art. w 324e Rozporządzenia Wykonawczego,

•

wydawania pozwoleń na stosowanie procedur uproszczonych właściwych do

przewozu towarów drogą morską we wspólnotowej procedurze tranzytu oraz

prowadzenia procedury konsultacyjnej, o których mowa w art. 447 i 448

Rozporządzenia Wykonawczego
- jeżeli statki rozpoczynają rejs z portów lub docelowo wpływają do portów w

Gdyni, Gdańsku, Władysławowie, Ustce i Elblągu.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Wyznacza się Dyrektora Izby Celnej w Szczecinie do:

• wydawania pozwoleń na regularną linię rejsową oraz prowadzenia

procedury konsultacyjnej, o których mowa w art. 313b Rozporządzenia

Wykonawczego,

• wydawania pozwoleń na zwolnienie z obowiązku wystawiania manifestu

służącego do potwierdzania wspólnotowego statusu towarów najpóźniej

do następnego dnia po wypłynięciu statku i w każdym przypadku przed

przybyciem statku do portu oraz prowadzenia procedury konsultacyjnej,

o których mowa w art. 324e Rozporządzenia Wykonawczego,

• wydawania pozwoleń na stosowanie procedur uproszczonych

właściwych do przewozu towarów drogą morską we wspólnotowej

procedurze tranzytu oraz prowadzenia procedury konsultacyjnej, o

których mowa w art. 447 i 448 Rozporządzenia Wykonawczego

- jeżeli statki rozpoczynają rejs z portów lub docelowo wpływają do

portów w Szczecinie, Świnoujściu, Darłowie i Kołobrzegu

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Wyznacza się Dyrektora Izby Celnej we Wrocławiu do:

• prowadzenia procedury konsultacyjnej, o której mowa w art.

500 Rozporządzenia Wykonawczego, wymaganej w

przypadku wydawania pojedynczych pozwoleń na

korzystanie z gospodarczych procedur celnych;

• prowadzenia procedury konsultacyjnej, o której mowa w art.

292 ust. 5 Rozporządzenia Wykonawczego, wymaganej w

przypadku wydawania jednorazowych pozwoleń dla celów

dozoru celnego ze względu na przeznaczenie towarów

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

Wyznacza się Dyrektora Izby Celnej w Warszawie do:

• wydawania pozwoleń na korzystanie z procedury TIR;
• prowadzenia w pierwszej instancji postępowań w sprawach

dotyczących:

– wiążącej informacji taryfowej,
– wiążącej informacji o pochodzeniu towaru;

• prowadzenia listy agentów celnych;
• wydawania decyzji w sprawach:

– wpisu osoby na listę agentów celnych,
– skreślenia osoby z listy agentów celnych,
– zawieszenia w działalności agenta celnego;

• wydawania decyzji w sprawach ochrony praw własności

intelektualnej.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

właściwość rzeczowa i instancyjna

przykłady

naczelnik UC

dyrektor IC

organ I instancji

organ II instancji (odwoławczy)

za

sa

da

dec

yz

je

w

s

praw

ie

W

IT

/W

IP

dyrektor IC

minister właściwy

ds. finansów publicznych

dec

yz

ja

o

uz

naniu

miejs

ca

dyrektor IC

dyrektor IC

odwołanie

odwołanie

odwołanie

właściwość miejscowa

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w

drodze rozporządzenia, właściwość miejscową organów

celnych, mając na uwadze, w szczególności, zakres zadań

wykonywanych przez te organy, a także rodzaje procedur

celnych, którymi mogą być obejmowane towary.

Rozporządzenie powinno uwzględniać możliwość

sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej, a także

gospodarcze potrzeby przedsiębiorców

rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 kwietnia 2004 r.

w sprawie właściwości miejscowej organów celnych (Dz.U. z

2004 Nr 94, poz. 911 ze zm.)

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

spory o właściwość miejscową i

rzeczową

•

Spory o właściwość rozstrzyga:

3) między naczelnikami urzędów celnych działających na obszarze właściwości

miejscowej tego samego dyrektora izby celnej - dyrektor tej izby celnej,

4) między naczelnikami urzędów celnych działających na obszarze właściwości

miejscowej różnych dyrektorów izb celnych - minister właściwy do spraw finansów

publicznych,

5) między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), starostą albo marszałkiem

województwa a naczelnikiem urzędu skarbowego lub naczelnikiem urzędu celnego -

sąd administracyjny,

6) w pozostałych przypadkach - minister właściwy do spraw finansów publicznych.
•

Spór o właściwość rozstrzyga się, w drodze postanowienia, na wniosek organu

będącego stroną sporu.

•

W przypadkach, o których mowa pkt 2) wniosek o rozstrzygnięcie sporu wnosi

naczelnik urzędu celnego za pośrednictwem dyrektora izby celnej.

•

Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ, na którego obszarze nastąpiło

wszczęcie postępowania, podejmuje tylko te czynności, które są niezbędne ze względu

na interes publiczny lub ważny interes strony.

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

dyrektor IC

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

naczelnik UC

naczelnik UC

sp

ory o

wła

ściw

ość

dyrektor IC

naczelnik UC

naczelnik UC

dyrektor IC

minister właściwy

d/s finansów publicznych

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

prezydent miasta

naczelnik UC

sąd administracyjny

PRAWO CELNE
prof. dr hab. Wies aw Czy owicz & dr Aleksander Werner

ł

ż

DZI KUJ ZA UWAG

Ę

Ę

Ę