Okres staroruski id 334802 Nieznany

background image

Okres staroruski (X-XV wiek)

[

edytuj

]

Ewangeliarz Ostromira

– najstarszy zachowany zabytek piśmiennictwa ruskiego pochodzący

z lat

1056

-

1057

. Zbiory

Rosyjskiej Biblioteki Narodowej

.

Fundamentem literatury rosyjskiej jest ustna twórczość ludowa – tzw.

byliny

, skazy,

pieśni

,

legendy

i inne przejawy

folkloru

. W rozwoju staroruskiej literatury XI-XIV w. znaczną rolę

odegrały integralne związki Rusi z

Bizancjum

i kulturą południowosłowiańską, skąd

przeniesione zostały na Ruś m.in. wzorce literatury religijnej. W okresie staroruskim powstała
literatura ruska, która następnie rozwijała się odmiennie w różnych częściach Rusi na skutek

rozbicia dzielnicowego kraju

. Największy wpływ na rozwój języka rosyjskiego wywarła

północno-wschodnia część kraju (księstwa: Włodzimierskie, Suzdalskie, Rostowskie,

Moskiewskie

, Białojezierskie,

Twerskie

, Muromskie, Galickie i inne). Do najważniejszych

zabytków literackich okresu staroruskiego należą m.in.:

Ewangeliarz Ostromira

(

1056

-

1057

),

Ruska Prawda

(najstarsza wersja z

XI w.

),

Powieść minionych lat

autorstwa

Nestora

(

1113

),

Słowo o wyprawie Igora

(ok.

1186

),

Suplika Daniela Więźnia

(XII lub XIII w.),

Żywot

Aleksandra Newskiego

(XIII w.) oraz Zadońszczyzna autorstwa

Sofoniusza

(XIV w.).

Okres zjednoczeniowy (XV-XVII wiek)

[

edytuj

]

W okresie zjednoczeniowym, zwanym również "okresem moskiewskim" aspiracje
zjednoczeniowe Księstwa Moskiewskiego doprowadziły do odbudowy ponadlokalnej,
ogólnoruskiej literatury. W okresie tym zaniknął

ruski język

literacki w Wielkim Księstwie

Litewskim, ustępując polskiemu językowi literackiemu.

W XV w. najbardziej wyróżniającymi się osobowościami w literaturze rosyjskiej byli

Atanazy Nikitin

, autor dzieła, pt.: Podróż za trzy morza (

1466

-

1472

) oraz

Pachomiusz

Logofet

, autor Opowieści o książętach Włodzimierskich. Pod koniec XV w. została również

sformułowana przez

Filoteusza

Teoria trzech Rzymów

. Do najbardziej popularnych dzieł

literackich z przełomu XV i XVI w. należał

Domostroj

. Najważniejszymi zabytkami literatury

XVI-wiecznej są monumentalne, wielotomowe dzieła Wielkie Czetji Mineje oraz Zwód
Nikonowski
, które stały się oficjalnymi kronikami ówczesnej Rosji

[1]

. W XVII w. do

najznaczniejszych pisarzy należał

Awwakum Pietrow

, autor pierwszego dzieła

autobiograficznego w języku rosyjskim, pt.:

Żywot protopopa Awwakuma

(

1672

-

1673

) oraz

Symeon Połocki

, twórca rosyjskiego

wiersza sylabicznego

. Z XVII w. pochodzi także inny

zabytek literatury rosyjskiej - Synopsis Kijowski (

1674

). W latach

1675

-

1677

pisarz i poseł

carski Mikołaj Spyfarij napisał dziennik z podróży do

Chin

, pt.: Podróż przez Syberię do

granic chińskich, a także Opis Chin oraz Dokument państwowy poselstwa Mikołaja Spyfarija
w Chinach
. Prace te obok dziennika

Marco Pola

były jednym z najważniejszych źródeł

informacji o Chinach w ówczesnej Europie.

Aleksander Puszkin

- portret pędzla Wasyla Tropinina z

1827

r. Zbiory

Muzeum Sztuk

Pięknych im. Puszkina w Moskwie

.

Fiodor Dostojewski

background image

Anton Czechow

Okres brązowy (XVIII wiek)

[

edytuj

]

W

XVIII wieku

, w okresie

oświecenia

, doszło w Rosji do dynamicznego rozwoju wszystkich

dziedzin kultury. Utworzono nowe szkoły i uniwersytety zorganizowane na wzór nowożytno-
europejski. Okres ten nazywany jest "brązowym" w literaturze rosyjskiej. Do najważniejszych
pisarzy tego okresu należą m.in.

Antioch Kantemir

,

Aleksandr Sumarokow

,

Michaił

Łomonosow

,

Wasilij Trediakowski

,

Aleksandr Radiszczew

,

Denis Fonwizin

,

Gawriła

Dierżawin

,

Aleksandr Gribojedow

,

Nikołaj Karamzin

i przedstawiciel

preromantyzmu

Iwan

Kryłow

.

W XVIII wieku rozwija się również literatura rosyjska w łacinie. Do najznaczniejszych
rosyjskich pisarzy łacińskich należy

Dymitr Kantemir

, który tworzył także w językach

rosyjskim i

mołdawskim

.

Okres złoty (XIX wiek)

[

edytuj

]

Wiek XIX nazywany jest często "złotym" w literaturze rosyjskiej. W okresie tym pisali swe
dzieła m.in.

Aleksander Puszkin

,

Fiodor Dostojewski

,

Michaił Lermontow

,

Lew Tołstoj

,

Nikołaj Gogol

,

Aleksandr Nikołajewicz Ostrowski

,

Iwan Turgieniew

,

Mikołaj Niekrasow

,

Wasilij Żukowski

,

Fiodor Tiutczew

,

Michaił Sałtykow-Szczedrin

,

Wissarion Bieliński

i

Taras

Szewczenko

(piszący także po

ukraińsku

).

Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury byli m.in. jeden z
twórców

anarchizmu

Michał Bakunin

,

Piotr Czadajew

,

Wissarion Bieliński

,

Aleksander

Hercen

,

Timofiej Granowski

,

Iwan Kiriejewski

i

Nikołaj Danilewski

.

W

XIX wieku

na bazie

dialektów

zachodnioruskich powstały nowe języki literackie:

ukraiński

i

białoruski

, które nawiązywały do tradycji ruskich z byłego Wielkiego Księstwa

Litewskiego.

Okres srebrny (1880-1917)

[

edytuj

]

Okres od 1880 do 1917 r. jest nazywany "srebrnym". Ważni pisarze i poeci rosyjscy to m.in.:

Anna Achmatowa

,

Leonid Andrejew

,

Konstantin Balmont

,

Andriej Bieły

,

Aleksandr Błok

,

Walerij Briusow

,

Iwan Bunin

,

Welimir Chlebnikow

,

Władysław Chodasiewicz

,

Maryna

Cwietajewa

,

Anton Czechow

,

Zinaida Gippius

,

Nikołaj Gumilow

,

Siergiej Jesienin

,

Dmitrij

Mereżkowski

i

Fiodor Sołogub

. W okresie tym tworzył również w języku rosyjskim polski

poeta

Bolesław Leśmian

.

Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury byli m.in.

Maksim Kowalewski

,

Piotr Kropotkin

i

Mikołaj Strachow

.

Około 1915 r. w Sankt Petersburgu uformowała się

rosyjska szkoła formalna

do której

głównych działaczy należeli

Wiktor Szkłowski

i

Boris Tomaszewski

. Radykalni formaliści

skupiali się także w Moskiewskim Kole Lingwistycznym, do którego należeli m.in.

Roman

Jakobson

i

Nikołaj Trubecki

. Uczeni ci działali później w Czechosłowacji i USA, gdzie

background image

przyczynili się do powstania

Praskiego Koła Lingwistycznego

oraz stworzyli podstawy

strukturalizmu

.

Okres radziecki (1917-1991)

[

edytuj

]

Okładka wydanego w Polsce zbioru poezji Majakowskiego. Okładkę zaprojektował

Mieczysław Szczuka

Wielki wpływ na kulturę rosyjską wywarł okres

radziecki

, w którym w znaczny sposób

odstąpiono od tradycyjnych form kultury, usiłując zastąpić je nowymi,

socjalistycznymi

treściami.

Od 1917 roku zaczyna dominować literatura o tematyce rewolucyjnej, z której następnie
rozwinęła się rosyjska literatura radziecka. Do najsławniejszych pisarzy okresu radzieckiego
należeli m.in.:

Władimir Majakowski

,

Ilja Erenburg

,

Izaak Babel

,

Michaił Bułhakow

,

Maksim

Gorki

,

Michaił Szołochow

,

Borys Pasternak

,

Vladimir Nabokov

,

Bułat Okudżawa

i

Włodzimierz Wysocki

.

Współczesność

[

edytuj

]

Po rozwiązaniu ZSRR widoczny jest powrót do starych tradycji ruskich przy czym
jednocześnie nie próbuje się odrzucać dziedzictwa kulturowego okresu radzieckiego. Po
zniesieniu cenzury zaczęły być wydawane teksty do tej pory nieopublikowane w Rosji, m.in.
niektóre utwory

Aleksandra Sołżenicyna

czy

Wieniedikta Jerofiejewa

. Do obecnie

tworzących pisarzy należą m.in.:

Władimir Sorokin

,

Wiktor Pielewin

,

Borys Akunin

,

Dmitrij

Prigow

,

Siergiej Łukjanienko

i

Wiktor Jerofiejew

.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Abolicja podatkowa id 50334 Nieznany (2)
4 LIDER MENEDZER id 37733 Nieznany (2)
katechezy MB id 233498 Nieznany
metro sciaga id 296943 Nieznany
perf id 354744 Nieznany
interbase id 92028 Nieznany
Mbaku id 289860 Nieznany
Probiotyki antybiotyki id 66316 Nieznany
miedziowanie cz 2 id 113259 Nieznany
LTC1729 id 273494 Nieznany
D11B7AOver0400 id 130434 Nieznany
analiza ryzyka bio id 61320 Nieznany
pedagogika ogolna id 353595 Nieznany
Misc3 id 302777 Nieznany
cw med 5 id 122239 Nieznany
D20031152Lj id 130579 Nieznany
mechanika 3 id 290735 Nieznany

więcej podobnych podstron