Analiza - metoda postępowania naukowego polegająca na podziale badanego zjawiska na

części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawana jest w ten sposób struktura i

zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania przyczynowo-skutkowe oraz mechanizm

jego funkcjonowania.

Celem analizy jest:

- sporządzanie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność przedsiębiorstwa oraz

pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników

- wykrycie i ustalanie czynników mających wpływ na realizację podjętych przedsięwzięć

gospodarczych

- określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników

wytwórczych jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w jego otoczeniu

- podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności działania

przedsiębiorstwa i jego rozwoju.

Narzędzia analizy, jej metody pozwalają wyznaczyć kierunki przyszłych działań firmy.

Łączy ona dzisiejszą działalność przedsiębiorstwa z jego przyszłymi rezultatami. Jest

mechanizmem integrującym proces formułowania strategii oraz jej realizację. Analiza

ekonomiczna może być rozumiana nie tylko jako narzędzie zarządzania, ale także jako

dokument, opracowanie, które powstało w rezultacie zastosowania określonych metod

badawczych.

Analiza e. z punktu widzenia klasycznego podziału:

- analiza techniczno-ekonomiczna (koncentruje się na ocenie rzeczowych i osobowych

aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się ilość, jakość i strukturę

działalności wytwórczej, stopień nowoczesności wytwarzania, wyposażenie i majątek trwały,

procesy zaopatrzenia w surowce i materiały, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem

itp.)

- analiza finansowa (dotyczy ona całokształtu finansowych aspektów funkcjonowania

przedsiębiorstwa. Dlatego też trudne jest jednoznaczne określenie obszarów tej analizy. Do

podstawowych zagadnień należących do analizy finansowej można zaliczyć: wstępną i

rozwiniętą analizę sprawozdań finansowych(bilansu, rachunku wyników, rachunku przepływów

pieniężnych), analizę wskaźnikową, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, koszty

działalności, dochody ze sprzedaży, rentowność, płynność, kapitał obrotowy, ocenę procesów

inwestycyjnych, źródeł finansowania.)

Ogólny cel analizy finansowej- syntetyczne określenie stanu finansowego, weryfikowanie

decyzji rozwojowych, poszukiwanie rezerw efektywnościowych.

Szczegółowy cel a. f.- oceny analityczne mogą odnosić się do każdego przejawu finansowej

działalności przedsiębiorstwa (np. wyjaśnienie przyczyn pogorszenia płynności, spadku wyniku,

wysokiej dynamiki kosztów).

Podstawowe rodzaje analiz ekonomiczno-finansowych:

- przedmiot analizy: analiza techniczno-ekonomiczna, analiza finansowa

- przeznaczenie analizy:

Analizy zewnętrzne opracowywane są dla osób i instytucji spoza przedsiębiorstwa. Mogą być

one przeznaczone dla banku w związku z ubieganiem się o kredyt, dla udziałowców i

akcjonariuszy (sprawozdanie roczne). Są one na ogół kompleksowe, obejmujące całokształt

działalności firmy, bardziej ogólne zwykle sporządzane w układzie rocznym.

Analiza wewnętrzna jest przygotowywana na potrzeby własne przedsiębiorstwa i służy do

rozwiązywania pojawiających się problemów decyzyjnych kierownictwa, oceny efektywności

gospodarowania w różnych przekrojach, jest punktem wyjścia procesów restrukturyzacyjnych.

A. w. najczęściej dotyczą wybranych obszarów działalności przedsiębiorstwa, są szczegółowe,

wykonywane w sposób systematyczny i ciągły.

- szczegółowość i zakres prowadzonych badań: analizy ogólno -całościowe, analizy

odcinkowo-szczegółowe. Im bardziej kompleksowa i obejmująca całe przedsiębiorstwo

analiza, w tym większym stopniu jest ona prowadzona za pomocą syntetycznych, ogólnych

wielkości i wskaźników. Analiza jest wtedy szeroka, ale płytka.

- okres którego dotyczy analiza:

Analiza retrospektywna (ex post, celem badań jest ocena racjonalności minionych działań

gospodarczych, weryfikacja słuszności podjętych wcześniej decyzji. Analiza przeszłości służy

konstruowaniu lepszej przyszłości).

Analiza prospektywna podstawowym narzędziem tej analizy rachunek ekonomiczny

(skierowana jest do przeszłości, inaczej ex ante. Podstawowym narzędziem jest tej analizy

jest rachunek ekonomiczny, traktowany jako sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru

możliwych działań w tym zakresie. Dlatego często jest utożsamiana z rachunkiem

ekonomicznym.)

Podstawowym składnikiem każdego rachunku są:

- wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania problemu będącego przedmiotem rachunku

- nakłady, jakie wiążą się z rozpatrywanym problemem, określane dla każdego z możliwych

wariantów działania

- efekty jakie można osiągnąć dla każdego z wariantów działania

- kryterium wyboru rozwiązania najlepszego

- metoda - algorytm wyboru rozwiązania najlepszego.

W klasycznym rachunku ekonomicznym (zwanym także kalkulacyjnym lub analityczno-

porównawczym)wyboru dokonuje się z ograniczonego zbioru możliwych rozwiązań. Nie ma

opracowanego algorytmu optymalizacyjnego, brak jest możliwości lub nieopłacalne jest

zbieranie informacji wejściowych dla każdego z możliwych wariantów działania rozpatrywanego

problemu.

W optymalizacyjnym rachunku ekonomicznym wyboru najlepszego rozwiązania dokonuje

się, przy wykorzystaniu znanych modeli matematycznych, statystycznych i ekonometrycznych,

z całego zbioru wszystkich możliwych rozwiązań.

Do najważniejszych zastosowań optymalizacyjnego rachunku ekonomicznego w

praktyce przedsiębiorstw należą:

Zagadnienia transportowe.

Wielkość partii dostawy i optymalny poziom zapasu towarowego.

Problemy podziału.

Inne przykładowe zagadnienia rozwiązywane metodami optymalizacyjnymi.

1.2. ŹRÓDŁA INFORMACJI DO ANALIZ

Ze względu na źródło pozyskania:

- wewnętrzne, generowane w ramach własnej organizacji, określające potencjał, warunki i

reguły funkcjonowania przedsiębiorstwa;

- zewnętrzne, pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa, informujące o środowiskowych

warunkach działania przedsiębiorstw, stwarzające przesłanki do podejmowania działań o

strategicznym charakterze.

Ze względu na sposób uzyskania:

- pierwotne, uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych problemów

decyzyjnych, nieprzetworzone,

- wtórne, wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.

Ze względu na charakter podejmowanych decyzji:

- operacyjne, na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i powtarzających się

problemów

- strategiczne, dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny horyzoncie czasowym.

Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają następujące grupy

informacji:

1. Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek strat i zysków, rachunek

przepływów pieniężnych, miesięczne sprawozdanie o przychodach, kosztach i wyniku

finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).

2. Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz GUS.

3. Księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald na kontach

syntetycznych.

4. Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa np. wykazy

środków trwałych, tabele amortyzacyjne środków, zestawienia zapasów.

5. Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki inwentaryzacji.

Prace analityczne można podzielić na dwa etapy: 1 etap, po zebraniu odpowiednich

danych opracowywane są tabele, które w mniej lub bardziej syntetycznym ujęciu, zależnie od

potrzeb analitycznych, prezentują materiał liczbowy w wyróżnionych obszarach analizy. 2 etap

analiza zjawisk i problemów ekonomicznych wynikających z tak skonstruowanych tabel oraz

formułowanie uwag wniosków.

1.3 OBSZARY ANALITYCZNE – SCHEMAT ANALIZY

Struktura analizy ekonomiczno-finansowej obejmuje:

1) charakterystyka przedsiębiorstwa- obejmuje informacje ogólne o przedsiębiorstwie, takie

jak np. adres, telefony, faksy itp.. Ta analiza jest niezbędna gdy jest kierowana do odbiorców

zewnętrznych.

2) czynniki wytwórcze- przedmiotem zainteresowania są podstawowe czynniki wytwórcze:

majątek trwały i zatrudnienie oraz potrzeby inwestycyjne. Czynniki te określają potencjał

przedsiębiorstwa, jakość jego działania, możliwość przekształceń własnościowych.

3) sprzedaż produktów- podstawowe składniki tej części powinny dotyczyć: wartości i struktury

sprzedaży w ujęciu dynamicznym, wielkości i struktury sprzedaży w ujęciu ilościowym,

sprzedaży wg głównych grup odbiorców, podstawowej działalności marketingowej,

najważniejszych elementów otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa.

Trzy bloki analizy to: analiza wielkości liczbowych sprzedaży, wewnętrznej działalności

marketingowej, zewnętrznych warunków otoczenia rynkowego.

4) koszty działalności- rozpoznawane są główne źródła ponoszonych w przedsiębiorstwie

nakładów. Koszty w układzie rodzajowym pozwalają na ich grupowanie wg rodzaju czynników

produkcji zużytych w danym okresie. W układzie kalkulacyjnym koszty w podziale na

bezpośrednie i pośrednie grupowane są wg jednostek organizacyjnych i w podziale na rodzaje

działalności.

5) wynik finansowy- jest równocześnie syntetycznym miernikiem oceny przedsiębiorstwa,

efektywności jego działania, odzwierciedla poziom realizacji celów przedsiębiorstwa. Analiza na

tym obszarze jest wielopłaszczyznowa i dotyczy: wyniku finansowego netto, czynników

kształtujących wynik finansowy, płynność, analizy wskaźnikowej.

6) prognoza wyniku- podstawą jest analiza relacji miedzy podstawowymi wielkościami

ekonomicznymi, głównie sprzedażą a kosztami, tendencji jakie w tym zakresie są

obserwowane

oraz

przewidywane

uwarunkowania

funkcjonowania

przedsiębiorstwa.

Praktyczne prognozy zdeterminowane są przez cały szereg okoliczności związanych z rodzajem

prowadzonej działalności, skalą dokonywanych zmian, otoczeniem rynkowym, horyzontem

czasowym przewidywań, itp. czynnikami.

Rozdział II METODY BADAWCZE W ANALIZIE

2.1. Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych

Analiza ekonomiczna wyróżnia dwa podejścia badawcze: indukcyjne, dedukcyjne,

zaliczane do metod ogólnych.

Podejście indukcyjne polega na tym, że w badaniach analitycznych przechodzi się: od

zjawisk szczegółowych do ogólnych, od czynników do wyników, od przyczyn do skutków.

Podejście dedukcyjne przyjmuje odwrotny kierunek badań analitycznych, w których

przechodzi się: od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od wyników do czynników, od skutków

do przyczyn.

Metody analityczne dzielimy na grupy: analizy porównawczej i badania przyczynowego.

Porównywana jest liczba wyrażająca stan faktyczny zjawiska oraz wielkość stanowiąca bazę

odniesienia, za którą najczęściej przyjmuje się:

1. Poziomy wielkości we wcześniejszych okresach.

2. Porównywanie do wielkości zaplanowanych.

3. Porównanie przestrzenne, czyli z innymi przedsiębiorstwami, określone także jako

porównania międzyzakładowe.

4. Porównywanie z zewnętrznie ustalonymi normatywami.

Porównywanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempa zmiany badanej wielkości w

rozpatrywanym okresie:

1. Wskaźników dynamiki o stałej podstawie.

2. Wskaźników dynamiki łańcuchowej.

3. Tempa zmian.

2.2. PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Analiza międzyzakładowa polega na porównywaniu danej jednostki z innymi, odpowiednio

dobranymi jednostkami gospodarczymi. Jest to porównywanie w przestrzeni. Dotyczy

przedsiębiorstw wchodzących w skład jednej branży. Porównywanymi jednostkami mogą być

podmioty gospodarcze (zakłady, przedsiębiorstwa), jak też jednostki w przekroju

przestrzennym - gminy, województwa, kraje. Przy charakterystyce jednostek wielkościami

absolutnymi musi być spełniona zasada podobieństwa badanych jednostek.

Najważniejsze problemy związane z analizą międzyzakładową to:

1. Sformułowanie listy cech opisujących jednostki.

2. Wybór cech istotnych, diagnostycznych, najlepiej charakteryzujących jednostkę z punktu

widzenia badanego problemu.

3. Skonstruowanie zmiennych agregatowych, syntetycznie opisujących jednostki.

4. podział badanych jednostek na jednorodne grupy.

Wyboru cech najważniejszych można dokonać w sposób:

- obiektywny, poprzez wykorzystanie sformalizowanych procedur taksonomicznych

- subiektywny na podstawie znajomości badanego problemu i obiektu

- zestaw wskaźników (metoda quick testu) jest używany do szybkiej oceny kondycji finansowej

firmy.

Są to następujące wskaźniki: zysk brutto plus amortyzacja przez ogół zobowiązań, suma

bilansowa przez ogół zobowiązań, wynik brutto przez sumę bilansową, wynik brutto przez

obroty, zapasy przez obroty, obroty przez sumę bilansową.

Jeżeli wzrost wskaźnika jest oceniany pozytywnie z punktu widzenia problemu np. wzrost

rentowności to wskaźnik określamy jako stymulantę.

Wskaźnik o odwrotnej interpretacji nazywany jest destymulantą.

Jeżeli nie wszystkie wskaźniki mają takie samo znaczenie rangę w przeprowadzanej ocenie,

można zastosować system ważenia wskaźników. Takie wagi są stosowane w metodzie quick

testu.

Prostym sposobem na sprawdzanie różnoimiennych wskaźników do porównywalności jest

przydzielanie punktów dla każdego wskaźnika w układzie ocenianych zakładów. Punkty są

rozdzielane na jednostki zależnie od rzeczywistego poziomu wskaźnika. Dla każdej jednostki

sumujemy przydzielone punkty wg wszystkich wskaźników i uzyskujemy w ten sposób zmienną

syntetyczną opisującą miejsce ocenianej jednostki z punktu widzenia badanego problemu.

Efektem analizy międzyzakładowej jest:

- hierarchiczna lista badanych jednostek ustalana z punktu widzenia wybranych cech je

opisujących,

- podział zbioru jednostek na jednorodne grupy.

2.3. METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO

Badanie przyczynowe jego celem jest rozliczenie bezwzględnych odchyleń interesującego

nas zjawiska (w czasie, w przestrzeni, od przyjętej normy, czy też planu) poprzez czynniki,

które je spowodowały.

Prostymi metodami badania przyczynowego są metody deterministyczne, w których

związek między badanymi zjawiskami a czynnikami go kształtującymi można przedstawić w

postaci związku funkcyjnego pozwalającego na ścisłe, bez uwzględniania wpływu składnika

losowego, określenie zakresu i kierunku wpływu poszczególnych składników na zmiany

zjawiska. W stochastycznych metodach badania przyczynowego obok wpływu czynników

głównych brany jest także pod uwagę wpływ składnika losowego. Najbardziej znany w tym

zakresie jest rachunek korelacji i regresji.

Metoda podstawień łańcuchowych służy do liczbowego określania wpływu poszczególnych

czynników na wielkość badanego zjawiska. Jest to możliwe tylko w tych przypadkach, gdy

współzależności mają charakter związku funkcyjnego wyrażonego w formie iloczynu, ilorazu,

sumy, bądź innego wyrażenia algebraicznego. Istota tej metody wyraża się w kolejnym

podstawianiu poszczególnych czynników w wielkościach rzeczywistych, w miejsce wielkości

przyjętej za podstawę odniesienia (bazę).

Metoda logarytmiczna uzyskuje się w niej te same wielkości wpływu czynników na zjawisko,

niezależnie od kolejności podstawienia czynników.

2.4. Praktyczne wykorzystanie rachunku korelacji i regresji

W analizie korelacji najczęściej wykorzystywany jest współczynnik korelacji liniowej mierzący

stopień ścisłości związku między dwiema zmiennymi, mówiącymi o kierunku korelacji i jej

rozmiarze (natężeniu).

Wykorzystanie korelacji wiąże się z następującymi problemami:

- określenie celu i zakresu badań

- zebranie informacji liczbowych opisujących badane zjawisko oraz potencjalne czynniki je

kształtujące.

- liczenie współczynników korelacyjnych

- interpretacja współczynników (współczynnik może przyjmować wartości z przedziału (-1, +1)

Współczynniki korelacji jakościowej badają związki miedzy cechą ilościową i jakościową.

Współzależności można rozpatrywać w ramach cech, które przyjmują tylko dwa stany-

występują oznaczamy cyfrą 1, nie występują 0.

Analiza regresji- buduje się w niej równanie regresji, które jest ilościowym wyrazem

zależności między badanym zjawiskiem a czynnikami (zmiennymi) określającymi to zjawisko.

Najważniejszymi miarami wpływu na analizowane zjawisko są współczynniki regresji oraz

współczynniki determinacji (WD).

Współczynniki regresji wyrażają, o ile przeciętnie zmieni się zmienna badana y, jeżeli

zmienna x wzrośnie o jednostkę, przy założeniu, że pozostałe zmienne x są niezmienne.

WD służy jako miara dokładności dopasowania równania regresji do materiału zebranego w

trakcie obserwacji.

Rozdział III ANALIZA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

3.1 BILANS FIRMY

Bilans przedsiębiorstwa stanowi zestawienie posiadanego przez przedsiębiorstwo majątku

oraz źródeł kapitału, które zostały wykorzystane dla pozyskania tegoż majątku.

Występują dwa rodzaje majątku :

1. Majątek trwały – obejmuje te składniki, których okres użytkowania jest dłuższy niż je den

rok.

a)

wartości niematerialne i prawne,

b)

rzeczowe składniki majątku- obejmują wartości netto nabytych lub wytworzonych we

własnym zakresie środków trwałych,

c)

finansowy majątek trwały – obejmuje : długoterminowe papiery o charakterze dłużnym z

terminem wykupu po 1 roku, udzielone pożyczki długotermin., udziały i akcje innych

podmiot.

d)

należności długoterminowe – są to nieprzedawnione należności, których termin płatności

ostatniej raty jest dłuższy niż rok od dnia sporządzenia bilansu.

2. Majątek obrotowy – aktywa zaliczane do majątku obrotowego charakteryzują się okresem

użycia do 1 roku, większą płynnością oraz szybszą rotacją niż składniki majątku trwałego.

a)

zapasy,

b)

należności – wykazuje się kwoty należne danemu podmiotowi gospodarczemu z różnych

tytułów o terminie wymagalności krótszym niż 1 rok.

c)

krótkoterminowe papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,

d)

środki pieniężne przedsiębiorstwa

Odrębną pozycją ujmowaną w bilansie przedsiębiorstwa są rozliczenia międzyokresowe o

charakterze czynnym.

Charakterystyka pasywów przedsiębiorstwa

Pasywa firmy odzwierciedlają źródła kapitału wykorzystane dla sfinansowania posiadanego

przez nią majątku. Podział kapitałów :

1.

Kapitał własny – stanowią odzwierciedlenie zaangażowania właścicieli w przedsiębiorstwo.

a)

kapitał podstawowy – kapitał akcyjny, zakładowy, fundusz założycielski i udziałowy,

b)

kapitał zapasowy – nadwyżka ze sprzedaży akcji tzw. agio, dopłaty wspólników,

c)

kapitał rezerwowy – powstały z aktualizacji wyceny majątku trwałego firmy,

d)

nie podzielony zysk z okresów poprzednich,

e)

wynik finansowy netto z danego okresu,

f)

rezerwy – są zaliczane do kapitałów własnych przedsiębiorstwa,

2.

Kapitał obcy

a)

zobowiązania długoterminowe – okres wymagalności powyżej 1 roku,

b)

zobowiązania krótkoterminowe - okres wymagalności krótszy niż 1 rok.

Grupy bilansu przedsiębiorstwa :

AKTYWA

PASYWA

A.

– majątek trwały,

B.

– majątek obrotowy,

C.

– rozliczenia międzyokresowe czynne,

A.

– zysk lub strata z lat ubiegłych,

B.

– rezerwy na podatek dochodowy,

C.

– zobowiązania długoterminowe,

D.

– zobowiązania bieżące i fundusze specjalne,

E.

– rozliczenia międzyokresowe,

3.2 WSTĘPNA ANALIZA BILANSU

W ocenie rozwoju przedsiębiorstwa i jego zasobów istotną rolę odgrywa analiza posiadanego

majątku, zmian jego wielkości, struktury oraz wykorzystania.

Największą wartością poznawczą w zakresie zmian wielkości majątku przypisuje się

wskaźnikowi dynamiki wzrostu.

- analiza zmian wielkości majątku przedsiębiorstwa,

- analiza struktury majątku przedsiębiorstwa.

Mc

1

∆Mc – dynamika zmian majątku całkowitego,

∆Mc =

x 100%

Mc

1

– wartość majątku całkowitego w okresie badanym,

Mc

0

Mc

0

- wartość majątku całkowitego w okresie bazowym,

W ocenie rozwoju każdego przedsiębiorstwa istotną rolę odgrywa również analiza kapitałów

zaangażowanych w finansowaniu majątku.

Kc

1

∆Kc – dynamika zmian kapitału całkowitego,

∆Kc =

x 100%

Kc

1

– wartość kapitału całkowitego w okresie badanym,

Kc

0

Kc

0

- wartość kapitału całkowitego w okresie bazowym,

Dla wstępnej analizy bilansu każdego przedsiębiorstwa obszary potrzebne do oceny to :

-

analiza kapitałów przedsiębiorstwa,

-

analiza struktury kapitałów przedsiębiorstwa.

3.3 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Ustawa o rachunkowości dopuszcza sporządzanie rachunku wyników firmy w układzie:

a)

porównawczym – koszty ujmuje się według rodzaju zużytych czynników produkcji,

b)

kalkulacyjnym – wg sposobów ich odnoszenia na jednostkę wytworzonego produktu.

W każdym z tych układów występują dwie wersje zapisu RZS : dwustronna lub pionowa.

Wynik finansowy jest syntetyczną miarą efektów finansowych osiągniętych przez

przedsiębiorstwo w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Poziomy :

1.

Poziom operacyjny – pozwala ustalić wynik operacyjny i obejmuje następujące elementy:

a)

wynik na sprzedaży produktów minus koszty wytworzenia sprzedanych produktów –

koszty ogólne zarządu – koszty sprzedaży,

b)

na sprzedaży towarów i materiałów minus koszty handlowe – wart. towar. wg cen

nabycia,

c)

wynik na pozostałych przychodach operacyjnych minus pozostałe koszty operacyjne.

2.

Poziom finansowy – stanowi różnicę między należnymi przychodami z operacji

finansowych a kosztami tych operacji. Poziom dzielimy na :

a)

przychody finansowe : dywidendy z tytułu udziału w innych podmiotach, odsetki od lokat

bankowych, odsetki od pożyczek bankowych, wpływy ze sprzedaży papierów

wartościowych,

b)

koszty finansowe : odsetki i prowizje od zaciągniętych pożyczek i kredytów, straty na

sprzedaży papierów wartościowych, odpisy aktualizujące wartość finansową majątku

trwałego.

3.

Poziom nadzwyczajny

4.

Wynik finansowy netto – oblicza się poprzez skorygowanie wyniku finansowego brutto o

obowiązkowe zmniejszenie zysku lub zwiększenie straty. Obejmuje ono :

-

podatek dochodowy i ewentualnie inne obciążenia obligatoryjne wyniku.

3.4 WSTĘPNA ANALIZA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

Dokonanie wstępnej analizy wymaga określenia dynamiki zmian jego poszczególnych wielkości

oraz oceny struktury procentowej.

Przychody całkowite ustala się w oparciu o sumę następujących pozycji : przychody netto ze

sprzedaży, PPO oraz przychody finansowe. Koszty całkowite obejmują : koszty sprzedanych

produktów, koszty ogólnego zarządu PKO, i koszty finansowe.

Rozdział IV. ANALIZA PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

4.1 ISTOTA I OBSZAR ANALIZY

Rachunek przepływów pieniężnych odzwierciedla przepływy gotówkowe w 3 obszarach:

1.

Przepływy z działalności operacyjnej – związane z produkcją, handlem oraz św. usług

a)

wpływy gotówki, wypłaty gotówki,

b)

saldo przepływów gotówki z działalności.

2.

Przepływy z działalności inwestycyjnej – odzwierciedlają operacje wynikające z

gospodarowania przez przedsiębiorstwo majątkiem trwałym.

3.

Przepływy z działalności gospodarczej – działania polegające na pozyskiwaniu kapitału

z otoczenia finansowego w postaci emisji akcji, obligacji, zaciąganiu kredytów i pożyczek

bank.

Suma sald przepływów gotówkowych z trzech obszarów działalności wyznacza globalne

saldo gotówkowe określane jako środki pieniężne netto, przepływy pieniężne netto, dochód

czysty.

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przychody ze sprzedaży

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zysk netto

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przeciętny poziom majątku ogółem

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Przeciętny poziom majątku obrotowego

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zobowiązania ogółem

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zobowiązania długoterminowe

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Spłata zobowiązań +wypłata dywidend +zakupy majątku trwałego

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Zakupy majątku trwałego

Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%

Ś

rodki trwałe +inwestycje +pozostałe aktywa trwałe+ kapitał obrotowy

ANALIZA rachunku przepływów środków pieniężnych polega na ustaleniu, jakie

zdarzenia gospodarcze, które zachodzą w przedsiębiorstwie mają najważniejszy wpływ na

generowanie jego zasobów gotówkowych.

Przepływy środków pieniężnych pozwalają dokonać wstępnej oceny sytuacji finansowej.

Dają także odpowiedź na pytanie z jaką firmą mamy do czynienia, jakie mogą wystąpić

zagrożenia dla jej funkcjonowania, a jakie stoją przed nią szanse rozwojowe .

4.2. MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

Do oceny pozycji finansowej wykorzystuje się mierniki uwzględniające informacje pochodzące z

rachunku przepływów pieniężnych. Należą do nich :

1.

Wskaźniki wydajności gotówkowej :

a)

obrotu, będących relacją :

b)

zysku, będących relacją :

c)

majątku, będących relacją :

d)

majątku obrotowego, będących relacją :

2.

Wskaźniki wystarczalności gotówki :

a)

operacyjnej na spłatę długów ogółem:

b)

operacyjnej na spłatę długów długoterm.:

c)

operacyjne ogólnej:

d)

reinwestycji gotówki operacyjnej:

e)

operacyjnej na zakupy majątku trwałego:

Rozdział V WSTĘPNA I SZYBKA METODA OCENY FIRMY

5.1.Istota analizy wskaźnikowej

W praktyce gospodarczej analiza wskaźnikowa jest częścią analizy finansowej, która stanowi

jej uogólnienie i spojrzenie na całościowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa przez pryzmat

kształtowania się określonych relacji finansowych.

Przedmiotem analizy finansowej przedsiębiorstwa są:

sytuacja majątkowa,

sytuacja kapitałowa,

płynność finansowa, obejmująca ocenę zdolności płatniczych firmy, stopień elastyczności

majątku, politykę płatniczą wobec kontrahentów,

rentowność, czyli ocena kształtowania się kosztów i dochodów.

Istotną kwestią w analizie wskaźnikowej przedsiębiorstwa jest problem wyboru podstawy

porównań osiąganych przez nie wyników. W Polsce najczęściej stosowane są porównania

oparte na konfrontacji wielkości zrealizowanych z zaplanowanymi oraz porównania wielkości

osiągniętych na przestrzeni kilku lat funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wykorzystanie bowiem,

równocześnie kilku baz odniesienia do działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, daje dopiero

obraz sytuacji oraz tendencji rozwojowych tej firmy. Jak wcześniej stwierdzono, analiza

wskaźnikowa koncentruje się na całościowym badaniu funkcjonowania przedsiębiorstwa, ocenie

jego efektywności i możliwości rozwojowych.

5.2.Wskaźniki aktywności gospodarczej

Wskaźniki aktywności gospodarczej stanowią odzwierciedlenie relacji między osiągniętymi

przychodami a stanem posiadanego majątku zarówno całkowitego, jak i trwałego. Służą one

ocenie intensywności wykorzystania majątku, pośrednio zaś ocenie tendencji rozwojowych

przedsiębiorstwa.

Wskaźnik szybkości obrotu, mówiący o tym ile razy w badanym okresie nastąpił obrót danym

składnikiem, czy też ile dni przeciętnie trwał jeden cykl obrotu. Daje więc informacje o tym, po

jakim czasie zainwestowane środki wrócą do przedsiębiorstwa i będą ponownie wykorzystane.

Wskaźnik rotacji zapasów, mierzony liczbą obrotów, informuje o poprawie efektywności

gospodarowania zapasami, szybszym odzyskiwaniem środków pieniężnych zamrożonych w

zapasach. Natomiast spadek wielkości tego wskaźnika, oznacza wydłużenie cyklu sprzedaży

zapasów.

5.3.Wskaźniki zadłużenia przedsiębiorstwa

Analiza zadłużenia przedsiębiorstwa wynika z oceny wielkości, dynamiki zmian i struktury

kapitałowej przedsiębiorstwa. Głównym problemem w tym zakresie jest oszacowanie poziomu

zainwestowanych w przedsiębiorstwo kapitałów obcych. Wysoki udział kapitałów własnych w

strukturze pasywów świadczy o silnych podstawach finansowych przedsiębiorstwa, o niskim

ryzyku finansowym i jego stabilności gospodarczej. Nie jest to jednak jednoznaczne z wysokim

poziomem rentowności. Możliwość zadłużenia się przedsiębiorstwa nie zależy tylko od poziomu

i udziału kapitałów własnych w całości zaangażowanych kapitałów. Równie istotna jest zdolność

przedsiębiorstwa do zwrotu zaciągniętych długów, w określonych terminach oraz dostępnych

środków. Szczególnie przydatne w ocenie tych możliwości są wskaźniki: zdolności kredytowej i

wiarygodności kredytowej.

Zdolność kredytowa oznacza możliwość spłaty całkowitych, efektywnych zobowiązań z

wygospodarowanej w danym okresie nadwyżki finansowej.

Wskaźniki wiarygodności kredytowej określają możliwości firmy w zakresie spłaty bieżących

kosztów finansowych związanych z zaangażowaniem kapitałów obcych. Określają zatem, czy

zysk operacyjny, albo nadwyżka finansowa są wystarczające na pokrycie odsetek oraz rat

kapitałowych w wymaganych terminach.

5.4.Wskaźniki płynności finansowej przedsiębiorstwa

Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza zdolność firmy do regulowania zobowiązań w

wymaganych terminach. W praktyce najczęściej stosuje się następujące wskaźniki:

Wskaźnik bieżącej płynności odzwierciedla podstawowe relacje, jakie powinny zachodzić

miedzy majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa a wielkością zobowiązań bieżących. Uznaje się

iż bezpieczny poziom tego wskaźnika powinien oscylować wokół 1,5 – 2 razy. Oznacza to iż,

majątek obrotowy zaangażowany w przedsiębiorstwie powinien być dwukrotnie większy niż

suma zobowiązań bieżących.

Wskaźnik podwyższonej płynności, wg fachowców, powinien oscylować w granicy 1.

Oznacza to w praktyce, iż najbardziej płynne elementy majątku obrotowego – czyli suma

należności i roszczeń, krótkoterminowych papierów wartościowych oraz środków pieniężnych

powinny być równe całości zobowiązań bieżących.

Wskaźnik gotówkowej płynności, powinien w zasadzie oscylować w granicach 0,2. Zasoby

gotówkowe firmy powinny być ograniczone do minimalnych poziomów, bowiem jedynie kapitał

zaangażowany w procesach gospodarczych przedsiębiorstwa, czyli zapasach surowców,

materiałów, produktów, wyrobów gotowych oraz należnościach, generuje dochody i zyski. Zbyt

wysoki poziom środków pieniężnych utrzymywany w przedsiębiorstwie może świadczyć o

nieproduktywnym ich gromadzeniu lub o braku pomysłu na ich wykorzystanie.

5.5.Wskaźnik rentowności przedsiębiorstwa

Pojęcie rentowności oznacza osiąganie nadwyżki dochodów nad kosztami, związanymi z

podejmowaniem określonej działalności. Miarą osiąganej przez firmę rentowności jest relacja

osiąganych zysków do zaangażowanych kapitałów lub do efektów zastosowanych czynników

produkcji. Zatem rentowność przedsiębiorstwa można ustalić w oparciu o dwie grupy

wskaźników. Pierwszą grupę wskaźników rentowności stanowią mierniki rentowności

obrotu. Powszechnie stosowane są następujące mierniki:

marża z zysku operacyjnego, marża z zysku brutto,

marża z zysku netto, rentowność brutto.

Drugą grupę wskaźników, która umożliwia ocenę pozycji dochodowej przedsiębiorstwa tworzą

mierniki rentowności kapitału. Powszechnie stosowane to:

rentowność inwestycji – stopa zysku,

rentowność aktywów – stopa zwrotu z aktywów,

rentowność kapitałów własnych – stopa zwrotu kapitałów własnych.

Rentowność kapitału własnego wyraża efekty funkcjonowania przedsiębiorstwa w stosunku

do kapitałów zaangażowanych przez właścicieli. Rosnący poziom tego wskaźnika świadczy z

reguły o podnoszeniu efektywności zaangażowanego kapitału. Może to prowadzić do

uzyskiwania większych dywidend oraz rozszerzania możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa.

Analizę rentowności spółek akcyjnych powinna jeszcze dodatkowo uzupełniać ocena oparta

na wskaźnikach rynku kapitałowego. Najczęściej zalicza się do tej grupy następujące

wskaźniki:

zysk wygospodarowany w spółce przypadający na jedną akcję,

cena rynkowa jednej akcji do zysku netto przypadającego na jedną akcję,

stopa dywidendy mierzona relacją

wskaźnik stopy wypłaty dywidendy mierzony relacją

cena rynkowa jednej akcji do wartości księgowej (C/W).

Wskaźniki rynku kapitałowego służą ocenie osiąganych korzyści przez aktualnych

posiadaczy akcji.

Rozdział VI ANALIZA ZASOBÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWIE

6.1 Struktura rodzajowa majątku trwałego przedsiębiorstwa

Z bilansowego punktu widzenia wyróżnia się dwie podstawowe grupy składników majątkowych:

majątek trwały oraz obrotowy.

Majątek trwały jest zaangażowany w przedsiębiorstwie na okres dłuższy niż jeden rok. M.T.

jest mało elastyczny, nie można go na bieżąco dostosowywać do poziomu wykorzystywanych

mocy produkcyjnych. Jego rozwój dokonuje się w długim czasie, na podstawie długofalowych,

strategicznych decyzji. Jest on obciążony dużym ryzykiem.

MT przedsiębiorstwa obejmuje trzy podstawowe grupy: rzeczowy majątek trwały, wartości

niematerialne i prawne, finansowy majątek trwały. Zalicza się do niego również należności

długoterminowe.

Z punktu widzenia zastosowania MT dzieli się go na: produkcyjny i finansowy.

Z punktu widzenia prawa własności: własny i obcy

Z punktu widzenia elastyczności: na mniej (budynki, budowle) lub bardziej elastyczny

(narzędzia, środki finansowe).

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się nabyte przez przedsiębiorstwo prawa

majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, których okres użytkowania

przekracza rok.

Majątek rzeczowy w bilansie dzieli się na: (grunty własne, budynki i budowle, urządzenia

techniczne i maszyny, środki transportu, pozostałe środki trwałe) inwestycje rozpoczęte oraz

zaliczki na poczet inwestycji.

Klasyfikacja rodzajowa środków trwałych: budynki, budowle, maszyny energetyczne,

maszyny i urządzenia ogólnego zastosowania, maszyny i urządzenia specjalistyczne,

urządzenia techniczne, środki transportowe, narzędzia i przyrządy.

6.2 Procesy odtworzeniowo -inwestycyjne- regulowanie zasobów środków trwałych

Zwiększenie stanu środków trwałych poprzez tworzenie lub nabywanie nowych środków

stanowi działalność inwestycyjną. Inwestycje dotyczą nowych obiektów i urządzeń. Gdy

nakłady dotyczą obiektów już istniejących mamy do czynienia z rozbudową istniejącej bazy

materialnej. Modernizacja obejmuje wszystkie prace, których celem jest podwyższenie

parametrów technicznych istniejących obiektów i urządzeń.

Podstawowe wskaźniki do badania tych procesów to:

1. Wskaźnik zużycia majątku trwałego

2. Intensywność odpisów amortyzacyjnych

3. Stopa likwidacji środków trwałych

4. Stopa odnowy- inwestycji majątku trwałego

5. Wskaźnik dekapitalizacji brutto

6. Wskaźnik dekapitalizacji netto

6.3 OCENA GOSPODAROWANIA MAJĄTKIEM TRWAŁYM

Podstawowe znaczenie dla analizy majątku trwałego ma jego efektywność, którą można

ustalić na podstawie zestawu wskaźników określających relacje między efektami osiąganymi w

przedsiębiorstwie a posiadanymi zasobami majątkowymi.

Wskaźniki wykorzystywane w tym zakresie to:

1. Wskaźnik produktywności majątku - P

MT

P

MT

= S/MT gdzie S- wartość produkcji, lub przychodów ze sprzedaży

MT - przeciętna wartość majątku trwałego

Wskaźnik ten informuje o kwocie przychodów generowanych przez jedną złotówkę

posiadanego majątku. W ocenie intensywności wykorzystania majątku istotny jest zarówno

poziom wskaźnika, jak i tempo jego zmian. Odwrotność tego wskaźnika określana jest jako

majątkochłonność produkcji, sprzedaży, co oznacza wartość majątku zaangażowaną dla

uzyskania jednostki wartości produkcji, sprzedaży.

2. Wskaźnik zyskowności majątku - Z

MT

Z

MT

= Z/MT gdzie: Z- wielkość wyniku finansowego

Dodatni wynik finansowy- zysk, wzrost wskaźnika oznacza, że każda złotówka majątku

trwałego przedsiębiorstwa oznacza coraz większą kwot zysku.

3. Wskaźnik rotacji majątku trwałego - R

MT

R

MT

= MT x 365/ S gdzie: S- przychody ze sprzedaży

Wskaźnik określa jak przeciętnie długo trwa cykl obrotu majątkiem w okresie rocznym. Jaka

długość cyklu jest do osiągnięcia danego poziomu produkcji, czy sprzedaży, Im krótszy cykl,

tym wyższa produktywność majątku trwałego.

1. Wskaźnik technicznego uzbrojenia pracy - T

up

:

T

up

= MT/L gdzie: L- poziom zatrudniania

Jest to wskaźnik obrazujący substytucję pracy żywej pracą uprzedmiotowioną. Mierzy

nasycenie przedsiębiorstwa majątkiem trwałym.

Wpływ majątku trwałego na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa można badać w postaci

układów zależności wyrażających wpływ różnych czynników, ujętych w postaci wskaźników, na

wskaźnik zyskowności majątku.

Z

MT

= Z

n

/ MT= Z

n

/S x S/MT gdzie: Z

n

- zysk netto, S - przychody ze sprzedaży

Zyskowność majątku jest tu iloczynem wskaźnika rentowności sprzedaży i wskaźnika

produktywności.

Z

MT

= Z

n

/L x L/S x S/MT

Zyskowność majątku jest tu iloczynem trzech wskaźników: rentowności pracownika,

odwrotności wydajności pracy, czyli pracochłonności (ilość pracy potrzebnej do wytworzenia

jednostki wartości produkcji lub uzyskania jednostki przychodu) oraz produktywności majątku.

Rozdział VII. ANALIZA ZASOBÓW OBROTOWYCH FIRMY

7.1 PRZEDMIOT ANALIZY

Podstawowe cele zarządzania majątkiem obrotowym :

a)

zapewnienie stałej płynności finansowej, optymalizowanie wielkości i struktury majątku

obr,

b)

kształtowanie źródeł finansowania majątku obrotowego opartych na kryterium korzyści.

Wszystkie procesy krążenia składników tworzą cykl obrotowy. Stanowi on odzwierciedlenie

czasu, jaki upływa od wydatkowania środków pieniężnych na zakup czynników produkcji do

momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży towarów lub usług.

Cykl obrotowy brutto = rotacja zapasów mierzona liczbą dni + okres inkasa należności

C

B

= R

D

+ O

N

Cykl obrotowy netto = cykl obrotowy brutto – okres spłaty zobowiązań

C

N

= C

B

+ O

ZB

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Głównym celem jest kształtowanie takiego poziomu, który zapewni ciągłość procesów produkcji

i sprzedaży przy minimalnych kosztach ich utrzymywania.

ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI

Ma na celu:

-

przyśpieszenie dyspozycyjności wpływów gotówkowych, poprzez skrócenie czasu ich

obiegu,

-

lokowanie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych w sposób zapewniający

odpowiednie korzyści,

-

pozyskiwanie najtańszych źródeł finansowania niedoborów gotówki w przedsiębiorstwie,

7.2 STRATEGIE FINANSOWANIA MAJĄTKU FIRMY

Na sfinansowanie majątku obrotowego uwzględnia się najczęściej następujące aspekty:

a)

związki zachodzące między stałymi i zmiennymi składnikami majątku,

b)

stopień realności przychodów ze sprzedaży oraz ich regularność,

c)

koszty wykorzystywania kapitałów.

Strategia agresywna polega na finansowaniu majątku obrotowego w całości zobowiązaniami

krótkoterminowymi i to jej zmienną częścią.

Strategia umiarkowana oparta jest na podziale majątku obrotowego na część stałą i

zmienną. Stała wielkość środków obrotowych jest w tej strategii finansowana kapitałem

stałym, czyli sumą kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych.

Strategia konserwatywna polega na finansowaniu majątku obrotowego, praktycznie w

całości kapitałem stałym. Przywiązuje szczególną wagę do utrzymywania wysokiego poziomu

płynności finansowej oraz minimalizowania ryzyka niewypłacalności.

7.3 ISTOTA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO

Wielkość kapitału pracującego może być ustalona w dwojaki sposób. Pierwszy to spojrzenie

kapitałowe a drugi to spojrzenie majątkowe

I. Kapitał pracujący = kapitał stały – majątek trwały K

P

= K

S

- M

T

II. Kapitał pracujący = majątek obrotowy – krótkoterminowe źródła kapitałów K

P

= M

O

– Z

B

W praktyce mogą wystąpić trzy przypadki kształtowania się wielkości kapitału pracującego:

1.

Kapitał stały – majątek trwały > 0

2.

Kapitał stały – majątek trwały = 0 – oznacza zrównanie wielkości K

P

z M

T

3.

Kapitał stały – majątek trwały < 0 - K

P

jest w części finansowany o źródła

krótkoterminowe.

Kapitał pracujący ulega zwiększeniu, gdy:

-

maleje wartość majątku trwałego,

-

rośnie wartość kapitałów stałych,

Kapitał pracujący maleje, gdy:

-

zwiększa się wartość posiadanego majątku poprzez dokonywanie zakupów inwestycyjnych

w sferze rzeczowej, finansowej, czy też wartości niematerialnych i prawnych,

-

ulega zmniejszeniu wartość kapitału stałego

7.4 OCENA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

Do oceny wielkości K

P

można wykorzystać mechanizm szacowania zapotrzebowania na

kapitał pracujący. Wymaga on określenia długości trwania cyklu obrotowego netto

przedsiębiorstwa ora przeciętnych dziennych obrotów uzyskiwanych przez firmę.

Inną metodą ustalania zapotrzebowania na kapitał pracujący jest analiza stanu środków

pieniężnych netto.

Rozdział VIII ANALIZA ZASOBÓW KAPITAŁOWYCH FIRMY

8.1. Główne źródła kapitałów tworzących zasoby firmy

Zasoby finansowe przedsiębiorstwa warunkują wielkość zaangażowanych czynników

wytwórczych, ich wykorzystanie oraz poziom osiągniętego obrotu. Z kolei poziom przychodów

warunkuje dopływ środków finansowych do przedsiębiorstwa.

Finansowanie to wszystkie przedsięwzięcia w przedsiębiorstwie, które zapewniają

przedsiębiorstwu kapitał i które służą kształtowaniu optymalnej struktury kapitałowej. To

jednocześnie proces, w którym można wyróżnić następujące funkcje: określenie potrzeb

kapitałowych i finansowych przedsiębiorstwa, kierowanie dopływem środków finansowych,

kształtowanie wyniku finansowego, kierowanie wykorzystaniem środków finansowych.

Ze względu na źródło pochodzenia: kapitał wewnętrzny i zewnętrzny.

Kapitał własny jest odzwierciedleniem sfinansowania podjęcia działalności przez firmę (jej

powstania) i podwyższenia związanego z rozwojem firmy. Jego cechą jest długoterminowość i

statystyczność.

Kapitały obce mają zawsze charakter zewnętrzny w stosunku do przedsiębiorstwa. Ich cechą

charakterystyczną jest czasowość wykorzystania środków obcych, konieczność zwrotu w

określonym terminie, jak i odpłatność za możliwość wykorzystania tych kapitałów. W

przypadku upadłości lub likwidacji przedsiębiorstwa ich roszczenia są regulowane w pierwszej

kolejności przed roszczeniami właścicieli.

Cechy kapitału obcego:

1.Konieczność spłaty kapitału

2.Obligatoryjność spłaty odsetek

3.Odsetki stanowią koszty uzyskania przychodu- są odejmowane od podstawy opodatkowania

4.Większy udział zwiększa ryzyko finansowe

5.Możliwość wprowadzenia ograniczeń (celowość przeznaczenia)

6.Brak wpływu dawcy na decyzje firmy

7.Gwarancja zwrotu

Cechy kapitału własnego:

8.Brak konieczności spłaty

9.Wypłata dywidend nieobowiązkowa

10.Dywidenda wypłacana jest z zysku

11.Większy udział świadczy o sile i niezależności finansowej

12.Swoboda wykorzystania

13.Wpływ na podejmowane decyzje

14.Brak gwarancji zwrotu

8.2. Mechanizm działania dźwigni finansowej jako kryterium wyboru kapitałów

Główne kryteria wyboru źródeł kapitału to:

-mechanizm dźwigni finansowej- efekty i skala jego oddziaływania jako źródło korzyści

właścicieli

-koszty zastosowanych kapitałów

-zasady finansowania określające długoterminową płynność

Mechanizm dźwigni finansowej jest oparty na korzystaniu z kapitałów obcych, pod

warunkiem niższego ich kosztu (oprocentowania) od generowanej stopy zysku ROI w danej

firmie.

Dźwignia operacyjna mierzy efekty wykorzystania i kształtowania struktury majątkowej

przedsiębiorstwa.

Dźwignię połączoną tworzy suma efektów dźwigni finansowej i operacyjnej.

Pozytywne rezultaty we wzroście rentowności firmy można osiągnąć, kształtując

umiejętnie zarówno strukturę majątkową, jak i finansową. Obie dźwignie nie mają wobec siebie

charakteru substytucyjnego, ale komplementarny. Pozytywne lub negatywne efekty działania

jednej z nich, są wzmacniane przez drugą- dźwignia połączona wykorzystuje te tendencje.

Dynamiczny efekt działania dźwigni operacyjnej można zapisać w postaci: EDO= ∆Z

0

/∆P

gdzie: EDO - efekt wpływu dźwigni operacyjnej; ∆Z

0

- procentowa zmiana zysku operacyjnego;

∆P - procentowa zmiana przychodów

Dźwignia operacyjna wpływa na zmiany zysku operacyjnego wywołane zmianami

generowanych przychodów. Wpływ ten będzie pozytywny, jeśli maleje względny udział kosztów

stałych w przedsiębiorstwie, przy wzroście osiąganych przychodów. Natomiast spadek

przychodów powoduje względną zwyżkę udziału kosztów stałych i to wpływa ujemnie na

wielkość wykazywanego zysku operacyjnego.

Dynamiczny efekt działania dźwigni finansowej można ustalić w oparciu o EDF =

∆ROE/∆Z

0

gdzie: EDF- efekt wpływu dźwigni finansowej; ∆ROE- procentowa zmiana rentowności kapitału

własnego; ∆Z

0

- procentowa zmiana zysku operacyjnego.

Efekt działania dźwigni finansowej odzwierciedla wpływ zamian zysku operacyjnego na

osiąganą stopę zwrotu kapitału własnego przy określonej strukturze kapitałowej firmy i

związanych z nią kosztach finansowych. jeśli koszty zaangażowania kapitałów obcych są niższe

niż osiągana stopa zysku w firmie, to wpływ dźwigni finansowej będzie pozytywny. Jeśli

wystąpi odwrotna relacja, to efekt wpływu dźwigni będzie ujemny.

Sumę efektów dźwigni finansowej i operacyjnej w ujęciu dynamicznym można zapisać:

EDP= EDO x EDF

Efekt działania mechanizmu dźwigni połączonej określa, jak zmieni się stopa zwrotu kapitału

własnego wywołana zmianą osiąganych przychodów przez przedsiębiorstwo.

Wnioski wynikające z mechanizmu działania dźwigni finansowej to:

- dźwignia finansowa może oddziaływać na zyskowność kapitałów własnych zarówno w sposób

pozytywny jak i negatywny

- efektów pozytywnych można spodziewać się wtedy, gdy stopa zysku ROI przewyższa stopę

oprocentowania kapitałów obcych

- im bardziej stopa zysku jest wyższa od oprocentowania kapitału obcego, tym efekty działania

dźwigni finansowej są wyższe

- jeśli stopa zysku jest mniejsza od oprocentowania kapitału obcego, to mechanizm działania

dźwigni ma charakter negatywny tzw. maczuga finansowa

- im stopa zysku jest niższa od kosztów zaangażowania kapitałów obcych, tym każde

zwiększenie zadłużenia pociąga za sobą coraz wyższy spadek stopy zwrotu kapitałów własnych.

Syntetyczne miary oddziaływania dźwigni finansowej- wykorzystuje się je do oceny

zasobów kapitałowych firmy, ich struktury należą do nich:

1. Iloraz rentowności kapitału własnego w stosunku do skorygowanej stopy zwrotu kapitału

całkowitego o odsetki należne dawcom kapitałów obcych.

EDF =ROE/SROA x 100%

gdzie: EDF- wpływ dźwigni finansowej, ROE- stopa zwrotu kapitału własnego, SROA- stopa

zwrotu kapitału całkowitego mierzona relacją: zysk netto + odsetki/ kapitał całkowity.

2. Różnica między stopą zwrotu kapitału własnego a skorygowaną stopą zwrotu kapitału

całkowitego:

EDF = ROE- SROA/SROA x 100%

3. Mnożnik dźwigni finansowej liczony w oparciu o formułę:

zysk netto/ zysk netto+ odsetki x kapitał całkowity/ kapitał własny x 100%

Wykorzystanie obcych kapitałów wpływa na wzrost rentowności kapitału własnego, rosną

potencjalne korzyści właścicieli. Im wyższe wartości osiągają dane wskaźniki, tym większy jest

dodatni wpływ zastosowania kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

Wskaźniki mierzące efekt oddziaływania dźwigni finansowej o wielkościach ujemnych świadczą

jednoznacznie o zbyt wysokim poziomie zadłużenia firmy lub o zbyt wysokich kosztach jego

obsługi.

8.3. Koszt kapitałów w wyborze źródeł finansowania firmy

Koszt kapitałów - każdy element struktury kapitałowej przedsiębiorstwa charakteryzuje się

innym kosztem. Z jednej strony bowiem struktura finansowa zależy od kosztu zapłaty za

kapitał pochodzący z różnych źródeł, z drugiej zaś sama go w pewien sposób określa i istotnie

wpływa na zyskowność firmy.

Koszt kapitału własnego w spółkach kapitałowych jest równy wymaganej stopie zwrotu (stopa

dyskontowa), stosowanej przez właścicieli przy szacowaniu dywidend i ocenie bieżącej wartości

przedsiębiorstwa. Można się tu posłużyć tzw. modelem Gordona, w którym zakłada się stały

wzrost wypłat dywidendy.

Koszt nowej emisji akcji, inną możliwością zwiększenia wielkości zaangażowanych kapitałów

własnych są dopłaty właścicieli np. w spółkach akcyjnych, będą to kolejne emisje akcji. Koszt

kapitału nowej emisji jest nieco wyższy od kosztu poprzedniego kapitału, gdyż obejmuje

również wydatki związane z rozprowadzeniem nowych akcji.

Inną

możliwością

wzrostu

wielkości

zaangażowania

kapitału

w

określonym

przedsięwzięciu jest korzystanie z kapitałów obcych w postaci różnego rodzaju kredytów,

pożyczek. Koszt tego rodzaju kapitału wyznacza stopa oprocentowania kredytów wraz z

kosztami prowizji lub ryczałtu dla kredytodawców. Oprocentowanie kredytów i pożyczek

spłacane jest z dochodów przed opodatkowaniem. Powstające korzyści podatkowe zmniejszają

ostateczny koszt pozyskania tego typu źródeł finansowania inwestycji i rozwoju

przedsiębiorstwa.

8.4. Zasady finansowania w kształtowaniu zasobów kapitałowych

Zasady finansowania na ich podstawie możliwe jest ustalenie optymalnej struktury kapitałowej

dla konkretnego przedsiębiorstwa w każdych warunkach rynkowych. Stanowią one ostatnie-

obok mechanizmu dźwigni finansowej i kosztów zaangażowanych kapitałów- wyróżnione

kryterium wyboru odpowiedniej struktury kapitałowej. ocena relacji i powiązań między

aktywami a kapitałem jest możliwa w oparciu o analizę płynności krótkoterminowej i

długoterminowej.

Wskaźniki płynności bieżącej (krótkoterminowej) służą ocenie sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa w zakresie majątku obrotowego i zobowiązań bieżących. Umożliwiają

planowanie relacji zachodzących między tymi kategoriami, stanowią podstawę zarządzania

kapitałem pracującym przedsiębiorstwa.

Natomiast zasady finansowania, ich ocena i analiza, opiera się na wskaźnikach płynności

długoterminowej.

Złota reguła finansowa mówi że nie należy zadłużać przedsiębiorstwa ponad wartość

kapitałów własnych. Znaczy to, że stopień zadłużenia firmy nie powinien przekroczyć 50%.

Stosunek kapitału własnego do obcego winien się kształtować na poziomie wyższym od

jedności. Oznacza to, iż udział kapitałów obcych winien być niższy lub równy połowie kapitałów

całkowitych:

Kw/Ko≥ 1

gdzie: Kw- kapitał włąsny, Ko- kapitał obcy

Taka struktura zapewnia utrzymanie długoterminowej płynności. Sprzyja jej zarówno

ograniczenie obciążenia firmy kosztami od zaangażowanych obcych kapitałów, jak i osiąganie

większej stabilności w zakresie rentowności.

Złota reguła bilansowa zakłada całkowite sfinansowanie majątku trwałego kapitałem

własnym. Gdy te dwie wielkości są sobie równe, a więc wskaźnik pokrycia majątku trwałego

kapitałem własnym. oscyluje w granicach 1, oznacza to utrzymanie stabilności finansowej

przez przedsiębiorstwo:

Kw/ Mt≥ 1

gdzie: Kw- kapitał własny zaangażowany w firmie, Mt- majątek trwały.

lub Ko/Mo≤ 1

Wersja liberalna dopuszcza finansowanie majątku trwałego kapitałem stałym, a więc oprócz

kapitału własnego możliwe jest również zastosowanie długoterminowych kapitałów obcych.

Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym powinien być wyższy od 1.

Ks/Mt≥ 1

gdzie: Ks - kapitał stały, Mt- majątek obrotowy

Przy wskaźniku mniejszym od 1 może wystąpić sytuacja zagrożenia płynności. oznacza ona

finansowanie majątku trwałego i potrzeb inwestycyjnych przedsiębiorstwa krótkoterminowymi

kapitałami obcymi. Ich wymagalność w krótkim czasie może oznaczać brak środków

pieniężnych i naruszenie równowagi finansowej. Istnieje realne zagrożenie braku

wypłacalności.

Dynamiczna reguła zadłużenia opiera się na wykorzystaniu pojęcia nadwyżki finansowej CF,

a więc sumy zysku netto i amortyzacji. Dynamiczną regułę zadłużenia można zapisać:

Ko/ CF

gdzie: Ko- kapitał obcy, CF- nadwyżka finansowa netto

Wskaźnik dynamicznego zadłużenia określa, przez ile lat nadwyżka finansowa danego roku

musi być dostępną, by firma spłaciła całkowite zadłużenie. Przyjmuje się, iż bezpieczny poziom

to okres trzech lat. Stosuje się zasadę wedle której, im niższa jest wartość wskaźnika tym

niższe jest ryzyko finansowe związane z określoną strukturą kapitałową przedsiębiorstwa.

Pogarszający się wskaźnik oznacza utratę zdolności kredytowej, gdy zbliża się do 7 oznacza

bankructwo.

Kod/ Kp≤1

gdzie: Kod- kapitał obcy długoterminowy, Kp- kapitał pracujący

Rozdział IX Analiza wybranych procesów gospodarki materiałowej

9.1

BADANIE PROCESÓW ZAOPARTRZENIA

Zaopatrzenie oznacza pozyskiwanie z zewnątrz czynników produkcji niezbędnych do

zapewnienia ciągłej i rytmicznej działalności przedsiębiorstwa w określonym czasie.

Przedmiotem zaopatrzenia mogą być surowce, materiały, towary w przedsiębiorstwie

handlowym. Na procesy zakupu można patrzeć w ujęciu planistycznym, pozwalającym na

rozwiązanie podstawowych problemów zaopatrzeniowych dotyczących przyszłych okresów oraz

w przekroju analitycznym , umożliwiającym znalezienie racjonalne zaopatrzenie w okresach

minionych.

W przedsiębiorstwie handlowym składnikami rachunku , liczonymi dla każdego z dostawców są

:

- możliwe do uzyskania efekty ustalone w postaci marży brutto;

- koszty wiążące się z realizacją każdego wariantu dostaw .

- kryterium wyboru dostawcy , którym jest maksymalizacja kwoty zysku kalkulacyjnego.

Podstawą do ustalenia wartości zapotrzebowania materiałowego w okresie planistycznym jest

równanie bilansowe.

Liczba dostaw i terminy i odstępy między kolejnymi dostawami powinny być dostosowane do

zaplanowanej produkcji.

Wskaźnik rytmiczności dostaw równy jeden oznacza , że dostawy są rytmiczne , realizowane

zgodnie z planem.

Wskaźnik kredytowania pozwala na zoriętowanie się jaki jest przeciętny okres na jako firma

otrzymuje kredyt od swoich dostawców. Im wyższa wartość wskaźnika , tym dłuższy okres

kredytowania.

9.2

ANALIZA POZIOMU, STRUKTURY I ROTACJI ZAPASÓW

Zapasy zapewniają ciągłe działanie przedsiębiorstwa we wszystkich fazach gospodarki.

Działanie i decyzje związane z pozyskaniem, utrzymaniem i wykorzystywaniem w

przedsiębiorstwie określa się mianem gospodarki zapasami.

Zapasy ocenia się w dwóch formach jako.

1. Bezwzględną wielkości zapasów wyrażoną wartościowo lub ilościowo,

2. Relatywny poziom zapasów, wyrażony w formie stosunku wielkości zapasów do wielkości

sprzedaży – rotacja.

Wielkość zapasów ustala się na początek i koniec każdego roku obrachunkowego.

Jednym s przekrojów analizy zapasów jest badanie ich struktury. Strukturę zapasów można

badać w różnych przekrojach:

1) w przekroju ilościowym lub wartościowym (częściej)

2) w przekroju asortymentowym, branżowym, wg grup towarów, faz działalności firmy,

3) w przekroju sieciowym, oddziałów, magazynów,

4) w przekroju czasowym.

Wskaźnik rotacji – obrazuje stosunek pomiędzy wielkością zapasu i wielkością sprzedaży

towarów czy też kosztów działalności.

Do oceny relacji między zapasem a sprzedaż wykorzystywane są następujące wskaźniki:

Wskaźnik rotacji w dniach – określa ile dni trwa sprzedaż zapasu przeciętnego , co ile dni

jest odnawiany zapas przeciętny , informuje o szybkości obrotu.

Wskaźnik rotacji w razach – informuje ile razy odnawia się badany okresie zapas przeciętny

, ile występuje cykli rotacji.

Wskaźnik związania zapasów – określa ile groszy zapasu przypada za zł. Sprzedaży lub

produkcji w badanym okresie. Ten wskaźnik jest odwrotnością rotacji w razach.

Gospodarka zapasami wiąże się z kosztami, z których najważniejsze to :

1) koszty zakupu

2) koszty magazynowania

3) koszty funkcjonowania służb zaopatrzeniowych

4) koszty finansowe, kapitałowe

5) koszty zużycia i starzenia zapasów.

9.3

KSZTAŁTOWANIE PRZYSZŁYCH POZIOMÓW ZAPASÓW

Celem działań podejmowanym w ramach rachunku ekonomicznego jest utrzymanie zapasu

ekonomicznie uzasadnionego. Zmniejszenie zapasu powoduje przyspieszenie cyrkulacji

materiałów i towarów, obniżenie kosztów działania zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał

obrotowy.

W zagadnieniu optymalizacji zapasów przedmiotem rachunku są nakłady związane z

pozyskiwaniem i utrzymaniem zapasów. Nakłady te w formie wartościowej wyrażane są przez

koszty:

-

zakupu – dostaw

-

magazynowaniem

Kryterium wyboru jest minimalizacja łącznych kosztów zakupu i magazynowania.

Koszty dostaw i składowania są konkurencyjne wobec siebie. Dlatego obliczmy zapas

optymalny.

Na zapas optymalny składa się:

1) rozkład popytu w okresie planowania powinien być w przybliżeniu zgodny z

dotychczasowym jego rozkładem.

2) firma musi mieć pewność co do terminowości dostaw i w żądanej wielkości , wynikającej z

obliczeń.

3) mogą wystąpić pewne trudności przy liczeniu kosztów składowania i zakupu.

Niejednokrotnie muszą być one ustalone na podstawie danych w analitycznych kont

księgowych. Także szybkie zmiany składników tych kosztów w przyszłości mogą podważyć

ustalony wynik optymalny.

4) optymalne wielkości z punktu widzenia przedsiębiorstwa nie musza być optymalne z punktu

widzenia dostawcy.

Rozdział X OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

10.1 Proste metody oceny projektów inwestycyjnych

Inwestycje to nakłady kapitałowe ponoszone na różnego rodzaju przedsięwzięcia mające na

celu przyniesienie określonych efektów. Efekt to zarówno wzrost zysku, cash – flow,

rozszerzenie produkcji, modernizacja technologii, wzrost udziału na rynku, przyrost wartości

firmy, poziomu konkurencyjności, itp. Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje inwestowania:

a)

rzeczowe – w materialne składniki majątku stałego,

b)

finansowe.

Rozróżniamy trzy cykle inwestycyjne :

a)

przedinwestycyjny

b)

inwestycyjny

c)

operacyjny.

Najważniejsza faza to przedinwestycyjna, która odpowiada za określenie potrzeb, możliwości,

zebranie wariantów, określenie warunków ogólnoinwestycyjnych, określenie metod ocen

projektów itp.

Narzędziem oceny i wyboru najlepszych rozwiązań jest rachunek opłacalności

inwestycyjnych. Jest to rodzaj rach. ekonomicznego jako sposób wyboru rozwiązania

najlepszego spośród wielu możliwości.

W rachunku ekonomicznym stosowanym do oceny opłacalności projektów inwestycyjnych ,

zależnie od użytej metody, wyróżnić można następujące jego elementy składowe:

1) efekty w postaci przewidywalnych przychodów , zysku, przepływów pieniężnych,

odpowiednio dla każdego z rozpatrywanych wariantów inwestycyjnych.

2) nakłady w postaci kosztów , wydatków inwestycyjnych, czasu realizacji inwestycji,

związanych z funkcjonowaniem każdego z rozpatrywanych wariantów inwestycyjnych, oraz

inne wydatki finansowe.

3) kryterium wyboru w postaci miary , wskaźnika, będącego relacją między efektami i

nakładami , wynikające z algorytmu obliczeniowego odpowiedniego do danej metody.

Kryteriami tymi mogą być: zaktualizowana wartość netto ( NPV ) , wewnętrzna stopa zwrotu (

IRR ) , okres zwrotu, stopa zwrotu nakładów.

Wyróżniamy dwie metody rachunku opłacalności:

Statyczna – są proste w obliczeniach, łatwe do zastosowania, mało pracochłonne. Nie

uwzględniają zmian wartości w czasie. Metody te wykorzystywane są do ocen projektów o

niewielkim znaczeniu, na etapie prac wstępnych, kiedy brak pełnego zestawu informacji.

Dynamiczna – należą do tej metody zaktualizowana wartość netto ( NPV ), wewnętrzna stopa

zwrotu ( IRR ), zdyskontowany okres zwrotu, metoda równych rat. Metoda ta pozwala

wyrażanie wszystkich przyszłych wpływów i wydatków w dzisiejszej wartości nałogów. Metoda

ta wykorzystywana jest w projektach o dużym znaczeniu.

Okres zwrotu nakładów ( OZ ) – jest to czas w jakim zwracają się nakłady inwestycyjne z

osiągniętych nadwyżek finansowych lub innych wielkości określających przewidywane efekty.

Zaletą tej metody jest prostota obliczeń, a wadą pomijanie efektów jakie są osiągane po

okresie zwrotu , nieuwzględnienie zmian wartości efektów w czasie ( brak dyskonta ).

Stopa zwrotu nakładów – jest to relacja efektu, jaki można uzyskać z inwestycji do

poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jest odwrotnością okresu zwrotów nakładów. Wady i

zalety jak wyżej.

10.2

Ocena efektywności projektów inwestycyjnych metodami dyskontowymi.

Zaktualizowana wartość netto (NPV) – metoda ta pozwala na określenie rzeczywistej

(aktualnej) wartości nakładów i efektów związanych z danym przedsięwzięciem. NPV jest

wartością otrzymaną przez zdyskontowanie, oddzielnie dla każdego roku, różnicy między

wpływami i wydatkami w całym okresie przy stałym poziomie stopy dyskontowej. Poziom NPV

zależy od wielkości i rodzaju w czasie przepływów pieniężnych netto, oraz od przeciętnej stopy

dyskontowej.

Poziom stopy dyskontowej – określa dwa zasadnicze czynniki: oczekiwaną stopę zwrotu,

ryzyko.

Oczekiwaną stopę zwrotu – wyraża minimalną rentowność, przy której inwestor jest gotów

zaangażować swój kapitał. Drugą część stopy dyskontowej jest premia za ryzyko

inwestowania. Wielkość tej premii jest uzależniona od wielu czynników zarówno z samym

przedsiębiorstwem jak i zewnętrznych. Dlatego przypisujemy jej wartość liczbową. Trzecim

składnikiem stopy dyskontowej mogła być stopa inflacji przewidywana w okresie projektów

przepływów pieniężnych. Wymagało by to jednak prognozowania wpływów i wydatków w

cenach bieżących. Przewidywalny poziom inflacji jak i takie prognozowanie obarczone jest

znacznym marginesem błędu. Dlatego też w praktyce pomija się stopę inflacji jako składnik

stopy dyskontowe. , a prognozowanie przepływów pieniężnych wyraża się w cenach stałych.

Wewnętrzna stopa zwrotu – IRR – jest metodą najczęściej wykorzystywaną do oceny

projektu inwestycyjnego metodą dyskontową IRR jest to stopa dyskontowa, przy której

wartość zaktualizowana netto (NPV) równa się zero. Oznacza to, że IRR wyraża wewnętrzną,

rzeczywistą rentowność projektu inwestycyjnego. W przypadku, gdy stopa ta jest wyższa lub

równa od stopy dyskontowej przyjętej do wyliczenia NPV, ocena projektu wypada korzystnie.

IRR można wyznaczyć metodą kolejnych przybliżeń, licząc NPV dla każdych stóp dyskontowych

tak, aby otrzymać NPV równa zeru. Taka stopa równa jest wewnętrznej stopie zwrotu IRR.

Rozdział XI WYBÓR ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

11.1.Kredyt, leasing, środki własne jako źródła finansowania

Środki służące do finansowania działalności bieżącej i rozwojowej przedsiębiorstwa mogą

pochodzić z różnych źródeł i dopływać w różnej formie. Z punktu widzenia źródła pochodzenia

kapitału wyróżnić można finansowanie zewnętrzne i wewnętrzne.

Są dwa podstawowe kierunki finansowania w przedsiębiorstwie:

finansowanie bieżącej działalności, polegające na zapewnieniu ciągłości podstawowych

procesów gospodarczych przez dopływ środków uzyskiwanych głównie z przychodów, tak aby

zachowana była płynność finansowa firmy.

Finansowanie działalności rozwojowej, polegające na gromadzeniu środków własnych i

obcych, wewnętrznych i zewnętrznych, mające na celu umożliwienie podejmowania działalności

inwestycyjnej.

Kredyt bankowy

Kredyt jest jednym z podstawowych źródeł finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych. Jest

rodzajem pożyczki udzielonej przez bank osobie prawnej lub fizycznej za oprocentowaniem, na

określony cel, wg zasad i warunków podanych w umowie kredytowej. Kredyty dzielą się na

krótko, średnio i długo terminowe.

Kredyty obrotowe mogą być udzielone na sfinansowanie zapasów, rozliczeń między

okresowych czynnych, należności z tytułu rozliczeń z kontrahentami oraz płatności.

Kredyty inwestycyjne udzielane są na finansowanie przedsięwzięć zmierzających do

odtworzenia, modernizacji i zwiększenia majątku trwałego kredytobiorcy. Przyznanie kredytu

uzależnione jest od efektywności oraz przewidywalnej opłacalności przedsięwzięcia, jak również

stopnia ryzyka wynikającego z oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy. Kredytobiorca

występuje o kredyt z wnioskiem. Wniosek powinien określać w szczególności:

kwotę i walutę kredytu, przeznaczenie kredytu,

proponowany termin spłaty kredytu, uzasadnienie potrzeb kredytowych,

okres wykorzystania kredytu, propozycje dotyczące prawnego zabezpieczenia kredytu.

Bank określa również dokumenty i informacje jakie powinny być dołączone do wniosku. W

szczególności są to:

uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej,

informacje dotyczące działalności gospodarczej,

roczny bilans oraz rachunek zysków i strat,

deklaracje podatkowe, zaświadczenie o dochodach, zaświadczenie o niezaleganiu z

podatkami,

wykaz planowanych do zakupu dóbr lub usług inwestycyjnych,

studium opłacalności realizowanego przedsięwzięcia,

w przypadku inwestycji budowlanych założenia techniczno-ekonomiczne inwestycji.

Wysokość stopy oprocentowania kredytu uzależniona jest od kształtowania się stóp

procentowych na rynku międzybankowym, rozmiarów ryzyka związanego z udzielonym

kredytem, wysokości kredytu, oraz długości okresu kredytowania, częstotliwości spłaty odsetek

od kredytu.

Leasing

Jest nowoczesną formą finansowania inwestycji. Leasing określany jest powszechnie jako

specyficzna forma odpłatnego korzystania z rzeczowych składników majątkowych na podstawie

umowy zawartej na czas określony, zgodnie z którą leasingodawca zobowiązuje się oddać

określoną rzecz do dyspozycji leasingobiorcy w zamian za płatności dokonywane w ratach. Na

gruncie polskiego prawa podatkowego wyróżnia się dwa podstawowe typy transakcji

leasingowych:

1.Leasing finansowy ma charakter długookresowy i polega na odpłatnym korzystaniu z

rzeczy w czasie zbliżonym do ekonomicznego okresu jej użytkowania. W tym czasie właściciel

rzeczy jest leasingodawcą. Leasingobiorca może stać się właścicielem przedmiotu leasingu po

zakończeniu trwania umowy. Opłata za użytkowanie składa się z raty stanowiącej część

wartości rzeczy oraz odsetek. Dla leasingobiorcy część odsetkowa jest kosztem uzyskania

przychodu, ma także prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Dla leasingodawcy całość

opłat stanowi przychód.

2.Leasing operacyjny. Umowy są tu zawierane na okres krótszy niż przewidywany okres

ekonomicznego zużycia rzeczy, stąd rzecz może być wypożyczana wielu kolejnym klientom.

Całość opłaty za użytkowanie leasingobiorca zalicza do kosztów uzyskania przychodów, nie

nalicza też amortyzacji. On również najczęściej przyjmuje na siebie obowiązek obsługi

przedmiotu leasingu. Dla leasingodawcy opłaty stanowią przychód podlegający

opodatkowaniu, dokonuje on również odpisów amortyzacyjnych. W tej formie leasingobiorca

nie ma gwarancji nabycia przedmiotu umowy po jej wygaśnięciu.

Środki własne przedsiębiorstwa

Podstawowym źródłem wewnętrznego finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych w

przedsiębiorstwie jest zysk netto pod warunkiem, że zostanie on wypracowany. Drugim

ważnym składnikiem wewnętrznego finansowania przedsiębiorstwa jest amortyzacja.

Amortyzacja jest odpisem części wartości zużywających się środków trwałych,

przeznaczonych na odtworzenie tego zużycia. Poziom odpisu amortyzacyjnego uzależniony jest

od okresu eksploatacji oraz stawek odpisu. Typowe okresy eksploatacji poszczególnych

środków trwałych podawane są w wykazach stawek amortyzacyjnych, zgodnie z odpowiednimi

rozporządzeniami ministra finansów.

11.2.Metody wyboru efektywnych źródeł finansowania – rachunek ekonomiczny

Rachunek ekonomiczny jest metodą pozwalającą na wybór najlepszego wariantu

planowanego działania. Wykorzystywany jest w szerokim zakresie do rozwiązywania różnych

problemów decyzyjnych w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Jednym z ważniejszych

obszarów decyzji zarządczych jest finansowanie zakupów inwestycyjnych.

Są dwie metody pozwalające na dokonanie wyboru metody finansowania. W pierwszej

metodzie za kryterium wyboru przyjmuje się maksymalizację zdyskontowanej wartości

dochodu czystego, wyliczoną dla każdego z rozpatrywanych wariantów działania. Kryterium

wyboru w drugiej metodzie jest minimalizacja wydatków efektywnych, rozumianych jako

zdyskontowana różnica między wydatkami nominalnymi a zmniejszeniem obciążeń podatkiem

dochodowym z tytułu zaliczenia w poczet kosztów takich wielkości jak: amortyzacja, odsetki,

czynsze.

ROZDZIAŁ XII ANALIZA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA FIRMY

12.1. POJĘCIE PRZYCHODÓW I ICH RODZAJE

Przychody są pieniężnym wyrazem sprzedaży jego produktów i usług. Można powiedzieć, że

kształtują one stronę dochodową jego działalności. Przychody powinny pokryć koszty

działalności firmy oraz pozwolić na uzyskanie nadwyżki finansowej, która jest m.in źródłem

wynagrodzenia właścicieli i dawców kapitału obcego finansującego jego majątek.

Zadaniem analizy przychodów jest ustalenie struktury źródeł tych przychodów, dynamiki, która

pozwoli wskazać na rozwój, stagnację czy też regres w działalności przedsiębiorstwa.

Składniki przychodów to:

1. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług,

2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów,

3. Pozostałe przychody operacyjne,

4. Przychody finansowe,

5. Przychody z operacji nadzwyczajnych- zyski nadzwyczajne.

Punkt 1 i 2 to przychody ze sprzedaży lub przychody operacyjne. Punkty 1-4 to przychody z

całokształtu działalności gospodarczej.

Analiza wstępna powinna umożliwiać poznanie ogólnej struktury przychodów, podstawowych

tendencji oraz ustalenie kierunków analizy szczegółowej.

Analiza szczegółowa przez zastosowanie metod analizy przyczynowo skutkowej powinna

umożliwić ustalenie źródeł i przyczyn wzrostu lub spadku przychodów, wskazać na rezerwy

wzrostu i możliwości ich wykorzystania.

Ogólna analiza przychodów powinna odpowiadać na pytania:

- jaka jest wielkość przychodów z podziałem na poszczególne składniki – źródła

- jakie są wiodące źródła przychodów, czyli ich struktura

- jakie są podstawowe czynniki kształtowania się przychodów, czyli badanie dynamiki

- jakie powinny być kierunki analizy szczegółowej ze względu na konkretną sytuację badanej

firmy.

Szczegółowa analiza przychodów.

Przychody ze sprzedaży ujmowane w rachunku zysków i strat są wyrażane w cenach

bieżących. We wstępnej ocenie należałoby skonfrontować je z realną dynamiką cen

a)

Przychody ze sprzedaży produktów i towarów – jest to iloczyn ilości sprzedanych

produktów (q) i cen jednostkowych (p): P= Eq x p

Chcąc ustalić wpływ poszczególnych czynników na sumy wielkości przychodów ze sprzedaży

można zastosować jedną z metod analizy przyczynowo-skutkowej, jaką jest metoda

podstawień łańcuchowych. Pierwszy krok to ustalenie odchylenia bezwzględnego między

porównywalnymi wielkościami: ∆P=P

1

-P

0

lub ∆P=Eq

1

p

1

-Eq

0

p

0

gdzie ∆P- zmiany wielkości

przychodów, P

0

,P

1

- wielkość przychodów odpowiednio w okresie bazowym i badanym. Na

zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży działają dwa czynniki, ustalenie wpływu których

może być następujące:

1. wpływ ilości sprzedanych produktów ∆P=Eq

1

x p

0

-Eq

0

x p

0

2. wpływ ceny jednostkowej produktów

∆Pp= Eq

1

p

1

-Eq

1

x p

0

Szczegółowa analiza przychodów ze sprzedaży może być rozwinięta przez wyodrębnienie:

- kierunków sprzedaży: kraj, export

- szczebli sprzedaży: producent, hurtownik, detalista

- charakteru rynków: lokalny, regionalny, krajowy

Wyodrębnienie sprzedaży eksportowej w analizie przychodów ma swoje uzasadnienie w tych

przedsiębiorstwach, które mają znaczny udział eksportu w przychodach. Analiza przychodów ze

sprzedaży eksportowej P

e

uwzględniać powinna nast. czynniki: ilość sprzedanych produktów

(q), ceny dewizowe w jakiej były sprzedane produkty (p

d

), oraz kurs złotego do waluty

zagranicznej (w).

Pe= Eq x p

d

x w

Analiza przychodów z wydzieleniem podstawowych szczebli sprzedaży ma swoje

uzasadnienie w tym, że każdy z tych szczebli stosuje inne ceny zbytu, hurtowe bądź

detaliczne.

Analiza struktury przychodów wg charakteru rynków może mieć większe znaczenie dla oceny

działalności marketingowej niż kształtowania strumieni przychodów finansowych.

b)

Pozostałe przychody operacyjne i finansowe.

Składnikami przychodów są także pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe oraz

zyski nadzwyczajne. Do typowych pozostałych przychodów można zwłaszcza zaliczyć

przychody z tytułu:

- sprzedaży składników rzeczowego majątku trwałego

- otrzymanych dotacji

- nadwyżek inwentaryzacyjnych składników majątku.

Do typowych przychodów finansowych można z kolei zaliczyć następujące składniki:

- odsetki uzyskane od środków finansowych zdeponowanych w bankach

- otrzymane dywidendy z tytułu udziałów i akcji w innych podmiotach

- przychody ze sprzedaży udziałów, akcji i obligacji

- odsetki otrzymane od udzielonych pożyczek innym podmiotom

- dodatnie różnice kursowe uzyskane w wyniku operacji gospodarczych realizowanych w

obcych walutach

- przychody z dzierżawy majątku trwałego oraz raty leasingowe z tytułu leasingu operacyjnego

- odsetki od nieterminowego regulowania wierzytelności przedsiębiorstwa przez kontrahentów-

odbiorców.

Zyski nadzwyczajne mają zazwyczaj marginalne znaczenie w przychodach i mogą dotyczyć

np. odszkodowań od ubezpieczycieli z tytułu uszczerbku w majątku na skutek pożaru, itp.

Analizie szczegółowej powinny być poddane zwłaszcza te pozycje pozostałych przychodów,

które mają znaczny udział w całkowitych przychodach. Może to np. dotyczyć odsetek od

udzielonych pożyczek, odsetek od depozytów, itp. W odniesieniu do tych składników stosuje

się nast. formułę: Pf = F x s , gdzie Pf to przychody finansowe, F- kwota depozytów,

udzielonych pożyczek, itp., s- przeciętna stopa oprocentowania w skali rocznej.

Chcąc ustalić wielkość przychodów dla krótszego okresu trzeba uwzględnić okres, na który

zostały zdeponowane pieniądze, lub udzielona pożyczka, zatem: Pf= Fxsxt/360, gdzie: t-

okres na jaki udzielono pożyczki, złożono depozyt itd. Jeśli w strukturze kosztów finansowych

znaczący udział mają dywidendy od udziałów i akcji w obcych podmiotach, celowe jest

ustalenie relacji dywidendy do zaangażowanego majątku finansowego:

S

d

= D/Mf x 100, gdzie s

d

- przeciętna stopa dywidendy, D- uzyskane w skali rocznej

przychody z dywidendy, Mf- przeciętna wartość majątku finansowego zaangażowanego w

udziałach i akcjach w obcych podmiotach.

12.2. Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian.

Pojęcie i zadania analizy kosztów.

Analiza kosztów to istotny fragment analizy ekonomiczno- finansowej przedsiębiorstwa.

Analiza, wykorzystując właściwe sobie metody i techniki badań analitycznych powinna

odpowiedzieć na pytania:

- jakie są podstawowe tendencje kształtowania się kosztów działalności przedsiębiorstwa?

- Czy wyznaczone zadania w zakresie kosztów zostały osiągnięte?

- Czy poziom kosztów i tendencje zmian tego poziomu stwarzają warunki wzrostu

konkurencyjności produktów przedsiębiorstwa?

- Czy przedsiębiorstwo w bliższej i dalszej perspektywie ma szanse dalszej redukcji kosztów?

Odpowiedzi na te pytania stanowią cel, jaki ma do spełnienia analiza kosztów.

Ogólna analiza kosztów – polega przede wszystkim na analizie struktury i dynamiki kosztów

oraz ustaleniu odchyleń kosztów w stosunku do przyjętych odniesień.

Analiza struktury kosztów umożliwia ocenę roli i znaczenia poszczególnych składników kosztów

w kształtowaniu kosztów całkowitych. Strukturę kosztów analizuje się w następujących

przekrojach:

- rodzajowym

- kosztów bezpośrednich i pośrednich

- kosztów zmiennych i stałych

- kosztów w podziale na miejsca powstawania

Analiza kosztów w przekroju rodzajowym pozwala ustalić i ocenić proporcje poszczególnych

czynników, zwłaszcza zaś nakładów pracy żywej i uprzedmiotowionej.

Zmiany struktury kosztów zachodzą pod wpływem różnej dynamiki poszczególnych

składników kosztów. Dynamika kosztów może być oceniana na tle wskaźników dynamiki

kosztów całkowitych, a także poszczególnych ich rodzajów i grup. Do oceny może służyć

wskaźnik dynamiki:

W

dk

= K

1

/K

0

x 100%, gdzie: W

dk

- wskaźnik dynamiki kosztów, K

0

- koszty okresu bazowego,

K

1

- koszty okresu badanego. Wskaźniki dynamiki muszą być rozpatrywane na tle zmian innych

wskaźników, zwłaszcza wartości produkcji, sprzedaży itp., które można obliczyć wg wzoru:

W

dp

=P

1

/P

0

x 100%, gdzie W

dp

-wskaźnik dynamiki przychodów, P

0

- przychody okresu

bazowego, P

1

- przychody okresu badanego.

12.3. Szczegółowa analiza kosztów wg podstawowych przekrojów strukturalnych.

Przekroje analizy.

Szczegółową analizę kosztów, jej kierunki i zakres wyznaczają m.in. następujące przesłanki:

1. przekroje ewidencji i rachunku kosztów stosowane w danym przedsiębiorstwie

2. znaczenie danego składnika kosztów w kształtowaniu kosztów całkowitych

3. zakres stosowania limitowania kosztów

Najczęściej w przedsiębiorstwach stosowane są nast. przekroje kosztów:

1. rodzajowy, który pozwala wyodrębnić podstawowe rodzaje kosztów

2. kalkulacyjny, który dzieli koszty na bezpośrednie związane z produktem i pośrednie, które

kształtowane są wielkością potencjału oraz ogólnymi rozmiarami działalności

1. Podział na koszty zmienne i stałe z punktu widzenia reagowania na zmiany rozmiarów

produkcji

2. Wg miejsc powstawania kosztów

Analiza kosztów bezpośrednich- zmiennych.

Szczegółowa analiza kosztów bezpośrednich (zmiennych) dotyczy w szczególności

- zużycia surowców i materiałów bezpośrednich

- zużycia energii technologicznej w procesie produkcji

- pracochłonności wytworzenia wyrobu

- innych kosztów, które można rozliczyć wprost proporcjonalnie do liczby wyrobów, np. koszty

uruchomienia produkcji nowych wyrobów rozliczone na określoną wielkość produkcji, koszty

sprzedaży powiązane bezpośrednio z ilością sprzedanych produktów. Koszty bezpośrednie

wyznacz iloczyn następujących czynników:

K

b

= Eq x u x p, gdzie K

b

- koszty bezpośrednie, q- ilość wyrobów, u- jednostkowe zużycie

materiałów, p- jednostkowe ceny materiałów, energii, wynagrodzeń.

Analiza kosztów pośrednich- stałych.

Koszty amortyzacji są składnikiem kosztów pośrednich, mają one charakter względnie stały.

Przy danym potencjale wytwórczym zmieniają się skokowo przy oddaniu do eksploatacji

nowych środków trwałych i pełnym umorzeniu dotychczas używanych składników majątku.

Koszty amortyzacji można zapisać jako iloczyn:

K

a

= M

t

x s

a

, gdzie K

a

- koszty amortyzacji w skali rocznej, M

t

- przeciętny stan majątku

trwałego w skali rocznej, podlegającego amortyzacji, s

a

- przeciętna stopa amortyzacji majątku

trwałego w skali rocznej.

Koszty wynagrodzeń- wyznacza iloczyn przeciętnego zatrudnienia oraz przeciętnych

wynagrodzeń:

K

w

= L

p

x w, gdzie K

w

- koszty wynagrodzeń wraz z narzutami w danym okresie, L

p

- przeciętna

liczba pracowników, w- przeciętne wynagrodzenie w danym okresie wraz z narzutami.

Koszty finansowe

Koszty z tytułu oprocentowania kredytów bankowych określa iloczyn kwoty wykorzystanego

kredytu oraz stopy oprocentowania, co możemy zapisać:

K

f

= K

r

x s

k

, gdzie: K

f

– koszty finansowe, K

r

– kwota wykorzystanego kredytu, s

k

– stopa

oprocentowania.

ROZDZIAŁ 13.

13.1. Przekroje analizy wyniku finansowego

Z = P – K , gdzie: Z – wynik finansowy, P – przychody z całokształtu działalności, K – koszty

działalności.

Wynik finansowy może być dodatni lub ujemny. Wynik dodatni to zysk, występuje wówczas,

gdy przychody są większe niż koszty. Sytuacja odwrotna oznacza stratę. Dodatni wynik

finansowy sprawia, że przedsiębiorstwo jest rentowne, ujemny zaś, że jest deficytowe. Zysk w

ekonomice przedsiębiorstwa ma szczególne znaczenie, które wynika z następujących

przesłanek:

1. Zysk jest podstawą tworzenia dochodów budżetowych, w postaci podatku dochodowego

2. Zysk jest źródłem wynagrodzenia właścicieli

3. Zysk jest źródłem zwiększenia kapitałów własnych, które mogą być źródłem finansowania

przedsięwzięć rozwojowych; ta część zysku nosi nazwę zysku zatrzymanego.

Celem analizy wyniku finansowego każdego przedsiębiorstwa powinna być:

- ocena wielkości wyniku finansowego i jego zmian

- ustalenie źródeł wzrostu lub spadku kwoty wyniku

- ocena możliwości poprawy wyniku finansowego w okresach przyszłych.

13.2. Analiza wyników finansowych w wielkościach bezwzględnych .

Analiza porównawcza.

Wstępnym etapem analizy porównawczej wyniku finansowego jest ustalenie układu

nierówności dynamiki wybranych wskaźników charakteryzujących ekonomikę przedsiębiorstwa

oraz konfrontacja tego układu z układem wzorcowym. Układ wzorcowy może być oparty na

kilku wiodących wskaźnikach, a mianowicie

∆L<∆M<∆K<∆P<∆Z , gdzie L – to zatrudnienie, M – majątek, K – koszty działalności, P –

przychody z całokształtu działalności, Z – wynik finansowy.

Analiza czynnikowa przyczynowo- skutkowa.

Dokonać jej można w odniesieniu do wyników na sprzedaży wyrobów. Na zmiany wyniku

finansowego na sprzedaży wyrobów mają 3 czynniki:

- ilość sprzedanych wyrobów

- cena jednostkowa

- jednostkowy koszt wytworzenia i sprzedaży wyrobu.

Odchylenie obliczyć można wg następującej formuły:

∆Z

s

= Z

s1

– Z

s0

tj. ∆Z

s

= (Eq

1

xp

1

– Eq

1

xk

1

)-(Eq

0

xp

0

– Eq

0

xk

0

) , gdzie: ∆Z – odchylenie

bezwzględne wyniku finansowego na sprzedaży, Z

s0

Z

s1

– wynik finansowy na sprzedaży

odpowiednio w okresie bazowym i badanym, q- ilość sprzedanych wyrobów odpowiednio w

okresie bazowym i badanym, p- cena jednostkowa sprzedanych wyrobów... , k- jednostkowy

koszt własnych wyrobów ... .

13.3. Analiza progu rentowności przedsiębiorstwa – obejmuje ona badanie tzw. progu

zrównania, w którym realizowane przychody ze sprzedaży dokładnie pokrywają poniesione na

ich uzyskanie koszty. Przedsiębiorstwo w tym punkcie ani nie osiąga zysków, ani nie ponosi

strat. Każda wielkość obrotów uzyskana ponad wyznaczony próg rentowności gwarantuje

firmie osiągnięcie zysków.

Ustalenie progu rentowności dla firmy produkującej 1 produkt wymaga zatem oszacowania

przewidywanej ceny sprzedaży, kosztów zmiennych jednostkowych oraz kosztów stałych.

Znając te wielkości można określić wielkość zysku osiąganego w przedsiębiorstwie. Jest on

równy:

P – K

c

= Z

B

gdzie P = x*p

oraz K

C

= K

S

+ K

ZC

K

ZC

= X x K

ZJ

P – przychody ogółem ze sprzedaży, K

C

– koszty

całkowite, Z

B

– zysk brutto firmy, X – ilość sprzedanych produktów, p – cena sprzedaży

produktu,

K

S

– koszty stałe funkcjonowania firmy, K

ZC

– koszty zmienne całkowite, K

ZJ

– koszt zmienny

jednostkowy

Rozdział XIV ANALIZA WARTOŚCI RYNKOWEJ FIRMY

14.1Analiza ekonomiczno finansowa jako podstawa wyceny wartości firmy.

Wycenę definiuje się najczęściej jako zespół procedur, analiz i ocen, które prowadzą do

ustalenia wartości przedsiębiorstwa wg stanu na określony moment czasowy . Cele wyceny

związane są z przenoszeniem praw własności . Wycena powinna być dokonywana przez

niezależnych ekspertów, co jest podstawową przesłanką łagodzącą sprzeczność interesów

między stronami zainteresowanymi wyceną .

Wycena wartości firmy jest końcowym etapem analizy ekonomiczno-finansowej

przedsiębiorstwa. Analiza powinna być wykonana w taki sposób, aby pozwoliła na sporządzenie

wieloletniej prognozy możliwego do osiągnięcia dochodu przedsiębiorstwa w przypadku wyceny

dochodowej. Przy stosowaniu innych metod wyceny, głównie tzw., księgowych, podstawą

analizy jest szczegółowe badanie składników majątkowych przedsiębiorstwa oraz źródeł jego

finansowania. W procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych należy wycenić wartość

przedsiębiorstwa . Podstawą do sporządzenia analizy i wyceny jest Rozporządzenie Rady

Ministrów w sprawie warunków analizy spółki oraz przedsiębiorstwa.

Stan i perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa należy dokonać po przeprowadzeniu:

1 analizy ekonomiczno-finansowej obejmującej:

badanie sprawozdań finansowych, analizę wskaźnikową,

analizę kosztów z wyznaczeniem progu rentowności, analizę majątku.

2 analizy marketingowej.

3 oceny wykorzystanych technologii w porównaniu z konkurentami w kraju i zagranicą.

4 analizy systemu organizacji i zarządzania.

14.2 Zarys metody wyceny wartości firmy.

Szczegółowa klasyfikacja metody wyceny jest następująca:

1 Metody oparte na wycenie aktywów -majątkowe:

a) metoda księgowa

b) metoda wartości odtworzonej

c) metoda wartości likwidacyjnej

2 Metody dochodowe;

a) metoda zdyskontowanych strumieni pieniężnych

b) metody oparte na zysku

3 Metody rynkowe-metoda mnożnika rynkowego

4 Metody mieszane;

a) oparte na wartości netto i goodwill-reputacji (np. Metoda niemiecka, szwajcarska)

b) metoda oparta na aktywach i stopie pomnażania wartości.

14.3Majątkowe metody wyceny wartości firmy.

Za pomocą tych metod można dokonać zarówno wyceny poszczególnych składników majątku,

jak i wartości przedsiębiorstwa. Wycena majątku oraz wartości przedsiębiorstwa może być

dokonywana metodą księgową, odtworzeniową, i likwidacyjną-upłynnienia. Wartość

księgowa majątku przedsiębiorstwa ustalana jest na podstawie danych jego bilansu, jako

różnica pomiędzy wartością aktywów a bieżącymi i długookresowymi zobowiązaniami

przedsiębiorstwa.

Bliższy rynkowej wartości obrazu majątku można uzyskać przez zastosowanie metody wartości

skorygowanej aktywów netto. Jej podstawą jest wartość księgowa firmy , z tym że

poszczególne składniki bilansu, tak aktywów, jak i pasywów poddawane są weryfikacji,

przeszacowaniu, w celu zbliżenia się do rzeczywistej , rynkowej wartości majątku , a tym

samym wartości przedsiębiorstwa.

Metoda odtworzeniowa polega na wyznaczeniu wartości majątku przez określenie

aktualnych na dzień wycen nakładów inwestycyjnych i kosztów na odtworzenie identycznego

lub podobnego pod względem rzeczowym majątku. Ustalenie wartości odtworzeniowej w ujęciu

szczegółowym wymaga ustalenia aktualnych cen poszczególnych składników majątku oraz

rzeczywistego, oszacowanego na podstawie oględzin i badań technicznych, stopnia ich

faktycznego zużycia na dzień wyceny.

Metoda upłynnienia (likwidacji) polegana obliczeniu wartości majątku, jaką można by

uzyskać w wyniku sprzedaży poszczególnych jego części na rynku, pomniejszonej o koszt

związany z likwidacją.

Korygowanie wartości rzeczowego majątku trwałego.

Procedura korygowania wartości majątku trwałego jest następująca :

1 Określenie dynamiki zmian cen nakładów inwestycyjnych za okres.

2 wyliczenie łącznego wskażnika tej dynamiki za okres .

3 Przemnożenie wartości majątku trwałego przez łączny wskaznik dynamiki.

14.4Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz metoda mnożnikowa.

Jedną z częściej wykorzystywanych metod wyceny jest metoda zdyskontowanych przepływów

pieniężnych. Istotą tej wyceny jest powiązanie wartości przedsiębiorstwa z dochodami

pieniężnymi netto – cash flow, jakie będzie ono przynosić w przyszłości. Prognoza cash-flow

jest wykonywana najczęściej na 5 lat a jej wielkość z piątego roku staje się podstawą do

oszacowania wartości końcowej.

Metoda mnożnika .

Metoda mnożnika zysku zastosowana do wyceny wartości przedsiębiorstwa polega na

wykorzystaniu informacji udostępnianych przez przedsiębiorstwa, których akcje są notowane

na giełdzie. Poprzez wykorzystanie mnożnika możliwa jest wycena przedsiębiorstwa nie

notowanego na giełdzie. Wskaźnik ten wyraża relację, jaka zachodzi między ceną rynkową

akcji a zyskiem przypadającym na jedną akcję. Wskaźnik ten należy interpretować jako cenę,

jaką inwestor jest gotów zapłacić za złotówkę zysku , możliwą do uzyskania z przedsiębiorstwa

, lub czas potrzebny do tego, aby zysk przedsiębiorstwa zwrócił nakłady poniesione na zakup

akcji.