ocenianie ksztaltujace

Referat wygłoszony podczas warsztatów dla nauczycieli

gminy Dobra

w dniu 19.03.2007 r.

W jaki sposób ocenia

, aby pomóc uczniowi uczy

? Jak uczy

aby nasi uczniowie mogli

maksymalnie wykorzystywa

swoje mo

liwo

ci intelektualne, a przy tym chcieli zdobywa

wiedz

sami dla siebie, nie dla szkolnych stopni? To pytania, na które szukamy odpowiedzi my

nauczyciele, ka

dego dnia przekraczaj

c próg naszej szkoły. Dlatego dokonujemy ci

głych

zmian w sposobie pracy z uczniem, poszukujemy nowych, bardziej skutecznych metod.

Na jedn

z takich metod chcemy zwróci

szczególn

uwag

wszystkich ambitnych

i twórczych nauczycieli, którzy chc

zadba

o wszechstronny rozwój swoich uczniów.

Nowym nurtem w nauczaniu, który mo

e spełni

nasze oczekiwania jest ocenianie kształtuj

ce.

W wielu krajach uwa

ane za jeden z najbardziej obiecuj

cych kierunków reformowania o

wiaty.

Raport Organizacji Rozwoju Gospodarczego i Współpracy z 2005r. dowodzi skuteczno

ci tego

sposobu oceniania w poprawie wyników nauczania, przygotowaniu do uczenia si

przez całe

ycie i wyrównywaniu szans edukacyjnych.

Polsce

jest

ono

popularyzowane

przez

Centrum

Edukacji

Obywatelskiej

w Warszawie i z ka

dym dniem zyskuje coraz wi

cej zwolenników w całym kraju.

Pilota

owo prowadzone jest w kilku polskich szkołach na ró

nych poziomach,

jako sposób oceniania zast

puj

cy oceny cz

stkowe.

Ocenianie kształtuj

ce mo

e by

stosowane w szkołach ró

nego typu i przez nauczyciela

dowolnego przedmiotu, ale wymaga wsparcia zarówno ze strony całej Rady Pedagogicznej, jak

i dyrekcji szkoły. Przy tym musi by

stosowane

wiadomie i systematycznie .

Czym jest ocenianie kształtuj

ce, inaczej wspomagaj

ce uczenie si

Jest to proces słu

żą

cy uzyskaniu i interpretacji danych na u

ytek uczniów i ich nauczycieli, na

podstawie których mo

na okre

, na jakim etapie s

w realizacji zało

onych celów

edukacyjnych, dok

d powinni zmierza

i jakie działania b

temu

najbardziej sprzyjały.

Metoda ta nie jest bynajmniej dla szkoły rewolucj

. Mówi

c o wprowadzeniu do szkoły

oceniania kształtuj

cego przez nauczyciela mamy na my

li jedynie zwi

kszenie zakresu

stosowania znanych metod i celowe ich wykorzystywanie.

Jest to pewien styl pracy. Nie wymaga zmian w programie nauczania, ale dotychczasowych

przyzwyczajeniach (np. do stopni szkolnych)

Zalety oceniania kształtuj

cego:

•

Podkre

la si

e jego zasadnicz

zalet

jest wyra

na poprawa wyników nauczania oraz

zwi

kszenie szans uczniów w testach i egzaminach zewn

trznych.

•

Czyni ono uczniów aktywnymi i

wiadomymi organizatorami procesu uczenia si

•

Kształtuje w nich postaw

samodzielno

ci i odpowiedzialno

ci, które s

niezb

dne do

podejmowania aktywno

ci w

yciu osobistym i społecznym.

•

Poprzez ocenianie kształtuj

ce uczniowie rozwijaj

umiej

tno

ść

uczenia si

przez całe

ycie

(czemu w ostatnim czasie wiele uwagi po

ca Komisja Europejska proponuj

nauczycielom udział w nowych programach edukacyjnych min w programie eTwinning, 3-ej

edycji programu eLearning, w którym od pa

dziernika 2006r. uczestniczy Szkoła

Podstawowa w Dobrej).

•

Stosowanie tej metody zmienia relacje pomi

dzy nauczycielami i uczniami. Czyni z nich

zawodników tej samej dru

yny, w której razem pracuj

nad tym aby ucze

mógł skuteczniej

uczy

Jaka jest rola oceniania kształtuj

cego ?

Ocenianie kształtuj

ce ma pomóc uczniowi indywidualnie os

dzi

co ju

wie, a czego jeszcze

powinien si

nauczy

. Ma wesprze

go w dalszej nauce pokazuj

c co zrobił dobrze, co wymaga

poprawy i jak dalej ma si

uczy

ne jest aby ucze

wiedział jaki jest nast

pny krok. Przy czym krok ten przewa

nie jest inny

dla ucznia słabego i dla ucznia zdolnego. Nauczyciel stosuj

cy t

metod

kładzie nacisk na

robienie post

pów przez ka

dego ucznia indywidualnie, bez porównywania go z innymi.

li chcemy aby szkoła rzeczywi

cie „wyrównywała szanse” to powinni

my znacznie szerzej

stosowa

ten rodzaj oceniania.

Poradnik dla nauczycieli którzy chcieliby stosowa

ocenianie kształtuj

w swojej pracy

Jak stosowa

ocenianie kształtuj

ce w praktyce?

Najistotniejsz

spraw

w ocenianiu kształtuj

cym jest u

wiadomienie sobie celu

lekcji.

Dlatego zanim przyst

pisz do planowania lekcji zastanów si

- po co chcesz wła

nie tego nauczy

swoich uczniów ?

- do czego przyda im si

ta wiedza ?

- jak wykorzystaj

w przyszło

ci ?

- co b

umie

po mojej lekcji ?

- co b

pami

z tej lekcji za kilka lat ?

Nauczyciel sam powinien by

przekonany,

e warto tego uczy

Wyznacz cel jaki chcesz osi

ąć

. Dok

d wraz z uczniami b

dziesz zmierza

li udało Ci si

odpowiedzie

na te pytania i masz ju

okre

lony cel lekcji (Twój cel),

to podziel si

„tajemnic

celu” ze swoimi uczniami i spróbuj go wyrazi

w j

zyku

zrozumiałym dla nich. Je

li uczniowie b

znali ten cel,

to łatwiej b

dzie Wam go

osi

ąć

Jak sprawdzi

czy uczniowie na pewno go rozumiej

Postaw siebie w sytuacji najsłabszego ucznia w Twojej klasie. Je

li uwa

asz,

e on zrozumiałby

tak zaprezentowany cel, to wszystko jest w porz

dku. Albo popro

uczniów aby w parach

powiedzieli sobie nawzajem własnymi słowami jak go rozumiej

Uwaga: Temat to nie jest cel lekcji. Nie jest nim tak

e planowanie aktywno

uczniów podczas lekcji.

Podawanie samego tematu to co

w rodzaju zgadywanki- domy

sami o co chodzi na

lekcji, czy nie? …okazuje si

e wi

kszo

ść

uczniów nie wie ani na lekcji, ani po lekcji, czego

uczyli …

Celem jest efekt w postaci wiedzy i umiej

tno

ci.

Informowanie ucznia o celu lekcji powoduje,

e odpowiedzialno

ść

za uczenie staje si

nie tylko

spraw

nauczyciela, ale i uczniów.

Jest to element partnerstwa w szkole. Nauczyciel pomaga uczniowi uczy

li jeste

nauczycielem klas pocz

tkowych, masz utrudnione zadanie, poniewa

musisz tak sformułowa

cel, aby był on dla ucznia i zrozumiały i jeszcze wart wysiłku.

Jednak nie wystarczy samo poinformowanie uczniów o celu lekcji, trzeba jeszcze

sprawdzi

na koniec czy został osi

gni

ty.

na tego dokona

metod

zda

podsumowuj

cych.

Metoda ta polega na poleceniu uczniom doko

czenia zda

typu:

- Dzi

nauczyłem si

…

- Zrozumiałem,

e …

- Przypomniałem sobie,

e …

- Zaskoczyło mnie,

e ...

- Osi

łem zało

ony cel, gdy

…

lub inne.

Uczniowie mog

to zrobi

sami lub w parach.

Staraj si

wprowadza

na swych lekcjach atmosfer

sprzyjaj

uczeniu si

Zastanów si

czy w Twojej klasie jest dobry klimat do uczenia si

, czy sprzyja on uczeniu si

bez rywalizacji. Je

li bowiem w Twojej klasie uczniowie ucz

tylko dla stopni lub aby by

lepszym od kole

anek i kolegów, to nie ma w niej dobrej atmosfery do uczenia si

kszo

ść

uczniów mo

na zmotywowa

do nauki, gdy docenia si

ich wysiłki, a nie porównuje

ich pracy z innymi.

Jedyn

sensown

form

rywalizacji jest rywalizowanie ze samym sob

, czyli

porównywanie swoich osi

gni

ęć

w czasie.

Pami

taj,

e to Ty odpowiadasz za atmosfer

w Twojej klasie. Od Ciebie zale

y jakie reguły

wprowadzisz i czy b

dziesz ich konsekwentnie przestrzega

Aby Twój wysiłek zako

czył si

sukcesem musisz zbudowa

atmosfer

współpracy,

odpowiedzialno

ci, wiary w siebie, samodzielno

ci i

wiadomego uczenia si

W budowaniu wła

ciwej atmosfery bardzo wa

na jest Twoja postawa.

Nauczyciel nie powinien wyst

powa

tylko w pozycji nadzorcy, który wykorzystuje dyscyplin

strach, karanie i nagradzanie do zmuszenia ucznia do wysiłku oraz prowadzi gr

typu: ”złapi

na tym,

e nie umiesz”.

Dobry nauczyciel musi sta

sojusznikiem uczniów, który „odchodzi od tablicy”, dzieli si

odpowiedzialno

z uczniami, pomaga im, przyznaje si

do popełnionych bł

dów i buduje

atmosfer

zaufania. Jest specjalist

i wzorem.

Nauczyciel sojusznik mówi do ka

dego ucznia:

Chc

ci pomóc, powiedz mi jak mam to zrobi

. Mo

esz na mnie liczy

doceniam twoje wysiłki.

Niestety nie mo

esz liczy

na szybkie i spektakularne sukcesy.

Zach

cam Ci

jednak do podj

cia tego wyzwania. Warto zaryzykowa

bycie nauczycielem

sojusznikiem. Mo

e si

oka

e b

dziesz mie

wpływ na to

na jakich ludzi wyrosn

Twoi uczniowie, w jaki sposób b

w przyszło

ci pracowa

i rz

dzi

eli chcesz by

dobrym nauczycielem, to powiniene

nieustannie poszukiwa

skutecznych rozwi

i je realizowa

Wprowadzaj

c ocenianie kształtuj

ce musimy u

wiadomi

sobie jak wa

na jest

współpraca z rodzicami.

To wła

nie od rodziców powinni

my zacz

ąć

prac

z ocenianiem kształtuj

cym.

Aby wł

czy

rodziców do współpracy nale

y przede wszystkim zapozna

ich z celami

i zało

eniami nowego oceniania. Wa

ne jest tutaj aby rodzice u

wiadomili sobie,

e nowy

sposób oceniania proponowany przez nauczyciela ma pomóc ich dzieciom. Musz

zrozumie

e w nowym ocenianiu nie tak istotne b

oceny, ale to czego ich dzieci si

naucz

Wł

czanie rodziców do współpracy jest bardzo istotne zarówno dla nauczyciela jak i dla samych

uczniów. Nauczycielowi bowiem pomo

e w osi

ganiu zamierzonych celów a dla uczniów b

dzie

wsparciem i pomoc

Współpracuj

c z rodzicami starajmy si

przede wszystkim zach

ich do tego aby

interesowali si

tym co dzieje si

w szkole, rozmawiali o tym a przede wszystkim aby zamiast

pyta

swoje dziecko: Jak

ocen

dzi

dostałe

? stawiali pytanie: Czego si

dzi

nauczyłe

Kolejnym bardzo istotnym elementem oceniania kształtuj

cego jest okre

lenie kryteriów

oceniania nazywanych

artobliwie przez profesora Jana Potworowskiego „nacobezu”, czyli na

co b

zwracał uwag

Zadaniem nauczyciela jest wi

c dokładne ustalenie tego, co b

dzie brał pod uwag

przy

ocenianiu, czyli co b

dzie oceniał.

Okre

lenie „nacobezu” jest potrzebne zarówno uczniowi jak i nauczycielowi.

Dzi

ki „nacobezu” zawieramy z uczniem umow

okre

laj

, co podlega ocenie, umow

która nas zobowi

zuje. Dzi

ki tej umowie ucze

uzyskuje informacje, czego ma si

nauczy

a nauczyciel zobowi

zuje si

do oceniania tylko tego, co wcze

niej zostało ustalone. Wa

jest aby kryteria oceniania były jasne i konkretnie sformułowane.

Kryteria oceniania mog

ustalane nie tylko przed lekcj

, ale te

przed sprawdzianem

czy prac

domow

. Okre

lenie tego, co b

dzie ocenianie na sprawdzianie czy w pracy

domowej, ułatwia bardzo prac

uczniowi i nauczycielowi.

Ucze

• czuje si

bezpiecznie gdy

wie,

e nauczyciel nie zaskoczy go dodatkowym

kryterium oceny;

• stara si

zwraca

uwag

na to, co nauczyciel b

dzie oceniał w jego pracy;

• wie, co powinno si

znale

źć

w jego pracy;

• jest zainteresowany pó

niejszym komentarzem nauczyciela do jego pracy, gdy

wie, co nauczyciel oceniał.

Nauczyciel:

• zastanawia si

i analizuje sens zada

zadawanych uczniom na sprawdzianie lub

jako prac

domow

;

• dostosowuje zadania na sprawdzianie do wcze

niej podanych uczniom „nacobezu”

do lekcji;

• w czasie sprawdzania prac uczniowskich skupia si

tylko na tym, co zapowiedział;

• ma mniej skarg uczniów dotycz

cych oceny prac.

Najwi

ksz

korzy

o której warto pami

jest to,

e uczniowie otrzymuj

lepsze oceny, co

motywuje ich do dalszej pracy, a nauczycielowi daje dowód,

e nauczył uczniów tego co

zamierzał.

Kryteria oceniania mo

e ustali

sam nauczyciel i poda

je uczniom przed sprawdzianem

lub prac

domow

, ale mo

e te

okre

je wspólnie z uczniami.

Tworzenie wraz z uczniami kryteriów oceniania jest dla procesu uczenia si

bardzo korzystne.

Przede wszystkim wł

cza uczniów w odpowiedzialno

ść

za własne

uczenie si

. Jednocze

nie uczniowie mog

zastanowi

, jak si

poznaje,

e cele zostały

osi

gni

te. Mo

na to zrobi

w trakcie powtórzenia przed klasówk

i w ten sposób razem

z uczniami okre

, co było do tej pory najwa

niejsze. Mo

na te

zebra

propozycje uczniów

i potem wspólnie ustali

jedn

wersj

„nacobezu”.

sto w procesie ustalania kryteriów oceniania okazuje si

, czego uczniowie jeszcze nie

opanowali i do czego warto powróci

Ocenianie kształtuj

ce, jak ju

wiemy składa si

z wielu elementów. Kolejnym bardzo

nym elementem s

pytania kluczowe. Nie s

to zwykłe pytania, jakie nauczyciel zadaje

uczniom podczas lekcji, ale pytania które:

• pokazuj

uczniom szersz

perspektyw

zagadnienia;

• s

le zwi

zane z celem lekcji;

• dotycz

głównej problematyki lekcji;

• maj

spowodowa

zainteresowanie ucznia tematem.

Ponadto pytania kluczowe powinny:

• wzmacnia

cele uczenia i przy

piesza

ich osi

ganie;

• zainteresowa

uczniów uzyskaniem odpowiedzi;

• anga

owa

wszystkich uczniów;

• stawia

uczniom wyzwanie;

• pobudza

uczniów do samodzielnego my

lenia i poszukiwania odpowiedzi;

• zach

do uzasadnienia pogl

dów i sposobu rozumowania.

Pytania kluczowe to nie s

pytania sprawdzaj

ce wiedz

uczniów. Nauczyciel nie zakłada,

który

z uczniów umie na nie odpowiedzie

. Zadaje pytanie po to, aby uczniowie chcieli pozna

odpowied

na nie i

eby pobudza

ich twórcze my

lenie.

Dlatego ka

dy nauczyciel wprowadzaj

cy ocenianie kształtuj

ce powinien bardzo starannie

przygotowa

i dokładnie przemy

pytania kluczowe jakie zamierza zada

uczniom.

Odpowied

na pytanie kluczowe powinna da

nauczycielowi informacj

na temat zrozumienia

przez ucznia tematu, a nie tylko zapami

tania tre

ci. Pytanie kluczowe mo

e dotyczy

kilku

lekcji, jednego tematu lub by

zwi

zane tylko z jedn

lekcj

. Uczniowie wraz z nauczycielem

mog

poszukiwa

odpowiedzi w ci

gu jednej lub kilku lekcji. Najwa

niejsze jest, aby uczniowie

chcieli uzyska

odpowied

na to pytanie.

W ocenianiu kształtuj

cym bardzo wa

ne jest,

eby nauczyciel starał si

tak

planowa

lekcj

, aby uczniowie widzieli praktyczne zastosowanie przekazywanej przez

niego wiedzy. Je

eli uczniowie zauwa

żą

e to czego ucz

na zaj

ciach b

mogli

wykorzysta

w praktyce na pewno b

bardziej ch

tni do współdziałania.

Dlatego nauczyciel powinien wybra

do pracy z uczniami zagadnienia wa

ne, bardziej

przydatne. Powinien te

w szczególno

ci pami

o tym, aby uczniowie dobrze si

nauczyli

wybranych zagadnie

, a nie tylko, aby program został przerobiony.

Zadawanie pyta

w ocenianiu kształtuj

cym polega na wł

czeniu wszystkich

uczniów w my

lenie nad rozwi

zaniem problemu postawionego przez nauczyciela.

Ma temu słu

m.in.

1. Wydłu

enie czasu oczekiwania na odpowied

ucznia.

Oczekiwanie na odpowied

nie jest łatwe. Wielu nauczycieli mówi o niezno

nej ciszy, której nie

mog

wytrzyma

i któr

szybko przerywaj

. Dobrym pomysłem na wydłu

enie czasu jest

pokazanie uczniom na zegarze, i

maj

jeszcze np. 2 min na udzielenie odpowiedzi.

Wydłu

enie czasu oczekiwania na odpowied

uczniów ma wiele korzy

ci:

• odpowiedzi uczniów staj

dłu

sze, gdy

nikt nie przy

piesza ich odpowiedzi;

• zmniejsza si

liczba przypadków braku odpowiedzi lub odpowiedzi bł

dnych na pytanie,

poniewa

ucze

ma wi

cej czasu na poszukiwanie odpowiedzi;

• odpowiadaj

cy uczniowie s

bardziej pewni swojej odpowiedzi, gdy

mieli czas j

przemy

;

• uczniowie dyskutuj

na temat zadanego pytania i udoskonalaj

odpowiedzi innych;

• odpowiedzi s

bardziej zró

nicowane, uczniowie proponuj

cej rozwi

;

• do odpowiedzi zgłaszaj

równie

osoby, które do tej pory starały si

unika

udzielania

odpowiedzi.

2. Wprowadzenie zasady nie podnoszenia r

sto, szczególnie w klasach młodszych, uczniowie natychmiast po usłyszeniu pytania

zgłaszaj

do odpowiedzi. Czasami nie maj

gotowej odpowiedzi, ale podnosz

. Rad

na takie sytuacje jest wła

nie ustalenie zasady niepodnoszenia r

k przez uczniów. Nauczyciel

czeka na odpowied

, a po upływie wła

ciwego czasu pyta osob

, któr

sam wyznaczy.

Gwarantuje to,

e wszyscy uczniowie b

nad odpowiedzi

, gdy

dy mo

e by

zapytany.

3. Poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytanie nauczyciela.

Aby o

mieli

nie

miałych uczniów mo

na poleci

dyskusj

w parach i dopiero po ustaleniu

odpowiedzi poprosi

o jej udzielenie przedstawiciela jednej z par.

Uczniowie ch

tniej odpowiadaj

, je

li najpierw przedyskutuj

odpowied

z kole

ank

lub

koleg

. Ten sposób ogranicza stres ucznia zwi

zany z konieczno

odpowiedzi na pytanie.

Odpowiedzialno

ść

rozkłada si

bowiem wtedy na dwie osoby i odpowied

staje si

mniej

ryzykowna.

na te

, wskazuj

c par

, zgodzi

, by uczniowie zdecydowali, który z nich b

dzie

odpowiada

. Dodatkow

korzy

przedyskutowania odpowiedzi w parach jest poznanie

zdania drugiej osoby, spojrzenie z innej strony na poznane zagadnienie.

4. Korzystaj z bł

dnych odpowiedzi.

Warto zauwa

e bł

dna odpowied

ucznia mo

e by

równie

dobrze wykorzystana. Je

eli

chcemy, aby nasi uczniowie ch

tnie poszukiwali odpowiedzi na pytania, musimy nauczy

dobrze reagowa

na bł

dne odpowiedzi.

Uczniowie powinni by

przekonani,

e nie zganimy ich za zł

odpowied

, wtedy b

starali si

i stan

aktywni. Cz

sto bł

odpowied

na wykorzysta

, aby pokaza

uczniom, w jaki sposób unika

bł

dnych wniosków.

Czasami te

bł

dne odpowiedzi mo

na wykorzysta

do tego, aby lepiej co

uczniom wyja

Informacja zwrotna nauczyciela dla ucznia

Informacja zwrotna to szczególny kontakt nauczyciela z uczniem maj

cy pomóc uczniowi

w uczeniu si

. Najcz

ęś

ciej przyjmuje ona form

komentarza pisemnego lub ustnego do pracy

ucznia. Nie jest korzystne ł

czenie informacji zwrotnej ze stopniami. Uczniowie bowiem nie

zwracaj

uwagi na komentarz nauczyciela pod prac

, je

li praca jest oceniona równie

stopniem.

Dobra informacja zwrotna powinna zawiera

nast

puj

ce cztery elementy:

1. wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia

2. odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia

3. wskazówki – w jaki sposób ucze

powinien poprawi

prac

4. wskazówki – w jakim kierunku ucze

powinien pracowa

dalej.

Ale przede wszystkim wa

na jest jako

ść

komentarza. Ma on pomóc uczniowi poprawi

prac

i zaplanowa

dalsz

nauk

li nauczyciel zawiera w komentarzu niekonkretn

pochwał

typu ,,dobra robota’’, lub poleca

uczniowi np. ,,popraw bł

dy ortograficzne’’, to ucze

nie korzysta z takiej informacji. Nie wie

bowiem, co zrobił dobrze ani jakie bł

dy popełnił, a tym bardziej, jak ma je poprawi

Pisania dobrych komentarzy trzeba si

, niestety nauczy

. Pomaga w tym cz

sto praktyka, ale

zasi

gni

cie opinii uczniów na temat recenzji, któr

od nauczyciela otrzymali. Nale

pami

e informacja zwrotna to nie ocena ucznia, tylko kolejnych efektów jego pracy.

Przykład informacji zwrotnej od nauczyciela do ucznia.

Zosiu! Tre

ść

Twojego wypracowania w cało

ci odnosi si

do tematu. Pi

knie opisała

ró

rodzaje przyja

ni. Podoba mi si

Twój wst

p i zako

czenie, cho

jest troch

krótkie. Ale zwró

uwag

na bł

dy interpunkcyjne. Zapominasz o przecinkach nawet wtedy, kiedy zasada ich

stawiania jest oczywista! Przepisz prosz

zdania, w których wstawiłam przed spójnikami

brakuj

ce przecinki, zaznacz kolorem i przecinek i spójnik, przed którym ten przecinek stoi,

a nast

pnie sama spróbuj uło

3 zdania z ró

nymi spójnikami, przed którymi stawiamy

przecinki. Jak zauwa

yła

, musisz popracowa

tak

e nad poprawn

budow

zda

, ale tym

zajmiemy si

wspólnie z cał

klas

na osobnej lekcji.

sto mylimy informacj

zwrotn

z ocen

opisow

. Ta ostatnia, cho

równie

wyra

ona

komentarzem jest przewa

nie ocen

sumuj

, gdy

wyst

puje jako opinia o umiej

tno

ciach

i wiedzy ucznia po zrealizowaniu pewnej partii materiału, działu lub na koniec roku szkolnego.

Nie zawiera wskazówek – jak poprawi

to, co ju

zostało zako

czone.

Informacja zwrotna wymaga od nauczyciela znacznie wi

cej pracy ni

wystawienie oceny.

Zabiera tak

e wiele czasu. Nauczyciel, musi wypracowa

taki sposób jej konstruowania

i przekazywania, który b

dzie najbardziej efektywny dla niego i dla ucznia. Niektórzy

nauczyciele u

ywaj

ró

nego koloru długopisów do poszczególnych jej elementów, w ten

sposób unikaj

powtarzania instrukcji.

Istnieje równie

ustna informacja zwrotna. Czasami jest ona lepsza od pisemnej. Warto

zadba

o to, aby była przekazywana w sprzyjaj

cych warunkach ( nie zawsze przy

wiadkach,

w spokojnej i

yczliwej atmosferze ).

Informacja zwrotna mo

e by

bardzo istotna dla rodziców. Je

li rodzice zapoznaj

z ni

, to

mog

według wskazówek, które podał nauczyciel, pomóc dziecku w poprawie, na bie

żą

ledz

post

py dziecka i czuwaj

nad jego rozwojem.

Jasne, precyzyjne komentarze nauczyciela mog

przekona

rodziców do oceniania

kształtuj

cego. Rodzice u

wiadamiaj

sobie,

e wi

cej dowiaduj

o swoim dziecku

z komentarza ni

z wystawionego stopnia.

Informacja zwrotna ucznia dla nauczyciela

Nie tylko nauczyciel przekazuje informacj

zwrotn

uczniom, mo

e j

równie

od uczniów

otrzymywa

. Informacja zwrotna ucznia dla nauczyciela mo

e dotyczy

oceny sposobów

i metod nauczania, które stosuje nauczyciel.

Najcz

ęś

ciej spotykan

form

uzyskiwania informacji zwrotnej od uczniów jest ankieta pod

koniec roku szkolnego lub semestru. Nauczyciel układa takie pytania, na które chciałby uzyska

odpowied

. Dodatkowym atutem ankiety jest jej anonimowo

ść

Oto kilka pyta

zaczerpni

tych z ankiet:

1. Czy Twoim zdaniem lekcje były:

- ciekawe

- nudne

- trudne

- typowe

- nietypowe

- z mał

szans

na aktywno

ść

2. Na lekcjach j. polskiego wolisz metody:

- podaj

- dyskusje

wiczenia pisemne

- prace z tekstem

- drame itp.

Ocena kole

ska

Ocenianie kształtuj

ce ma wspomaga

uczniów w ich procesie uczenia si

Pomoc

dla uczniów jest przekazanie im cz

ęś

ci odpowiedzialno

ci za uczenie si

Jednym ze sposobów takiej odpowiedzialno

ci jest wprowadzenie oceny kole

skiej.

Polega ona na tym,

e uczniowie na podstawie wcze

niej ustalonych kryteriów oceniaj

prac

kolegi czy kole

anki. Ucze

pełni funkcj

oceniaj

cego nauczyciela, recenzuje prac

innego

ucznia i daje mu wskazówki.

Gdy wprowadzimy ocen

kole

, uczniowie przed sprawdzianem musz

zna

kryteria

oceniania, wi

c w czasie pisania kieruj

zawartymi wskazówkami. Po sprawdzianie

uczniowie oddaj

swoj

prac

koledze lub kole

ance. Nauczyciel musi zapozna

uczniów

z prawidłowym rozwi

zaniem zadania i nauczy

ich jak ocenia

prac

kolegi. Najlepiej jest

przedstawi

kilka anonimowych prac i wspólnie napisa

do nich komentarz. Mo

na równie

poda

uczniom instrukcj

np.

- wypisujemy co jest dobrze zrobione

- wypisujemy, co jest

le zrobione

- jedno zdanie ko

cowe dla kolegi – co

od siebie.

Stosuj

c ocen

kole

, oszcz

dzamy czas, który zwykle nauczyciel po

ca na

sprawdzenie prac uczniowskich, uczniowie bardzo szybko otrzymuj

informacj

zwrotn

Podczas oceniania prac kolegów uczniowie zwracaj

uwag

na sprawy, które sami pomin

w swojej pracy, i w ten sposób ucz

równie

wzajemnie od siebie.

Ocena kole

ska zmniejsza rywalizacj

uczniów, co wpływa pozytywnie na proces uczenia

. Łatwiej, te

przyj

ąć

informacj

zwrotn

od rówie

nika, cho

by dlatego,

e wyra

ona jest

zykiem, którym uczniowie si

porozumiewaj

. Jednocze

nie ucze

w roli nauczyciela staje si

bardziej odpowiedzialny i przykłada si

do napisania dobrego komentarza, a wtedy sam si

równie

uczy.

Samoocena ucznia

Samoocena jest nierozerwalnie zwi

zana z ide

oceniania kształtuj

cego. Wła

ciwie poprzez

samoocen

emy zach

uczniów do wzi

cia odpowiedzialno

ci za swoj

nauk

Jest wiele korzy

ci jakie przynosi samoocena oto niektóre z nich:

- uczniowie staj

bardziej samodzielni, odpowiedzialni za swoj

nauk

oraz zaanga

owani

w proces uczenia si

- uczniowie rozumiej

, czego si

ucz

i po co

- wzrasta u uczniów poczucie własnej warto

ci, pewno

ść

siebie i motywacji do nauki

- uczniowie wiedz

czego jeszcze nie opanowali i czego musz

nauczy

- uczniowie łatwiej si

przyznaj

e czego

nie rozumiej

i ch

tniej zadaj

pytania

- lekcje staj

ciekawsze dla uczniów i dla nauczycieli

- nauczyciel ma stał

informacj

o post

pach indywidualnych uczniów

- nauczyciel mo

e wspólnie z uczniami planowa

osi

ganie przez uczniów zało

onych celów.

Samoocena, jak ka

da informacja zwrotna w ocenianiu kształtuj

cym powinna zawiera

cztery

elementy:

- co ju

umiem?

- nad czym musz

jeszcze popracowa

- co powinienem zmieni

w swoim sposobie uczenia si

- jakie powinienem przyj

ąć

postanowienie na przyszło

ść

Samoocen

na stosowa

równie

do wypowiedzi ustnych.

Szczególnie du

ym powodzeniem w

ród nauczycieli stosuj

cych ocenianie kształtuj

cieszy si

samoocena za pomoc

metody

wiatła drogowe. Polega ona na tym,

e uczniowie

oceniaj

swoj

prac

trzema kolorami: zielony – bardzo dobra,

ółty – z usterkami, czerwony –

słaba.

Metoda

wiateł u

ywana jest te

jako szybka diagnoza poziomu zrozumienia zagadnienia

ród uczniów.

Znanych jest kilka technik samooceny np.

1.technika zda

podsumowuj

cych – nauczyciel prosi o doko

czenie zda

np. Dzi

na lekcji

dowiedziałem si

...., Chciałbym zapami

....., Trudne było...itp.

2. technika: tak- nie – podniesienie r

k przez osoby, które nie maj

adnych w

tpliwo

zwi

zanych z tematem

3. technika: wiem, czego chciałbym si

dowiedzie

, nauczyłem si

4. technika oceniania trudno

5. kosz i walizka

6. test samokontroli

7. dowód na to,

e si

ucz

Dobrze zaplanowana samoocena przynosi efekty, a wykorzystanie ró

nych technik przyczyni

do udzielenia pomocy uczniom i nauczycielom.

Praca z ocenianiem kształtuj

cym pozwala ka

demu, nawet najsłabszemu uczniowi,

uwierzy

w siebie, a to z pewno

ułatwia sukces.

Stosowanie oceniania kształtuj

cego zmusza nauczycieli do nieszablonowego my

lenia.

da lekcja powinna by

przygod

dla ucznia.

Ocena kształtuj

ca, to nowy sposób oceniania, to nowa filozofia nauczania i uczenia si

Referat opracowali nauczyciele Zespołu Szkół Publicznych w Dobrej

Danuta Rozmus

Iwona Krajewska

Jolanta Piekarska

W pracy wykorzystano:

1. Materiały opublikowane na stronie internetowej O

rodka Doskonalenia Nauczycieli

w Koninie

2. ,,Ocenianie kształtuj

ce w praktyce’’ Danuty Sterna