2010-05-13

1

Klasyfikacja czynników produkcji

Bezpośrednie czynniki produkcji

a. Ilość pracy.
b. Wydajność pracy.
c. Innowacyjność.



Pośrednie czynniki produkcji

I. Związane z pracą

II. Technika

III. Związane z kapitałem

1.Kultura pracy

1. Zasoby kapitału

.Stosunek do pracy
.

Wykorzystanie czasu pracy i intensywność.

2. Struktura kapitału i technologia.

2. Kwalifikacje.

a.Świadomość społeczna.

3. Uzbrojenie.

b.Kwalifikacje zawodowe.

3. Przedsiębiorczość.

4. Produktywność kapitału.

4. Organizacja.

5. Zasoby naturalne.

2

Technika

Organizacja

Technologia

Postęp techniczny to taka zmiana techniki

wytwarzania, która prowadzi do wzrostu

efektywności lub co najmniej do wzrostu

wydajności pracy

5

k

q

k

1

k

2

q

1

q

2

A

B

6

1.

Proces nieprzerwany.

2.

Proces nierównomiernie przebiegający

w czasie.

3.

Aspekt czasowy.

4.

Aspekt przestrzenny.

5.

Może dotyczyć procesu produkcji,
jak i samego produktu.

10

2010-05-13

2



aspekt czasowy - techniki produkcji wprowadzone

w poprzednich okresach przestają być efektywne

wobec nowocześniejszych rozwiązań.



aspekt przestrzenny – postęp techniczny

zastosowany w jednym przedsiębiorstwie

rozprzestrzenia się na inne, nie tylko zlokalizowane

w danym kraju.

11

1. Kryterium przedmiotowe:



postęp techniczny procesowy (postęp wydajności) - polega

na doskonaleniu procesów wytwarzania dóbr,

wprowadzaniu nowych procesów produkcyjnych zamiast

dotychczas stosowanych, ułatwianiu i poprawie

bezpieczeństwa pracy.



postęp techniczny produktowy - polega na wprowadzeniu

do produkcji nowych dóbr zaspokajających nowe potrzeby

lub udoskonalaniu, poprawie jakościowej starych produktów,

których wytwarzanie wymaga nowych lub

zmodernizowanych urządzeń.

14

2. Ze względu na zmiany współczynnika

kapitałochłonności:



kapitałochłonny



neutralny



kapitałooszczędny

15

3. Ze względu na zmiany współczynnika

pracochłonności:



pracochłonny



neutralny



pracooszczędny.

16

4. Według kryterium źródeł postępu:



postęp indukowany – wymuszany przez zmianę

cen relatywnych czynników wytwórczych /

gdy jeden

z czynników produkcji tanieje względem drugiego, to celowa

jest substytucja droższego tańszym i / lub oszczędność
czynnika droższego

/;



postęp autonomiczny wprowadzanie zmian

produkcyjnych wpływających na efektywność nie

jest zależne od cen, a wynika z innych przyczyn.

17

5. Kryterium wpływu na efektywność:



postęp substytucyjny - związany z relacją czynników

produkcji;

-

poziom efektywności jest constans

;

- graficznym obrazem jest zmiana

techniki w obrębie tej samej
krzywej jednakowego produktu.



postęp niezależny - wartość sumy nakładów na jednostkę

maleje;

-

związany jest ze zmianą poziomu

efektywności.

- graficznym odzwierciedleniem takiego

postępu jest przejście z danej krzywej

jednakowego produktu do techniki na

krzywej położonej niżej (bliżej początku

układu współrzędnych).

18

2010-05-13

3

Postęp techniczny,

który polega na zastępowaniu jednego

czynnika drugim

(substytucji czynników produkcji)

nazywana jest

substytucyjnym postępem technicznym.

20

k

q

k

1

k

2

q

1

q

2

A

B

21



wartość sumy nakładów na jednostkę

maleje;



związany jest ze zmianą poziomu

efektywności;



graficznym odzwierciedleniem

takiego postępu jest przejście z danej

krzywej jednakowego produktu do

techniki na krzywej położonej niżej.

24

A

B

C

D

k

q

k

1

k

2

k

3

q

1

q

2

q

3

W praktyce gospodarczej postęp techniczny ma

najczęściej charakter

postępu pracooszczędnego (i kapitałochłonnego).

25

ht

e

L

C

a

Q















1

Postęp techniczny w funkcji produkcji Cobb-Douglasa

Q - wielkość produkcji
L - nakłady pracy ludzkiej
C – zasób kapitału



– elastyczność produkcji względem

nakładów kapitału

h

– stopa niezależnego postępu

technicznego,
t

– parametr czasu,

e

– podstawa logarytmu naturalnego,

a

– stały parametr funkcji (wskaźnik

ogólnej efektywności).

(

1 –



) – elastyczność produkcji

względem nakładów pracy

27

Efektywność czyli relacja efektów do

nakładów wynosi:













1

ht

L

C

H

Q

e





















1

1

ht

L

C

H

Q

Q

e













1

h t

r

k

H

1

e

28

2010-05-13

4

Wskaźnik efektywności odzwierciedlający działanie

niezależnego postępu technicznego

jest odwrotnie proporcjonalny

do iloczynu

odpowiednio ważonych

współczynników

pracochłonności (r) i kapitałochłonności (k).













1

ht

r

k

H

1

e

29

Wskaźnik efektywności rośnie, gdy wypadkowa

zmian produktywności kapitału i pracy jest

dodatnia, czyli gdy:



rośnie zarówno produktywność kapitału, jak i

wydajność pracy (spada zarówno

kapitałochłonność jak i pracochłonność);



produktywność kapitału nie ulega zmianie lub

nawet spada, ale z nadwyżką powiększa się

wydajność (kapitałochłonność nie zmienia się lub

nawet rośnie, ale z nadwyżką obniża się

pracochłonność);



wydajność pracy nie ulega zmianie lub nawet

spada, ale z nadwyżką powiększa się

produktywność kapitału (pracochłonność nie

zmienia się albo nawet rośnie, ale z nadwyżką

zmniejsza się kapitałochłonność).

30

Proces dyfuzji innowacji technicznych to de facto

proces kopiowania, naśladownictwa

Po wprowadzeniu nowego wyrobu czy nowej technologii wytwarzania w danym

przedsiębiorstwie kolejni producenci podejmują się produkcji tego wyrobu

lub też adaptacji tej technologii.

Dyfuzja innowacji trwa dopóty, dopóki wszyscy potencjalni naśladowcy

(przedsiębiorstwa) nie rozpoczną u siebie wytwarzania danego produktu czy

stosowania danej technologii produkcj

i

.

32

Innowacje to zmiany celowo wprowadzane przez

człowieka, które polegają na zastępowaniu

dotychczasowych stanów rzeczy innymi.

Innowacja = nowość

33

Innowacja

w

szerokim

rozumieniu

(wg

J.

Schumpetera) jest rozumiana jako:



wprowadzenie do produkcji nowych wyrobów lub

też udoskonalanie produktów już istniejących;



wprowadzenie

nowego

lub

udoskonalenie

istniejącego procesu produkcyjnego;



zastosowanie nowego sposobu sprzedaży lub

zakupu;



otwarcie nowego rynku;



zastosowanie

nowych

surowców

lub

półfabrykatów;



wprowadzenie nowej organizacji produkcji.

36

Schumpeter wyróżnia:

1.

INWENCJĘ – myśl techniczna, która

uzewnętrznia się w postaci wynalazku.

2.

INNOWACJĘ – przekształcenie inwencji

w produkt technologiczny oraz

rozprzestrzenianie w skali

przedsiębiorstw, gałęzi, gospodarki/ek

(dyfuzja)

3.

IMITACJAĘ- naśladownictwo

37

2010-05-13

5

Innowacje techniczne można podzielić na:



innowacje produktowe – nowe produkty



innowacje procesowe – nowe procesy

wytwarzania

38

Innowacyjność, czyli kreatywność ekonomiczna

jest elementem mechanizmu

gospodarczego ale w swej istocie

społecznej stanowi składową część

ludzkich zachowań.

Jest bezpośrednim ekonomicznym

wyrazem kultury.

39

1.

Krótkofalowy – wzrost innowacyjności

odtwórczej.

2.

Długofalowy – wzrost innowacyjności

właściwej.

40