PROBLEMY METODYCZNE WYKORZYSTANIA ANALIZ 3

POJĘCIE I RODZAJE ANALIZ 3

ŹRÓDŁA INFORMACJI DO ANALIZ 6

OBSZARY ANALITYCZNE – SCHEMAT ANALIZY 7

METODY BADAWCZE W ANALIZIE 8

Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych 8

PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSIĘBIORSTWA 9

METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO 10

Praktyczne wykorzystanie rachunku korelacji i regresji 11

ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH 12

BILANS FIRMY 12

WSTĘPNA ANALIZA BILANSU 13

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT 14

WSTĘPNA ANALIZA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT 15

ANALIZA PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH 15

ISTOTA I OBSZAR ANALIZY 15

ANALIZA rachunku przepływów środków pieniężnych polega na ustaleniu, jakie zdarzenia

gospodarcze, które zachodzą w przedsiębiorstwie mają najważniejszy wpływ na generowanie

jego zasobów gotówkowych. 16

Przepływy środków pieniężnych pozwalają dokonać wstępnej oceny sytuacji finansowej. Dają

także odpowiedź na pytanie z jaką firmą mamy do czynienia, jakie mogą wystąpić zagrożenia

dla jej funkcjonowania, a jakie stoją przed nią szanse rozwojowe . 16

MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH 16

WSTĘPNA I SZYBKA METODA OCENY FIRMY 17

Istota analizy wskaźnikowej 17

Wskaźniki aktywności gospodarczej 17

Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa 18

Wskaźniki płynności finansowej przedsiębiorstwa 18

Wskaźnik rentowności przedsiębiorstwa 19

ANALIZA ZASOBÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE 20

Struktura rodzajowa majątku trwałego przedsiębiorstwa 20

Procesy odtworzeniowo -inwestycyjne- regulowanie zasobów środków trwałych 21

OCENA GOSPODAROWANIA MAJĄTKIEM TRWAŁYM 21

ANALIZA ZASOBÓW OBROTOWYCH FIRMY 22

PRZEDMIOT ANALIZY 22

STRATEGIE FINANSOWANIA MAJĄTKU FIRMY 23

ISTOTA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO 24

OCENA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO PRZEDSIĘBIORSTWA 24

ANALIZA ZASOBÓW KAPITAŁOWYCH FIRMY 25

Główne źródła kapitałów tworzących zasoby firmy 25

Mechanizm działania dźwigni finansowej jako kryterium wyboru kapitałów 26

Koszt kapitałów w wyborze źródeł finansowania firmy 28

Zasady finansowania w kształtowaniu zasobów kapitałowych 29

Punkt IX Analiza wybranych procesów gospodarki materiałowej 31

ANALIZA POZIOMU, STRUKTURY I ROTACJI ZAPASÓW 31

KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁYCH POZIOMÓW ZAPASÓW 33

OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH 33

Proste metody oceny projektów inwestycyjnych 33

Statyczna – są proste w obliczeniach, łatwe do zastosowania, mało pracochłonne. Nie

uwzględniają zmian wartości w czasie. Metody te wykorzystywane są do ocen projektów o

niewielkim znaczeniu, na etapie prac wstępnych, kiedy brak pełnego zestawu informacji. 34

Ocena efektywności projektów inwestycyjnych metodami dyskontowymi. 35

WYBÓR ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA 36

Kredyt, leasing, środki własne jako źródła finansowania 36

Metody wyboru efektywnych źródeł finansowania – rachunek ekonomiczny 38

ANALIZA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA FIRMY 39

POJĘCIE PRZYCHODÓW I ICH RODZAJE 39

Szczegółowa analiza przychodów. 40

Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian. 42

Szczegółowa analiza kosztów wg podstawowych przekrojów strukturalnych 43

Przekroje analizy wyniku finansowego 44

Analiza wyników finansowych w wielkościach bezwzględnych 45

ANALIZA WARTOŚCI RYNKOWEJ FIRMY 46

Analiza ekonomiczno finansowa jako podstawa wyceny wartości firmy 46

Majątkowe metody wyceny wartości firmy 47

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz metoda mnożnikowa 48

PROBLEMY METODYCZNE WYKORZYSTANIA ANALIZ

POJĘCIE I RODZAJE ANALIZ

Analiza - metoda postępowania naukowego polegająca na podziale badanego

zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawana jest w

ten sposób struktura i zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania

przyczynowo-skutkowe oraz mechanizm jego funkcjonowania.

Celem analizy jest:

-

sporządzanie

charakterystyki

liczbowej

ilustrującej

działalność

przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników

- wykrycie i ustalanie czynników mających wpływ na realizację podjętych

przedsięwzięć gospodarczych

- określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie

czynników wytwórczych jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w

jego otoczeniu

- podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności

działania przedsiębiorstwa i jego rozwoju.

Narzędzia analizy, jej metody pozwalają wyznaczyć kierunki przyszłych

działań firmy. Łączy ona dzisiejszą działalność przedsiębiorstwa z jego

przyszłymi rezultatami. Jest mechanizmem integrującym proces formułowania

strategii oraz jej realizację. Analiza ekonomiczna może być rozumiana nie tylko

jako narzędzie zarządzania, ale także jako dokument, opracowanie, które

powstało w rezultacie zastosowania określonych metod badawczych.

Analiza e. z punktu widzenia klasycznego podziału:

- analiza techniczno-ekonomiczna (koncentruje się na ocenie rzeczowych i

osobowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się

ilość, jakość i strukturę działalności wytwórczej, stopień nowoczesności

wytwarzania, wyposażenie i majątek trwały, procesy zaopatrzenia w surowce i

materiały, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem itp.)

- analiza finansowa (dotyczy ona całokształtu finansowych aspektów

funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dlatego też trudne jest jednoznaczne

określenie obszarów tej analizy. Do podstawowych zagadnień należących do

analizy finansowej można zaliczyć: wstępną i rozwiniętą analizę sprawozdań

finansowych(bilansu, rachunku wyników, rachunku przepływów pieniężnych),

analizę wskaźnikową, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, koszty

działalności, dochody ze sprzedaży, rentowność, płynność, kapitał obrotowy,

ocenę procesów inwestycyjnych, źródeł finansowania.)

Ogólny cel analizy finansowej- syntetyczne określenie stanu finansowego,

weryfikowanie decyzji rozwojowych, poszukiwanie rezerw efektywnościowych.

Szczegółowy cel a. f.- oceny analityczne mogą odnosić się do każdego

przejawu finansowej działalności przedsiębiorstwa (np. wyjaśnienie przyczyn

pogorszenia płynności, spadku wyniku, wysokiej dynamiki kosztów).

Podstawowe rodzaje analiz ekonomiczno-finansowych:

- przedmiot analizy: analiza techniczno-ekonomiczna, analiza finansowa

- przeznaczenie analizy:

Analizy zewnętrzne opracowywane są dla osób i instytucji spoza

przedsiębiorstwa. Mogą być one przeznaczone dla banku w związku z

ubieganiem się o kredyt, dla udziałowców i akcjonariuszy (sprawozdanie

roczne). Są one na ogół kompleksowe, obejmujące całokształt działalności

firmy, bardziej ogólne zwykle sporządzane w układzie rocznym.

Analiza

wewnętrzna

jest

przygotowywana

na

potrzeby

własne

przedsiębiorstwa i służy do rozwiązywania pojawiających się problemów

decyzyjnych kierownictwa, oceny efektywności gospodarowania w różnych

przekrojach, jest punktem wyjścia procesów restrukturyzacyjnych. A. w.

najczęściej dotyczą wybranych obszarów działalności przedsiębiorstwa, są

szczegółowe, wykonywane w sposób systematyczny i ciągły.

- szczegółowość i zakres prowadzonych badań: analizy ogólno -całościowe,

analizy odcinkowo-szczegółowe. Im bardziej kompleksowa i obejmująca

całe przedsiębiorstwo analiza, w tym większym stopniu jest ona prowadzona za

pomocą syntetycznych, ogólnych wielkości i wskaźników. Analiza jest wtedy

szeroka, ale płytka.

- okres którego dotyczy analiza:

Analiza retrospektywna (ex post, celem badań jest ocena racjonalności

minionych działań gospodarczych, weryfikacja słuszności podjętych wcześniej

decyzji. Analiza przeszłości służy konstruowaniu lepszej przyszłości).

Analiza prospektywna podstawowym narzędziem tej analizy rachunek

ekonomiczny (skierowana jest do przeszłości, inaczej ex ante. Podstawowym

narzędziem jest tej analizy jest rachunek ekonomiczny, traktowany jako

sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru możliwych działań w tym

zakresie. Dlatego często jest utożsamiana z rachunkiem ekonomicznym.)

Podstawowym składnikiem każdego rachunku są:

- wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania problemu będącego przedmiotem

rachunku

- nakłady, jakie wiążą się z rozpatrywanym problemem, określane dla każdego

z możliwych wariantów działania

- efekty jakie można osiągnąć dla każdego z wariantów działania

- kryterium wyboru rozwiązania najlepszego

- metoda - algorytm wyboru rozwiązania najlepszego.

W klasycznym rachunku ekonomicznym (zwanym także kalkulacyjnym lub

analityczno-porównawczym)wyboru dokonuje się z ograniczonego zbioru

możliwych rozwiązań. Nie ma opracowanego algorytmu optymalizacyjnego,

brak jest możliwości lub nieopłacalne jest zbieranie informacji wejściowych dla

każdego z możliwych wariantów działania rozpatrywanego problemu.

W optymalizacyjnym rachunku ekonomicznym wyboru najlepszego

rozwiązania

dokonuje

się,

przy

wykorzystaniu

znanych

modeli

matematycznych, statystycznych i ekonometrycznych, z całego zbioru

wszystkich możliwych rozwiązań.

Do

najważniejszych

zastosowań

optymalizacyjnego

rachunku

ekonomicznego w praktyce przedsiębiorstw należą:

1.

Zagadnienia transportowe.

2.

Wielkość partii dostawy i optymalny poziom zapasu towarowego.

3.

Problemy podziału.

4.

Inne

przykładowe

zagadnienia

rozwiązywane

metodami

optymalizacyjnymi.

ŹRÓDŁA INFORMACJI DO ANALIZ

Ze względu na źródło pozyskania:

- wewnętrzne, generowane w ramach własnej organizacji, określające

potencjał, warunki i reguły funkcjonowania przedsiębiorstwa;

- zewnętrzne, pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa, informujące o

środowiskowych warunkach działania przedsiębiorstw, stwarzające przesłanki

do podejmowania działań o strategicznym charakterze.

Ze względu na sposób uzyskania:

- pierwotne, uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych

problemów decyzyjnych, nieprzetworzone,

- wtórne, wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.

Ze względu na charakter podejmowanych decyzji:

- operacyjne, na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i

powtarzających się problemów

- strategiczne, dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny

horyzoncie czasowym.

Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają

następujące grupy informacji:

1. Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek strat i zysków,

rachunek przepływów pieniężnych, miesięczne sprawozdanie o przychodach,

kosztach i wyniku finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).

2. Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz GUS.

3. Księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald

na kontach syntetycznych.

4. Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa

np. wykazy środków trwałych, tabele amortyzacyjne środków, zestawienia

zapasów.

5. Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki

inwentaryzacji.

Prace analityczne można podzielić na dwa etapy: 1 etap, po zebraniu

odpowiednich danych opracowywane są tabele, które w mniej lub bardziej

syntetycznym ujęciu, zależnie od potrzeb analitycznych, prezentują materiał

liczbowy w wyróżnionych obszarach analizy. 2 etap analiza zjawisk i

problemów ekonomicznych wynikających z tak skonstruowanych tabel oraz

formułowanie uwag wniosków.

OBSZARY ANALITYCZNE – SCHEMAT ANALIZY

Struktura analizy ekonomiczno-finansowej obejmuje:

1) charakterystyka przedsiębiorstwa- obejmuje informacje ogólne o

przedsiębiorstwie, takie jak np. adres, telefony, faksy itp.. Ta analiza jest

niezbędna gdy jest kierowana do odbiorców zewnętrznych.

2) czynniki wytwórcze- przedmiotem zainteresowania są podstawowe czynniki

wytwórcze: majątek trwały i zatrudnienie oraz potrzeby inwestycyjne. Czynniki

te określają potencjał przedsiębiorstwa, jakość jego działania, możliwość

przekształceń własnościowych.

3) sprzedaż produktów- podstawowe składniki tej części powinny dotyczyć:

wartości i struktury sprzedaży w ujęciu dynamicznym, wielkości i struktury

sprzedaży w ujęciu ilościowym, sprzedaży wg głównych grup odbiorców,

podstawowej

działalności

marketingowej,

najważniejszych

elementów

otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa.

Trzy bloki analizy to: analiza wielkości liczbowych sprzedaży, wewnętrznej

działalności marketingowej, zewnętrznych warunków otoczenia rynkowego.

4) koszty działalności- rozpoznawane są główne źródła ponoszonych w

przedsiębiorstwie nakładów. Koszty w układzie rodzajowym pozwalają na ich

grupowanie wg rodzaju czynników produkcji zużytych w danym okresie. W

układzie kalkulacyjnym koszty w podziale na bezpośrednie i pośrednie

grupowane są wg jednostek organizacyjnych i w podziale na rodzaje

działalności.

5) wynik finansowy- jest równocześnie syntetycznym miernikiem oceny

przedsiębiorstwa, efektywności jego działania, odzwierciedla poziom realizacji

celów przedsiębiorstwa. Analiza na tym obszarze jest wielopłaszczyznowa i

dotyczy: wyniku finansowego netto, czynników kształtujących wynik

finansowy, płynność, analizy wskaźnikowej.

6) prognoza wyniku- podstawą jest analiza relacji miedzy podstawowymi

wielkościami ekonomicznymi, głównie sprzedażą a kosztami, tendencji jakie w

tym

zakresie

są

obserwowane

oraz

przewidywane

uwarunkowania

funkcjonowania przedsiębiorstwa. Praktyczne prognozy zdeterminowane są

przez cały szereg okoliczności związanych z rodzajem prowadzonej

działalności, skalą dokonywanych zmian, otoczeniem rynkowym, horyzontem

czasowym przewidywań, itp. czynnikami.

METODY BADAWCZE W ANALIZIE

Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych

Analiza ekonomiczna wyróżnia dwa podejścia badawcze: indukcyjne,

dedukcyjne, zaliczane do metod ogólnych.

Podejście indukcyjne polega na tym, że w badaniach analitycznych

przechodzi się: od zjawisk szczegółowych do ogólnych, od czynników do

wyników, od przyczyn do skutków.

Podejście dedukcyjne przyjmuje odwrotny kierunek badań analitycznych, w

których przechodzi się: od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od wyników do

czynników, od skutków do przyczyn.

Metody analityczne dzielimy na grupy: analizy porównawczej i badania

przyczynowego. Porównywana jest liczba wyrażająca stan faktyczny zjawiska

oraz wielkość stanowiąca bazę odniesienia, za którą najczęściej przyjmuje się:

1. Poziomy wielkości we wcześniejszych okresach.

2. Porównywanie do wielkości zaplanowanych.

3. Porównanie przestrzenne, czyli z innymi przedsiębiorstwami, określone

także jako porównania międzyzakładowe.

4. Porównywanie z zewnętrznie ustalonymi normatywami.

Porównywanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempa zmiany badanej

wielkości w rozpatrywanym okresie:

1. Wskaźników dynamiki o stałej podstawie.

2. Wskaźników dynamiki łańcuchowej.

3. Tempa zmian.

PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Analiza międzyzakładowa polega na porównywaniu danej jednostki z

innymi, odpowiednio dobranymi jednostkami gospodarczymi. Jest to

porównywanie w przestrzeni. Dotyczy przedsiębiorstw wchodzących w skład

jednej branży. Porównywanymi jednostkami mogą być podmioty gospodarcze

(zakłady, przedsiębiorstwa), jak też jednostki w przekroju przestrzennym -

gminy, województwa, kraje. Przy charakterystyce jednostek wielkościami

absolutnymi musi być spełniona zasada podobieństwa badanych jednostek.

Najważniejsze problemy związane z analizą międzyzakładową to:

1. Sformułowanie listy cech opisujących jednostki.

2. Wybór cech istotnych, diagnostycznych, najlepiej charakteryzujących

jednostkę z punktu widzenia badanego problemu.

3. Skonstruowanie zmiennych agregatowych, syntetycznie opisujących

jednostki.

4. podział badanych jednostek na jednorodne grupy.

Wyboru cech najważniejszych można dokonać w sposób:

-

obiektywny,

poprzez

wykorzystanie

sformalizowanych

procedur

taksonomicznych

- subiektywny na podstawie znajomości badanego problemu i obiektu

- zestaw wskaźników (metoda quick testu) jest używany do szybkiej oceny

kondycji finansowej firmy.

Są to następujące wskaźniki: zysk brutto plus amortyzacja przez ogół

zobowiązań, suma bilansowa przez ogół zobowiązań, wynik brutto przez sumę

bilansową, wynik brutto przez obroty, zapasy przez obroty, obroty przez sumę

bilansową.

Jeżeli wzrost wskaźnika jest oceniany pozytywnie z punktu widzenia problemu

np. wzrost rentowności to wskaźnik określamy jako stymulantę.

Wskaźnik o odwrotnej interpretacji nazywany jest destymulantą.

Jeżeli nie wszystkie wskaźniki mają takie samo znaczenie rangę w

przeprowadzanej ocenie, można zastosować system ważenia wskaźników.

Takie wagi są stosowane w metodzie quick testu.

Prostym

sposobem

na

sprawdzanie

różnoimiennych

wskaźników

do

porównywalności jest przydzielanie punktów dla każdego wskaźnika w układzie

ocenianych zakładów. Punkty są rozdzielane na jednostki zależnie od

rzeczywistego

poziomu

wskaźnika.

Dla

każdej

jednostki

sumujemy

przydzielone punkty wg wszystkich wskaźników i uzyskujemy w ten sposób

zmienną syntetyczną opisującą miejsce ocenianej jednostki z punktu widzenia

badanego problemu.

Efektem analizy międzyzakładowej jest:

- hierarchiczna lista badanych jednostek ustalana z punktu widzenia wybranych

cech je opisujących,

- podział zbioru jednostek na jednorodne grupy.

METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO

Badanie przyczynowe jego celem jest rozliczenie bezwzględnych odchyleń

interesującego nas zjawiska (w czasie, w przestrzeni, od przyjętej normy, czy

też planu) poprzez czynniki, które je spowodowały.

Prostymi metodami badania przyczynowego są metody deterministyczne, w

których związek między badanymi zjawiskami a czynnikami go kształtującymi

można przedstawić w postaci związku funkcyjnego pozwalającego na ścisłe,

bez uwzględniania wpływu składnika losowego, określenie zakresu i kierunku

wpływu poszczególnych składników na zmiany zjawiska. W stochastycznych

metodach badania przyczynowego obok wpływu czynników głównych brany

jest także pod uwagę wpływ składnika losowego. Najbardziej znany w tym

zakresie jest rachunek korelacji i regresji.

Metoda podstawień łańcuchowych służy do liczbowego określania wpływu

poszczególnych czynników na wielkość badanego zjawiska. Jest to możliwe

tylko w tych przypadkach, gdy współzależności mają charakter związku

funkcyjnego wyrażonego w formie iloczynu, ilorazu, sumy, bądź innego

wyrażenia algebraicznego. Istota tej metody wyraża się w kolejnym

podstawianiu poszczególnych czynników w wielkościach rzeczywistych, w

miejsce wielkości przyjętej za podstawę odniesienia (bazę).

Metoda logarytmiczna uzyskuje się w niej te same wielkości wpływu

czynników na zjawisko, niezależnie od kolejności podstawienia czynników.

Praktyczne wykorzystanie rachunku korelacji i regresji

W analizie korelacji najczęściej wykorzystywany jest współczynnik korelacji

liniowej mierzący stopień ścisłości związku między dwiema zmiennymi,

mówiącymi o kierunku korelacji i jej rozmiarze (natężeniu).

Wykorzystanie korelacji wiąże się z następującymi problemami:

- określenie celu i zakresu badań

- zebranie informacji liczbowych opisujących badane zjawisko oraz potencjalne

czynniki je kształtujące.

- liczenie współczynników korelacyjnych

- interpretacja współczynników (współczynnik może przyjmować wartości z

przedziału (-1, +1)

Współczynniki korelacji jakościowej badają związki miedzy cechą ilościową

i jakościową. Współzależności można rozpatrywać w ramach cech, które

przyjmują tylko dwa stany- występują oznaczamy cyfrą 1, nie występują 0.

Analiza regresji- buduje się w niej równanie regresji, które jest ilościowym

wyrazem zależności między badanym zjawiskiem a czynnikami (zmiennymi)

określającymi to zjawisko.

Najważniejszymi miarami wpływu na analizowane zjawisko są współczynniki

regresji oraz współczynniki determinacji (WD).

Współczynniki regresji wyrażają, o ile przeciętnie zmieni się zmienna

badana y, jeżeli zmienna x wzrośnie o jednostkę, przy założeniu, że pozostałe

zmienne x są niezmienne.

WD służy jako miara dokładności dopasowania równania regresji do materiału

zebranego w trakcie obserwacji.

ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

BILANS FIRMY

Bilans

przedsiębiorstwa

stanowi

zestawienie

posiadanego

przez

przedsiębiorstwo majątku oraz źródeł kapitału, które zostały wykorzystane dla

pozyskania tegoż majątku.

Występują dwa rodzaje majątku :

1. Majątek trwały – obejmuje te składniki, których okres użytkowania jest

dłuższy niż je den rok.

a)

wartości niematerialne i prawne,

b)

rzeczowe składniki majątku- obejmują wartości netto nabytych lub

wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych,

c)

finansowy majątek trwały – obejmuje : długoterminowe papiery o

charakterze dłużnym z terminem wykupu po 1 roku, udzielone pożyczki

długotermin., udziały i akcje innych podmiot.

d)

należności długoterminowe – są to nieprzedawnione należności, których

termin płatności ostatniej raty jest dłuższy niż rok od dnia sporządzenia

bilansu.

2. Majątek obrotowy – aktywa zaliczane do majątku obrotowego

charakteryzują się okresem użycia do 1 roku, większą płynnością oraz szybszą

rotacją niż składniki majątku trwałego.

a)

zapasy,

b)

należności

–

wykazuje

się

kwoty

należne

danemu

podmiotowi

gospodarczemu z różnych tytułów o terminie wymagalności krótszym niż 1

rok.

c)

krótkoterminowe papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,

d)

środki pieniężne przedsiębiorstwa

Odrębną pozycją ujmowaną w bilansie przedsiębiorstwa są rozliczenia

międzyokresowe o charakterze czynnym.

Charakterystyka pasywów przedsiębiorstwa

Pasywa firmy odzwierciedlają źródła kapitału wykorzystane dla sfinansowania

posiadanego przez nią majątku. Podział kapitałów :

1.

Kapitał własny – stanowią odzwierciedlenie zaangażowania właścicieli w

przedsiębiorstwo.

a)

kapitał podstawowy – kapitał akcyjny, zakładowy, fundusz założycielski i

udziałowy,

b)

kapitał zapasowy – nadwyżka ze sprzedaży akcji tzw. agio, dopłaty

wspólników,

c)

kapitał rezerwowy – powstały z aktualizacji wyceny majątku trwałego firmy,

d)

nie podzielony zysk z okresów poprzednich,

e)

wynik finansowy netto z danego okresu,

f)

rezerwy – są zaliczane do kapitałów własnych przedsiębiorstwa,

2.

Kapitał obcy

a)

zobowiązania długoterminowe – okres wymagalności powyżej 1 roku,

b)

zobowiązania krótkoterminowe - okres wymagalności krótszy niż 1 rok.

Grupy bilansu przedsiębiorstwa :

AKTYWA

PASYWA

A.

– majątek trwały,

B.

– majątek obrotowy,

C.

– rozliczenia międzyokresowe czynne,

A.

– zysk lub strata z lat ubiegłych,

B.

– rezerwy na podatek dochodowy,

C.

– zobowiązania długoterminowe,

D.

–

zobowiązania

bieżące

i

fundusze

specjalne,

E.

– rozliczenia międzyokresowe,

WSTĘPNA ANALIZA BILANSU

W ocenie rozwoju przedsiębiorstwa i jego zasobów istotną rolę odgrywa

analiza posiadanego majątku, zmian jego wielkości, struktury oraz

wykorzystania.

Największą wartością poznawczą w zakresie zmian wielkości majątku

przypisuje się wskaźnikowi dynamiki wzrostu.

- analiza zmian wielkości majątku przedsiębiorstwa,

- analiza struktury majątku przedsiębiorstwa.

Mc1

∆Mc – dynamika zmian majątku całkowitego,

∆Mc =

x 100%

Mc1 – wartość majątku całkowitego w okresie

badanym,

Mc0

Mc0 - wartość majątku całkowitego w okresie

bazowym,

W ocenie rozwoju każdego przedsiębiorstwa istotną rolę odgrywa również

analiza kapitałów zaangażowanych w finansowaniu majątku.

Kc1

∆Kc

–

dynamika

zmian

kapitału

całkowitego,

∆Kc =

x 100%

Kc1 – wartość kapitału całkowitego w okresie

badanym,

Kc0

Kc0 - wartość kapitału całkowitego w

okresie bazowym,

Dla wstępnej analizy bilansu każdego przedsiębiorstwa obszary

potrzebne do oceny to :

-

analiza kapitałów przedsiębiorstwa,

-

analiza struktury kapitałów przedsiębiorstwa.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Ustawa o rachunkowości dopuszcza sporządzanie rachunku wyników firmy w

układzie:

a)

porównawczym – koszty ujmuje się według rodzaju zużytych czynników

produkcji,

b)

kalkulacyjnym – wg sposobów ich odnoszenia na jednostkę wytworzonego

produktu.

W każdym z tych układów występują dwie wersje zapisu RZS : dwustronna lub

pionowa.

Wynik finansowy jest syntetyczną miarą efektów finansowych

osiągniętych przez przedsiębiorstwo w ramach prowadzonej przez niego

działalności gospodarczej. Poziomy :

1.

Poziom operacyjny – pozwala ustalić wynik operacyjny i obejmuje

następujące elementy:

a)

wynik na sprzedaży produktów minus koszty wytworzenia sprzedanych

produktów – koszty ogólne zarządu – koszty sprzedaży,

b)

na sprzedaży towarów i materiałów minus koszty handlowe – wart.

towar. wg cen nabycia,

c)

wynik na pozostałych przychodach operacyjnych minus pozostałe

koszty operacyjne.

2.

Poziom finansowy – stanowi różnicę między należnymi przychodami z

operacji finansowych a kosztami tych operacji. Poziom dzielimy na :

a)

przychody finansowe : dywidendy z tytułu udziału w innych podmiotach,

odsetki od lokat bankowych, odsetki od pożyczek bankowych, wpływy ze

sprzedaży papierów wartościowych,

b)

koszty finansowe : odsetki i prowizje od zaciągniętych pożyczek i

kredytów,

straty

na

sprzedaży

papierów

wartościowych,

odpisy

aktualizujące wartość finansową majątku trwałego.

3.

Poziom nadzwyczajny

4.

Wynik finansowy netto – oblicza się poprzez skorygowanie wyniku

finansowego brutto o obowiązkowe zmniejszenie zysku lub zwiększenie

straty. Obejmuje ono :

-

podatek dochodowy i ewentualnie inne obciążenia obligatoryjne wyniku.

WSTĘPNA ANALIZA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

Dokonanie wstępnej analizy wymaga określenia dynamiki zmian jego

poszczególnych wielkości oraz oceny struktury procentowej.

Przychody całkowite ustala się w oparciu o sumę następujących pozycji :

przychody netto ze sprzedaży, PPO oraz przychody finansowe. Koszty

całkowite obejmują : koszty sprzedanych produktów, koszty ogólnego

zarządu PKO, i koszty finansowe.

ANALIZA PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

ISTOTA I OBSZAR ANALIZY

Rachunek przepływów pieniężnych odzwierciedla przepływy gotówkowe w

3 obszarach:

1.

Przepływy z działalności operacyjnej – związane z produkcją, handlem

oraz św. usług

a)

wpływy gotówki, wypłaty gotówki,

b)

saldo przepływów gotówki z działalności.

2.

Przepływy z działalności inwestycyjnej – odzwierciedlają operacje

wynikające z gospodarowania przez przedsiębiorstwo majątkiem trwałym.

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przychody ze sprzedaży

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zysk netto

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przeciętny poziom majątku ogółem

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przeciętny poziom majątku obrotowego

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zobowiązania ogółem

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zobowiązania długoterminowe

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Spłata zobowiązań +wypłata dywidend +zakupy majątku trwałego

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Ś

rodki trwałe +inwestycje +pozostałe aktywa trwałe+ kapitał obrotowy

3.

Przepływy z działalności gospodarczej – działania polegające na

pozyskiwaniu kapitału z otoczenia finansowego w postaci emisji akcji,

obligacji, zaciąganiu kredytów i pożyczek bank.

Suma sald przepływów gotówkowych z trzech obszarów działalności

wyznacza globalne saldo gotówkowe określane jako środki pieniężne netto,

przepływy pieniężne netto, dochód czysty.

ANALIZA rachunku przepływów środków pieniężnych polega na

ustaleniu, jakie zdarzenia gospodarcze, które zachodzą w przedsiębiorstwie

mają najważniejszy wpływ na generowanie jego zasobów gotówkowych.

Przepływy środków pieniężnych pozwalają dokonać wstępnej oceny

sytuacji finansowej. Dają także odpowiedź na pytanie z jaką firmą mamy do

czynienia, jakie mogą wystąpić zagrożenia dla jej funkcjonowania, a jakie stoją

przed nią szanse rozwojowe .

MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW

PIENIĘŻNYCH

Do oceny pozycji finansowej wykorzystuje się mierniki uwzględniające

informacje pochodzące z rachunku przepływów pieniężnych. Należą do nich :

1.

Wskaźniki wydajności gotówkowej :

a)

obrotu, będących relacją :

b)

zysku, będących relacją :

c)

majątku, będących relacją :

d)

majątku obrotowego, będących relacją :

2.

Wskaźniki wystarczalności gotówki :

a)

operacyjnej na spłatę długów ogółem:

b)

operacyjnej na spłatę długów długoterm.:

c)

operacyjne ogólnej:

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zakupy majątku trwałego

d)

reinwestycji gotówki operacyjnej:

e)

operacyjnej na zakupy majątku trwałego:

WSTĘPNA I SZYBKA METODA OCENY FIRMY

Istota analizy wskaźnikowej

W praktyce gospodarczej analiza wskaźnikowa jest częścią analizy finansowej,

która stanowi jej uogólnienie i spojrzenie na całościowe funkcjonowanie

przedsiębiorstwa przez pryzmat kształtowania się określonych relacji

finansowych.

Przedmiotem analizy finansowej przedsiębiorstwa są:

sytuacja majątkowa,

sytuacja kapitałowa,

płynność finansowa, obejmująca ocenę zdolności płatniczych firmy, stopień

elastyczności majątku, politykę płatniczą wobec kontrahentów,

rentowność, czyli ocena kształtowania się kosztów i dochodów.

Istotną kwestią w analizie wskaźnikowej przedsiębiorstwa jest problem wyboru

podstawy porównań osiąganych przez nie wyników. W Polsce najczęściej

stosowane są porównania oparte na konfrontacji wielkości zrealizowanych z

zaplanowanymi oraz porównania wielkości osiągniętych na przestrzeni kilku lat

funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wykorzystanie bowiem, równocześnie kilku

baz odniesienia do działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, daje dopiero

obraz sytuacji oraz tendencji rozwojowych tej firmy. Jak wcześniej

stwierdzono, analiza wskaźnikowa koncentruje się na całościowym badaniu

funkcjonowania przedsiębiorstwa, ocenie jego efektywności i możliwości

rozwojowych.

Wskaźniki aktywności gospodarczej

Wskaźniki aktywności gospodarczej stanowią odzwierciedlenie relacji między

osiągniętymi przychodami a stanem posiadanego majątku zarówno

całkowitego, jak i trwałego. Służą one ocenie intensywności wykorzystania

majątku, pośrednio zaś ocenie tendencji rozwojowych przedsiębiorstwa.

Wskaźnik szybkości obrotu, mówiący o tym ile razy w badanym okresie

nastąpił obrót danym składnikiem, czy też ile dni przeciętnie trwał jeden cykl

obrotu. Daje więc informacje o tym, po jakim czasie zainwestowane środki

wrócą do przedsiębiorstwa i będą ponownie wykorzystane.

Wskaźnik rotacji zapasów, mierzony liczbą obrotów, informuje o poprawie

efektywności gospodarowania zapasami, szybszym odzyskiwaniem środków

pieniężnych zamrożonych w zapasach. Natomiast spadek wielkości tego

wskaźnika, oznacza wydłużenie cyklu sprzedaży zapasów.

Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa

Analiza zadłużenia przedsiębiorstwa wynika z oceny wielkości, dynamiki zmian

i struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. Głównym problemem w tym zakresie

jest oszacowanie poziomu zainwestowanych w przedsiębiorstwo kapitałów

obcych. Wysoki udział kapitałów własnych w strukturze pasywów świadczy o

silnych podstawach finansowych przedsiębiorstwa, o niskim ryzyku finansowym

i jego stabilności gospodarczej. Nie jest to jednak jednoznaczne z wysokim

poziomem rentowności. Możliwość zadłużenia się przedsiębiorstwa nie zależy

tylko od poziomu i udziału kapitałów własnych w całości zaangażowanych

kapitałów. Równie istotna jest zdolność przedsiębiorstwa do zwrotu

zaciągniętych długów, w określonych terminach oraz dostępnych środków.

Szczególnie przydatne w ocenie tych możliwości są wskaźniki: zdolności

kredytowej i wiarygodności kredytowej.

Zdolność kredytowa oznacza możliwość spłaty całkowitych, efektywnych

zobowiązań z wygospodarowanej w danym okresie nadwyżki finansowej.

Wskaźniki wiarygodności kredytowej określają możliwości firmy w zakresie

spłaty bieżących kosztów finansowych związanych z zaangażowaniem

kapitałów obcych. Określają zatem, czy zysk operacyjny, albo nadwyżka

finansowa są wystarczające na pokrycie odsetek oraz rat kapitałowych w

wymaganych terminach.

Wskaźniki płynności finansowej przedsiębiorstwa

Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza zdolność firmy do regulowania

zobowiązań w wymaganych terminach. W praktyce najczęściej stosuje się

następujące wskaźniki:

Wskaźnik bieżącej płynności odzwierciedla podstawowe relacje, jakie

powinny zachodzić miedzy majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa a

wielkością zobowiązań bieżących. Uznaje się iż bezpieczny poziom tego

wskaźnika powinien oscylować wokół 1,5 – 2 razy. Oznacza to iż, majątek

obrotowy zaangażowany w przedsiębiorstwie powinien być dwukrotnie większy

niż suma zobowiązań bieżących.

Wskaźnik podwyższonej płynności, wg fachowców, powinien oscylować w

granicy 1. Oznacza to w praktyce, iż najbardziej płynne elementy majątku

obrotowego – czyli suma należności i roszczeń, krótkoterminowych papierów

wartościowych oraz środków pieniężnych powinny być równe całości

zobowiązań bieżących.

Wskaźnik gotówkowej płynności, powinien w zasadzie oscylować w

granicach 0,2. Zasoby gotówkowe firmy powinny być ograniczone do

minimalnych poziomów, bowiem jedynie kapitał zaangażowany w procesach

gospodarczych przedsiębiorstwa, czyli zapasach surowców, materiałów,

produktów, wyrobów gotowych oraz należnościach, generuje dochody i zyski.

Zbyt wysoki poziom środków pieniężnych utrzymywany w przedsiębiorstwie

może świadczyć o nieproduktywnym ich gromadzeniu lub o braku pomysłu na

ich wykorzystanie.

Wskaźnik rentowności przedsiębiorstwa

Pojęcie rentowności oznacza osiąganie nadwyżki dochodów nad kosztami,

związanymi z podejmowaniem określonej działalności. Miarą osiąganej przez

firmę rentowności jest relacja osiąganych zysków do zaangażowanych

kapitałów lub do efektów zastosowanych czynników produkcji. Zatem

rentowność przedsiębiorstwa można ustalić w oparciu o dwie grupy

wskaźników. Pierwszą grupę wskaźników rentowności stanowią mierniki

rentowności obrotu. Powszechnie stosowane są następujące mierniki:

marża z zysku operacyjnego, marża z zysku brutto,

marża z zysku netto, rentowność brutto.

Drugą grupę wskaźników, która umożliwia ocenę pozycji dochodowej

przedsiębiorstwa tworzą mierniki rentowności kapitału. Powszechnie

stosowane to:

rentowność inwestycji – stopa zysku,

rentowność aktywów – stopa zwrotu z aktywów,

rentowność kapitałów własnych – stopa zwrotu kapitałów własnych.

Rentowność kapitału własnego wyraża efekty funkcjonowania

przedsiębiorstwa w stosunku do kapitałów zaangażowanych przez właścicieli.

Rosnący poziom tego wskaźnika świadczy z reguły o podnoszeniu efektywności

zaangażowanego kapitału. Może to prowadzić do uzyskiwania większych

dywidend oraz rozszerzania możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa.

Analizę rentowności spółek akcyjnych powinna jeszcze dodatkowo

uzupełniać ocena oparta na wskaźnikach rynku kapitałowego. Najczęściej

zalicza się do tej grupy następujące wskaźniki:

zysk wygospodarowany w spółce przypadający na jedną akcję,

cena rynkowa jednej akcji do zysku netto przypadającego na jedną akcję,

stopa dywidendy mierzona relacją

wskaźnik stopy wypłaty dywidendy mierzony relacją

cena rynkowa jednej akcji do wartości księgowej (C/W).

Wskaźniki rynku kapitałowego służą ocenie osiąganych korzyści przez

aktualnych posiadaczy akcji.

ANALIZA ZASOBÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Struktura rodzajowa majątku trwałego przedsiębiorstwa

Z bilansowego punktu widzenia wyróżnia się dwie podstawowe grupy

składników majątkowych: majątek trwały oraz obrotowy.

Majątek trwały jest zaangażowany w przedsiębiorstwie na okres dłuższy niż

jeden rok. M.T. jest mało elastyczny, nie można go na bieżąco dostosowywać

do poziomu wykorzystywanych mocy produkcyjnych. Jego rozwój dokonuje się

w długim czasie, na podstawie długofalowych, strategicznych decyzji. Jest on

obciążony dużym ryzykiem.

MT przedsiębiorstwa obejmuje trzy podstawowe grupy: rzeczowy majątek

trwały, wartości niematerialne i prawne, finansowy majątek trwały. Zalicza się

do niego również należności długoterminowe.

Z punktu widzenia zastosowania MT dzieli się go na: produkcyjny i

finansowy.

Z punktu widzenia prawa własności: własny i obcy

Z punktu widzenia elastyczności: na mniej (budynki, budowle) lub bardziej

elastyczny (narzędzia, środki finansowe).

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się nabyte przez

przedsiębiorstwo

prawa

majątkowe

nadające

się

do

gospodarczego

wykorzystania, których okres użytkowania przekracza rok.

Majątek rzeczowy w bilansie dzieli się na: (grunty własne, budynki i budowle,

urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, pozostałe środki trwałe)

inwestycje rozpoczęte oraz zaliczki na poczet inwestycji.

Klasyfikacja rodzajowa środków trwałych: budynki, budowle, maszyny

energetyczne, maszyny i urządzenia ogólnego zastosowania, maszyny i

urządzenia specjalistyczne, urządzenia techniczne, środki transportowe,

narzędzia i przyrządy.

Procesy odtworzeniowo -inwestycyjne- regulowanie zasobów środków trwałych

Zwiększenie stanu środków trwałych poprzez tworzenie lub nabywanie nowych

środków stanowi działalność inwestycyjną. Inwestycje dotyczą nowych

obiektów i urządzeń. Gdy nakłady dotyczą obiektów już istniejących mamy do

czynienia z rozbudową istniejącej bazy materialnej. Modernizacja obejmuje

wszystkie prace, których celem jest podwyższenie parametrów technicznych

istniejących obiektów i urządzeń.

Podstawowe wskaźniki do badania tych procesów to:

1. Wskaźnik zużycia majątku trwałego

2. Intensywność odpisów amortyzacyjnych

3. Stopa likwidacji środków trwałych

4. Stopa odnowy- inwestycji majątku trwałego

5. Wskaźnik dekapitalizacji brutto

6. Wskaźnik dekapitalizacji netto

OCENA GOSPODAROWANIA MAJĄTKIEM TRWAŁYM

Podstawowe znaczenie dla analizy majątku trwałego ma jego efektywność,

którą można ustalić na podstawie zestawu wskaźników określających relacje

między efektami osiąganymi w przedsiębiorstwie a posiadanymi zasobami

majątkowymi.

Wskaźniki wykorzystywane w tym zakresie to:

1. Wskaźnik produktywności majątku - PMT

PMT = S/MT gdzie S- wartość produkcji, lub przychodów ze sprzedaży

MT - przeciętna wartość majątku trwałego

Wskaźnik ten informuje o kwocie przychodów generowanych przez jedną

złotówkę posiadanego majątku. W ocenie intensywności wykorzystania

majątku istotny jest zarówno poziom wskaźnika, jak i tempo jego zmian.

Odwrotność tego wskaźnika określana jest jako majątkochłonność produkcji,

sprzedaży, co oznacza wartość majątku zaangażowaną dla uzyskania jednostki

wartości produkcji, sprzedaży.

2. Wskaźnik zyskowności majątku - ZMT

Z MT = Z/MT gdzie: Z- wielkość wyniku finansowego

Dodatni wynik finansowy- zysk, wzrost wskaźnika oznacza, że każda złotówka

majątku trwałego przedsiębiorstwa oznacza coraz większą kwot zysku.

3. Wskaźnik rotacji majątku trwałego - RMT

RMT = MT x 365/ S gdzie: S- przychody ze sprzedaży

Wskaźnik określa jak przeciętnie długo trwa cykl obrotu majątkiem w okresie

rocznym. Jaka długość cyklu jest do osiągnięcia danego poziomu produkcji, czy

sprzedaży, Im krótszy cykl, tym wyższa produktywność majątku trwałego.

1. Wskaźnik technicznego uzbrojenia pracy - Tup :

Tup= MT/L gdzie: L- poziom zatrudniania

Jest to wskaźnik obrazujący substytucję pracy żywej pracą uprzedmiotowioną.

Mierzy nasycenie przedsiębiorstwa majątkiem trwałym.

Wpływ majątku trwałego na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa można

badać w postaci układów zależności wyrażających wpływ różnych czynników,

ujętych w postaci wskaźników, na wskaźnik zyskowności majątku.

ZMT = Zn/ MT= Zn/S x S/MT gdzie: Zn- zysk netto, S - przychody ze

sprzedaży

Zyskowność majątku jest tu iloczynem wskaźnika rentowności sprzedaży i

wskaźnika produktywności.

ZMT = Zn/L x L/S x S/MT

Zyskowność majątku jest tu iloczynem trzech wskaźników: rentowności

pracownika, odwrotności wydajności pracy, czyli pracochłonności (ilość pracy

potrzebnej do wytworzenia jednostki wartości produkcji lub uzyskania

jednostki przychodu) oraz produktywności majątku.

ANALIZA ZASOBÓW OBROTOWYCH FIRMY

PRZEDMIOT ANALIZY

Podstawowe cele zarządzania majątkiem obrotowym :

a)

zapewnienie stałej płynności finansowej, optymalizowanie wielkości i

struktury majątku obr,

b)

kształtowanie źródeł finansowania majątku obrotowego opartych na

kryterium korzyści.

Wszystkie procesy krążenia składników tworzą cykl obrotowy. Stanowi on

odzwierciedlenie czasu, jaki upływa od wydatkowania środków pieniężnych na

zakup czynników produkcji do momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży

towarów lub usług.

Cykl obrotowy brutto = rotacja zapasów mierzona liczbą dni + okres inkasa

należności

CB = RD + ON

Cykl obrotowy netto = cykl obrotowy brutto – okres spłaty zobowiązań

CN = CB + OZB

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Głównym celem jest kształtowanie takiego poziomu, który zapewni ciągłość

procesów produkcji i sprzedaży przy minimalnych kosztach ich utrzymywania.

ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI

Ma na celu:

-

przyśpieszenie dyspozycyjności wpływów gotówkowych, poprzez skrócenie

czasu ich obiegu,

-

lokowanie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych w sposób

zapewniający odpowiednie korzyści,

-

pozyskiwanie najtańszych źródeł finansowania niedoborów gotówki w

przedsiębiorstwie,

STRATEGIE FINANSOWANIA MAJĄTKU FIRMY

Na sfinansowanie majątku obrotowego uwzględnia się najczęściej następujące

aspekty:

a)

związki zachodzące między stałymi i zmiennymi składnikami majątku,

b)

stopień realności przychodów ze sprzedaży oraz ich regularność,

c)

koszty wykorzystywania kapitałów.

Strategia agresywna polega na finansowaniu majątku obrotowego w całości

zobowiązaniami krótkoterminowymi i to jej zmienną częścią.

Strategia umiarkowana oparta jest na podziale majątku obrotowego na

część stałą i zmienną. Stała wielkość środków obrotowych jest w tej strategii

finansowana kapitałem stałym, czyli sumą kapitału własnego i zobowiązań

długoterminowych.

Strategia konserwatywna polega na finansowaniu majątku obrotowego,

praktycznie w całości kapitałem stałym. Przywiązuje szczególną wagę do

utrzymywania wysokiego poziomu płynności finansowej oraz minimalizowania

ryzyka niewypłacalności.

ISTOTA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO

Wielkość kapitału pracującego może być ustalona w dwojaki sposób. Pierwszy

to spojrzenie kapitałowe a drugi to spojrzenie majątkowe

I. Kapitał pracujący = kapitał stały – majątek trwały KP = KS - MT

II. Kapitał pracujący = majątek obrotowy – krótkoterminowe źródła

kapitałów KP = MO – ZB

W praktyce mogą wystąpić trzy przypadki kształtowania się wielkości kapitału

pracującego:

1.

Kapitał stały – majątek trwały > 0

2.

Kapitał stały – majątek trwały = 0 – oznacza zrównanie wielkości KP z

MT

3.

Kapitał stały – majątek trwały < 0 - KP jest w części finansowany o

źródła krótkoterminowe.

Kapitał pracujący ulega zwiększeniu, gdy:

-

maleje wartość majątku trwałego,

-

rośnie wartość kapitałów stałych,

Kapitał pracujący maleje, gdy:

-

zwiększa się wartość posiadanego majątku poprzez dokonywanie zakupów

inwestycyjnych w sferze rzeczowej, finansowej, czy też wartości

niematerialnych i prawnych,

-

ulega zmniejszeniu wartość kapitału stałego

OCENA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

Do oceny wielkości KP można wykorzystać mechanizm szacowania

zapotrzebowania na kapitał pracujący. Wymaga on określenia długości

trwania cyklu obrotowego netto przedsiębiorstwa ora przeciętnych dziennych

obrotów uzyskiwanych przez firmę.

Inną metodą ustalania zapotrzebowania na kapitał pracujący jest analiza

stanu środków pieniężnych netto.

ANALIZA ZASOBÓW KAPITAŁOWYCH FIRMY

Główne źródła kapitałów tworzących zasoby firmy

Zasoby finansowe przedsiębiorstwa warunkują wielkość zaangażowanych

czynników wytwórczych, ich wykorzystanie oraz poziom osiągniętego obrotu. Z

kolei poziom przychodów warunkuje dopływ środków finansowych do

przedsiębiorstwa.

Finansowanie to wszystkie przedsięwzięcia w przedsiębiorstwie, które

zapewniają przedsiębiorstwu kapitał i które służą kształtowaniu optymalnej

struktury kapitałowej. To jednocześnie proces, w którym można wyróżnić

następujące funkcje: określenie potrzeb kapitałowych i finansowych

przedsiębiorstwa, kierowanie dopływem środków finansowych, kształtowanie

wyniku finansowego, kierowanie wykorzystaniem środków finansowych.

Ze względu na źródło pochodzenia: kapitał wewnętrzny i zewnętrzny.

Kapitał własny jest odzwierciedleniem sfinansowania podjęcia działalności

przez firmę (jej powstania) i podwyższenia związanego z rozwojem firmy. Jego

cechą jest długoterminowość i statystyczność.

Kapitały obce mają zawsze charakter zewnętrzny w stosunku do

przedsiębiorstwa. Ich cechą charakterystyczną jest czasowość wykorzystania

środków obcych, konieczność zwrotu w określonym terminie, jak i odpłatność

za możliwość wykorzystania tych kapitałów. W przypadku upadłości lub

likwidacji przedsiębiorstwa ich roszczenia są regulowane w pierwszej kolejności

przed roszczeniami właścicieli.

Cechy kapitału obcego:

1.Konieczność spłaty kapitału

2.Obligatoryjność spłaty odsetek

3.Odsetki stanowią koszty uzyskania przychodu- są odejmowane od podstawy

opodatkowania

4.Większy udział zwiększa ryzyko finansowe

5.Możliwość wprowadzenia ograniczeń (celowość przeznaczenia)

6.Brak wpływu dawcy na decyzje firmy

7.Gwarancja zwrotu

Cechy kapitału własnego:

8.Brak konieczności spłaty

9.Wypłata dywidend nieobowiązkowa

10.Dywidenda wypłacana jest z zysku

11.Większy udział świadczy o sile i niezależności finansowej

12.Swoboda wykorzystania

13.Wpływ na podejmowane decyzje

14.Brak gwarancji zwrotu

Mechanizm działania dźwigni finansowej jako kryterium wyboru kapitałów

Główne kryteria wyboru źródeł kapitału to:

-mechanizm dźwigni finansowej- efekty i skala jego oddziaływania jako źródło

korzyści właścicieli

-koszty zastosowanych kapitałów

-zasady finansowania określające długoterminową płynność

Mechanizm dźwigni finansowej jest oparty na korzystaniu z kapitałów

obcych, pod warunkiem niższego ich kosztu (oprocentowania) od generowanej

stopy zysku ROI w danej firmie.

Dźwignia operacyjna mierzy efekty wykorzystania i kształtowania struktury

majątkowej przedsiębiorstwa.

Dźwignię połączoną tworzy suma efektów dźwigni finansowej i operacyjnej.

Pozytywne rezultaty we wzroście rentowności firmy można osiągnąć,

kształtując umiejętnie zarówno strukturę majątkową, jak i finansową. Obie

dźwignie

nie

mają

wobec

siebie

charakteru

substytucyjnego,

ale

komplementarny. Pozytywne lub negatywne efekty działania jednej z nich, są

wzmacniane przez drugą- dźwignia połączona wykorzystuje te tendencje.

Dynamiczny efekt działania dźwigni operacyjnej można zapisać w postaci:

EDO= ∆Z0 /∆P

gdzie: EDO - efekt wpływu dźwigni operacyjnej; ∆Z0 - procentowa zmiana

zysku operacyjnego; ∆P - procentowa zmiana przychodów

Dźwignia operacyjna wpływa na zmiany zysku operacyjnego wywołane

zmianami generowanych przychodów. Wpływ ten będzie pozytywny, jeśli

maleje względny udział kosztów stałych w przedsiębiorstwie, przy wzroście

osiąganych przychodów. Natomiast spadek przychodów powoduje względną

zwyżkę udziału kosztów stałych i to wpływa ujemnie na wielkość

wykazywanego zysku operacyjnego.

Dynamiczny efekt działania dźwigni finansowej można ustalić w oparciu o

EDF = ∆ROE/∆Z0

gdzie: EDF- efekt wpływu dźwigni finansowej; ∆ROE- procentowa zmiana

rentowności kapitału własnego; ∆Z0- procentowa zmiana zysku operacyjnego.

Efekt działania dźwigni finansowej odzwierciedla wpływ zamian zysku

operacyjnego na osiąganą stopę zwrotu kapitału własnego przy określonej

strukturze kapitałowej firmy i związanych z nią kosztach finansowych. jeśli

koszty zaangażowania kapitałów obcych są niższe niż osiągana stopa zysku w

firmie, to wpływ dźwigni finansowej będzie pozytywny. Jeśli wystąpi odwrotna

relacja, to efekt wpływu dźwigni będzie ujemny.

Sumę efektów dźwigni finansowej i operacyjnej w ujęciu dynamicznym można

zapisać:

EDP= EDO x EDF

Efekt działania mechanizmu dźwigni połączonej określa, jak zmieni się stopa

zwrotu kapitału własnego wywołana zmianą osiąganych przychodów przez

przedsiębiorstwo.

Wnioski wynikające z mechanizmu działania dźwigni finansowej to:

- dźwignia finansowa może oddziaływać na zyskowność kapitałów własnych

zarówno w sposób pozytywny jak i negatywny

- efektów pozytywnych można spodziewać się wtedy, gdy stopa zysku ROI

przewyższa stopę oprocentowania kapitałów obcych

- im bardziej stopa zysku jest wyższa od oprocentowania kapitału obcego, tym

efekty działania dźwigni finansowej są wyższe

- jeśli stopa zysku jest mniejsza od oprocentowania kapitału obcego, to

mechanizm działania dźwigni ma charakter negatywny tzw. maczuga

finansowa

- im stopa zysku jest niższa od kosztów zaangażowania kapitałów obcych, tym

każde zwiększenie zadłużenia pociąga za sobą coraz wyższy spadek stopy

zwrotu kapitałów własnych.

Syntetyczne miary oddziaływania dźwigni finansowej- wykorzystuje się

je do oceny zasobów kapitałowych firmy, ich struktury należą do nich:

1. Iloraz rentowności kapitału własnego w stosunku do skorygowanej stopy

zwrotu kapitału całkowitego o odsetki należne dawcom kapitałów obcych.

EDF =ROE/SROA x 100%

gdzie: EDF- wpływ dźwigni finansowej, ROE- stopa zwrotu kapitału własnego,

SROA- stopa zwrotu kapitału całkowitego mierzona relacją: zysk netto +

odsetki/ kapitał całkowity.

2. Różnica między stopą zwrotu kapitału własnego a skorygowaną stopą zwrotu

kapitału całkowitego:

EDF = ROE- SROA/SROA x 100%

3. Mnożnik dźwigni finansowej liczony w oparciu o formułę:

zysk netto/ zysk netto+ odsetki x kapitał całkowity/ kapitał własny x 100%

Wykorzystanie obcych kapitałów wpływa na wzrost rentowności kapitału

własnego, rosną potencjalne korzyści właścicieli. Im wyższe wartości osiągają

dane wskaźniki, tym większy jest dodatni wpływ zastosowania kapitałów

obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

Wskaźniki mierzące efekt oddziaływania dźwigni finansowej o wielkościach

ujemnych świadczą jednoznacznie o zbyt wysokim poziomie zadłużenia firmy

lub o zbyt wysokich kosztach jego obsługi.

Koszt kapitałów w wyborze źródeł finansowania firmy

Koszt kapitałów - każdy element struktury kapitałowej przedsiębiorstwa

charakteryzuje się innym kosztem. Z jednej strony bowiem struktura

finansowa zależy od kosztu zapłaty za kapitał pochodzący z różnych źródeł, z

drugiej zaś sama go w pewien sposób określa i istotnie wpływa na zyskowność

firmy.

Koszt kapitału własnego w spółkach kapitałowych jest równy wymaganej stopie

zwrotu (stopa dyskontowa), stosowanej przez właścicieli przy szacowaniu

dywidend i ocenie bieżącej wartości przedsiębiorstwa. Można się tu posłużyć

tzw. modelem Gordona, w którym zakłada się stały wzrost wypłat dywidendy.

Koszt nowej emisji akcji, inną możliwością zwiększenia wielkości

zaangażowanych kapitałów własnych są dopłaty właścicieli np. w spółkach

akcyjnych, będą to kolejne emisje akcji. Koszt kapitału nowej emisji jest nieco

wyższy od kosztu poprzedniego kapitału, gdyż obejmuje również wydatki

związane z rozprowadzeniem nowych akcji.

Inną możliwością wzrostu wielkości zaangażowania kapitału w

określonym przedsięwzięciu jest korzystanie z kapitałów obcych w postaci

różnego rodzaju kredytów, pożyczek. Koszt tego rodzaju kapitału wyznacza

stopa oprocentowania kredytów wraz z kosztami prowizji lub ryczałtu dla

kredytodawców. Oprocentowanie kredytów i pożyczek spłacane jest z

dochodów przed opodatkowaniem. Powstające korzyści podatkowe zmniejszają

ostateczny koszt pozyskania tego typu źródeł finansowania inwestycji i rozwoju

przedsiębiorstwa.

Zasady finansowania w kształtowaniu zasobów kapitałowych

Zasady finansowania na ich podstawie możliwe jest ustalenie optymalnej

struktury kapitałowej dla konkretnego przedsiębiorstwa w każdych warunkach

rynkowych. Stanowią one ostatnie- obok mechanizmu dźwigni finansowej i

kosztów

zaangażowanych

kapitałów-

wyróżnione

kryterium

wyboru

odpowiedniej struktury kapitałowej. ocena relacji i powiązań między aktywami

a kapitałem jest możliwa w oparciu o analizę płynności krótkoterminowej i

długoterminowej.

Wskaźniki płynności bieżącej (krótkoterminowej) służą ocenie sytuacji

finansowej przedsiębiorstwa w zakresie majątku obrotowego i zobowiązań

bieżących. Umożliwiają planowanie relacji zachodzących między tymi

kategoriami,

stanowią

podstawę

zarządzania

kapitałem

pracującym

przedsiębiorstwa.

Natomiast zasady finansowania, ich ocena i analiza, opiera się na

wskaźnikach płynności długoterminowej.

Złota reguła finansowa mówi że nie należy zadłużać przedsiębiorstwa ponad

wartość kapitałów własnych. Znaczy to, że stopień zadłużenia firmy nie

powinien przekroczyć 50%. Stosunek kapitału własnego do obcego winien się

kształtować na poziomie wyższym od jedności. Oznacza to, iż udział kapitałów

obcych winien być niższy lub równy połowie kapitałów całkowitych:

Kw/Ko≥ 1

gdzie: Kw- kapitał włąsny, Ko- kapitał obcy

Taka struktura zapewnia utrzymanie długoterminowej płynności. Sprzyja jej

zarówno ograniczenie obciążenia firmy kosztami od zaangażowanych obcych

kapitałów, jak i osiąganie większej stabilności w zakresie rentowności.

Złota reguła bilansowa zakłada całkowite sfinansowanie majątku trwałego

kapitałem własnym. Gdy te dwie wielkości są sobie równe, a więc wskaźnik

pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym. oscyluje w granicach 1,

oznacza to utrzymanie stabilności finansowej przez przedsiębiorstwo:

Kw/ Mt≥ 1

gdzie: Kw- kapitał własny zaangażowany w firmie, Mt- majątek trwały.

lub Ko/Mo≤ 1

Wersja liberalna dopuszcza finansowanie majątku trwałego kapitałem stałym, a

więc oprócz kapitału własnego możliwe jest również zastosowanie

długoterminowych kapitałów obcych. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego

kapitałem stałym powinien być wyższy od 1.

Ks/Mt≥ 1

gdzie: Ks - kapitał stały, Mt- majątek obrotowy

Przy wskaźniku mniejszym od 1 może wystąpić sytuacja zagrożenia płynności.

oznacza ona finansowanie majątku trwałego i potrzeb inwestycyjnych

przedsiębiorstwa krótkoterminowymi kapitałami obcymi. Ich wymagalność w

krótkim czasie może oznaczać brak środków pieniężnych i naruszenie

równowagi finansowej. Istnieje realne zagrożenie braku wypłacalności.

Dynamiczna reguła zadłużenia opiera się na wykorzystaniu pojęcia

nadwyżki finansowej CF, a więc sumy zysku netto i amortyzacji. Dynamiczną

regułę zadłużenia można zapisać:

Ko/ CF

gdzie: Ko- kapitał obcy, CF- nadwyżka finansowa netto

Wskaźnik dynamicznego zadłużenia określa, przez ile lat nadwyżka finansowa

danego roku musi być dostępną, by firma spłaciła całkowite zadłużenie.

Przyjmuje się, iż bezpieczny poziom to okres trzech lat. Stosuje się zasadę

wedle której, im niższa jest wartość wskaźnika tym niższe jest ryzyko

finansowe związane z określoną strukturą kapitałową przedsiębiorstwa.

Pogarszający się wskaźnik oznacza utratę zdolności kredytowej, gdy zbliża się

do 7 oznacza bankructwo.

Kod/ Kp≤1

gdzie: Kod- kapitał obcy długoterminowy, Kp- kapitał pracujący

Punkt IX Analiza wybranych procesów gospodarki materiałowej

9.1

BADANIE PROCESÓW ZAOPARTRZENIA

Zaopatrzenie oznacza pozyskiwanie z zewnątrz czynników produkcji

niezbędnych do zapewnienia ciągłej i rytmicznej działalności przedsiębiorstwa

w określonym czasie. Przedmiotem zaopatrzenia mogą być surowce, materiały,

towary w przedsiębiorstwie handlowym. Na procesy zakupu można patrzeć w

ujęciu planistycznym, pozwalającym na rozwiązanie podstawowych problemów

zaopatrzeniowych dotyczących przyszłych okresów oraz w przekroju

analitycznym , umożliwiającym znalezienie racjonalne zaopatrzenie w okresach

minionych.

W przedsiębiorstwie handlowym składnikami rachunku , liczonymi dla każdego

z dostawców są :

- możliwe do uzyskania efekty ustalone w postaci marży brutto;

- koszty wiążące się z realizacją każdego wariantu dostaw .

- kryterium wyboru dostawcy , którym jest maksymalizacja kwoty zysku

kalkulacyjnego.

Podstawą do ustalenia wartości zapotrzebowania materiałowego w okresie

planistycznym jest równanie bilansowe.

Liczba dostaw i terminy i odstępy między kolejnymi dostawami powinny być

dostosowane do zaplanowanej produkcji.

Wskaźnik rytmiczności dostaw równy jeden oznacza , że dostawy są rytmiczne

, realizowane zgodnie z planem.

Wskaźnik kredytowania pozwala na zoriętowanie się jaki jest przeciętny okres

na jako firma otrzymuje kredyt od swoich dostawców. Im wyższa wartość

wskaźnika , tym dłuższy okres kredytowania.

ANALIZA POZIOMU, STRUKTURY I ROTACJI ZAPASÓW

Zapasy zapewniają ciągłe działanie przedsiębiorstwa we wszystkich fazach

gospodarki.

Działanie i decyzje związane z pozyskaniem, utrzymaniem i wykorzystywaniem

w przedsiębiorstwie określa się mianem gospodarki zapasami.

Zapasy ocenia się w dwóch formach jako.

1. Bezwzględną wielkości zapasów wyrażoną wartościowo lub ilościowo,

2. Relatywny poziom zapasów, wyrażony w formie stosunku wielkości zapasów

do wielkości sprzedaży – rotacja.

Wielkość zapasów ustala się na początek i koniec każdego roku

obrachunkowego.

Jednym s przekrojów analizy zapasów jest badanie ich struktury. Strukturę

zapasów można badać w różnych przekrojach:

1) w przekroju ilościowym lub wartościowym (częściej)

2) w przekroju asortymentowym, branżowym, wg grup towarów, faz

działalności firmy,

3) w przekroju sieciowym, oddziałów, magazynów,

4) w przekroju czasowym.

Wskaźnik rotacji – obrazuje stosunek pomiędzy wielkością zapasu i

wielkością sprzedaży towarów czy też kosztów działalności.

Do oceny relacji między zapasem a sprzedaż wykorzystywane są następujące

wskaźniki:

Wskaźnik rotacji w dniach – określa ile dni trwa sprzedaż zapasu

przeciętnego , co ile dni jest odnawiany zapas przeciętny , informuje o

szybkości obrotu.

Wskaźnik rotacji w razach – informuje ile razy odnawia się badany okresie

zapas przeciętny , ile występuje cykli rotacji.

Wskaźnik związania zapasów – określa ile groszy zapasu przypada za zł.

Sprzedaży lub produkcji w badanym okresie. Ten wskaźnik jest odwrotnością

rotacji w razach.

Gospodarka zapasami wiąże się z kosztami, z których najważniejsze to

:

1) koszty zakupu

2) koszty magazynowania

3) koszty funkcjonowania służb zaopatrzeniowych

4) koszty finansowe, kapitałowe

5) koszty zużycia i starzenia zapasów.

KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁYCH POZIOMÓW ZAPASÓW

Celem działań podejmowanym w ramach rachunku ekonomicznego jest

utrzymanie zapasu ekonomicznie uzasadnionego. Zmniejszenie zapasu

powoduje przyspieszenie cyrkulacji materiałów i towarów, obniżenie kosztów

działania zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy.

W zagadnieniu optymalizacji zapasów przedmiotem rachunku są nakłady

związane z pozyskiwaniem i utrzymaniem zapasów. Nakłady te w formie

wartościowej wyrażane są przez koszty:

-

zakupu – dostaw

-

magazynowaniem

Kryterium wyboru jest minimalizacja łącznych kosztów zakupu i

magazynowania. Koszty dostaw i składowania są konkurencyjne wobec

siebie. Dlatego obliczmy zapas optymalny.

Na zapas optymalny składa się:

1) rozkład popytu w okresie planowania powinien być w przybliżeniu zgodny z

dotychczasowym jego rozkładem.

2) firma musi mieć pewność co do terminowości dostaw i w żądanej wielkości ,

wynikającej z obliczeń.

3) mogą wystąpić pewne trudności przy liczeniu kosztów składowania i zakupu.

Niejednokrotnie muszą być one ustalone na podstawie danych w analitycznych

kont księgowych. Także szybkie zmiany składników tych kosztów w przyszłości

mogą podważyć ustalony wynik optymalny.

4) optymalne wielkości z punktu widzenia przedsiębiorstwa nie musza być

optymalne z punktu widzenia dostawcy.

OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

Proste metody oceny projektów inwestycyjnych

Inwestycje to nakłady kapitałowe ponoszone na różnego rodzaju

przedsięwzięcia mające na celu przyniesienie określonych efektów. Efekt to

zarówno wzrost zysku, cash – flow, rozszerzenie produkcji, modernizacja

technologii, wzrost udziału na rynku, przyrost wartości firmy, poziomu

konkurencyjności, itp. Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje inwestowania:

a)

rzeczowe – w materialne składniki majątku stałego,

b)

finansowe.

Rozróżniamy trzy cykle inwestycyjne :

a)

przedinwestycyjny

b)

inwestycyjny

c)

operacyjny.

Najważniejsza faza to przedinwestycyjna, która odpowiada za określenie

potrzeb,

możliwości,

zebranie

wariantów,

określenie

warunków

ogólnoinwestycyjnych, określenie metod ocen projektów itp.

Narzędziem oceny i wyboru najlepszych rozwiązań jest rachunek

opłacalności inwestycyjnych. Jest to rodzaj rach. ekonomicznego jako

sposób wyboru rozwiązania najlepszego spośród wielu możliwości.

W rachunku ekonomicznym stosowanym do oceny opłacalności projektów

inwestycyjnych , zależnie od użytej metody, wyróżnić można następujące jego

elementy składowe:

1) efekty w postaci przewidywalnych przychodów , zysku, przepływów

pieniężnych,

odpowiednio

dla

każdego

z rozpatrywanych

wariantów

inwestycyjnych.

2) nakłady w postaci kosztów , wydatków inwestycyjnych, czasu realizacji

inwestycji, związanych z funkcjonowaniem każdego z rozpatrywanych

wariantów inwestycyjnych, oraz inne wydatki finansowe.

3) kryterium wyboru w postaci miary , wskaźnika, będącego relacją między

efektami i nakładami , wynikające z algorytmu obliczeniowego odpowiedniego

do danej metody. Kryteriami tymi mogą być: zaktualizowana wartość netto (

NPV ) , wewnętrzna stopa zwrotu ( IRR ) , okres zwrotu, stopa zwrotu

nakładów.

Wyróżniamy dwie metody rachunku opłacalności:

Statyczna – są proste w obliczeniach, łatwe do zastosowania, mało

pracochłonne. Nie uwzględniają zmian wartości w czasie. Metody te

wykorzystywane są do ocen projektów o niewielkim znaczeniu, na etapie

prac wstępnych, kiedy brak pełnego zestawu informacji.

Dynamiczna – należą do tej metody zaktualizowana wartość netto ( NPV ),

wewnętrzna stopa zwrotu ( IRR ), zdyskontowany okres zwrotu, metoda

równych rat. Metoda ta pozwala wyrażanie wszystkich przyszłych wpływów i

wydatków w dzisiejszej wartości nałogów. Metoda ta wykorzystywana jest w

projektach o dużym znaczeniu.

Okres zwrotu nakładów ( OZ ) – jest to czas w jakim zwracają się nakłady

inwestycyjne z osiągniętych nadwyżek finansowych lub innych wielkości

określających przewidywane efekty. Zaletą tej metody jest prostota obliczeń, a

wadą pomijanie efektów jakie są osiągane po okresie zwrotu ,

nieuwzględnienie zmian wartości efektów w czasie ( brak dyskonta ).

Stopa zwrotu nakładów – jest to relacja efektu, jaki można uzyskać z

inwestycji do poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jest odwrotnością okresu

zwrotów nakładów. Wady i zalety jak wyżej.

Ocena efektywności projektów inwestycyjnych metodami dyskontowymi.

Zaktualizowana wartość netto (NPV) – metoda ta pozwala na określenie

rzeczywistej (aktualnej) wartości nakładów i efektów związanych z danym

przedsięwzięciem. NPV jest wartością otrzymaną przez zdyskontowanie,

oddzielnie dla każdego roku, różnicy między wpływami i wydatkami w całym

okresie przy stałym poziomie stopy dyskontowej. Poziom NPV zależy od

wielkości i rodzaju w czasie przepływów pieniężnych netto, oraz od przeciętnej

stopy dyskontowej.

Poziom stopy dyskontowej – określa dwa zasadnicze czynniki: oczekiwaną

stopę zwrotu, ryzyko.

Oczekiwaną stopę zwrotu – wyraża minimalną rentowność, przy której

inwestor jest gotów zaangażować swój kapitał. Drugą część stopy dyskontowej

jest premia za ryzyko inwestowania. Wielkość tej premii jest uzależniona

od wielu czynników zarówno z samym przedsiębiorstwem jak i zewnętrznych.

Dlatego przypisujemy jej wartość liczbową. Trzecim składnikiem stopy

dyskontowej mogła być stopa inflacji przewidywana w okresie projektów

przepływów pieniężnych. Wymagało by to jednak prognozowania wpływów i

wydatków w cenach bieżących. Przewidywalny poziom inflacji jak i takie

prognozowanie obarczone jest znacznym marginesem błędu. Dlatego też w

praktyce pomija się stopę inflacji jako składnik stopy dyskontowe. , a

prognozowanie przepływów pieniężnych wyraża się w cenach stałych.

Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR – jest metodą najczęściej wykorzystywaną

do oceny projektu inwestycyjnego metodą dyskontową IRR jest to stopa

dyskontowa, przy której wartość zaktualizowana netto (NPV) równa się zero.

Oznacza to, że IRR wyraża wewnętrzną, rzeczywistą rentowność projektu

inwestycyjnego. W przypadku, gdy stopa ta jest wyższa lub równa od stopy

dyskontowej przyjętej do wyliczenia NPV, ocena projektu wypada korzystnie.

IRR można wyznaczyć metodą kolejnych przybliżeń, licząc NPV dla każdych

stóp dyskontowych tak, aby otrzymać NPV równa zeru. Taka stopa równa jest

wewnętrznej stopie zwrotu IRR.

WYBÓR ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

Kredyt, leasing, środki własne jako źródła finansowania

Środki służące do finansowania działalności bieżącej i rozwojowej

przedsiębiorstwa mogą pochodzić z różnych źródeł i dopływać w różnej formie.

Z punktu widzenia źródła pochodzenia kapitału wyróżnić można finansowanie

zewnętrzne i wewnętrzne.

Są dwa podstawowe kierunki finansowania w przedsiębiorstwie:

finansowanie bieżącej działalności, polegające na zapewnieniu ciągłości

podstawowych procesów gospodarczych przez dopływ środków uzyskiwanych

głównie z przychodów, tak aby zachowana była płynność finansowa firmy.

Finansowanie działalności rozwojowej, polegające na gromadzeniu

środków własnych i obcych, wewnętrznych i zewnętrznych, mające na celu

umożliwienie podejmowania działalności inwestycyjnej.

Kredyt bankowy

Kredyt jest jednym z podstawowych źródeł finansowania przedsięwzięć

inwestycyjnych. Jest rodzajem pożyczki udzielonej przez bank osobie prawnej

lub fizycznej za oprocentowaniem, na określony cel, wg zasad i warunków

podanych w umowie kredytowej. Kredyty dzielą się na krótko, średnio i

długo terminowe.

Kredyty obrotowe mogą być udzielone na sfinansowanie zapasów, rozliczeń

między okresowych czynnych, należności z tytułu rozliczeń z kontrahentami

oraz płatności.

Kredyty inwestycyjne udzielane są na finansowanie przedsięwzięć

zmierzających do odtworzenia, modernizacji i zwiększenia majątku trwałego

kredytobiorcy. Przyznanie kredytu uzależnione jest od efektywności oraz

przewidywalnej opłacalności przedsięwzięcia, jak również stopnia ryzyka

wynikającego z oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy. Kredytobiorca

występuje o kredyt z wnioskiem. Wniosek powinien określać w szczególności:

kwotę i walutę kredytu, przeznaczenie kredytu,

proponowany termin spłaty kredytu, uzasadnienie potrzeb kredytowych,

okres wykorzystania kredytu, propozycje dotyczące prawnego zabezpieczenia

kredytu.

Bank określa również dokumenty i informacje jakie powinny być dołączone do

wniosku. W szczególności są to:

uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej,

informacje dotyczące działalności gospodarczej,

roczny bilans oraz rachunek zysków i strat,

deklaracje podatkowe, zaświadczenie o dochodach, zaświadczenie o

niezaleganiu z podatkami,

wykaz planowanych do zakupu dóbr lub usług inwestycyjnych,

studium opłacalności realizowanego przedsięwzięcia,

w przypadku inwestycji budowlanych założenia techniczno-ekonomiczne

inwestycji.

Wysokość stopy oprocentowania kredytu uzależniona jest od

kształtowania się stóp procentowych na rynku międzybankowym, rozmiarów

ryzyka związanego z udzielonym kredytem, wysokości kredytu, oraz długości

okresu kredytowania, częstotliwości spłaty odsetek od kredytu.

Leasing

Jest nowoczesną formą finansowania inwestycji. Leasing określany jest

powszechnie jako specyficzna forma odpłatnego korzystania z rzeczowych

składników majątkowych na podstawie umowy zawartej na czas określony,

zgodnie z którą leasingodawca zobowiązuje się oddać określoną rzecz do

dyspozycji leasingobiorcy w zamian za płatności dokonywane w ratach. Na

gruncie polskiego prawa podatkowego wyróżnia się dwa podstawowe typy

transakcji leasingowych:

1.Leasing finansowy ma charakter długookresowy i polega na odpłatnym

korzystaniu z rzeczy w czasie zbliżonym do ekonomicznego okresu jej

użytkowania. W tym czasie właściciel rzeczy jest leasingodawcą.

Leasingobiorca może stać się właścicielem przedmiotu leasingu po zakończeniu

trwania umowy. Opłata za użytkowanie składa się z raty stanowiącej część

wartości rzeczy oraz odsetek. Dla leasingobiorcy część odsetkowa jest kosztem

uzyskania przychodu, ma także prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Dla leasingodawcy całość opłat stanowi przychód.

2.Leasing operacyjny. Umowy są tu zawierane na okres krótszy niż

przewidywany okres ekonomicznego zużycia rzeczy, stąd rzecz może być

wypożyczana wielu kolejnym klientom. Całość opłaty za użytkowanie

leasingobiorca zalicza do kosztów uzyskania przychodów, nie nalicza też

amortyzacji. On również najczęściej przyjmuje na siebie obowiązek obsługi

przedmiotu leasingu. Dla leasingodawcy opłaty stanowią przychód podlegający

opodatkowaniu, dokonuje on również odpisów amortyzacyjnych. W tej formie

leasingobiorca nie ma gwarancji nabycia przedmiotu umowy po jej

wygaśnięciu.

Środki własne przedsiębiorstwa

Podstawowym źródłem wewnętrznego finansowania przedsięwzięć

inwestycyjnych w przedsiębiorstwie jest zysk netto pod warunkiem, że zostanie

on wypracowany. Drugim ważnym składnikiem wewnętrznego finansowania

przedsiębiorstwa jest amortyzacja. Amortyzacja jest odpisem części wartości

zużywających się środków trwałych, przeznaczonych na odtworzenie tego

zużycia. Poziom odpisu amortyzacyjnego uzależniony jest od okresu

eksploatacji oraz stawek odpisu. Typowe okresy eksploatacji poszczególnych

środków trwałych podawane są w wykazach stawek amortyzacyjnych, zgodnie

z odpowiednimi rozporządzeniami ministra finansów.

Metody wyboru efektywnych źródeł finansowania – rachunek ekonomiczny

Rachunek ekonomiczny jest metodą pozwalającą na wybór najlepszego

wariantu planowanego działania. Wykorzystywany jest w szerokim zakresie do

rozwiązywania różnych problemów decyzyjnych w procesie zarządzania

przedsiębiorstwem. Jednym z ważniejszych obszarów decyzji zarządczych jest

finansowanie zakupów inwestycyjnych.

Są dwie metody pozwalające na dokonanie wyboru metody finansowania. W

pierwszej metodzie za kryterium wyboru przyjmuje się maksymalizację

zdyskontowanej wartości dochodu czystego, wyliczoną dla każdego z

rozpatrywanych wariantów działania. Kryterium wyboru w drugiej metodzie

jest minimalizacja wydatków efektywnych, rozumianych jako zdyskontowana

różnica między wydatkami nominalnymi a zmniejszeniem obciążeń podatkiem

dochodowym z tytułu zaliczenia w poczet kosztów takich wielkości jak:

amortyzacja, odsetki, czynsze.

ANALIZA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA FIRMY

POJĘCIE PRZYCHODÓW I ICH RODZAJE

Przychody są pieniężnym wyrazem sprzedaży jego produktów i usług. Można

powiedzieć, że kształtują one stronę dochodową jego działalności. Przychody

powinny pokryć koszty działalności firmy oraz pozwolić na uzyskanie nadwyżki

finansowej, która jest m.in źródłem wynagrodzenia właścicieli i dawców

kapitału obcego finansującego jego majątek.

Zadaniem analizy przychodów jest ustalenie struktury źródeł tych przychodów,

dynamiki, która pozwoli wskazać na rozwój, stagnację czy też regres w

działalności przedsiębiorstwa.

Składniki przychodów to:

1. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług,

2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów,

3. Pozostałe przychody operacyjne,

4. Przychody finansowe,

5. Przychody z operacji nadzwyczajnych- zyski nadzwyczajne.

Punkt 1 i 2 to przychody ze sprzedaży lub przychody operacyjne. Punkty 1-4 to

przychody z całokształtu działalności gospodarczej.

Analiza wstępna powinna umożliwiać poznanie ogólnej struktury przychodów,

podstawowych tendencji oraz ustalenie kierunków analizy szczegółowej.

Analiza szczegółowa przez zastosowanie metod analizy przyczynowo skutkowej

powinna umożliwić ustalenie źródeł i przyczyn wzrostu lub spadku przychodów,

wskazać na rezerwy wzrostu i możliwości ich wykorzystania.

Ogólna analiza przychodów powinna odpowiadać na pytania:

- jaka jest wielkość przychodów z podziałem na poszczególne składniki – źródła

- jakie są wiodące źródła przychodów, czyli ich struktura

- jakie są podstawowe czynniki kształtowania się przychodów, czyli badanie

dynamiki

- jakie powinny być kierunki analizy szczegółowej ze względu na konkretną

sytuację badanej firmy.

Szczegółowa analiza przychodów.

Przychody ze sprzedaży ujmowane w rachunku zysków i strat są wyrażane w

cenach bieżących. We wstępnej ocenie należałoby skonfrontować je z realną

dynamiką cen

a)

Przychody ze sprzedaży produktów i towarów – jest to iloczyn ilości

sprzedanych produktów (q) i cen jednostkowych (p): P= Eq x p

Chcąc ustalić wpływ poszczególnych czynników na sumy wielkości przychodów

ze sprzedaży można zastosować jedną z metod analizy przyczynowo-

skutkowej, jaką jest metoda podstawień łańcuchowych. Pierwszy krok to

ustalenie odchylenia bezwzględnego między porównywalnymi wielkościami:

∆P=P1-P0 lub ∆P=Eq1p1-Eq0p0 gdzie ∆P- zmiany wielkości przychodów,

P0,P1- wielkość przychodów odpowiednio w okresie bazowym i badanym. Na

zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży działają dwa czynniki, ustalenie

wpływu których może być następujące:

1. wpływ ilości sprzedanych produktów ∆P=Eq1 x p0-Eq0 x

p0

2. wpływ ceny jednostkowej produktów

∆Pp= Eq1p1-Eq1 x p0

Szczegółowa analiza przychodów ze sprzedaży może być rozwinięta przez

wyodrębnienie:

- kierunków sprzedaży: kraj, export

- szczebli sprzedaży: producent, hurtownik, detalista

- charakteru rynków: lokalny, regionalny, krajowy

Wyodrębnienie sprzedaży eksportowej w analizie przychodów ma swoje

uzasadnienie w tych przedsiębiorstwach, które mają znaczny udział eksportu w

przychodach. Analiza przychodów ze sprzedaży eksportowej Pe uwzględniać

powinna nast. czynniki: ilość sprzedanych produktów (q), ceny dewizowe w

jakiej były sprzedane produkty (pd), oraz kurs złotego do waluty zagranicznej

(w).

Pe= Eq x pd x w

Analiza przychodów z wydzieleniem podstawowych szczebli sprzedaży ma

swoje uzasadnienie w tym, że każdy z tych szczebli stosuje inne ceny zbytu,

hurtowe bądź detaliczne.

Analiza struktury przychodów wg charakteru rynków może mieć większe

znaczenie dla oceny działalności marketingowej niż kształtowania strumieni

przychodów finansowych.

b)

Pozostałe przychody operacyjne i finansowe.

Składnikami przychodów są także pozostałe przychody operacyjne, przychody

finansowe oraz zyski nadzwyczajne. Do typowych pozostałych przychodów

można zwłaszcza zaliczyć przychody z tytułu:

- sprzedaży składników rzeczowego majątku trwałego

- otrzymanych dotacji

- nadwyżek inwentaryzacyjnych składników majątku.

Do typowych przychodów finansowych można z kolei zaliczyć następujące

składniki:

- odsetki uzyskane od środków finansowych zdeponowanych w bankach

- otrzymane dywidendy z tytułu udziałów i akcji w innych podmiotach

- przychody ze sprzedaży udziałów, akcji i obligacji

- odsetki otrzymane od udzielonych pożyczek innym podmiotom

- dodatnie różnice kursowe uzyskane w wyniku operacji gospodarczych

realizowanych w obcych walutach

- przychody z dzierżawy majątku trwałego oraz raty leasingowe z tytułu

leasingu operacyjnego

- odsetki od nieterminowego regulowania wierzytelności przedsiębiorstwa przez

kontrahentów- odbiorców.

Zyski nadzwyczajne mają zazwyczaj marginalne znaczenie w przychodach i

mogą dotyczyć np. odszkodowań od ubezpieczycieli z tytułu uszczerbku w

majątku na skutek pożaru, itp.

Analizie szczegółowej powinny być poddane zwłaszcza te pozycje

pozostałych przychodów, które mają znaczny udział w całkowitych

przychodach. Może to np. dotyczyć odsetek od udzielonych pożyczek, odsetek

od depozytów, itp. W odniesieniu do tych składników stosuje się nast. formułę:

Pf = F x s , gdzie Pf to przychody finansowe, F- kwota depozytów,

udzielonych pożyczek, itp., s- przeciętna stopa oprocentowania w skali rocznej.

Chcąc ustalić wielkość przychodów dla krótszego okresu trzeba uwzględnić

okres, na który zostały zdeponowane pieniądze, lub udzielona pożyczka,

zatem: Pf= Fxsxt/360, gdzie: t- okres na jaki udzielono pożyczki, złożono

depozyt itd. Jeśli w strukturze kosztów finansowych znaczący udział mają

dywidendy od udziałów i akcji w obcych podmiotach, celowe jest ustalenie

relacji dywidendy do zaangażowanego majątku finansowego:

Sd = D/Mf x 100, gdzie sd- przeciętna stopa dywidendy, D- uzyskane w skali

rocznej przychody z dywidendy, Mf- przeciętna wartość majątku finansowego

zaangażowanego w udziałach i akcjach w obcych podmiotach.

Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian.

Pojęcie i zadania analizy kosztów.

Analiza kosztów to istotny fragment analizy ekonomiczno- finansowej

przedsiębiorstwa. Analiza, wykorzystując właściwe sobie metody i techniki

badań analitycznych powinna odpowiedzieć na pytania:

- jakie są podstawowe tendencje kształtowania się kosztów działalności

przedsiębiorstwa?

- Czy wyznaczone zadania w zakresie kosztów zostały osiągnięte?

- Czy poziom kosztów i tendencje zmian tego poziomu stwarzają warunki

wzrostu konkurencyjności produktów przedsiębiorstwa?

- Czy przedsiębiorstwo w bliższej i dalszej perspektywie ma szanse dalszej

redukcji kosztów?

Odpowiedzi na te pytania stanowią cel, jaki ma do spełnienia analiza kosztów.

Ogólna analiza kosztów – polega przede wszystkim na analizie struktury i

dynamiki kosztów oraz ustaleniu odchyleń kosztów w stosunku do przyjętych

odniesień.

Analiza struktury kosztów umożliwia ocenę roli i znaczenia poszczególnych

składników kosztów w kształtowaniu kosztów całkowitych. Strukturę kosztów

analizuje się w następujących przekrojach:

- rodzajowym

- kosztów bezpośrednich i pośrednich

- kosztów zmiennych i stałych

- kosztów w podziale na miejsca powstawania

Analiza kosztów w przekroju rodzajowym pozwala ustalić i ocenić proporcje

poszczególnych czynników, zwłaszcza zaś nakładów pracy żywej i

uprzedmiotowionej.

Zmiany struktury kosztów zachodzą pod wpływem różnej dynamiki

poszczególnych składników kosztów. Dynamika kosztów może być oceniana na

tle wskaźników dynamiki kosztów całkowitych, a także poszczególnych ich

rodzajów i grup. Do oceny może służyć wskaźnik dynamiki:

Wdk= K1/K0 x 100%, gdzie: Wdk- wskaźnik dynamiki kosztów, K0- koszty

okresu bazowego, K1- koszty okresu badanego. Wskaźniki dynamiki muszą być

rozpatrywane na tle zmian innych wskaźników, zwłaszcza wartości produkcji,

sprzedaży itp., które można obliczyć wg wzoru:

Wdp=P1/P0 x 100%, gdzie Wdp-wskaźnik dynamiki przychodów, P0-

przychody okresu bazowego, P1- przychody okresu badanego.

Szczegółowa analiza kosztów wg podstawowych przekrojów strukturalnych

Przekroje analizy.

Szczegółową analizę kosztów, jej kierunki i zakres wyznaczają m.in.

następujące przesłanki:

1.

przekroje

ewidencji

i

rachunku

kosztów

stosowane

w

danym

przedsiębiorstwie

2. znaczenie danego składnika kosztów w kształtowaniu kosztów całkowitych

3. zakres stosowania limitowania kosztów

Najczęściej w przedsiębiorstwach stosowane są nast. przekroje

kosztów:

1. rodzajowy, który pozwala wyodrębnić podstawowe rodzaje kosztów

2. kalkulacyjny, który dzieli koszty na bezpośrednie związane z produktem i

pośrednie, które kształtowane są wielkością potencjału oraz ogólnymi

rozmiarami działalności

1. Podział na koszty zmienne i stałe z punktu widzenia reagowania na

zmiany rozmiarów produkcji

2. Wg miejsc powstawania kosztów

Analiza kosztów bezpośrednich- zmiennych.

Szczegółowa analiza kosztów bezpośrednich (zmiennych) dotyczy w

szczególności

- zużycia surowców i materiałów bezpośrednich

- zużycia energii technologicznej w procesie produkcji

- pracochłonności wytworzenia wyrobu

- innych kosztów, które można rozliczyć wprost proporcjonalnie do liczby

wyrobów, np. koszty uruchomienia produkcji nowych wyrobów rozliczone na

określoną wielkość produkcji, koszty sprzedaży powiązane bezpośrednio z

ilością sprzedanych produktów. Koszty bezpośrednie wyznacz iloczyn

następujących czynników:

Kb= Eq x u x p, gdzie Kb- koszty bezpośrednie, q- ilość wyrobów, u-

jednostkowe zużycie materiałów, p- jednostkowe ceny materiałów, energii,

wynagrodzeń.

Analiza kosztów pośrednich- stałych.

Koszty amortyzacji są składnikiem kosztów pośrednich, mają one charakter

względnie stały. Przy danym potencjale wytwórczym zmieniają się skokowo

przy oddaniu do eksploatacji nowych środków trwałych i pełnym umorzeniu

dotychczas używanych składników majątku. Koszty amortyzacji można zapisać

jako iloczyn:

Ka= Mt x sa, gdzie Ka- koszty amortyzacji w skali rocznej, Mt- przeciętny stan

majątku trwałego w skali rocznej, podlegającego amortyzacji, sa- przeciętna

stopa amortyzacji majątku trwałego w skali rocznej.

Koszty wynagrodzeń- wyznacza iloczyn przeciętnego zatrudnienia oraz

przeciętnych wynagrodzeń:

Kw= Lp x w, gdzie Kw- koszty wynagrodzeń wraz z narzutami w danym

okresie, Lp- przeciętna liczba pracowników, w- przeciętne wynagrodzenie w

danym okresie wraz z narzutami.

Koszty finansowe

Koszty z tytułu oprocentowania kredytów bankowych określa iloczyn kwoty

wykorzystanego kredytu oraz stopy oprocentowania, co możemy zapisać:

Kf = Kr x sk, gdzie: Kf – koszty finansowe, Kr – kwota wykorzystanego

kredytu, sk – stopa oprocentowania.

Przekroje analizy wyniku finansowego

Z = P – K , gdzie: Z – wynik finansowy, P – przychody z całokształtu

działalności, K – koszty działalności.

Wynik finansowy może być dodatni lub ujemny. Wynik dodatni to zysk,

występuje wówczas, gdy przychody są większe niż koszty. Sytuacja odwrotna

oznacza stratę. Dodatni wynik finansowy sprawia, że przedsiębiorstwo jest

rentowne, ujemny zaś, że jest deficytowe. Zysk w ekonomice przedsiębiorstwa

ma szczególne znaczenie, które wynika z następujących przesłanek:

1. Zysk jest podstawą tworzenia dochodów budżetowych, w postaci podatku

dochodowego

2. Zysk jest źródłem wynagrodzenia właścicieli

3. Zysk jest źródłem zwiększenia kapitałów własnych, które mogą być źródłem

finansowania przedsięwzięć rozwojowych; ta część zysku nosi nazwę zysku

zatrzymanego.

Celem analizy wyniku finansowego każdego przedsiębiorstwa powinna być:

- ocena wielkości wyniku finansowego i jego zmian

- ustalenie źródeł wzrostu lub spadku kwoty wyniku

- ocena możliwości poprawy wyniku finansowego w okresach przyszłych.

Analiza wyników finansowych w wielkościach bezwzględnych

Analiza porównawcza

.

Wstępnym etapem analizy porównawczej wyniku finansowego jest ustalenie

układu nierówności dynamiki wybranych wskaźników charakteryzujących

ekonomikę przedsiębiorstwa oraz konfrontacja tego układu z układem

wzorcowym. Układ wzorcowy może być oparty na kilku wiodących

wskaźnikach, a mianowicie

∆L<∆M<∆K<∆P<∆Z , gdzie L – to zatrudnienie, M – majątek, K – koszty

działalności, P – przychody z całokształtu działalności, Z – wynik finansowy.

Analiza czynnikowa przyczynowo- skutkowa

.

Dokonać jej można w odniesieniu do wyników na sprzedaży wyrobów. Na

zmiany wyniku finansowego na sprzedaży wyrobów mają 3 czynniki:

- ilość sprzedanych wyrobów

- cena jednostkowa

- jednostkowy koszt wytworzenia i sprzedaży wyrobu.

Odchylenie obliczyć można wg następującej formuły:

∆Zs = Zs1 – Zs0 tj. ∆Zs = (Eq1xp1 – Eq1xk1)-(Eq0xp0 – Eq0xk0) ,

gdzie: ∆Z – odchylenie bezwzględne wyniku finansowego na sprzedaży, Zs0

Zs1 – wynik finansowy na sprzedaży odpowiednio w okresie bazowym i

badanym, q- ilość sprzedanych wyrobów odpowiednio w okresie bazowym i

badanym, p- cena jednostkowa sprzedanych wyrobów... , k- jednostkowy

koszt własnych wyrobów ... .

Analiza progu rentowności przedsiębiorstwa

– obejmuje ona badanie tzw.

progu zrównania, w którym realizowane przychody ze sprzedaży dokładnie

pokrywają poniesione na ich uzyskanie koszty. Przedsiębiorstwo w tym punkcie

ani nie osiąga zysków, ani nie ponosi strat. Każda wielkość obrotów uzyskana

ponad wyznaczony próg rentowności gwarantuje firmie osiągnięcie zysków.

Ustalenie progu rentowności dla firmy produkującej 1 produkt wymaga zatem

oszacowania przewidywanej ceny sprzedaży, kosztów zmiennych

jednostkowych oraz kosztów stałych. Znając te wielkości można określić

wielkość zysku osiąganego w przedsiębiorstwie. Jest on równy:

P – Kc = ZB gdzie P = x*p

oraz KC = KS + KZC KZC = X x KZJ P – przychody ogółem ze

sprzedaży, KC – koszty całkowite, ZB – zysk brutto firmy, X – ilość

sprzedanych produktów, p – cena sprzedaży produktu,

KS – koszty stałe funkcjonowania firmy, KZC – koszty zmienne całkowite, KZJ

– koszt zmienny jednostkowy

ANALIZA WARTOŚCI RYNKOWEJ FIRMY

Analiza ekonomiczno finansowa jako podstawa wyceny wartości firmy

Wycenę definiuje się najczęściej jako zespół procedur, analiz i ocen, które

prowadzą do ustalenia wartości przedsiębiorstwa wg stanu na określony

moment czasowy . Cele wyceny związane są z przenoszeniem praw własności

. Wycena powinna być dokonywana przez niezależnych ekspertów, co jest

podstawową przesłanką łagodzącą sprzeczność interesów między stronami

zainteresowanymi wyceną .

Wycena wartości firmy jest końcowym etapem analizy ekonomiczno-finansowej

przedsiębiorstwa. Analiza powinna być wykonana w taki sposób, aby pozwoliła

na sporządzenie wieloletniej prognozy możliwego do osiągnięcia dochodu

przedsiębiorstwa w przypadku wyceny dochodowej. Przy stosowaniu innych

metod wyceny, głównie tzw., księgowych, podstawą analizy jest szczegółowe

badanie składników majątkowych przedsiębiorstwa oraz źródeł jego

finansowania. W procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych należy

wycenić wartość przedsiębiorstwa . Podstawą do sporządzenia analizy i

wyceny jest Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków analizy spółki

oraz przedsiębiorstwa.

Stan i perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa należy dokonać po

przeprowadzeniu:

1 analizy ekonomiczno-finansowej obejmującej:

badanie sprawozdań finansowych, analizę wskaźnikową,

analizę kosztów z wyznaczeniem progu rentowności, analizę majątku.

2 analizy marketingowej.

3 oceny wykorzystanych technologii w porównaniu z konkurentami w kraju i

zagranicą.

4 analizy systemu organizacji i zarządzania.

14.2 Zarys metody wyceny wartości firmy.

Szczegółowa klasyfikacja metody wyceny jest następująca:

1 Metody oparte na wycenie aktywów -majątkowe:

a) metoda księgowa

b) metoda wartości odtworzonej

c) metoda wartości likwidacyjnej

2 Metody dochodowe;

a) metoda zdyskontowanych strumieni pieniężnych

b) metody oparte na zysku

3 Metody rynkowe-metoda mnożnika rynkowego

4 Metody mieszane;

a) oparte na wartości netto i goodwill-reputacji (np. Metoda niemiecka,

szwajcarska)

b) metoda oparta na aktywach i stopie pomnażania wartości.

Majątkowe metody wyceny wartości firmy

Za pomocą tych metod można dokonać zarówno wyceny poszczególnych

składników majątku, jak i wartości przedsiębiorstwa. Wycena majątku oraz

wartości przedsiębiorstwa może być dokonywana metodą księgową,

odtworzeniową, i likwidacyjną-upłynnienia. Wartość księgowa majątku

przedsiębiorstwa ustalana jest na podstawie danych jego bilansu, jako różnica

pomiędzy wartością aktywów a bieżącymi i długookresowymi zobowiązaniami

przedsiębiorstwa.

Bliższy rynkowej wartości obrazu majątku można uzyskać przez zastosowanie

metody wartości skorygowanej aktywów netto. Jej podstawą jest wartość

księgowa firmy , z tym że poszczególne składniki bilansu, tak aktywów, jak i

pasywów poddawane są weryfikacji, przeszacowaniu, w celu zbliżenia się do

rzeczywistej , rynkowej wartości majątku , a tym samym wartości

przedsiębiorstwa.

Metoda odtworzeniowa polega na wyznaczeniu wartości majątku przez

określenie aktualnych na dzień wycen nakładów inwestycyjnych i kosztów na

odtworzenie identycznego lub podobnego pod względem rzeczowym majątku.

Ustalenie wartości odtworzeniowej w ujęciu szczegółowym wymaga ustalenia

aktualnych cen poszczególnych składników majątku oraz rzeczywistego,

oszacowanego na podstawie oględzin i badań technicznych, stopnia ich

faktycznego zużycia na dzień wyceny.

Metoda upłynnienia (likwidacji) polegana obliczeniu wartości majątku, jaką

można by uzyskać w wyniku sprzedaży poszczególnych jego części na rynku,

pomniejszonej o koszt związany z likwidacją.

Korygowanie wartości rzeczowego majątku trwałego.

Procedura korygowania wartości majątku trwałego jest następująca :

1 Określenie dynamiki zmian cen nakładów inwestycyjnych za okres.

2 wyliczenie łącznego wskażnika tej dynamiki za okres .

3 Przemnożenie wartości majątku trwałego przez łączny wskaznik dynamiki.

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz metoda mnożnikowa

Jedną z częściej wykorzystywanych metod wyceny jest metoda

zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Istotą tej wyceny jest powiązanie

wartości przedsiębiorstwa z dochodami pieniężnymi netto – cash flow, jakie

będzie ono przynosić w przyszłości. Prognoza cash-flow jest wykonywana

najczęściej na 5 lat a jej wielkość z piątego roku staje się podstawą do

oszacowania wartości końcowej.

Metoda mnożnika .

Metoda mnożnika zysku zastosowana do wyceny wartości przedsiębiorstwa

polega na wykorzystaniu informacji udostępnianych przez przedsiębiorstwa,

których akcje są notowane na giełdzie. Poprzez wykorzystanie mnożnika

możliwa jest wycena przedsiębiorstwa nie notowanego na giełdzie. Wskaźnik

ten wyraża relację, jaka zachodzi między ceną rynkową akcji a zyskiem

przypadającym na jedną akcję. Wskaźnik ten należy interpretować jako cenę,

jaką inwestor jest gotów zapłacić za złotówkę zysku , możliwą do uzyskania z

przedsiębiorstwa , lub czas potrzebny do tego, aby zysk przedsiębiorstwa

zwrócił nakłady poniesione na zakup akcji.