Ocenianie

Ocenianie

kształtujące

kształtujące

Anna Nowak

Anna Nowak

Koncepcje kształcenia

Koncepcje kształcenia

(wg Kohlberga i Mayera)

(wg Kohlberga i Mayera)



Transmisja

Transmisja

kulturowa

kulturowa



Romantyczny

Romantyczny

indywidualizm

indywidualizm



progresywizm

progresywizm



przekaz wiedzy

przekaz wiedzy



Samodzielność

Samodzielność

ucznia w wyborze

ucznia w wyborze

działań

działań

edukacyjnych

edukacyjnych



Wspólne ustalanie

Wspólne ustalanie

drogi kształcenia

drogi kształcenia

przez ucznia i

przez ucznia i

nauczyciela

nauczyciela

Współczesne tendencje w

Współczesne tendencje w

nauczaniu

nauczaniu



Uznanie wiedzy osobistej

Uznanie wiedzy osobistej



Samodzielne konstruowanie

Samodzielne konstruowanie

znaczeń przez ucznia

znaczeń przez ucznia



Samodzielne, twórcze

Samodzielne, twórcze

myślenie

myślenie



Edukacja dialogowa

Edukacja dialogowa

Co to jest ocenianie?

Co to jest ocenianie?

Ocenianie uczniów -

Ocenianie uczniów -

„

„

Proces

Proces

wyrażania opinii o uczniach za

wyrażania opinii o uczniach za

pomocą stopni lub ocen opisowych,

pomocą stopni lub ocen opisowych,

zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub

zarówno sporadycznie, jak i co kwartał lub

przy końcu roku szkolnego

przy końcu roku szkolnego

.” (W. Okoń)

.” (W. Okoń)

Ustalanie i

Ustalanie i

komunikowanie

komunikowanie

oceny

oceny

szkolnej

szkolnej

(B. Niemierko)

(B. Niemierko)

Diagnoza postępów ucznia w procesie

Diagnoza postępów ucznia w procesie

kształcenia

kształcenia

„

„

jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i

jasny obraz tego, czego dzieci nie umieją i

dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam

dlaczego nie umieją oraz jakie błędy sam

(

(

nauczyciel)

nauczyciel)

popełnia

popełnia

” (D. Fontana)

” (D. Fontana)

Cele oceniania

Cele oceniania



diagnozowanie słabych i mocnych

diagnozowanie słabych i mocnych

stron ucznia,

stron ucznia,



słabych i mocnych stron

słabych i mocnych stron

stosowanych metod nauczania,

stosowanych metod nauczania,



dokumentowanie tego, co uczeń wie,

dokumentowanie tego, co uczeń wie,



rejestracja tempa postępów w nauce,

rejestracja tempa postępów w nauce,



porównywanie uczniów,

porównywanie uczniów,



selekcja pod kątem przyszłej

selekcja pod kątem przyszłej

edukacji.

edukacji.

Cele drugorzędne

Cele drugorzędne



rozliczanie się nauczycieli i uczniów

rozliczanie się nauczycieli i uczniów

wobec zainteresowanych stron,

wobec zainteresowanych stron,



motywowanie,

motywowanie,



dyscyplinowanie

dyscyplinowanie

(L. Cohen, L. Manion, K. Morrison,

(L. Cohen, L. Manion, K. Morrison,

1999)

1999)

Funkcje oceniania

Funkcje oceniania



Dydaktyczna - ocena miernikiem

Dydaktyczna - ocena miernikiem

wyników ucznia; jego osiągnięć (do

wyników ucznia; jego osiągnięć (do

momentu nauczania zorganizowanego)

momentu nauczania zorganizowanego)



społeczna - wskazanie pozycji ucznia w

społeczna - wskazanie pozycji ucznia w

klasie (do momentu istnienia klasy)

klasie (do momentu istnienia klasy)



wychowawcza (psychologiczna) -

wychowawcza (psychologiczna) -

oddziaływanie na uczucia i wolę

oddziaływanie na uczucia i wolę

(samokontrola); prognozowanie

(samokontrola); prognozowanie

przyszłości i rozwoju ucznia

przyszłości i rozwoju ucznia

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia

Funkcja oceniania w szkole

Funkcja oceniania w szkole

-ewaluacja osiąganych

-ewaluacja osiąganych

przez uczniów założonych

przez uczniów założonych

celów kształcenia.

celów kształcenia.

„

„

(...)

(...)

nauczyciele zazwyczaj oceniają, lecz

nauczyciele zazwyczaj oceniają, lecz

nie diagnozują, przede wszystkim z powodu

nie diagnozują, przede wszystkim z powodu

presji czasu i nacisku, jaki kładzie się na

presji czasu i nacisku, jaki kładzie się na

wyniki dzieci, a nie na procesy i strategie,

wyniki dzieci, a nie na procesy i strategie,

które są przyczyną takich wyników. (...)

które są przyczyną takich wyników. (...)

Ocena bez diagnozy ma ograniczoną

Ocena bez diagnozy ma ograniczoną

wartość i może być w rzeczywistości

wartość i może być w rzeczywistości

bezproduktywna, jeżeli jej wyrazem są

bezproduktywna, jeżeli jej wyrazem są

słabe stopnie i niechętne komentarze

słabe stopnie i niechętne komentarze

nauczyciela, a nie uświadomienie dziecku

nauczyciela, a nie uświadomienie dziecku

przyczyn takich wyników i podanie

przyczyn takich wyników i podanie

sposobów zapobieżenia podobnej sytuacji

sposobów zapobieżenia podobnej sytuacji

w przyszłości.” (

w przyszłości.” (

D. Fontana)

D. Fontana)

Program

Program

↓

↓

cele nauczania

cele nauczania

↑

↑

zdiagnozowanie poziomu

zdiagnozowanie poziomu

wyjściowego ucznia

wyjściowego ucznia

(poziom rozwoju, wiedzy,

(poziom rozwoju, wiedzy,

umiejętności) i

umiejętności) i

zaprojektowanie na ich

zaprojektowanie na ich

podstawie nauczania

podstawie nauczania

Nastawienie oceniania

Nastawienie oceniania

↓ ↓

↓ ↓

efekt, wynik

efekt, wynik

proces

proces

cele cele

cele cele

popisowe

popisowe

dydaktyczne

dydaktyczne

motywacja motywacja

motywacja motywacja

zewnętrzna

zewnętrzna

wewnętrzna

wewnętrzna

Zmiany w funkcjach oceniania

Zmiany w funkcjach oceniania

Eksponowanie funkcji informacyjnej i motywacyjnej:

Eksponowanie funkcji informacyjnej i motywacyjnej:



od sztywnego zasobu wiadomości i umiejętności

od sztywnego zasobu wiadomości i umiejętności

świadome zdobywanie wiedzy przy wykorzystaniu

świadome zdobywanie wiedzy przy wykorzystaniu

informacji zwrotnej (także uczenia się na błędach)

informacji zwrotnej (także uczenia się na błędach)



od zewnętrznego mechanizmu sterowania

od zewnętrznego mechanizmu sterowania

działaniem ucznia wewnętrzna potrzeba

działaniem ucznia wewnętrzna potrzeba

działań ucznia = świadomość swych mocnych i

działań ucznia = świadomość swych mocnych i

słabych stron

słabych stron

wspieranie rozwoju ucznia; świadomość

wspieranie rozwoju ucznia; świadomość

przekraczania aktualnych możliwości na rzecz

przekraczania aktualnych możliwości na rzecz

przyszłego rozwoju

przyszłego rozwoju

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój ucznia

Zmiany w procedurach oceniania

Zmiany w procedurach oceniania



Od oceniania przez nauczyciela

Od oceniania przez nauczyciela

samoocena i samokontrola ucznia

samoocena i samokontrola ucznia



od oceny ostatecznego efektu (behawioryzm)

od oceny ostatecznego efektu (behawioryzm)

ocenianie całości pracy ucznia

ocenianie całości pracy ucznia

ocenianie - proces dający szansę na rozwój

ocenianie - proces dający szansę na rozwój

umiejętności; obejmujący stwierdzenia o

umiejętności; obejmujący stwierdzenia o

etapach osiągania danych umiejętności

etapach osiągania danych umiejętności

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój

na podst. I Kopaczyńska (2004), Ocenianie szkolne wspierające rozwój

ucznia

ucznia

Etapy pracy podlegające

Etapy pracy podlegające

ocenie

ocenie

Podjęcie zadania wykonanie

Podjęcie zadania wykonanie

samodzielna analiza i autorefleksja

samodzielna analiza i autorefleksja

dalsza praca wynik

dalsza praca wynik

Ocenianie sumujące

Ocenianie sumujące



„

„

na wyjściu”-

na wyjściu”-

ostateczne

ostateczne

rozliczenie pracy

rozliczenie pracy

ucznia i

ucznia i

nauczyciela

nauczyciela



Ocenianie bieżące

Ocenianie bieżące

przymiarką do

przymiarką do

oceny końcowej

oceny końcowej



Dyscyplinuje

Dyscyplinuje

kształcenie

kształcenie



Sprzyja

Sprzyja

rankingom,

rankingom,

rywalizacji

rywalizacji

Ocenianie

Ocenianie

kształtujące

kształtujące



Wspomaga pracę

Wspomaga pracę

ucznia

ucznia



Motywuje do

Motywuje do

samodzielnej pracy

samodzielnej pracy



Uwzględnia

Uwzględnia

kontekst

kontekst

kształcenia

kształcenia



Indywidualizuje

Indywidualizuje

osiągnięcia

osiągnięcia

Rodzaje oceniania

Rodzaje oceniania

(wg B. Niemierki)

(wg B. Niemierki)

Komentarz dydaktyczny do

Komentarz dydaktyczny do

oceny szkolnej

oceny szkolnej



O związku między przebiegiem uczenia

O związku między przebiegiem uczenia

się a jego wynikiem (zaproponowanie

się a jego wynikiem (zaproponowanie

zmiany sposobu uczenia się)

zmiany sposobu uczenia się)



O interpretacji wyniku (analiza treści

O interpretacji wyniku (analiza treści

kształcenia w dyskusji)

kształcenia w dyskusji)



O wykorzystaniu wyniku (plan rozwoju)

O wykorzystaniu wyniku (plan rozwoju)

(Za B. Niemierko)

(Za B. Niemierko)

Ocena narzędziem władzy?

Ocena narzędziem władzy?

Źródło motywacji czy

Źródło motywacji czy

rywalizacji?

rywalizacji?