1

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Poeta „syn tysiącleci”, czy „dziecię wieku”?
Przedstaw różne rozstrzygnięcia tego dylematu
w poezji XIX i XX wieku.

Bibliografia podmiotu

•

•

•

•

• Cyprian Kamil Norwid,

Cyprian Kamil Norwid,

Cyprian Kamil Norwid,

Cyprian Kamil Norwid,

Cyprian Kamil Norwid,

Klaskaniem mając obrzękłe pra-
wice; Język ojczysty

•

•

•

•

• Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Dziady cz. III

•

•

•

•

• Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Juliusz Słowacki,

Testament mój

•

•

•

•

• Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Leopold Staff,

Sonet szalony

•

•

•

•

• Charles Baudelaire,

Charles Baudelaire,

Charles Baudelaire,

Charles Baudelaire,

Charles Baudelaire,

Albatros

•

•

•

•

• Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Kazimierz Przerwa-Tetmajer,

Koniec wieku

•

•

•

•

• Jan Kasprowicz,

Jan Kasprowicz,

Jan Kasprowicz,

Jan Kasprowicz,

Jan Kasprowicz,

Dies irae

•

•

•

•

• Kazimierz Wierzyński,

Kazimierz Wierzyński,

Kazimierz Wierzyński,

Kazimierz Wierzyński,

Kazimierz Wierzyński,

Kufer

•

•

•

•

• Zuzanna Ginczanka,

Zuzanna Ginczanka,

Zuzanna Ginczanka,

Zuzanna Ginczanka,

Zuzanna Ginczanka,

Non omnis moriar

•

•

•

•

• Krzysztof Kamil Baczyński,

Krzysztof Kamil Baczyński,

Krzysztof Kamil Baczyński,

Krzysztof Kamil Baczyński,

Krzysztof Kamil Baczyński,

Z głową na karabinie, Pokolenie

•

•

•

•

• Czesław Miłosz,

Czesław Miłosz,

Czesław Miłosz,

Czesław Miłosz,

Czesław Miłosz,

Który skrzywdziłeś, Campo
di Fiori

•

•

•

•

• Beata Obertyńska,

Beata Obertyńska,

Beata Obertyńska,

Beata Obertyńska,

Beata Obertyńska,

Do mego syna

•

•

•

•

• Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Tadeusz Różewicz,

Ocalony

•

•

•

•

• Małgorzata Hillar,

Małgorzata Hillar,

Małgorzata Hillar,

Małgorzata Hillar,

Małgorzata Hillar,

My z drugiej połowy XX wieku

Bibliografia przedmiotu

• Wiktor Weintraub, Poeta i pro-

rok, Rzecz o profetyzmie Mickie-
wicza

• Słownik literatury polskiej XIX

wieku, hasło: Poeta

• Alina Kowalczykowa, Słowacki

• Jacek Łukasiewicz, Mickiewicz

• Andrzej Zawada, Miłosz

• Stanisław Falkowski, Paweł Stę-

pień, Żyrafa, czyli Po co i jak czy-
tać poetów współczesnych

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

PREZENTACJA

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

Strategie wstępu

• Istotna rola poety w życiu narodu i różne jego wizerunki w XIX i XX w.: na przestrze-

ni wieków poeci pełnili role:

•

„kochania wieku swego”,

•

„poety serca”,

•

„poety ruin i grobów”,

•

„smutnego szatana”,

•

„ poety trzech pokoleń”,

•

„poety apokalipsy spełnionej”.

Podobnie poeci XIX i XX wieku – Mickiewicz – wieszcz, piewca „małej ojczyzny”,
Tetmajer – reprezentant cyganerii, Baczyński – obrońca ojczyzny, Miłosz – autorytet
moralny, Tuwim, Białoszewski – eksperymentatorzy językowi.

• Szczególny charakter przełomu wieków XIX i XX – w Europie przemiany społeczne,

ustrojowe, rewolucja kulturalna i techniczna, kryzys światopoglądowy, moralny, w Pol-
sce okres zaborów, powstania i ich upadek, Wielka Emigracja.

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

Strategie rozwinięcia

• Przyczyny powstania wizerunku poety – „syna tysiącleci” – przykłady. Próby przezwy-

ciężenia kryzysu moralnego, światopoglądowego, poszukiwanie wartości, autoryte-
tów moralnych – np. Mickiewicz, Miłosz.

• Geneza wizerunku poety – „dziecięcia wieku” – przykłady.

Warunki historyczne, ekonomiczne, socjologiczne, określony światopogląd, moda,
określone prądy w sztuce kształtowały wizerunek poety „dziecięcia wieku” – np. ro-
mantycznego wieszcza, żołnierza, emigranta, autorytetu moralnego – np. Słowacki,
Baczyński.

• Porównanie obydwu wizerunków i ich funkcji – są poeci typowi dla czasów, które

reprezentują, np. Lenartowicz, Tetmajer, Gajcy, pełniący rolę „dziecięcia wieku
swego”, są też (mniej liczni) poeci uniwersalni, „synowie tysiącleci”, do których
zaliczyć można np. Norwida, Miłosza czy Baczyńskiego. Właśnie Baczyński jest
przykładem na to, że poeci niekiedy łączą rolę „dziecięcia wieku” i „syna tysiąc-
leci”.

Strategie zakończenia

Strategie zakończenia

Strategie zakończenia

Strategie zakończenia

Strategie zakończenia

• Fenomen poety – jego złożona natura i odpowiedzialna, niejednoznaczna rola – jak

słusznie stwierdził Kochanowski, poeta „ze dwojej złożony natury”.

• Najciekawsza, moim zdaniem, wizja poety XIX i XX w. na podstawie wybranego

wiersza – Baczyński, ponieważ jest reprezentantem czasu, w którym żył, ale i poetą
uniwersalnym.

2

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Prezentacje maturalne

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

O co może zapytać komisja?

Sposoby uatrakcyjnienia wypowiedzi

Jakie inne role spełnia współczesny poeta? Rozważ problem, odwołując się do
wybranych utworów.

Proponowana odpowiedź

Współczesny poeta może być: reprezentantem wieku wysoko rozwiniętej cywili-
zacji (Lipska – Ericsson synku); autorytetem moralnym – Herbert, Miłosz; piew-
cą małej ojczyzny – Zagajewski, Miłosz; mistrzem poezji, oryginalnym, niezwy-
kłym artystą – współcześni nobliści; eksperymentatorem językowym –
Białoszewski.

Którego współczesnego poetę cenisz najbardziej i dlaczego? Uzasadnij swój sąd,
nawiązując do znanych Ci wierszy.

Proponowana odpowiedź

Twórcy innych kręgów kulturowych, np. malarstwa, mogą także pełnić jedną z dwu
określonych ról, np. „dziecięcia wieku” – Robert Schumann, Artur Grottger, mogą
oni również być „synami tysiącleci” jak Ludwik van Beethoven, Fryderyk Chopin,
Iwan Ajwazowski (znany marynista) czy reformator opery Ryszard Wagner albo
malarz, także portrecista Eugene Delacroix. Podobnie jak w przypadku poezji
niekiedy role te mogą się pokrywać – Fryderyk Chopin.

Obrazy:

•

Walenty Wańkowicz – Adam Mickiewicz na Aju-
dahu skale,

•

Jan Rustem – J. Słowacki jako Amorek,

•

Stanisław Wyspiański – Autoportret,

•

Jerzy Zaruba – Karykatura K. I. Gałczyńskiego,

•

Maria Pawlikowska – Autoportret,

•

Marc Chagall – Poeta,

•

Krzysztof Kamil Baczyński – Pokolenie.