1. Rynek według jeńca(Radford) – jest to proces przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą
sprzedać i kupić przy określonych warunkach.
2. Dwa założenia problemu ekonomicznego -
•
Świat jest mniej lub bardziej skończonyw swych wymiarach a istniejące w nim zasoby są ograniczone w swej
wielkości :
•
zasoby – są to rzeczy wykorzystywane do produkcji dóbr i usług
•
W przeciwieństwie do fizycznych ograniczeń świata ludzkie chęci są nieograniczone
•
rzadkość – jest to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego na co mamy ochote
3. Co jest przedmiotem ekonomii – ekonomia zajmuje się generalnie tym, jak ludzie dążą do poprawy
swojego bytu materialnego, zgodnie z tym ekonomia zajmuje się badaniem poziomu produkcji
poszczególnych dóbr i usług.
4. Ekonomia pozytywna i normatywna :
•
pozytywna – jest to ekonomia zajmująca się światem takim jakim jest a nie jaki powinien być
•
normatywna – zajmuję się tą gałęzią badań ekonomicznych, która zajmuje się sądami wartościującymi jakie
powinny być ceny, poziomy produkcji, dochody i kierunki polityki gospodarczej.
5. Mikro i makroekonomia:
•
Mikroekonomia – skupia się na badaniu pojedynczych rynków
•
Makroekonomia – skupia się na badaniu gospodarki narodowej jako całości lub też jej części
Elementy popytu i podaży:
I.
Rynek :
•
ekonomia – definiując rynek używa pojęcia proces za pomocą którego kupujący i sprzedający dążą do
realizacji swoich interesów i celów określają co mają zamiar kupić i na jakich warunkach.
•
Rynek – składa się z dwóch stron kupujących i sprzedających.
•
konkurencja – jest to przedstawienie korzystniejszej oferty pod względem ceny, jakości lub innych cech
wpływających na zawarcie transakcji.
•
nie konkurują sprzedający i kupujący między sobą, ale kupujący między sobą i sprzedający, kupujący
rywalizują o ilość dóbr na rynku (aukcja), sprzedający konkurują o pieniądze będące w posiadaniu
konsumentów.
•
Istnieją różne formy konkurencji cenowe i pozacenowe kiedy sprzedający odwołują się do naszych emocji
II. Elementy popytu:
•
popyt obrazuje zachowanie konsumentów
•
analizują popyt i podaż zakłada się rynek doskonały w którym jest wielu kupujących i sprzedających a po
drugie rzadna ze stron rynku nie jest w stanie wpłynąć na cenę
•
popyt – ilość dóbr i usług jaką konsumenci są w stanie kupić po określonej cenie w określonym czasie
•
zakłada się że między popytem a ceną zachodzi ujemna relacja. Oznacza ona, że jeśli cena danego dobra
rośnie, maleje wielkość popytu i odwrotnie jeśli cena maleje popyt rośnie.
•
Krzywa popytu
•
inne determinanty: gust i preferencje, dochody konsumentów, ceny, liczba konsumentów, inne (pogoda, czas )
III. Podaż :
•
podaż obrazuje zachowanie producentów
•
podaż – ilośćdóbr i usług które producenci skłonni są wyprodukować i sprzedać w określonym czasie i cenie
•
zakłada się że relacja między ceną a podażą ma charakter dodatni oznacza to, że gdy cena danego dobra rośnie,
rośnie i podaż( Producenci produkują więcej) i odwrotnei gdy cena danego dobra spada spada też podaż
(produkcja nie opłaca się )
•
krzywa podaży
•
inne determimanty: główne koszty, zmiana technologii produkcji, zmiana dostępności różnych zasobów,
pogoda i czas w rolnictwie
IV. Równowaga rynku :
•
Krzywa równowagi rynkowej
Przedsiębiorstwa:
1. Przedsiębiorstwo – jest jendostką organizacyjną wyodrębnioną pod względem techniczno-organizacyjnym i
ekonomicznym, prowadzącą działalność produkcyjną handlową lub usługową.
2. Cel: dąży do osiągnięcia nadwyżki finansowej ponad koszty, umożliwiającą kontynuację działalności
3. Rodzaje przedsiębiorstw:
•
prywatne
•
spółdzielcze
•
państwowe
•
przedsiębiorstwa będące własnością pracowników
4. Charakterystyka małych prywatnych firm : W małych prywatnych przedsiębiorstwach właściciel jest
często również kierownikiem, pracownikami są wlaściciel i jego rodzina. Warunkiem startu takiej
działalności jest zgromadzenie pewnego kapitału
5. Charakterystyka spółki cywilnej i osobowej:
•
Spółka osobowa – jest własnością dwóch lub więcej partnerów, którzy wnoszą odpowiedni kapitał, dzielą
zyski i odpowiadają za ryzyko związane z tą działalnością. Najczęściej spotykane są trzy rodzaje spółek:
•
osobowe zwykłe – w którym partnerzy odpowiadają za zobowiązania spólki całym swoim majątkiem
osobistym.
•
Osobowe komandytowe – występują dwa rodzaje partnerów: partner generalny odpowiadający za
zobowiązania prawne i finansowe spółki całym swym majątkiem oraz partnerzy bierni, którzy
odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych przez nich udziałów
kapitałowych
•
z ograniczoną odpowiedzialnością – wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do
wysokości poniesionych przez nich udziałów kapitałowych.
•
Spólka cywilna - jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej przez dwóch lub więcej
przedsiębiorców. Forma ta nie posiada osobowości prawnej. Podmiotami prawa w spółce cywilnej są jej
wspólnicy.
•
Spółka akcyjna - rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej, której forma opiera
się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli,
którzy stają się współwłaścicielami spółki. Spółki akcyjne mają wiele źródeł finansowania swojej działalności.
Najważniejszym z nich jest nierozdzielna część zysku
5. Style zarządzania w firmie:
•
Autokratyczny – polega na narzuceniu przez kierownictwo zadań i sposobów ich realizacji.
•
Paternalistyczny- opierający się na przyjaznych stosunkach międzyludzkich w przedsiębiorstwie, gdzie
kierownik traktuje pracowników jako rodzine
•
Intergratywny – polegający na aktywnym uczestnictwie pracowników w określaniu zadań i podejmowaniu
decyzji dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstwa.
•
Samorządowy- w tego rodzaju przedsiębiorstwie załoga uczestniczy w podejmowaniu decyzji strategicznych
oraz partycypuje finansowo w rezultatach ich działalności.
Funkcje płac :
•
dochodowa (płaca dochodowa i płaca godziwa),
•
motywacyjna,
•
kosztowa,
•
społeczna.
•
Funkcja dochodowa związana jest z faktem, iż wynagrodzenie za pracę jest najczęściej jedynym źródłem
dochodu dla rodziny, które pozwala zaspokajać podstawowe potrzeby. Z funkcją dochodową płac związane
jest wynagrodzenie godziwe.
•
Funkcja motywacyjna płac związana jest z oczekiwanymi zachowaniami i postawami wobec zatrudnianych
pracowników przez zatrudniającą organizację. Siła z jaką wynagrodzenia będą motywowały pracowników do
pracy zależy od poziomu wynagrodzeń, ich struktury wewnętrznej. Funkcja ta przejawia się nie tylko w
organizacji, ale przede wszystkim na rynku pracy.
•
Funkcja kosztowa płac wynika z faktu, że wynagrodzenie, które dla pracownika jest dochodem, dla
pracodawcy jest kosztem. Jednak jest to z pewnością koszt, który może przynieść wymierne korzyści dla
przedsiębiorstwa. Za koszty pracy uznaje się całość kosztów związanych z zatrudnianiem pracownika.
Budżet państwa:
1. budżet – jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki rządowe związane z realizacją przyjętej
polityki społecznej i gospodarczej.
2. Funkcje :
•
fiskalna polega na gromadzeniu dochodów umożliwiających utrzymanie aparatu państwowego oraz realizację
określonych zadań.
•
Redystrybucyjna- umożliwiająca dokonywanie porządanych zmian w podziale dochodu narodowego takich jak
zmniejszenie nadmiernych różnic w wysokości dochodów różnych grup społecznych czy tworzenie warunków
bezpieczeństwa socjalnego dla grup najuboższych. Realizację tej funkcji umożliwia system podatkowy.
•
Stymulacyjna- polega na oddziaływaniu dochodów i wydatków budzetu państwa na życie gospodarcze i
społeczne za pomocą odpowiednio skonstruowanych systemów podatkowych oraz wydatków budżetowych
można wpływać na zmiany strukturalne w gospodarce.
3. Struktura budżetu państwa- Składa się z dochodów i wydatków centralnych władz państwowych, władz
lokalnych i ubezpieczeń społecznych
4. Zasady polityki budżetowej -
•
równego budżetowania – plan dochodów i wydatków budżetowych obejmuje okres jednego roku
•
zupełności – budżet obejmuje wszystkie dochody i wydatki państwa
•
jedności – Budżet państwa powinien tworzyć jedną całość tzn. wszystkie dochody i wydatki państwa powinny
być ujęte w jednym zestawie
•
jawności – powinien być podany do wiadomości publicznej
•
równowagi- wszystkie dochody z podatków powinny wystarczyć na pokrycie wszystkich dóbr i usług
finansowanych przez rząd
5. Podatki – są to przymusowe bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne pobierane przez państwo na
podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków państwowych. Pobierane
są w celu :
•
ograniczenia konsumpcji niektórych produktów
•
zdobycie pieniędzy na wydatki sektora publicznego
6. Rodzaje podatków:
•
bezpośrednie : PIT, CIT
•
pośrednie: VAT, ZUS, OFE, KRUS, akcyjna, opłaty skarbowe
7. Wydatki budżetu państwa :
•
wydatki związane z tradycyjnym pełnieniem przez państwo takich funkcji, jak obrona narodowa, administracja
i wymiar sprawiedliwości
•
związane z realizacjącelów społecznych
•
związane z pełnieniem funkcji interwencyjnych w gospodarce
8. Pasywna i aktywna polityka państwa
•
aktywna polega na świadomym podejmowaniu decyzji dotyczących zmian dochodów i wydatków
budżetowych, które pozwolą osiągnąć zamierzone cele w danej sytuacji gospodarczej
•
Pasywna polega na wykorzystaniu właściwej niektórym instrumentom wrażliwości na zmiany poziomu
dochodu narodowego, zatrudnienia i innych wielkości ekonomicznych
9. Deficyt budżetowy i dług publiczny
•
deficyt - występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (najczęściej państwa) są wyższe niż jej dochody.
•
Dług - suma nie spłaconych przez rząd lub in. związki publicznoprawne zobowiązań zarówno wobec
wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych. Zobowiązania te mogą mieć charakter krótko- (do 1 roku),
średnio- (do 10-15 lat) lub długoterminowy (powyżej 15 lat).