1. Rynek według jeńca(Radford) – jest to proces przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą

sprzedać i kupić przy określonych warunkach.

2. Dwa założenia problemu ekonomicznego -
•

Świat jest mniej lub bardziej skończonyw swych wymiarach a istniejące w nim zasoby są ograniczone w swej
wielkości :

•

zasoby – są to rzeczy wykorzystywane do produkcji dóbr i usług

•

W przeciwieństwie do fizycznych ograniczeń świata ludzkie chęci są nieograniczone

•

rzadkość – jest to fakt, że nie możemy mieć wszystkiego na co mamy ochote

3. Co jest przedmiotem ekonomii – ekonomia zajmuje się generalnie tym, jak ludzie dążą do poprawy

swojego bytu materialnego, zgodnie z tym ekonomia zajmuje się badaniem poziomu produkcji
poszczególnych dóbr i usług.

4. Ekonomia pozytywna i normatywna :

•

pozytywna – jest to ekonomia zajmująca się światem takim jakim jest a nie jaki powinien być

•

normatywna – zajmuję się tą gałęzią badań ekonomicznych, która zajmuje się sądami wartościującymi jakie
powinny być ceny, poziomy produkcji, dochody i kierunki polityki gospodarczej.

5. Mikro i makroekonomia:

•

Mikroekonomia – skupia się na badaniu pojedynczych rynków

•

Makroekonomia – skupia się na badaniu gospodarki narodowej jako całości lub też jej części

Elementy popytu i podaży:

I.

Rynek :

•

ekonomia – definiując rynek używa pojęcia proces za pomocą którego kupujący i sprzedający dążą do
realizacji swoich interesów i celów określają co mają zamiar kupić i na jakich warunkach.

•

Rynek – składa się z dwóch stron kupujących i sprzedających.

•

konkurencja – jest to przedstawienie korzystniejszej oferty pod względem ceny, jakości lub innych cech
wpływających na zawarcie transakcji.

•

nie konkurują sprzedający i kupujący między sobą, ale kupujący między sobą i sprzedający, kupujący
rywalizują o ilość dóbr na rynku (aukcja), sprzedający konkurują o pieniądze będące w posiadaniu
konsumentów.

•

Istnieją różne formy konkurencji cenowe i pozacenowe kiedy sprzedający odwołują się do naszych emocji

II. Elementy popytu:
•

popyt obrazuje zachowanie konsumentów

•

analizują popyt i podaż zakłada się rynek doskonały w którym jest wielu kupujących i sprzedających a po
drugie rzadna ze stron rynku nie jest w stanie wpłynąć na cenę

•

popyt – ilość dóbr i usług jaką konsumenci są w stanie kupić po określonej cenie w określonym czasie

•

zakłada się że między popytem a ceną zachodzi ujemna relacja. Oznacza ona, że jeśli cena danego dobra
rośnie, maleje wielkość popytu i odwrotnie jeśli cena maleje popyt rośnie.

•

Krzywa popytu

•

inne determinanty: gust i preferencje, dochody konsumentów, ceny, liczba konsumentów, inne (pogoda, czas )

III. Podaż :

•

podaż obrazuje zachowanie producentów

•

podaż – ilośćdóbr i usług które producenci skłonni są wyprodukować i sprzedać w określonym czasie i cenie

•

zakłada się że relacja między ceną a podażą ma charakter dodatni oznacza to, że gdy cena danego dobra rośnie,
rośnie i podaż( Producenci produkują więcej) i odwrotnei gdy cena danego dobra spada spada też podaż
(produkcja nie opłaca się )

•

krzywa podaży

•

inne determimanty: główne koszty, zmiana technologii produkcji, zmiana dostępności różnych zasobów,
pogoda i czas w rolnictwie

IV. Równowaga rynku :
•

Krzywa równowagi rynkowej

Przedsiębiorstwa:

1. Przedsiębiorstwo – jest jendostką organizacyjną wyodrębnioną pod względem techniczno-organizacyjnym i

ekonomicznym, prowadzącą działalność produkcyjną handlową lub usługową.

2. Cel: dąży do osiągnięcia nadwyżki finansowej ponad koszty, umożliwiającą kontynuację działalności
3. Rodzaje przedsiębiorstw:
•

prywatne

•

spółdzielcze

•

państwowe

•

przedsiębiorstwa będące własnością pracowników
4. Charakterystyka małych prywatnych firm : W małych prywatnych przedsiębiorstwach właściciel jest

często również kierownikiem, pracownikami są wlaściciel i jego rodzina. Warunkiem startu takiej
działalności jest zgromadzenie pewnego kapitału

5. Charakterystyka spółki cywilnej i osobowej:

•

Spółka osobowa – jest własnością dwóch lub więcej partnerów, którzy wnoszą odpowiedni kapitał, dzielą
zyski i odpowiadają za ryzyko związane z tą działalnością. Najczęściej spotykane są trzy rodzaje spółek:

•

osobowe zwykłe – w którym partnerzy odpowiadają za zobowiązania spólki całym swoim majątkiem
osobistym.

•

Osobowe komandytowe – występują dwa rodzaje partnerów: partner generalny odpowiadający za
zobowiązania prawne i finansowe spółki całym swym majątkiem oraz partnerzy bierni, którzy
odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych przez nich udziałów
kapitałowych

•

z ograniczoną odpowiedzialnością – wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do
wysokości poniesionych przez nich udziałów kapitałowych.

•

Spólka cywilna - jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej przez dwóch lub więcej
przedsiębiorców. Forma ta nie posiada osobowości prawnej. Podmiotami prawa w spółce cywilnej są jej
wspólnicy.

•

Spółka akcyjna - rodzaj powszechnej w gospodarce wolnorynkowej spółki kapitałowej, której forma opiera
się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładów założycieli,
którzy stają się współwłaścicielami spółki. Spółki akcyjne mają wiele źródeł finansowania swojej działalności.
Najważniejszym z nich jest nierozdzielna część zysku
5. Style zarządzania w firmie:

•

Autokratyczny – polega na narzuceniu przez kierownictwo zadań i sposobów ich realizacji.

•

Paternalistyczny- opierający się na przyjaznych stosunkach międzyludzkich w przedsiębiorstwie, gdzie
kierownik traktuje pracowników jako rodzine

•

Intergratywny – polegający na aktywnym uczestnictwie pracowników w określaniu zadań i podejmowaniu
decyzji dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstwa.

•

Samorządowy- w tego rodzaju przedsiębiorstwie załoga uczestniczy w podejmowaniu decyzji strategicznych
oraz partycypuje finansowo w rezultatach ich działalności.

Funkcje płac :

•

dochodowa (płaca dochodowa i płaca godziwa),

•

motywacyjna,

•

kosztowa,

•

społeczna.

•

Funkcja dochodowa związana jest z faktem, iż wynagrodzenie za pracę jest najczęściej jedynym źródłem
dochodu dla rodziny, które pozwala zaspokajać podstawowe potrzeby. Z funkcją dochodową płac związane
jest wynagrodzenie godziwe.

•

Funkcja motywacyjna płac związana jest z oczekiwanymi zachowaniami i postawami wobec zatrudnianych
pracowników przez zatrudniającą organizację. Siła z jaką wynagrodzenia będą motywowały pracowników do

pracy zależy od poziomu wynagrodzeń, ich struktury wewnętrznej. Funkcja ta przejawia się nie tylko w
organizacji, ale przede wszystkim na rynku pracy.

•

Funkcja kosztowa płac wynika z faktu, że wynagrodzenie, które dla pracownika jest dochodem, dla
pracodawcy jest kosztem. Jednak jest to z pewnością koszt, który może przynieść wymierne korzyści dla
przedsiębiorstwa. Za koszty pracy uznaje się całość kosztów związanych z zatrudnianiem pracownika.

Budżet państwa:

1. budżet – jest to plan finansowy zawierający dochody i wydatki rządowe związane z realizacją przyjętej

polityki społecznej i gospodarczej.

2. Funkcje :
•

fiskalna polega na gromadzeniu dochodów umożliwiających utrzymanie aparatu państwowego oraz realizację
określonych zadań.

•

Redystrybucyjna- umożliwiająca dokonywanie porządanych zmian w podziale dochodu narodowego takich jak
zmniejszenie nadmiernych różnic w wysokości dochodów różnych grup społecznych czy tworzenie warunków
bezpieczeństwa socjalnego dla grup najuboższych. Realizację tej funkcji umożliwia system podatkowy.

•

Stymulacyjna- polega na oddziaływaniu dochodów i wydatków budzetu państwa na życie gospodarcze i
społeczne za pomocą odpowiednio skonstruowanych systemów podatkowych oraz wydatków budżetowych
można wpływać na zmiany strukturalne w gospodarce.

3. Struktura budżetu państwa- Składa się z dochodów i wydatków centralnych władz państwowych, władz

lokalnych i ubezpieczeń społecznych

4. Zasady polityki budżetowej -
•

równego budżetowania – plan dochodów i wydatków budżetowych obejmuje okres jednego roku

•

zupełności – budżet obejmuje wszystkie dochody i wydatki państwa

•

jedności – Budżet państwa powinien tworzyć jedną całość tzn. wszystkie dochody i wydatki państwa powinny
być ujęte w jednym zestawie

•

jawności – powinien być podany do wiadomości publicznej

•

równowagi- wszystkie dochody z podatków powinny wystarczyć na pokrycie wszystkich dóbr i usług
finansowanych przez rząd
5. Podatki – są to przymusowe bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne pobierane przez państwo na

podstawie przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie wydatków państwowych. Pobierane
są w celu :

•

ograniczenia konsumpcji niektórych produktów

•

zdobycie pieniędzy na wydatki sektora publicznego
6. Rodzaje podatków:

•

bezpośrednie : PIT, CIT

•

pośrednie: VAT, ZUS, OFE, KRUS, akcyjna, opłaty skarbowe
7. Wydatki budżetu państwa :

•

wydatki związane z tradycyjnym pełnieniem przez państwo takich funkcji, jak obrona narodowa, administracja
i wymiar sprawiedliwości

•

związane z realizacjącelów społecznych

•

związane z pełnieniem funkcji interwencyjnych w gospodarce
8. Pasywna i aktywna polityka państwa

•

aktywna polega na świadomym podejmowaniu decyzji dotyczących zmian dochodów i wydatków
budżetowych, które pozwolą osiągnąć zamierzone cele w danej sytuacji gospodarczej

•

Pasywna polega na wykorzystaniu właściwej niektórym instrumentom wrażliwości na zmiany poziomu
dochodu narodowego, zatrudnienia i innych wielkości ekonomicznych
9. Deficyt budżetowy i dług publiczny

•

deficyt - występuje, gdy wydatki w budżecie danej instytucji (najczęściej państwa) są wyższe niż jej dochody.

•

Dług - suma nie spłaconych przez rząd lub in. związki publicznoprawne zobowiązań zarówno wobec
wierzycieli krajowych, jak i zagranicznych. Zobowiązania te mogą mieć charakter krótko- (do 1 roku),
średnio- (do 10-15 lat) lub długoterminowy (powyżej 15 lat).