Okres staroruski (X-XV wiek)
– najstarszy zachowany zabytek piśmiennictwa ruskiego pochodzący
z lat
. Zbiory
Rosyjskiej Biblioteki Narodowej
Fundamentem literatury rosyjskiej jest ustna twórczość ludowa – tzw.
. W rozwoju staroruskiej literatury XI-XIV w. znaczną rolę
odegrały integralne związki Rusi z
i kulturą południowosłowiańską, skąd
przeniesione zostały na Ruś m.in. wzorce literatury religijnej. W okresie staroruskim powstała
literatura ruska, która następnie rozwijała się odmiennie w różnych częściach Rusi na skutek
. Największy wpływ na rozwój języka rosyjskiego wywarła
północno-wschodnia część kraju (księstwa: Włodzimierskie, Suzdalskie, Rostowskie,
, Muromskie, Galickie i inne). Do najważniejszych
zabytków literackich okresu staroruskiego należą m.in.:
(XII lub XIII w.),
(XIII w.) oraz Zadońszczyzna autorstwa
Okres zjednoczeniowy (XV-XVII wiek)
W okresie zjednoczeniowym, zwanym również "okresem moskiewskim" aspiracje
zjednoczeniowe Księstwa Moskiewskiego doprowadziły do odbudowy ponadlokalnej,
ogólnoruskiej literatury. W okresie tym zaniknął
Litewskim, ustępując polskiemu językowi literackiemu.
W XV w. najbardziej wyróżniającymi się osobowościami w literaturze rosyjskiej byli
, autor dzieła, pt.: Podróż za trzy morza (
) oraz
, autor Opowieści o książętach Włodzimierskich. Pod koniec XV w. została również
. Do najbardziej popularnych dzieł
literackich z przełomu XV i XVI w. należał
. Najważniejszymi zabytkami literatury
XVI-wiecznej są monumentalne, wielotomowe dzieła Wielkie Czetji Mineje oraz Zwód
Nikonowski, które stały się oficjalnymi kronikami ówczesnej Rosji
. W XVII w. do
najznaczniejszych pisarzy należał
, autor pierwszego dzieła
autobiograficznego w języku rosyjskim, pt.:
) oraz
. Z XVII w. pochodzi także inny
zabytek literatury rosyjskiej - Synopsis Kijowski (
carski Mikołaj Spyfarij napisał dziennik z podróży do
, pt.: Podróż przez Syberię do
granic chińskich, a także Opis Chin oraz Dokument państwowy poselstwa Mikołaja Spyfarija
w Chinach. Prace te obok dziennika
były jednym z najważniejszych źródeł
informacji o Chinach w ówczesnej Europie.
- portret pędzla Wasyla Tropinina z
Pięknych im. Puszkina w Moskwie
Okres brązowy (XVIII wiek)
, doszło w Rosji do dynamicznego rozwoju wszystkich
dziedzin kultury. Utworzono nowe szkoły i uniwersytety zorganizowane na wzór nowożytno-
europejski. Okres ten nazywany jest "brązowym" w literaturze rosyjskiej. Do najważniejszych
pisarzy tego okresu należą m.in.
i przedstawiciel
W XVIII wieku rozwija się również literatura rosyjska w łacinie. Do najznaczniejszych
rosyjskich pisarzy łacińskich należy
, który tworzył także w językach
Okres złoty (XIX wiek)
Wiek XIX nazywany jest często "złotym" w literaturze rosyjskiej. W okresie tym pisali swe
dzieła m.in.
Aleksandr Nikołajewicz Ostrowski
(piszący także po
Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury byli m.in. jeden z
twórców
na bazie
zachodnioruskich powstały nowe języki literackie:
, które nawiązywały do tradycji ruskich z byłego Wielkiego Księstwa
Litewskiego.
Okres srebrny (1880-1917)
Okres od 1880 do 1917 r. jest nazywany "srebrnym". Ważni pisarze i poeci rosyjscy to m.in.:
. W okresie tym tworzył również w języku rosyjskim polski
poeta
Filozofami, którzy w owym czasie mieli istotny wpływ na rozwój literatury byli m.in.
Około 1915 r. w Sankt Petersburgu uformowała się
. Radykalni formaliści
skupiali się także w Moskiewskim Kole Lingwistycznym, do którego należeli m.in.
. Uczeni ci działali później w Czechosłowacji i USA, gdzie
przyczynili się do powstania
Praskiego Koła Lingwistycznego
Okres radziecki (1917-1991)
Okładka wydanego w Polsce zbioru poezji Majakowskiego. Okładkę zaprojektował
Wielki wpływ na kulturę rosyjską wywarł okres
, w którym w znaczny sposób
odstąpiono od tradycyjnych form kultury, usiłując zastąpić je nowymi,
treściami.
Od 1917 roku zaczyna dominować literatura o tematyce rewolucyjnej, z której następnie
rozwinęła się rosyjska literatura radziecka. Do najsławniejszych pisarzy okresu radzieckiego
należeli m.in.:
Współczesność
Po rozwiązaniu ZSRR widoczny jest powrót do starych tradycji ruskich przy czym
jednocześnie nie próbuje się odrzucać dziedzictwa kulturowego okresu radzieckiego. Po
zniesieniu cenzury zaczęły być wydawane teksty do tej pory nieopublikowane w Rosji, m.in.
niektóre utwory
. Do obecnie
tworzących pisarzy należą m.in.: