Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 1

UK

ŁADY KLIMATYZACJI

Uk

ład klimatyzacji jest to urządzenie, będące w stanie, w zamkniętym pomieszczeniu,

takim, jakim jest kabina pojazdu, sterowa

ć podstawowymi parametrami klimatycznymi:

temperatur

ą, wilgotnością i przepływem powietrza

Sterowanie temperatur

ą odbywa się w sposób bezpośredni, podczas, gdy sterowanie

wilgotno

ścią ma charakter pośredni, a więc realizowane jest za pośrednictwem samej

temperatury.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 2

UK

ŁADY ELEKTRYCZNE

T_3.7

T_3.7_1

UK

ŁADY KLIMATYZACJI

ADRESACI:

Elektryk samochodowy, Mechanik

WYMAGANIA:

Uczestnik powinien posiada

ć podstawową wiedzę na temat instalacji

elektrycznej w samochodzie.

PRZEWIDYWANY CZAS
TRWANIA:

3 dni

CHARAKTERYSTYKA:

Kurs teoretyczno-praktyczny na poziomie zaawansowanym.

CELE:

Uczestnik powinien dog

łębnie zapoznać się z systemem oraz

dzia

łaniem wszystkich jego elementów, i zdobyć umiejętność

prowadzenia skutecznej diagnostyki w celu okre

ślenia występujących

nieprawid

łowości.

Zakres kompetencji: SYSTEMY OGRZEWANIA I KLIMATYZACJI

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 3

ZAWARTO

ŚĆ PROGRAMU:

Przypomnienie zasad termodynamiki zwi

ązanych z klimatyzacją.

W

łaściwości czynnika chłodniczego oraz oleju.

Klimatyzacja i poj

ęcie odpowiednich warunków klimatycznych.

Elementy uk

ładu chłodzącego klimatyzacji.

Elementy zespo

łu sterującego klimatyzacją.

Schematy elektryczne i logiki funkcjonowania uk

ładu.

Kontrola ci

śnienia w obwodzie czynnika chłodzącego.

METODOLOGIA I NARZ

ĘDZIA:

Tradycyjne lekcje prowadzone w sali zaj

ęć, połączone z

zaj

ęciami praktycznymi, pomiarami oraz diagnostyką na

rzeczywistych uk

ładach zainstalowanych w samochodzie.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 4

SPIS TRE

ŚCI

P

RZYPOMNIENIE ZASAD TERMODYNAMIKI ZWI

ĄZANYCH Z KLIMATYZACJĄ

Z

WI

ĄZEK POMIĘDZY CIŚNIENIEM A TEMPERATURĄ

WILGOTNO

ŚĆ WŁAŚCIWA I WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA

OBWÓD CH

ŁODZĄCY

W

ŁAŚCIWOŚCI CZYNNIKA CHŁODZĄCEGO

W

ŁAŚCIWOŚCI SMARÓW STOSOWANYCH W UKŁADACH KLIMATYZACJI

P

OJ

ĘCIE DOBREGO SAMOPOCZUCIA

U

K

ŁAD KLIMATYZACJI W SAMOCHODZIE

CH

ŁODZENIE I KLIMATYZACJA

Z

ESPO

ŁY UKŁADU CHŁODZENIA KLIMATYZACJI

SPR

ĘŻARKA

SPR

ĘŻARKA O ZMIENNEJ POJEMNOŚCI SKOKOWEJ

H

ARRISON

V5

SPR

ĘŻARKA O ZMIENNEJ POJEMNOŚCI SKOKOWEJ

S

ANDEN

SD7V16

SPR

ĘŻARKA

N

IPPONDENSO

TV12SC

SPR

ĘŻARKA

S

CROLL

SC08

SPRZ

ĘGŁO ELEKTROMAGNETYCZNE

SKRAPLACZ

FILTR OSUSZAJ

ĄCY

/

ZASOBNIK

ZAWÓR ROZPR

ĘŻNY

PAROWNIK

E

LEMENTY UK

ŁADU STEROWANIA KLIMATYZACJĄ

CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA ZEWN

ĘTRZNEGO

CZUJNIK TEMPERATURY MIESZANEGO POWIETRZA

CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA WEWN

ĄTRZ SAMOCHODU

CZUJNIK ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

CZUJNIK PROMIENIOWANIA S

ŁONECZNEGO

CZUJNIK PAROWANIA SZYB

REGULATOR CI

ŚNIENIA WIELOPOZIOMOWY

CZUJNIK PRZECIWSZRONOWY

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 5

ZESPÓ

Ł MIESZANIA

ELEKTROWENTYLATOR

SI

ŁOWNIKI PRZESŁON

FILTR PRZECIWPY

ŁKOWY

NAGRZEWNICA

NAGRZEWNICA DODATKOWA

P.T.C.

DODATKOWA AUTONOMICZNA NAGRZEWNICA

PANELE STEROWANIA UK

ŁADU

L

OGIKI FUNKCJONOWANIA

WYMÓG MAKSYMALNEGO GRZANIA

(HI)

WYMÓG MAKSYMALNEGO CH

ŁODZENIA

(

LO

)

FUNKCJA DEFROST

(

DEF

)

S

CHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU

W

ŁĄCZANIA

SPR

ĘŻARKI W ALFIE

166

S

CHEMAT ELEKTRYCZNY UK

ŁADU STEROWANIA KLIMATYZACJĄ W ALFIE

166

C

ZYNNO

ŚCI WYMIANY CZĘŚCI UKŁADU CHŁODZĄCEGO

P

RÓBY NA UK

ŁADZIE CHŁODZENIA KLIMATYZACJI

SPRAWDZENIE

SKUTECZNO

ŚCI

CH

ŁODZENIA

SPRAWDZENIE CI

ŚNIEŃ

WYKRYCIE NIEPRAWID

ŁOWOŚCI CIŚNIEŃ

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 6

PRZYPOMNIENIE ZASAD TERMODYNAMIKI ZWI

ĄZANYCH Z KLIMATYZACJĄ

ZWI

ĄZEK MIĘDZY CIŚNIENIEM A TEMPERATURĄ.

PRZYK

ŁAD

We

źmy pod uwagę hermetycznie zamknięte naczynie zawierające ciecz, na

przyk

ład wodę, które poddane zostało wzrostowi temperatury, aż do

doprowadzenia cieczy do wrzenia.

Tworz

ąca się para, nie mogąc znaleźć drogi ucieczki, zwiększa ciśnienie

wewn

ątrz cieczy.

(Sytuacja analogiczna do tradycyjnego ekspresu do kawy)

Wrz

ąca ciecz

Para pod ci

śnieniem

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 7

TEORIA

Z powy

ższego przykładu wynika następująca zasada:

Z

WI

ĘKSZAJĄC TEMPERATURĘ GAZU ZWIĘKSZAMY RÓWNIEŻ JEGO CIŚNIENIE

.

Odwrotna relacja jest bardzo istotna dla uk

ładu klimatyzacji:

Z

WI

ĘKSZAJĄC CIŚNIENIE GAZU ZWIĘKSZAMY RÓWNIEŻ JEGO TEMPERATURĘ

.

WILGOTNO

ŚĆ WŁAŚCIWA I WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA.

DEFINICJA

Badaj

ąc określoną objętość powietrza o znanej temperaturze (przykładowo 1 m

3

) ,

stwierdzimy w niej okre

śloną ilość pary wodnej. Taka ilość pary określana jest

mianem

WILGOTNO

ŚCI BEZWZGLĘDNEJ

.

Je

żeli utrzymamy stałą temperaturę powietrza i zwiększamy ilość pary, zauważymy,

i

ż w pewnym momencie utworzy się swoisty rodzaj mgiełki.

Mieszanina w takim stanie zwana jest

POWIETRZEM NASYCONYM

. Po dodaniu nawet

minimalnej ilo

ści pary wodnej, skropliłaby się ona na ściankach.

W praktyce zosta

ła osiągnięta maksymalna wilgotność bezwzględna, którą ta

obj

ętość powietrza przy tej temperaturze może zawierać.

DEFINICJA:

Stosunek

wilgotno

ści bezwzględnej do maksymalnej wilgotności

bezwzgl

ędnej określany jest mianem wilgotności względnej.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 8

PRZYK

ŁAD

Kiedy mówimy, i

ż wilgotność względna wynosi 50%, oznacza to, iż w danej

obj

ętości powietrza znajduje się połowa maksymalnej możliwej wilgotności,

dla danej temperatury.

UWAGI

Zwi

ększając temperaturę rozpatrywanej objętości powietrza, zwiększa się

mo

żliwa zawartość wilgoci.

Zatem wilgotno

ść względna obniży się bez konieczności zmniejszenia nawet

w najmniejszym stopniu ilo

ści pary wodnej w powietrzu.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 9

SYSTEM CH

ŁODZĄCY

CELE FUNKCJONALNE

Celem funkcjonalnym maszyny ch

łodzącej jest pobranie ciepła od jednego

elementu i przekazanie go innemu. W celu przeprowadzenia tej operacji

maszyna wykorzystuje w

łaściwości niektórych płynów zwanych czynnikami

ch

łodzącymi.

ODNO

ŚNA ZASADA TERMODYNAMIKI

Jak ju

ż wspominaliśmy sprężając gaz powodujemy wzrost jego temperatury i na odwrót.

Wyobra

źmy sobie przeprowadzenie następujących operacji na gazie:

•

SPR

ĘŻANIE

- (gaz zwi

ększa swoją temperaturę)

•

OCH

ŁADZANIE

- (gaz pod wysokim ci

śnieniem i w niskiej temperaturze powraca do stanu

ciek

łego)

•

ROZPR

ĘŻANIE

- (gaz obni

ża swoją temperaturę)

ZASADY DZIA

ŁANIA

Powoduj

ąc sprężanie i chłodzenie cieczy w skraplaczu oraz rozprężanie w

parowniku uzyskujemy system ch

łodzący.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 10

Schemat funkcjonalny obwodu ch

łodzącego

FUNKCJE POSZCZEGÓLNYCH ZESPO

ŁÓW

Spr

ężarka – czynnik chłodzący w stanie gazowym, dostarczany z parownika (T = 6

÷

12°C) (P = 2.5

÷

3 bar) zostaje spr

ężony, a w wyniku tego podgrzany (T = 80

÷

100°C) (P = 10

÷

20bar).

Skraplacz – poprzez och

ładzanie czynnika chłodzącego (T = 50

÷

60°C) i

utrzymanie ci

śnienia (P = 10

÷

20 bar), przechodzi on w stan ciek

ły.

Zawór rozpr

ężny – Czynnik się rozpręża zmniejszając swoje ciśnienie (P = 2.5

÷

3

bar) oraz temperatur

ę (T = -10

÷

-15°C) wracaj

ąc do stanu gazowego.

Parownik – Czynnik pobiera ciep

ło z powietrza przechodzącego przez parownik

och

ładzając je, i w ten sposób zwiększając swoją temperaturę (T = 6

÷

12°C).

parownik

skraplacz

spr

ężarka

gaz

ciecz

wysokie ciśnienie

wysoka temperatura

wysokie
ciśnienie

średnia

temperatura

niskie ci

śnienie

średnia temperatura

niskie ci

śnienie

niska temperatura

zawór rozpr

ężny

ZIMNO

CIEP

ŁO

ZIMNO

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 11

W

ŁAŚCIWOŚCI CZYNNIKA

CH

ŁODZĄCEGO

PUNKTY KRYTYCZNE

Jak ju

ż wspominaliśmy, w celu uruchomienia układu chłodzącego

konieczne jest zastosowanie specjalnego typu gazu lub cieczy.

CHARAKTERYSTYKI

Podstawowe charakterystyki czynnika ch

łodzącego:

•

NISKA TEMPERATURA KRZEPNI

ĘCIA, która uniemożliwiłaby krzepnięcie nawet

przy bardzo niskich temperaturach.

•

WYSOKIE CIEP

ŁO PAROWANIA, dla uzyskania wysokiego pochłaniania ciepła, przy

zastosowaniu niewielkich ilo

ści czynnika chłodzącego.

•

NISKIE W

ŁAŚCIWOŚCI ŁATWOPALNE, w celu uniknięcia niebezpieczeństwa pożaru

w przypadku przecieków wewn

ątrz komory silnika.

•

BEZ W

ŁAŚCIWOŚCI UTLENIAJĄCYCH I AGRESYWNYCH (KOROZYJNYCH), w

celu unikni

ęcia niszczenia elementów układu.

•

ŁATWOŚĆ MIESZANIA Z WYBRANYMI SMARAMI, w celu zapewnienia

doskona

łego smarowania wszystkich elementów wchodzących w skład układu

CHARAKTERYSTYKI R12

Najcz

ęściej stosowanym czynnikiem chłodzącym w instalacjach przemysłowych,

domowych i samochodowych by

ł FREON 12 (R12).

Ta ciecz, posiadaj

ąca nazwę chemiczną dichlorodifluorometan (CF

2

Cl

2

), nale

żąc

do chlorofluorow

ęglanów charakteryzuje się szczególną szkodliwością dla

środowiska. Od 1 stycznia 1993 stosowanie tego typu czynnika chłodzącego
zosta

ło zabronione.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 12

CHARAKTERYSTYKI R134a

Nowy czynnik ch

łodzący, uznany za ekologiczny (według norm Unii

Europejskiej), nosi nazw

ę R134a , oraz i posiada wzór chemiczny CH

2

F CF

3

.

Charakterystyka tego czynnika ch

łodzącego polega na możliwości pracy przy

wi

ększych temperaturach i większych ciśnieniach w porównaniu z R12. W

konsekwencji w nowych instalacjach konieczna by

ła zmiana wymiarów

powierzchni wymiany cieplnej (skraplacza i parownika), jak równie

ż zmiana

konstrukcji niektórych podzespo

łów.

Nazwa handlowa

R12

R134a

Wzór chemiczny

Temperatura wrzenia przy ci

śnieniu 1 bar

(ci

śnienie atmosferyczne)

Temperatura krzepni

ęcia

Obj

ętość właściwa

CF

2

Cl

2

-29,8°C

-158°C

0,047 m

3

/kg

CH

2

F CF

3

-26,5 °C

-101°C

0,057 m

3

/kg

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 13

PUNKTY KRYTYCZNE

Zalecanym rozwi

ązaniem jest wykorzystywanie zawsze jednego typu oleju

dla danego uk

ładu klimatyzacji a to w celu uniknięcia obniżenia

efektywno

ści smarowania oraz szybkiego zużycia układu.

W

ŁAŚCIWOŚCI SMARÓW STOSOWANYCH W UKŁADACH KLIMATYZACJI

CELE

W zwi

ązku z obecnością zespołów ruchomych (sprężarka, zawór

rozpr

ężny) konieczne jest zapewnienie właściwego smarowania układu.

CHARAKTERYSTYKI

Oleje smaruj

ące przeznaczone do układów klimatyzacji powinny posiadać

szczególne charakterystyki, w celu wytrzymania warunków panuj

ących

wewn

ątrz obwodu:

•

NIE TWORZ

ĄCE PIANY

•

NIEZAMARZAJ

ĄCE

•

MIESZALNE Z CZYNNIKIEM CH

ŁODZĄCYM

CECHY SZCZEGÓLNE

Smary stosowane dla czynnika ch

łodzącego R12 oleje mineralne o wysokim stopniu

rafinacji, z których usuni

ęte zostały takie zanieczyszczenia jak wosk, siarka i woda.

Tego typu oleje nie s

ą jednak rozpuszczalne w czynniku chłodzącym R134a, w

zwi

ązku z czym dla tego ostatniego konieczne jest zastosowanie odpowiednich

olejów syntetycznych.

PUNKTY KRYTYCZNE

W

śród charakterystyk tych nowych olejów należy wymienić ich silną

higroskopijno

ść, a więc ich silną tendencję do pochłaniania wilgoci z powietrza. W

zwi

ązku z powyższym przestrzega się przed pozostawianiem otwartych pojemników

z tym olejem, na d

łuższy czas.

Aby zapobiec temu problemowi, nowe spr

ężarki sprzedawane są już z odpowiednią

ilo

ścią oleju SMARUJĄCEgo. Ponadto napełnione są one azotem pod wysokim

ci

śnieniem w celu uniknięcia przenikania zanieczyszczeń i wilgoci.

OLEJE SMARUJ

ĄCE DLA CZYNNIKA CHŁODZĄCEGO R134A

SPR

ĘŻARKA

OLEJ

HARRISON V5

SANDEN SD7 H15

SANDEN V16

UCON RL48

PAG SP20

PAG SP 10

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 14

POJ

ĘCIE DOBREGO SAMOPOCZUCIA

DEFINICJA

Celem uk

ładu klimatyzacji jest zapewnienie dobrego samopoczucia.

W przypadku zamkni

ętego pomieszczenia stopień dobrego samopoczucia może

by

ć określany funkcji w temperatury i wilgotności. Od zmiany tych dwóch

parametrów zale

ży samopoczucie człowieka.

Jak powszechnie wiadomo bardzo wilgotne powietrze daje wra

żenie temperatury

otoczenia wy

ższej od temperatury rzeczywistej.

14 18 22 26 30 34 38

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

linie o takim samym

odczuciu temperatury

Linie o takiej samej

wilgotno

ści względnej

temperatura [°C]

strefa maksimum
dobrego samopoczucia

S

z

y

b

k

o

ść

p

rz

e

p

ły

w

u

p

o

w

ie

tr

z

a

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 15

OPIS WYKRESU

Na podstawie danych zebranych poprzez przeprowadzenie wywiadu na
reprezentatywnej grupie osób, zosta

ły opracowane krzywe przedstawione na

wykresie.

Linie sko

śne zwane “liniami o takim samym stopniu dobrego samopoczucia”

stanowi

ą graficzne przedstawienie danych zebranych podczas sondażu.

W praktyce stwierdzono, i

ż odczucie większości osób umieszczonych

przyk

ładowo w środowisku o temperaturze 30°C i wilgotności względnej 10%

pokrywa si

ę z odczuciami osób znajdujących się w środowisku o temperaturze

23°C i wilgotno

ści względnej wynoszącej 100%.

UWAGI

W ten sposób mo

żliwe stało się określenie, w sposób eksperymentalny,

strefy wykresu, zwanej “stref

ą maksimum dobrego samopoczucia”.

Warunki temperaturowe oraz wilgotno

ść dla punktów znajdujących się

wewn

ątrz takiej strefy zapewniają dobre samopoczucie u większości

respondentów.

Zatem skuteczny uk

ład klimatyzacji powinien zapewnić, aby parametry

środowiskowe , którymi steruje mieściły się w tym obszarze maksimum

dobrego samopoczucia.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 16

UK

ŁAD KLIMATYZACJI W SAMOCHODZIE

Instalacja klimatyzacji w samochodzie to uk

ład, którego zadaniem jest sterowanie, ręcznie

lub automatycznie, podstawowymi parametrami klimatycznymi, takimi jak: temperatura i

wilgotno

ść a także przepływem powietrza.

ZADANIA UK

ŁADU

Zastosowanie uk

ładu klimatyzacji w samochodzie pozwoliło na rozwiązanie wielu

ró

żnych problemów związanych z jakością przebywania w kabinie pojazdu oraz

bezpiecze

ństwem prowadzenia.

•

Utrzymanie temperatury i wilgotno

ści dających pasażerom “odczucie

przyjemno

ści”.

•

Unikni

ęcie tworzenia się skroplin na szybach.

•

Unikni

ęcie warstwowej dystrybucji powietrza.

•

Wyeliminowanie nieprzyjemnych zapachów.

Uk

ład klimatyzacji powinien być w stanie zrealizować wskazane cele w rozsądnym

czasie i bez przeszkadzania pasa

żerom, przykładowo poprzez zbyt silne strumienie

powietrza lub temperatur

ę powietrza zbyt niską bądź zbyt wysoką.

FUNKCJE UK

ŁADU

Dla spe

łnienia tych funkcji układ powinien być w stanie zapewnić:

•

ch

łodzenie

•

ogrzewanie

•

osuszanie

Sposób, w jaki uk

ład realizuje powyższe trzy funkcje charakteryzuje sam

system i stanowi podstaw

ę podziału na:

•

SYSTEMY CH

ŁODZENIA

•

SYSTEMY KLIMATYZOWANE

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 17

CH

ŁODZENIE I KLIMATYZACJA

RÓ

ŻNICE

Ró

żnica

pomi

ędzy

uk

ładem

SCH

ŁADZAJACYM

a

uk

ładem

KLIMATYZACJI polega na ró

żnym sposobie zarządzania funkcją

ogrzewania/ch

łodzenia strumienia powietrza.

Cz

ęsto w sposób błędny układ klimatyzacji mylonie utożsamiany jest

jedynie z uk

ładem klimatyzacji automatycznej. W rozwiązaniach

technicznych mo

żliwe jest stosowanie dwóch typów układów sterowania:

r

ęcznie i automatycznie, przy czym różnica tkwi w kwestiach sterowania.

CH

ŁODZENIE

W uk

ładzie schładzajacym strumień powietrza przepływający przez nagrzewnicę

NIE przechodzi przez element ch

łodzący (parownik), i na odwrót.

Osi

ągnięty wynik to dwa oddzielne przepływy powietrza, jeden ciepły o małej

wilgotno

ści względnej oraz zimny o dużej wilgotności względnej.

Obydwa strumienie zostaj

ą wymieszane tuż przed ich wprowadzeniem do kabiny

przez wyloty powietrza.

KLIMATYZACJA

W uk

ładzie klimatyzacji mamy natomiast do czynienia z jednym strumieniem

powietrza, który w pierwszej kolejno

ści przechodzi przez element chłodzący, a

nast

ępnie przez nagrzewnicę.

Zaleta tego rozwi

ązania polega na fakcie, iż pozwala ono na kontrolowanie

wilgotno

ści strumienia powietrza: początkowo nadmiar wilgoci skraplany jest na

skraplaczu, a w nast

ępnej kolejności uzyskiwana jest pożądana temperatura.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 18

Ró

żnica między chłodzeniem a klimatyzacją.

kabina pojazdu

kabina pojazdu

gorąca
woda

powietrze

zewnętrzne

Powietrze zewnętrzne

czynnik

chłodząc

y

czynnik
chłodzący

gorąca
woda

osuszone

powietrze

(sch

ładzanie)

(klimatyzacja)

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 19

PODZESPO

ŁY UKŁADU CHŁODZENIA I UKŁADU KLIMATYZACJI

PODZESPÓ

Ł

FUNKCJA

WSPÓ

ŁPRACA

SPR

ĘŻARKA (3)

Zwi

ększa ciśnienie i temperaturę

czynnika ch

łodzącego.

Otrzymuje czynnik ch

łodzący z

parownika i wysy

ła go do skraplacza.

SKRAPLACZ (5)

Obni

ża temperaturę gazu i powoduje

jego skraplanie.

Otrzymuje gaz ze spr

ężarki i wysyła

ciek

ły czynnik chłodzący do filtra

osuszaj

ącego.

FILTR OSUSZAJ

ĄCY

(4)

Poch

łania ewentualną zawartość wody

w czynniku ch

łodzącym. Separuje

resztki gazu

Otrzymuje ciek

ły czynnik chłodzący ze

skraplacza i wysy

ła go do zaworu

rozpr

ężnego.

ZAWÓR ROZPR

ĘŻNY

(2)

Reguluje szybko

ść rozprężania gazu

na podstawie temperatury gazu na
wyj

ściu z parownika.

Otrzymuje ciek

ły czynnik chłodzący z

filtra osuszaj

ącego, a następnie po

jego rozpr

ężeniu i odparowaniu wysyła

go do parownika.

PAROWNIK (1)

W nim nast

ępuje rozprężanie

skroplonego czynnika roboczego.
Och

ładza powietrze, którego przepływ

wymusza wentylator nadmuchu,

Otrzymuje gaz z zaworu rozpr

ężnego i

wysy

ła go do filtra.

WENTYLATOR

NADMUCHU WEWN

Wymusza przep

ływ powietrza przez

parownik umo

żliwiając wymianę ciepła

Kieruje przep

ływ powietrza do wnętrza

samochodu

Podstawowe elementy uk

ładu klimatyzacji.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 20

SPR

ĘŻARKA

CHARAKTERYSTYKI

W obwodzie ch

łodzącym sprężarka stanowi element, którego zadaniem jest

zwi

ększenie ciśnienia czynnika chłodzącego. Czynnik chłodzący na wyjściu ze

spr

ężarki ma ciśnienie znacznie wyższe od ciśnienia na wejściu, nie mniej jednak

zachowuje swój stan gazowy.
Bardo istotn

ą kwestią, jest aby sprężarka pracowała zawsze z czynnikiem

ch

łodzącym w stanie gazowym, w przeciwnym wypadku bowiem istniałoby

niebezpiecze

ństwo uszkodzenia samej sprężarki.

PARAMETRY

Podstawowe parametry wed

ług, których charakteryzowana jest sprężarka to:

•

liczba elementów pompuj

ących

•

pojemno

ść skokowa

•

stopie

ń sprężania

•

sprawno

ść objętościowa

•

pobór mocy

LICZBA ELEMENTÓW POMPUJ

ĄCYCH

Spr

ężarki tłokowe charakteryzuje różna ilość elementów pompujących (tłoków),

która waha si

ę od 2 do 7. Parametr ten ma bezpośredni wpływ na pojemność

skokow

ą sprężarki oraz liczbę obrotów.

POJEMNO

ŚĆ SKOKOWA

Dla spr

ężarek tłokowych pojemność skokowa C równa się iloczynowi

powierzchni S ka

żdego tłoka i jego skoku maksymalnego L, pomnożonemu przez

liczb

ę cylindrów n.

n

L

S

C

⋅

⋅

=

STOPIE

Ń SPRĘŻANIA

Stopie

ń sprężania odpowiada stosunkowi ciśnienia bezwzględnego po

stronie t

łocznia do ciśnienia bezwzględnego po stronie ssania.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 21

SPRAWNO

ŚĆ OBJĘTOŚCIOWA

Sprawno

ść objętościowa odpowiada stosunkowi objętości czynnika

zasysanego przez spr

ężarkę przy jednym cyklu do pojemności skokowej

samej spr

ężarki.

POBÓR MOCY

W trakcie swojego dzia

łania sprężarka zużywa część mocy silnika. Zużycie

mocy wynosi oko

ło 1.5

÷

5kW (2

÷

7 KM)

TYPY SPR

ĘŻAREK

NAZWA

MODEL

CHARAKTERYSTYKI

YORK

-----

-----

z 2 t

łokami w rzędzie

SANKYO-SANDEN

-----

-----

5-7 t

łokowa ze stałą

pojemno

ścią skokową.

HARRISON V5

Lancia Lybra, Fiat Multipla, itp.

5 t

łokowa ze zmienną

pojemno

ścią skokową z

zaworem steruj

ącym

poprzecznym.

SANDEN SD5 i SD7

Alfa 147, Alfa 166, Lancia

Lybra, Fiat Multipla, itp.

5-7 t

łokowa ze zmienną

pojemno

ścią skokową i

centralnym zaworem

steruj

ącym.

SEIKO-SEIKI

-----

-----

Łopatkowa

NIPPONDENSO

Alfa 166, Lancia Lybra, Fiat

Punto, itp.

Łopatkowa ze sterowaną

wydajno

ścią.

SCROLL SC08

Fiat Punto, itp.

Ze spiral

ą mimośrodową

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 22

SPR

ĘŻARKA O ZMIENNEJ POJEMNOŚCI SKOKOWEJ HARRISON V5

CHARAKTERYSTYKI

•

5 t

łoków.

•

Zmienna pojemno

ść skokowa od 161.3 do 10.4 cm

3

/obrót

W zwi

ązku z faktem, iż pojemność skokowa sprężarki tłokowej zależy od

powierzchni t

łoków, ich skoku oraz liczby , w celu uzyskania jej zmienności

reguluje si

ę skok tłoka.

Zamiast korbowodu, który porusza t

łok, w tym przypadku mamy do

czynienia z tarcz

ą wahliwą. Zmiana długości ramienia korbowodu,

konieczna dla dokonania zmiany skoku t

łoka, realizowana zostaje poprzez

zmian

ę nachylenia tej tarczy.

Przekrój sprężarki

1. Koło pasowe ze sprzęgłem

elektromagnetycznym

2. Tarcza korbowodowa
3. Korbowód
4. Tłok
5. wspornik prowadzący tarczy
6. tarcza o zmiennym nachyleniu
7. kadłub
8. Płytka z zaworem ssącym i

tłocznym

9. Zawór regulacyjny
10. mieszek sterujący zaworu (9)

Sprężarka HARRISON „V5”

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 23

Zawór steruj

ący sprężarki Harrison.

CECHY SZCZEGÓLNE

Jedn

ą z cech szczególnych tego typu sprężarki jest zawór sterujący

wbudowany w spr

ężarkę, który zmienia pochylenie wirnika sterującego

ko

łnierza z układem tłokowo-korbowym.

Zmiana nachylenia ko

łnierza decyduje, jak już wspominaliśmy, o ciągłej

zmianie pojemno

ści skokowej sprężarki.

ZASADY DZIA

ŁANIA

Na poni

ższym rysunku został przedstawiony schemat działania w

warunkach skrajnych:

1) przy pe

łnym obciążeniu (maksymalna pojemność skokowa).

2) przy minimalnym obci

ążeniu (minimalna pojemność skokowa).

PE

ŁNE OBCIĄŻENIE

Przy pe

łnym obciążeniu zawór regulacyjny M jest przemieszczany na

prawo pod dzia

łaniem sprężyny a wysokie ciśnienie, które tworzy się po

prawej stronie nie jest w stanie go przesun

ąć.

W tym przypadku w komorze korbowej panuje niskie ci

śnienie ssania, które

przyczynia si

ę do utrzymania nachylonej tarczy korbowodowej .

Zawór steruj

ący

1. Otwór kalibrowany ci

śnienia ssania

2. Otwór kalibrowany ci

śnienia tłoczenia

3. Wej

ście ciśnienia po stronie tłocznej

4. Przej

ście w kierunku korpusu sprężarki

5. Przej

ście powrotne z korpusu sprężarki

6. Przej

ście w kierunku komory ssania

7. Mieszek

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 24

Zasada dzia

łania zaworu sterującego sprężarki Harrison.

A. P

łytka zaworów

B. Zawór wej

ściowy

C. Zawór po stronie t

łocznej

D. Kad

łub

E. T

łok

F. Wspornik korbowodu

G.

Łożysko

H. P

łytka oscylująca

I. Wa

łek

L. Sworze

ń płytki

M. Zawór reguluj

ący.

MINIMALNE OBCI

ĄŻENIE

W momencie, gdy wysokie ci

śnienie jest w stanie przemieścić zawór

reguluj

ący, część wysokiego ciśnienia na wyjściu dotrze do komory

korbowej i spowoduje cz

ęściowe podniesienie tarczy korbowodowej.

W taki sposób pojemno

ść skokowa sprężarki będzie się zmniejszać, aż do

momentu, w którym obydwa ci

śnienia na wejściu i na wyjściu nie

wyrównaj

ą się.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 25

SPR

ĘŻARKA O ZMIENNEJ POJEMNOŚCI SKOKOWEJ SANDEN SD7V16

OPIS

•

zmienna pojemno

ść skokowa od 161.3 do 10.4 cm

3

/obrót

•

7 t

łoków

•

wbudowany zawór steruj

ący przepływem

Podobnie jak w spr

ężarce typu Harrison, zmiana pojemności skokowej

realizowana jest poprzez zmian

ę nachylenia płytki korbowodowej. Takie

nachylenie jest zawsze regulowane w taki sposób, aby zapewni

ć

wyrównanie ci

śnień ssania i tłoczenia czynnika chłodzącego. W

szczególno

ści niskie ciśnienie ssania pociąga za sobą ustawienie płytki w

pozycji pionowej, a w konsekwencji ograniczenie przep

ływu, i odwrotnie,

wysokie ci

śnienie ssania pociąga za sobą maksymalne odchylenie płytki, a

zatem maksymalne nat

ężenie przepływu (wydajność).

1. Zawór membranowy

7. Rami

ę

2. T

łoki

8. Suwak

3. korbowody

9. Prowadnica

4. P

łytka korbowodowa

Pa , Ci

śnienie ssania

5. Wa

łek

Pi, Ci

śnienie wewnątrz sprężarki

6. Sworze

ń

Pm, Ci

śnienie tłoczenia

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 26

REGULACJA POJEMNO

ŚCI SKOKOWEJ

Regulacja pojemno

ści skokowej, realizowana jest za pośrednictwem zaworu

membrany (4) przedstawionego na rysunku, i odbywa si

ę w następujący sposób:

•

przy wysokich ci

śnieniach ssania Pa, zawór (4) pozostaje zamknięty; na płytkę

(1) podpart

ą w punkcie (2) działają zasadniczo siły reakcji tłoków (P1) , które

powoduj

ą powstanie momentu obrotowego w kierunku zgodnym ruchem

wskazówek zegara (M1) w punkcie podparcie p

łytki, która wówczas pozostaje

w po

łożeniu maksymalnego wychylenia.

•

je

żeli Pa maleje, różnica ciśnień za membraną powoduje otwarcie zaworu (4),

w ten sposób powstaje ci

śnienie (P2), które przesuwa wałek (3). Siła ta

wytwarza moment obrotowy (M2) w kierunku przeciwnym do ruchu
wskazówek zegara, w punkcie podparcia p

łytki, która w ten sposób ustawiana

jest w po

łożeniu minimalnego odchylenia.

•

Dzia

łanie zaworu sterującego pojemnością skokową.

CHARAKTERYSTYKI

•

kierunek obrotu: zgodny z ruchem wskazówek zegara

•

maksymalna liczba obrotów: 8000 obr/min

•

maksymalne obroty ci

ągłe: 7000 obr./min

1. p

łytka tłoczyska

2. sworze

ń

3. wa

łek

4. zawór membrany

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 27

SPR

ĘŻARKA NIPPONDENSO TV 12 S.C.

OPIS

Jest to spr

ężarka typu łopatkowego z regulatorem ciśnienia, którego

zadaniem jest regulacja wydajno

ści, kiedy ciśnienie ssania obniża się do

warto

ści, które mogłyby doprowadzić do zamarznięcia parownika.

ZASADA DZIA

ŁANIA

Spr

ężanie realizowane jest przez obrót piasty (4) niewspółosiowej, która

nap

ędza łopatki (3). Niewspółosiowość piasty powoduje, że komory (2),

które si

ę tworzą pomiędzy poszczególnymi łopatkami, mają zmienna

obj

ętość, w zależności od obrotu samej piasty.

Komora robocza znajduje si

ę w świetle kanału ssącego wyłącznie w trakcie

zwi

ększania jej objętości, przez co uzyskujemy zamierzony efekt ssania i

spr

ężania.

BEZPIECZE

ŃSTWO

Spr

ężarka została ponadto wyposażona w termostyk bezpieczeństwa,

który wy

łącza sprzęgło bezpieczeństwa w przypadku, gdy temperatura

wewn

ętrzna sprężarki przekroczy 180°C.

1. Korpus spr

ężarki 5. Pokrywa przednia

10. z

łączka ssania

14. zawór p

łytkowy

2. komora wewn

ętrzna

6. pokrywa tylna

11. kana

ł ssania

15. termostyk bezpiecze

ństwa

3.

łopatki

7. komora niskiego ci

śnienia

12. przewód t

łoczenia

4. piasta

8. komora wysokiego ci

śnienia

13. z

łączka tłoczenia

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 28

STEROWANIE WYDAJNO

ŚCIĄ

Sterowanie wydajno

ścią uzyskuje się dzięki mechanizmowi pneumatycznemu

wbudowanemu w sam

ą sprężarkę, którego zadaniem jest stworzenie obwodu

obej

ściowego (by-pass) czynnika chłodzącego, w przypadku, gdy ciśnienie

ssania okazuje si

ę zbyt niskie.

Kiedy ci

śnienie pobrane przewodem (I) poprzez regulator (H) z komory niskiego

ci

śnienia nie jest w stanie utrzymać tłoka (A) w położeniu dolnym dzięki działaniu

spr

ężyny (B), tłok podnosi się pozostawiając otwarte otwory komunikacyjne (D).

Poprzez te otwory cz

ęść czynnika chłodzącego, która znajduje się w komorze

spr

ężania (E) może przedostać się do komory ssania (F).

Taki system pozwala na obni

żenie wydajności sprężarki aż do 17% jej

maksymalnej wydajno

ści, przy obrotach silnika wynoszących 1000 obr/min.

Sterowanie wydajno

ścią sprężarki NIPPONDENSO TV 12 SC.

A. T

łok

D. Otwory regulatora wydajno

ści

G. Otwór kalibrowany

B. Spr

ężyna

E. Komora spr

ężania

H. Regulator ci

śnienia

C. Cylinder

F. Komora ssania

I. Przewód

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 29

SPR

ĘŻARKA SCROLL SC08

OPIS

Spr

ężarka SCROLL to sprężarka typu “ze spiralą mimośrodową” .

Spr

ężarka ta składa się z dwóch części: spirali nieruchomej (1) stanowiącej

integraln

ą część korpusu sprężarki oraz spirali ruchomej (2).

Ruch obrotowy, który tworzy spr

ężanie uzyskiwany dzięki wałkowi

mimo

środowemu (3) wyrównoważonego przez masę (7).

ZALETY

Zalety wynikaj

ące z używania tego typu sprężarki to:

•

brak strat osiowych i promieniowych, a zatem równie

ż brak uszczelek,

•

ma

łe straty i niski poziom hałasu w związku z brakiem zaworów i

przewodów wewn

ętrznych,

•

zwi

ększenie szczelności obydwu spirali, podczas eksploatacji.

1. Spirala nieruchoma (korpus)

2. Spirala wiruj

ąca

3. Wa

łek mimośrodowy

4. Pier

ścień uszczelniający wałka

mimo

środowego

5. Os

łona

6. Z

łącze konektorowe zasilania

spr

ężarki

7. Masa wyrównowa

żająca

8. Ko

ło pasowe

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 30

ZASADA DZIA

ŁANIA

Dzia

łanie sprężarki SCROLL z obrotową spiralą opiera się na sekwencji obrotów

przedstawionych na rysunku.
W praktyce, bior

ąc pod uwagę ukształtowanie obydwu spirali oraz liczbę ramion

ka

żdej spirali (3), objętość czynnika chłodzącego pobranego podczas pierwszych

360° obrotu (1 pe

łny obrót) zostaje usunięcia po 1080° (3 pełne obroty).

Efekt spr

ężania osiągany poprzez fakt, iż objętość przechwycona przez ramię

zewn

ętrzne, stanowiące największe ramię spirali, podczas pierwszego obrotu

usuni

ęta zostaje przez najmniejsze środkowe ramię podczas trzeciego obrotu.

Dzia

łanie sprężarki SCROLL .

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 31

SPRZ

ĘGŁO ELEKTROMAGNETYCZNE

OPIS I ZASADA DZIA

ŁANIA

Sprz

ęgło elektromagnetyczne pozwala na połączenie koła pasowego

spr

ężarki z jej wałkiem. W fazie wyłączenia koło pasowe obraca się na

luzie bez przekazywania ruchu paska na zespo

ły sprężarki. W tej fazie

sprz

ęgło znajduje się w odległości równej 0.6

÷

0.8mm od ko

ła pasowego.

W momencie wzbudzenia elektromagnesu,

łączy, koło pasowe z piastą,

przekazuj

ąc ruch obrotowy.

Elementy sprz

ęgła elektromagnetycznego.

Sprz

ęgło elektromagnetyczne i obwód elektromagnesu (1) z diodą zabezpieczającą (2).

F. Elektromagnes

G. Podk

ładki ustalające do

regulacji luzu sprz

ęgła

H. Przewód zasilania

elektromagnesu

1. Ko

ło pasowe

2. Sprz

ęgło

3.

Łożysko

4. Piasta

5. Elektromagnes

A,

Śruba mocująca zespół sprzęgła

B. Piasta
C. Pier

ścień osadczy koła pasowego

D. ko

ło pasowe

E. pier

ścień sprężysty koła pasowego

elektromagnetycznego

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 32

SKRAPLACZ

CHARAKTERYSTYKI

Skraplacz jest wymiennikiem ciep

ła umieszczonym przed chłodnica silnika. Jego

zadaniem jest doprowadzenie czynnika ch

łodzącego pochodzącego ze sprężarki do

ni

ższych temperatur, w celu doprowadzenia go do przejścia w stan ciekły.

Czynnik ch

łodzący wychodzący ze sprężarki znajduje się pod ciśnieniem około 10-

20bar, ma temperatur

ę 80°-100°C i znajduje się w stanie gazowym.

Za skraplaczem temperatura czynnika obni

ża się o około 30°-40°C bez utraty

ci

śnienia, co powoduje jego powrót do stanu ciekłego.

skraplacz.

CH

ŁODZENIE

Ch

łodzenie skraplacza zapewniane jest przez naturalny obieg powietrza

podczas jazdy samochodu, lub jeden z dwóch elektrowentylatorów
ch

łodnicy podczas postoju.

Brak ch

łodzenia skraplacza pociąga za sobą ograniczoną wydajność

ca

łego układu klimatyzacji.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 33

FILTR ODWADNIAJ

ĄCY/ZASOBNIK

OPIS

Filtr odwadniajacy/zasobnik montowany jest mi

ędzy skraplaczem a zaworem

rozpr

ężnym i pełni następujące funkcje:

•

zasobnik czynnika ch

łodzącego,

•

element filtruj

ący,

•

element odwadniaj

ący.

Ponadto urz

ądzenie służy również jako oddzielacz czynnika chłodzącego w

stanie ciek

łym od czynnika chłodzącego w stanie gazowym.

FILTR ZASOBNIK

Funkcja filtra i zasobnika s

ą niezbędne ze względu na zapobieganie, aby

ewentualne zanieczyszczenia obecne w obwodzie nie doprowadzi

ły do

zatkania zaworu rozpr

ężnego, który znajduje się zaraz za nim.

ELEMENT OSUSZAJ

ĄCY

Ewentualna wilgo

ć znajdująca się w układzie w wyniku zetknięcia z

czynnikiem ch

łodzącym wytwarza kwasy typu chlorowodorowego i

fluorowodorowego, które powoduj

ą korozję. Ponadto wilgoć powoduje

powstawanie lodu, który mo

że doprowadzić do zatkania zaworu rozprężnego.

Wewn

ątrz filtra znajdują się substancje (SILIKOŻEL lub żel krzemionkowy) ,

które usuwaj

ą wilgoć znajdującą się w czynniku chłodzącym.

Schemat wn

ętrza filtra osuszającego/zasobnika.

1.Warstwa filtruj

ąca

2. Warstwa filtruj

ąca

3.

Żel krzemionkowy (silikożel)

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 34

ZAWÓR ROZPR

ĘŻAJĄCY

OPIS

Zadaniem zaworu rozpr

ężnego jest sterowanie przejściem czynnika

ch

łodzącego ze stanu ciekłego pod wysokim ciśnieniem do stanu

gazowego pod niskim ci

śnieniem. Jeżeli takie rozprężanie odbywałoby się

w sposób nie kontrolowany doprowadzi

łoby to do zalodzenia parownika,

który znajduje si

ę zaraz za zaworem.

TYPY ZAWORÓW

Wyró

żniamy

dwa

typy

zaworów

rozpr

ężnych

z

elementem

termostatycznym steruj

ącym.

•

Pierwszy z nich reguluje rozpr

ężanie gazu poprzez kontrolowanie

temperatury parownika za pomoc

ą czujnika na zewnątrz zaworu.

•

Drugi z nich reguluje rozpr

ężanie gazu poprzez kontrolowanie

temperatury gazu na wylocie z parownika.

ZAWÓR Z CZUJNIKIEM ZEWN

ĘTRZNYM

Czujnik zewn

ętrzny zawierający gaz obojętny, stykający się z parownikiem,

po

łączony jest z zaworem za pomocą przewodu (1). W momencie, gdy

temperatura parownika staje si

ę zbyt niska, gaz zawarty w czujniku obniża

swoje ci

śnienie powodując podniesienie się przepony (8), która za

po

średnictwem popychaczy (2) zamyka zawór kulowy (3).

Zawór rozpr

ężający z czujnikiem zewnętrznym.

1. przewód czujnika

2. popychacze

3. zawór kulowy

4. spr

ężyna

5.

śruba regulacyjna sprężyny

6. korpus zaworu

7. ruchoma tarcza

8. przepona

9. z filtra osuszaj

ącego

10. do parownika

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 35

ZAWÓR Z CZUJNIKIEM WEWN

ĘTRZNYM

W tym przypadku kontrola temperatury realizowana jest poprzez kontrol

ę

temperatury gazu na wylocie z parownika.

Przej

ście gazu przez zawór (od 1 do 3) powoduje jego zetknięcie się z

czujnikiem (2), który kurcz

ąc się lub rozszerzając reguluje światło

przep

ływu (6) a zatem rozprężenie czynnika chłodzącego w kierunku

parownika.

Zawór rozpr

ężny z czujnikiem wewnętrznym.

CHARAKTERYSTYKI

Obydwa opisane powy

żej typy zaworów posiadają regulację fabryczną,

wst

ępnego naprężenia sprężyny, utrzymującej zamkniętą szczelinę

przep

ływu gazu. Oczywiście wszelkie nieuprawnione manipulacje przy

regulacji fabrycznej s

ą zabronione aby nie zmniejszyć sprawności

urz

ądzenia, a w konsekwencji całego układu klimatyzacji.

1. z parownika

2. czujnik

3. do spr

ężarki

4. z filtra osuszaj

ącego

5. spr

ężyna

6. otwór kalibrowany

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 36

PAROWNIK

OPIS

Parownik

jest

wymiennikiem

ciep

ła; zamontowanym w zespole

kana

łów/wentylatora we wnętrzu pojazdu.

Z regu

ły jest on dużo mniejszy od skraplacza. Zbudowany jest z rurek

aluminiowych z

żeberkami, które zwiększają powierzchnię wymiany ciepła.

Zadaniem parownika jest och

łodzenie przechodzącego przez niego

powietrza, dzi

ęki przepływowi czynnika chłodzącego o niskiej temperaturze.

PAROWANIE

Gor

ące i wilgotne powietrze, które przepływające przez parownik poza

och

łodzeniem się oddaje również część wilgoci (w niższej temperaturze

skrapla si

ę część pary wodnej) .

Para wodna skrapla si

ę na żeberkach parownika, tworząc kropelki wody,

które nast

ępnie spływają do wanny i odprowadzane są na zewnątrz pojazdu.

UWAGA

Para wodna, zbieraj

ąca się na żeberkach, przyczynia się do osadzania się

zanieczyszcze

ń , które mogą doprowadzić również do zatkania szczelin

mi

ędzy samymi żeberkami. Takie zjawisko jest również częstą przyczyną

niewydajno

ści układu

..

Schemat parownika.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 37

ELEMENTY UK

ŁADU STEROWANIA KLIMATYZATORA

WST

ĘP

Opisany wy

żej układ chłodzący jest w stanie funkcjonować w sposób

ca

łkowicie niezależny bez dodatkowego sterowania zewnętrznego, za

wyj

ątkiem sprzęgła elektromagnetycznego.

Nie mniej jednak w celu uzyskania pe

łnosprawnego układu klimatyzatora

samochodowego,

który

dzia

łałby w sposób automatyczny lub

pó

łautomatyczny, konieczne jest wyposażenie układu w system kontroli

parametrów klimatycznych w kabinie pojazdu.

Na rysunku poni

żej przedstawiono przykład układu elektronicznego

sterowania klimatyzatorem (Alfa 147) wyposa

żonego w mniej lub bardziej

konieczne elementy.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 38

Pe

łen schemat układu elektronicznego sterowania klimatyzacją.

ELEMENT

FUNKCJA

Czujnik temperatury powietrza zewn

ętrznego (1)

po

łączony z komputerem pokładowym (Body

Computer) (3) za po

średnictwem Węzła Drzwi

od Strony Kierowcy NPG (2)

Pomiar temperatury na zewn

ątrz kabiny

pojazdu i przes

łanie informacji za

po

średnictwem sieci CAN

Czujnik temperatury mieszanego powietrza (4).
Dwa na wylotach centralnych górnych i dwa na
wylotach dolnych.

Pomiar temperatury mieszanego powietrza,
które wp

ływa do kabiny, podzielone na

obszar dolny i górny.

Czujnik temperatury powietrza wewn

ątrz

samochodu (5).

Pomiar temperatury wewn

ątrz kabiny pojazdu

w celu kontroli skuteczno

ści klimatyzacji.

Czujnik czysto

ści powietrza (AQS) (6).

Wykrywanie zanieczyszcze

ń w powietrzu

zewn

ętrznym.

Czujnik promieniowania s

łonecznego (7).

Pomiar intensywno

ści promieniowania

s

łonecznego wewnątrz kabiny pojazdu.

Czujnik zaparowania szyb (8).

Wykrywanie obecno

ści pary wodnej na

powierzchni wewn

ętrznej przedniej szyby.

Regulator ci

śnienia czteropoziomowy (12) dla

w

łączania i wyłączania sprężarki (9) za

po

średnictwem przekaźnika (10) sterowanego

bezpo

średnio przez centralkę sterowania

silnikiem (11).

Kontrola ci

śnienia czynnika chłodzącego, w

celu ewentualnego w

łączenia

elektrowentylatorów ch

łodzących skraplacz

lub wy

łączenia sprężarki w przypadku zbyt

niskich lub zbyt wysokich ci

śnień.

Si

łowniki przesłon mieszania powietrza (13),

przes

łon rozdziału powietrza (15) i recyrkulacji

(16) w kabinie pojazdu.

Silniki krokowe s

łużące do automatycznego

sterowania przes

łonami.

Sterownik elektrowentylatora wewn

ętrznego

(14).

Sterowanie wewn

ętrzną wentylacją kabiny.

W

ęzeł klimatyzatora NCL lub elektroniczna

jednostka steruj

ąca (17).

Jednostka elektronicznego sterowania
uk

ładem

Elementy pomocnicze w sieci CAN: gniazdo
diagnostyczne (19), kontrola tylnej szyby
ogrzewanej (18), kontrola napi

ęcia akumulatora

(20), kontrola sterowania spryskiwaczy (21),
w

ęzeł sterowania silnikiem (22), węzeł układu

hamowania (23).

Kontrole w celu ewentualnego wy

łączenia

spr

ężarki, w przypadku zapotrzebowania na

moc elektryczn

ą przez inne ważniejsze

odbiorniki.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 39

CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA ZEWN

ĘTRZNEGO

OPIS

Jest to czujnik typu NTC i mo

że zostać połączony, w zależności od typu

samochodu, bezpo

średnio z centralką sterowania klimatyzacją, lub z linią

CAN, za po

średnictwem węzła drzwi od strony kierowcy.

Okablowanie czujnika temperatury powietrza zewn

ętrznego w Alfie 147.

1. Czujnik temperatury powietrza zewn

ętrznego

6. Centralka deski rozdzielczej

2. NPG w

ęzeł drzwi od strony kierowcy

7. Linia CAN A

3. NQS w

ęzeł zestawu wskaźników

8. Linia CAN B

4. NBC w

ęzeł komputera pokładowego

9. Z

łącze konektorowe wielostykowe linii CAN B

5. NCl w

ęzeł klimatyzacji lub elektroniczna jednostka sterująca

10. Z

łącze wielostykowe linii CAN A

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 40

CHARAKTERYSTYKI

Zakres temperaturowy pracy tego czujnika, typu NTC, wynosi od -40°C do
80°C. Poni

żej przedstawiono zależność pomiędzy oporem a temperaturą:

T=-10°C

à R=54.89k

Ω

T=0°C

à R=32.51 k

Ω

T=10°C

à R=19.86 k

Ω

T=25°C

à R=10.00 k

Ω

AKTUALIZACJA POMIARU

Uk

ład elektronicznego sterowania sprawdza wartość rezystancji czujnika i

aktualizuje odczyt temperatury w nast

ępujących przypadkach:

•

zmierzona temperatura jest wy

ższa od temperatury zapisanej w

pami

ęci. Aktualizacja realizowana jest wyłącznie w przypadku, gdy

pr

ędkość samochodu jest większa bądź równa 30km/h i pod

warunkiem, i

ż pomiar utrzymuje się przez co najmniej jedną minutę.

•

zmierzona temperatura jest ni

ższa lub równa temperaturze zapisanej w

pami

ęci. Aktualizacja realizowana jest natychmiast.

Warto

ści rezystancji dla czujnika temperatury zewnętrznej.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 41

CZUJNIKI TEMPERATURY MIESZANEGO POWIETRZA

OPIS

W zale

żności od faktu, czy układ klimatyzacji przewiduje lub nie przewiduje

rozdzia

ł na strefę kierowcy i strefę pasażera przy sterowaniu parametrami

klimatycznymi, przewidziano cztery lub dwa czujniki.
S

ą to czujniki typu NTC montowane w pobliżu kanałów wylotowych. Zakres

temperatur pracy wynosi od -40° do 100°C.

Czujniki temperatury mieszanego powietrza.

Wykres warto

ści rezystancji czujników temperatury powietrza mieszanego.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 42

CZUJNIK TEMPERATURY POWIETRZA WEWN

ĄTRZ SAMOCHODU

OPIS

Czujnik temperatury powietrza wewn

ątrz samochodu jest z reguły

wbudowany w desk

ę rozdzielczą i składa się z czujnika typu NTC oraz

ma

łego wentylatorka zapewniającego minimalną cyrkulację powietrza.

Celem zainstalowania takiego wentylatorka jest unikni

ęcie sytuacji, w której

pomiar dokonywany by

łby wyłącznie na “stojącym” powietrzu zawartym w

zbiorniku samego czujnika.

Przyk

ład lokalizacji czujnika temperatury powietrza wewnątrz pojazdu oraz jego okablowania.

CHARAKTERYSTYKI

Charakterystyka rezystancja /temperatura czujnika NTC jest taka sama jak
w przypadku czujnika temperatury powietrza mieszanego.
Wentylatorek

uruchamiany

jest

silniczkiem

typu

brushless

sze

ściołopatkowym, o prędkości obrotów wynoszącej 3600

±

600 obr/min,

który wytwarza pr

ędkość cyrkulacji wynoszącą 2m/s.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 43

CZUJNIK ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA (Air Quality Sensor) AQS

OPIS

Zadaniem czujnika zanieczyszczenia powietrza, jest umo

żliwienie kontroli jakości

powietrza wchodz

ącego do kabiny pojazdu oraz ewentualna interwencja,

poprzez w

łączenie obiegu zamkniętego, w celu niedopuszczenia do przedostania

si

ę do wnętrza pojazdu zanieczyszczonego powietrza.

Dzia

łanie czujnika oparte jest na elemencie czułym na pierwiastki chemiczne

utleniaj

ące (CO) oraz redukujące (NO

X

) wed

ług ustawienia zadanego w

laboratorium.

WARUNKI ROBOCZE

W celu zapewnienia jednakowego dzia

łania we wszystkich warunkach

środowiskowych, czujnik został zaprojektowany z myślą o pracy w temperaturze
oko

ło 300°C. W ten sposób na jego pracę nie mają żadnego wpływu prędkość

oraz temperatura przep

ływającego przez niego powietrza.

Czujnik przekazuje dane pomiarowe w formie sygna

łu PWM maksymalnie w

ci

ągu 40 sekund od jego włączenia.

Czujnik zanieczyszczenia powietrza i przyk

ład okablowania w Alfie 147.

1. Czujnik zanieczyszczenia powietrza

4. NCL węzeł klimatyzacji

2. Strefa elementu czułego

5. plus sterowany stacyjką pochodzi z centralki w komorze silnika

3. Węzeł masy tylnej prawy

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 44

SYGNA

Ł POMIAROWY

Jak ju

ż wspominaliśmy, czujnik zanieczyszczenia powietrza przekazuje

wynik pomiaru za pomoc

ą sygnału typu PWM. Na poniższych wykresach

przedstawili

śmy niektóre najbardziej istotne sygnały, które może przekazać

czujnik oraz ich interpretacj

ę przez centralkę elektroniczną.

Sygna

ł PWM posiada okres wynoszący 100ms i wykres w formie fali,

zale

żnej od pomiaru zrealizowanego przez czujnik.

SYGNA

Ł

PWM

ZNACZENIE

0%

Zwarcie do masy linii sygna

łowej.

20%

Cyrkulacja powietrza nie
zanieczyszczonego

40% Poziom 1 zanieczyszczenia.

50% Poziom 2 zanieczyszczenia.

60% Poziom 3 zanieczyszczenia.

80% B

łąd czujnika.

100% Zwarcie linii sygna

łowej do +12V.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 45

CZUJNIK PROMIENIOWANIA S

ŁONECZNEGO

OPIS

Czujnik promieniowania s

łonecznego składa się z dwóch fotodiod i służy do

pomiaru intensywno

ści światła słonecznego w strefie kierowcy i pasażera.

Fotodioda zasilana jest napi

ęciem (+5V) i dostarcza informacji na temat

intensywno

ści światła w postaci sygnału prądowego.

czujnik promieniowania s

łonecznego w AlfiaRomeo 147

.

ZASADY DZIA

ŁANIA

Fotodioda zbudowana jest z z

łącza półprzewodnikowego spolaryzowanego

zaporowo.

Światło słoneczne docierając do tego złącza dostarcza

niezb

ędnej energii umożliwiającej elektronom pokonanie polaryzacji

zaporowejj, a wi

ęc na przejście od katody do anody.

Dokonuj

ąc pomiaru intensywności tego prądu, uzyskujemy zatem pomiar

intensywno

ści promieniowania słonecznego.

1. Czujnik

światła słonecznego dual zone

Pin39; prawy

2. NCL w

ęzeł centralki klimatyzacji

Pin 40: lewy

3. Schemat elektryczny sygna

łu

Pin 38: +5V

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 46

CZUJNIK ZAPAROWANIA SZYB

OPIS

Zadaniem czujnika zaparowania szyb jest kontrolowanie poziomu
osadzaj

ącej się pary wodnej na wewnętrznej powierzchni przedniej szyby i

ewentualne skierowanie strumienia powietrza w celu przywrócenia
normalnej widoczno

ści.

Przyk

ład czujnika zaparowania szyb i okablowania w Alfa Romeo 147.

ZASADA DZIA

ŁANIA

Czujnik ocenia przy zastosowaniu techniki podczerwieni, odbicie w
przedniej szybie. W rzeczywisto

ści, nadajnik podczerwieni oświetla mały

obszar szyby, podczas, gdy odbiornik mierzy cz

ęść, która jest odbijana w

szybie.
Taki pomiar jest nast

ępnie przekształcany w sygnał PWM, który podczas

trwania impulsu, informuje centralk

ę o stopniu zaparowania szyby.

Okres sygna

łu PWM wynosi 80ms.

Dopuszczalne napi

ęcie zasilania od 10V do 16V.

Zakres temperatur pracy od -20°C do 70°C.

1. Czujnik parowania szyb

3. NCL w

ęzeł klimatyzacji

2. w

ęzeł masy tylnej na tunelu

4. plus spod w

łącznika zapłonu

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 47

WIELOPOZIOMOWY CZUJNIK CI

ŚNIENIA - PRESOSTAT

OPIS

Zadaniem wielopoziomowego presostatu jest kontrolowanie wysokiego ci

śnienia

wewn

ątrz układu chłodzącego. W związku z pełnioną funkcją presostat

montowany jest w pobli

żu filtra osuszającego/zasobnika na przewodzie wysokiego

ci

śnienia wychodzącego ze sprężarki.

DZIA

ŁANIE PRZY CIŚNIENIENIU MINIMALNYM I MAKSYMALNYM

Regulator ci

śnienia kontroluje zasadniczo minimalne i maksymalne ciśnienie

czynnika ch

łodzącego. Ciśnienie zbyt niskie mogłoby świadczyć o niedostatecznej

ilo

ści czynnika chłodzącego. Ciśnienie zbyt wysokie mogłoby stanowić objaw

zatkanego uk

ładu, przykładowo z przyczyn zaszronienia parownika lub

niefunkcjonowania zmiennej pojemno

ści skokowej sprężarki.

W takich skrajnych przypadkach, regulator ci

śnienia zarządza natychmiastowe

wy

łączenie sprzęgła elektromagnetycznego.

DZIA

ŁANIE W ZAKRESIE CIŚNIEŃ POŚREDNICH

Ponadto regulator ci

śnienia kontroluje również włączanie elektrowentylatorów

ch

łodzących skraplacz na podstawie ciśnienia czynnika chłodzącego. W

przypadku, gdy samochód wyposa

żony został w jeden lub dwa wentylatory lub

wentylator o jednej lub dwóch pr

ędkościach, mamy do czynienia z regulatorem

ci

śnienia trzypoziomowym (trinary) lub czteropoziomowym (quadrinary).

Regulator ci

śnienia czteropoziomowy na filtrze osuszającym.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 48

FUNKCJONOWANIE

PRESOSTAT

steruje

w

łączeniem/wyłączeniem

spr

ężarki

i

elektrowentylatorów w sposób bezpo

średni lub poprzez centralkę

sterowania silnikiem. W przedstawionym poni

żej przykładzie (Alfa 147)

polecenia do si

łowników przekazywane są poprzez centralkę wtrysku.

presostat czteropoziomowy.

CI

ŚNIENIA WŁĄCZANIA

WARTO

ŚCI NASTAWCZE REGULATORA CIŚNIENIA CZTEROPOZIOMOWEGO [bar]

POZIOM

WY

ŁĄCZANIE

W

ŁĄCZANIE

RÓ

ŻNICA

1°

2.45

±

0.35

3.5

---

2°

---

15

±

1

4

±

1

3°

---

20

±

1.2

4

±

1

4°

28

±

2

---

6

±

2

1 Regulator ci

śnienia czteropoziomowy

5. Pin 9-50 w

łączenie małej prędkości elektrowentylatora

2 Masa przednia prawa

6 Pin 6-13 w

łaczanie sprężarki

3. NCL w

ęzeł klimatyzacji, pin 5 włączanie sprężarki

7. Pin 41-62 w

łaczanie dużej prędkości elektrowentylatora

4. NCM w

ęzeł sterowania silnikiem (IE)

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 49

1° POZIOM

Regulator ci

śnienia wyłącza sprężarkę, w momencie, gdy ciśnienie spada poniżej

2.45bar i ponownie j

ą włącza, gdy ciśnienie przekracza 3.5bar. Taka różnica

ci

śnienia pomiędzy włączeniem/wyłączeniem pozwala na uniknięcie ciągłego

w

łączania/wyłączania w przypadku ciśnienia oscylującego wokół wartości

zadanej.

Przyk

ładowo również pulsacje sprężarki mogłyby spowodować takie oscylacje

ci

śnienia, a w przypadku ich przełożenia na polecenie on/off dla sprzęgła

elektromagnetycznego, co doprowadzi

łoby z pewnością do jego uszkodzenia.

2° POZIOM

Regulator ci

śnienia włącza pierwszy elektrowentylator lub pierwszą prędkość

elektrowentylatora w momencie, gdy ci

śnienie przekracza 15bar, z tolerancją

4bar. Taki dyferencja

ł podobnie jak w poprzednim przypadku, służy do uniknięcia

ci

ągłego wyłączania/włączania elektrowentylatora.

3° POZIOM

Regulator ci

śnienia włącza drugi elektrowentylator lub drugą prędkość

elektrowentylatora w momencie, gdy ci

śnienie przekracza 20bar, przy tolerancji

4bar.

4° POZIOM

Regulator wy

łącza sprzęgło elektromagnetyczne w przypadku, gdy ciśnienie w

uk

ładzie chłodzącym przekroczy 28 bar i włącza je ponownie wyłącznie, wtedy,

gdy ci

śnienie spada poniżej 22bar.

Schematyczny przyk

ład regulatora ciśnienia trzypoziomowego.

Poziom otwarcie zamknięcie

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 50

CZUJNIK PRZECIWSZRONOWY (ANTYZALODZENIOWY)

OPIS

Czujnik przeciwszronowy montowany jest w uk

ładach wyposażonych w

spr

ężarkę o stałej pojemności skokowej. W tym przypadku, bowiem

spr

ężarka nie wykonuje automatycznie kontroli ciśnienia i nie ma

mozliwo

ści regulacji wydajności.

PUNKTY KRYTYCZNE

W przypadku nadmiernego och

łodzenia parownika, możliwe staje się

zmro

żenie osadu pary wodnej na aluminiowych żeberkach. Taki osad

szronu poza zasadniczym obni

żeniem wydajności układu klimatyzacji,

móg

łby również przyczynić się do uszkodzenia parownika lub samej

spr

ężarki, z uwagi na możliwość przedostania się czynnika w stanie

ciek

łym do kompresora.

ZASADY DZIA

ŁANIA

Jednostka elektroniczna, poprzez warto

ści rezystancji zarejestrowane

przez ten czujnik typu NTC, przyst

ępuje, jeżeli istnieje taka konieczność,

do wy

łączenia sprzęgła elektromagnetycznego.

Zakres temperatur roboczych wynosi od -5 do 20°C.

Czujnik przeciwszronowy.

Warto

ści rezystancji w funkcji zmian

temperatury parownika.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 51

ZESPÓ

Ł MIESZANIA

OPIS

Strumie

ń powietrza pochodzący z zewnątrz pojazdu lub recyrkulacji

wp

ływa do zespołu mieszania. W tym urządzeniu odbywa się obróbka

klimatyczna powietrza i jego rozdzia

ł do otworów wylotowych w kabinie

pojazdu.

W sk

ład zespołu wchodzą zatem:

•

parownik,

•

nagrzewnica,

•

filtr przeciwpy

łkowy,

•

czujniki temperatury mieszanego powietrza, itp.

Schemat zespo

łu mieszania układu klimatyzacji.

UWAGA

W przypadku uk

ładu klimatyzacji typu DWUSTREFOWEGO, liczba oraz

po

łożenie przesłon mieszania/dystrybucji powietrza wykazuje pewne

1. strumie

ń powietrza zewnętrznego

2. przes

łona recyrkulacji

3. strumie

ń powietrza wewnętrznego

4. przes

łona mieszania powietrza

5. strumie

ń powietrza na przednią szybę

6. centralny strumie

ń powietrza

7. przes

łona rozdziału powietrza

8. nagrzewnica

9. strumie

ń powietrza dolny

10. parownik

11. elektrowentylator

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 52

ró

żnice.

ELEKTROWENTYLATOR

OPIS

Elektrowentylator wyposa

żony jest w silnik prądu stałego bezszczotkowy

(brushless) sterowany przez odpowiedni

ą jednostkę elektroniczną, która otrzymuje

polecenia od centrali sterowania klimatyzacj

ą, w formie sygnału PWM.

Widok elektrowentylatora.

CHARAKTERYSTYKI

Brak szczotek i pier

ścienia pozwala na:

•

zmniejszenie bezw

ładności i zużycia,

•

brak strat elektrycznych i mechanicznych kolektora,

•

wi

ększą niezawodność, moc i przyspieszenie,

•

mniejszy stopie

ń hałasu i mniejsze zużycie prądu.

1. Elementy elektryczne umieszczone w

szczelnej obudowie

2. p

łytka dla elementów elektronicznych i złączy

3. Radiator

4. Wysokowydajny i cichobie

żny wentylator

od

środkowy

5. Wentylator ch

łodnicy silnika

6. Wirniki z magnesami ferrytowymi

7. Stojan warstwowy (laminowany) z uzwojeniem

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 53

REGULATOR ELEKTRONICZNY

Praca elektrowentylatora z silnikiem typu brushless jest ca

łkowicie

sterowana przez elektroniczny modu

ł mocy wbudowany w korpus samego

wentylatora.

Modu

ł ten odpowiedzialny jest za komutację prądu do różnych uzwojeń za

po

średnictwem tranzystora mocy.

Elektroniczna centralka klimatyzacji przekazuje regulatorowi sygna

ł PWM,

okre

ślający prędkość jaka powinna zostać zadana elektrowentylatorowi.

SYGNA

Ł STEROWANIA

Ponadto regulator przetwarza sygna

ł zwrotny (feedback) z częstotliwością

proporcjonaln

ą do prędkości obrotów wentylatora i wysyła go do centrali

sterowania klimatyzacj

ą w celu umożliwienia tej ostatniej przeprowadzenie

diagnostyki ewentualnych nieprawid

łowości w pracy elektrowentylatora.

Sygna

ł PWM sterowania regulatorem elektronicznym.

A. Duty cycle sygnał wysoki 10% niska prędkość
B. Duty cycle sygnał wysoki 50% średnia prędkość
C. Duty cycle sygnał wysoki 95% duża prędkość

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 54

SI

ŁOWNIKI PRZESŁON

OPIS

Sterowanie przes

łonami mieszania i rozdziału powietrza realizowane jest w

ca

łości za pomocą silniczków elektrycznych.

SI

ŁOWNIKI DLA UKŁADÓW TRADYCYJNYCH

W uk

ładach tradycyjnych, siłowniki elektryczne tworzą silniczki elektryczne

pr

ądu stałego, które regulują położenie przesłon sterując ich osiami.

Kontrola efektywnego po

łożenia przesłony w takim przypadku może zostać

zrealizowana przez ró

żny pobór prądu przez silnik, który doszedł do

skrajnego po

łożenia lub za pośrednictwem potencjometra połączonego z

wa

łkiem przesłony .

SI

ŁOWNIKI DLA NOWYCH UKŁADÓW

W najnowszych uk

ładach, siłowniki składają się z silników krokowych, które

reguluj

ą położenie przesłon, za pośrednictwem przekładni redukcyjnej . W

tym przypadku, kontrola po

łożenia polega na poleceniach cyfrowych

wysy

łanych do siłowników . W celu sprawdzenia obecności ewentualnych

przeszkód , konieczne jest wy

łącznie skontrolowanie poboru prądu.

SI

ŁOWNIKI TRADYCYJNE

SKOK

KONTROLA PO

ŁOŻENIA

Dystrybucja strumienia

250°

POTENCJOMETR

Strumie

ń na przednią szybę

120°

POTENCJOMETR

Mieszanie strumieni

150°

POTENCJOMETR

Recyrkulacja

90°

POBÓR PR

ĄDU

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 55

(A)

(B)

Lokalizacja i pin-out si

łowników rozdziału strumienia (A) oraz kierowania strumienia na przednią szybę (B).

(C)

(D)

Lokalizacja i pin-out si

łowników mieszania (C) oraz przesłony recyrkulacji (D).

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 56

Silniki krokowe

Napi

ęcie

znamionowe

Cz

ęstotliwość

znamionowa

Pr

ędkość

nominalna

[obr/min]

Kroki/

obrót

Prze

łożenie

Rezystancja

cewek

Dystrybucja
strumienia

12V

200Hz

5RPM

2400

100:1

70

Ω

Mieszanie powietrza

12V

200Hz

1.67 RPM

7200

300:1

84

Ω

Recyrkulacja

12V

200Hz

5RPM

2400

100:1

70

Ω

Silnik krokowy dla sterowania przes

łonami.

UWAGA

Jako przyk

ład, podajemy okablowanie dla siłowników przesłon mieszania

powietrza w Alfa Romeo 147. Uk

ład ten posiada dwa siłowniki z uwagi na

zastosowan

ą technikę DUAL ZONE, a więc podział na strefę kierowcy i

stref

ę pasażera.

Pozosta

łe siłowniki posiadają identyczne okablowanie.

1. Wirnik

2. Obudowa stojana A

3.Obudowa stojana B

4. uzwojenie A

5 Uzwojenie B

1. Si

łownik mieszania powietrza prawy

2. Si

łownik mieszania powietrza lewy

3. NCl=w

ęzeł klimatyzacji, +30 pochodzi z NBC

PINOUT SI

ŁOWNIKA PRZESŁONY

MIESZANIA POWIETRZA

1,3 cewka A1, A2

2 +30

4, 6 Cewka B1, B2

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 57

Okablowanie si

łowników z silnikami krokowymi.

FILTR PRZECIWPY

ŁKOWY

OPIS

Powietrze wp

ływające do wnętrza kabiny pojazdu po przejściu przez

parownik przechodzi przez element filtruj

ący, który pełni podwójną funkcję:

•

filtr cz

ąsteczkowy, dla pyłu i pyłków,

•

filtr z aktywnym w

ęglem, dla zanieczyszczeń obecnych w powietrzu.

Filtr z aktywnym w

ęglem pełni również funkcję pochłaniacza niektórych nieprzyjemnych

zapachów powstaj

ących na parowniku

CHARAKTERYSTYKI

•

doskona

ła wydajność filtrowania

Filtr przechwytuje ponad 50% cz

ąsteczek o wymiarach pomiędzy 0.5 a 1

mikrona oraz ponad 80% cz

ąsteczek o wymiarach między 1 a 1.5 mikrona,

oraz ponad 98% cz

ąsteczek o wymiarach powyżej 2 mikronów.

•

Łatwa wymiana

Wk

ład filtrujący jest umieszczany w specjalnej łatwo dostępnej przegrodzie.

Demonta

ż wkładu następuje po uprzednim demontażu pokrywy.

Filtr przeciwpy

łowy i mocowanie.

1 Filtr

2 Pokrywa

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 58

NAGRZEWNICA

OPIS

W celu ogrzania powietrza pozbawionego wilgoci przez parownik,
wykorzystuje si

ę płyn chłodzący silnik. Taki płyn po przejściu przez

odpowiedni

ą nagrzewnice umieszczoną po parowniku, ogrzewa powietrze

wp

ływające do samochodu, do temperatury żądanej przez układ.

NAGRZEWNICA DODATKOWA P.T.C.

OPIS

Zawiera grzejnik o mocy 700W. Tego typu nagrzewnica mo

że zostać

dodana w pojazdach z silnikiem JTD, w celu szybszego ogrzania kabiny
pojazdu. W

łączenie dozwolone jest wyłącznie przy włączonym silniku

(pr

ędkość obrotowa > 700 obr./min).

•

Zasilanie z

łącza A: 33% mocy maksymalnej.

•

Zasilanie z

łącza B i C: 66% mocy maksymalnej.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 59

DODATKOWA AUTONOMICZNA NAGRZEWNICA

OPIS

Samochody z silnikami 2.4JTD mog

ą zostać wyposażone w dodatkową,

autonomiczn

ą nagrzewnicę, której zadaniem jest przyspieszenie

nagrzewania p

łynu chłodzącego silnik w warunkach bardzo niskiej

temperatury zewn

ętrznej.

Urz

ądzenie realizuje ogrzewanie płynu chłodzącego za pomocą spalania

paliwa dostarczanego przez oddzieln

ą pompę.

Schemat pojazdu wyposa

żonego w dodatkową, autonomiczną nagrzewnicę.

1 Zespó

ł dodatkowej nagrzewnicy

4. rura wydechowa

2. elektryczna pompa paliwa

5. Nagrzewnica wn

ętrza samochodu

3. Czujnik temperatury powietrza zewn

ętrznego

6. wy

łącznik bezwładnościowy

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 60

Budowa dodatkowej, autonomicznej nagrzewnicy.

ZASADY DZIA

ŁANIA

Powietrze z przewodu (7) t

łoczone przez elektrowentylator (2) mieszane

jest z paliwem zasilanym przez przewód (3) w palniku (10). Zap

łon

mieszanki powietrzno-paliwowej wykonywany jest za po

średnictwem

świecy zapłonowej (1).
P

łomień wytworzony w komorze spalania (4) ogrzewa płyn chłodzący

op

ływający komorę spalania (5), podczas, gdy spaliny ze spalania

odprowadzane s

ą przez odpowiednią rurę wydechową (6).

•

warunki w

łączenia: uruchomiony silnik, temperatura zewnętrzna <

5°C, temperatura silnika < 60°C.

•

warunki wy

łączenia: temperatura silnika > 76°C, wyłączenie lub brak

zap

łonu mieszanki, napięcie akumulatora < 10,5V.

1.

Świeca zapłonowa/kontrola płomienia

8. Wprowadzenie p

łynu chłodzącego

2. Elektrowentylator powietrza spalania

9. Odprowadzanie p

łynu chłodzącego

3. Przewód paliwa

10. Palnik

4. Komora spalania

11. Elektroniczna centralka steruj

ąca

5. P

łyn chłodzący silnik

12. Czujnik temperatury p

łynu chłodzącego

6. Spaliny

7. Zasysanie (wlot) powietrza

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 61

PANELE STEROWANIA KLIMATYZATOREM

OPIS

Panel sterowania uk

ładu klimatyzacji uzależniony jest od typu układu i jego

elementów. Przyk

ładowo dla układu ze sterowaniem ręcznym przesłonami

mieszania/rozdzia

łu

powietrza

mo

żliwy

jest

panel

sterowania

przedstawiony na rysunku 1, podczas, gdy dla uk

ładów klimatyzacji ze

sterowaniem automatycznym przewidziano panele, przedstawione na
rysunkach 2 i 3.

rys.3

Panel dla uk

ładu klimatyzacji ze

sterowaniem elektronicznym i

systemem DUAL-ZONE

(DWUSTREFOWYM).

Rys.1. STEROWANIE R

ĘCZNE

1. sterowanie mieszaniem

2. sterowanie elektrowentylatorem

3. sterowanie kierunkiem strumienia

4. sterowanie obiegiem zamkni

ętym

5. sterowanie spr

ężarką

Rys.2. STEROWANIE ELEKTRONICZNE
A wy

świetlacz temperatury

B temperatura zewn

ętrzna

C regulacja temperatury
D pr

ędkość elektrowentylatora

E sterowanie elektrowentylatorem
F sterowanie regulacj

ą automatyczną

G sterowanie ekonomizerem
H sterowanie obiegiem wewn

ętrznym

I w

łaczanie/wyłączanie

L sterowanie kierunkiem strumienia

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 62

LOGIKA FUNKCJONOWANIA

Poni

żej opisane zostało funkcjonowanie układu według niektórych podstawowych poleceń

na panelu sterowania. W opisie szczególn

ą uwagę poświęcono logice działania centralki

elektronicznej, co pozwoli na zrozumienie jej dzia

łania i rozpoznanie ewentualnych

nieprawid

łowości w jej działaniu.

ŻĄDANIE MAKSYMALNEGO GRZANIA (HI)

OPIS

W przypadku, gdy

żądana temperatura jest wyższa lub równa 28°C,

centralka elektroniczna realizuje procedur

ę maksymalnej temperatury,

polegaj

ącą na mieszaniu strumieni zgodnie ze schematem przedstawionym

na rysunku, zamkni

ęciu przesłony recyrkulacji, oraz skierowaniu strumienia

w kierunku pod

łogi. Istnieje również możliwość ręcznego nastawienia

pr

ędkości przepływu oraz kierunku strumienia. W tym ostatnim przypadku

centralka nie pe

łni funkcji sterującej.

zadana

temperatura

inne operacje

maksymalne grzanie

MIESZANIE

gdy T>28

o

C

gdy T<28

o

C

RECYRKULACJA

NADMUCH

DYSTRYBUTOR

NASTAWIONA

PRĘDKOŚĆ

zamkni

ęta

jeżeli

jeżeli

jeżeli

jeżeli

NASTAWIONY

KIERUNEK

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 63

ŻĄDANIE MAKSYMALNEGO CHŁODZENIA (LO)

OPIS

Kiedy zadana temperatura jest ni

ższa lub równa 16°C, elektroniczna

centralka sterowania realizuje procedur

ę maksymalnego chłodzenia.

Procedura polega na mieszaniu strumienia, bez przepuszczania go przez

element

ogrzewaj

ący, otwarciu przesłony recyrkulacji, włączeniu

najwi

ększej prędkości elektrowentylatora oraz na skierowaniu strumienia

powietrza do centralnych wylotów powietrza.

Równie

ż w tym przypadku prędkość przepływu i kierunek mogą być

ustawiane r

ęcznie, bez udziału centralki elektronicznej.

zadana
temperatura

maksymalne chłodzenie

MIESZANIE

wentylacja

DYSTRYBUCJA

Zadana
temperatura

jeżeli

jeżeli

jeżeli

jeżeli

NADMUCH

WYBRANY KIERUNEK

WYBRANA
INTENSYWNOŚĆ

OTWATA

gdy T<16

o

C

gdy T<16

o

C

gdy T>16

o

C

INNE CZYNNOŚCI

RECYRKULACJA

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 64

FUNKCJA DEFROST (DEF)

OPIS

W przypadku w

łączenia funkcji szybkiego odszraniania, centralka

elektroniczna uruchamia procedur

ę defrost.

Procedura polega na dostarczeniu maksymalnego ciep

ła strumieniowi

powietrza, na zamkni

ęciu przesłony recyrkulacji, oraz na rozdziale

strumienia pocz

ątkowo w kierunku podłogi (FLOOR) a następnie w

kierunku przedniej szyby (DEF). Pr

ędkość strumienia powietrza jest

ustawiana wed

ług temperatury wewnętrznej i zewnętrznej w kabinie.

Ró

żnica między tymi dwiema temperaturami stanowi wskaźnik wilgotności

wzgl

ędnej obecnej w kabinie.

Uk

ład jest w stanie odszronić 60% przedniej szyby oraz 20% szyb

bocznych w ci

ągu 5 minut.

wentylacja

ŻĄDANIE

DEFROST

NADMUCH

DYSTRYBUCJA

MAX GRZANIE

ZAMKNIĘTA

ZALEŻNIE od TEMP.

ZEWNĘTRZNEJ

WYBRANY
KIERUNEK

WYBRANA

INTENSYWNOŚĆ

NAJPIERW FLOOR

POTEM DEF

MIESZANIE

RECYRKULACJA

jeżeli

jeżeli

jeżeli

jeżeli

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 65

SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU W

ŁĄCZANIA SPRĘŻARKI W ALFIE 166

elementy

symbol

nazwa

A5

Akumulator

B1

Skrzynka bezpieczników

B3

Centralka przeka

źników

C13

Po

łączenie z masą przednie lewe (na belce poprzecznej)

C30

Po

łączenie z masą tylne lewe

D1

Z

łącze przedniej wiązki przewodów/ wiązki deski rozdzielczej

D25

Z

łącze przewodów deski rozdzielczej/wiązki tylnej lewej

D4

Z

łącze przedniej wiązki przewodów/ wiązki przewodów silnika

H1

Wy

łącznik zapłonu

I50

Wy

łącznik bezwładnościowy

K10

Regulator ci

śnienia czteropoziomowy

L20

Elektromagnes w

łączania sprężarki

M10

Centralka steruj

ąca silnikiem

M10

Centralka steruj

ąca silnikiem

M70

Centralka uk

ładu klimatyzacji

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 66

SCHEMAT ELEKTRYCZNY KLIMATYZATORA w Alfa Romeo 166

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 67

legenda

symbol

nazwa

B1

Skrzynka bezpieczników

B5

Skrzynka bezpieczników MAXI FUSE

B65

Bezpiecznik elektrowentylatora kieruj

ącego powietrze do wnętrza samochodu

C21

Po

łączenie z masą deski rozdzielczej i poduszki powietrznej

C25

Po

łączenie z masą na wałku kierownicy

C34

Po

łączenie z masą ICS

D30

Z

łącze tylnej wiązki przewodów/wiązki przewodów drzwi przednich lewych

D90

Z

łącze przewodów ICS/wiązki przewodów deski rozdzielczej

E50

Tablica przyrz

ądów

E60

Wy

świetlacz ICS

H1

Wy

łącznik zapłonu

H80

Sterowanie klimatyzacj

ą

J35

Przeka

źnik elektrowentylatora powietrza nawiewanego do wnętrza nadwozia

K87

Czujnik temperatury mieszanego powietrza dolny

K88

Czujnik temperatury mieszanego powietrza górny

K89

Czujnik temperatury powietrza wn

ętrza nadwozia

K90

Czujnik promieniowania s

łonecznego

M70

Centralka uk

ładu klimatyzacji

N80

Si

łownik rozdziału powietrza

N81

Si

łownik przesłony mieszania powietrza

N82

Si

łownik przesłony wlotu powietrza

N85

Elektrowentylator nawiewu powietrza do wn

ętrza nadwozia

P60

Lusterko wsteczne zewn

ętrzne lewe

R10

Z

łącze diagnostyczne wielostykowe

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 68

OPERACJE WYMIANY ELEMENTÓW UK

ŁADU CHŁODZĄCEGO

WST

ĘP

Jak ju

ż wcześniej wspominaliśmy z czynnikiem chłodzącym wymieszana jest pewna

ilo

ść oleju smarującego, zapewniającego prawidłowe funkcjonowanie zarówno

cz

ęści ruchomych sprężarki, jak i zaworu rozprężnego.

Oczywi

ście podczas normalnej pracy układu, olej smarujący krąży w układzie

ch

łodzenia wraz z czynnikiem chłodzącym. W związku z powyższym, w celu

zapewnienia, aby w uk

ładzie znajdowała się zawsze taka sama ilość oleju, przy

ka

żdej wymianie części zamiennych konieczne jest dodanie określonej ilości oleju.

WYMIANA SPR

ĘŻARKI

W przypadku wymiany spr

ężarki, konieczne jest sprawdzenie ilości oleju

znajduj

ącego się w starej sprężarce. W tym celu konieczne jest zlanie takiego oleju

do pojemnika z miark

ą, i porównanie z ilością oleju znajdującego się w nowej

spr

ężarce. Następnie wlewamy do nowej sprężarki wyłącznie taką ilość oleju, jak

znajdowa

ła się w wymienianej starej sprężarce.

W poni

ższych tabelkach przedstawiono ilości oleju i gazu wymagane dla układu

klimatyzacji w Lancii Lybra.

Ilo

ści oleju i gazu dla różnych układów klimatyzacji.

spr

ężarka

Typ oleju

Ilo

ść oleju [cm

3

]

Ilo

ść gazu [g]

Harrison V5

Unicon RL488

265

700

Sanden 7V16

SP20

135

700

Denso TV12

ND9

130

700

Ilo

ści oleju do dodania w przypadku wymiany części.

Cz

ęść podlegająca wymianie

Ilo

ść oleju [cm

3

]

Filtr osuszaj

ący

15 cm

3

Przewody

5 cm

3

/m

Parownik

40 cm

3

Skraplacz

40 cm

3

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 69

PRÓBY w SYSTEMIE KLIMATYZACJI

WST

ĘP

Istnieje mo

żliwość przeprowadzenia wielu prób na układzie klimatyzacji ,

których celem jest ocena zarówno pracy uk

ładu jak i jego skuteczności.

Tytu

łem przykładu, przedstawiono poniżej informacje dotyczące

sprawdzania skuteczno

ści chłodzenia oraz próby, których celem jest

sprawdzenie ci

śnienia wewnątrz układu chłodzenia i związane z nimi

wnioski.

SPRAWDZENIE EFEKTYWNO

ŚCI CHŁODZENIA

PRÓBA
Próba powinna zosta

ć wykonana przy temperaturze zewnętrznej pomiędzy 20° a 30°C

•

Zamkn

ąć wszystkie drzwi i szyby.

•

Ustawi

ć skrzynię biegów na „luz”.

•

Uruchomi

ć silnik i utrzymywać prędkość obrotową na poziomie 1250-1300 obr./min.

•

Otworzy

ć centralne wyloty powietrza i ustawić termometr elektroniczny.

•

Ustawi

ć regulator temperatury w pozycji maksymalnego chłodzenia.

•

Ustawi

ć prędkość elektrowentylatora w połowie wydajności.

•

Wybra

ć rozdział strumienia powietrza przez centralne wyloty powietrza.

•

W

łączyć recyrkulację.

•

W

łączyć sprężarkę.

•

Sprawdzi

ć, czy w ciągu 2-4 minut temperatura odczytana na termometrze oscyluje w

przedziale pomi

ędzy 8° a 11°C.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 70

SPRAWDZENIE CI

ŚNIEŃ

OPIS

Próba powinna zosta

ć wykonana przy temperaturze zewnętrznej pomiędzy 20° a 30°C.

•

Zamkn

ąć wszystkie drzwi i szyby.

•

Uruchomi

ć silnik i utrzymywać prędkość obrotową na poziomie 1250-1300 obr./min.

•

Pod

łączyć do układu urządzenie do uzupełnienia czynnika (lub manometry), w ten

sposób, aby mo

żliwe stało się odczytanie wartości wysokiego i niskiego ciśnienia.

•

Ustawi

ć regulator temperatury w pozycji maksymalnego chłodzenia.

•

Ustawi

ć prędkość elektrowentylatora w połowie wydajności.

•

Wybra

ć rozdział strumienia powietrza przez centralne wyloty powietrza.

•

W

łączyć recyrkulację.

•

Upewni

ć się, że sprężarka jest wyłączona.

•

Sprawdzi

ć na obydwu manometrach, czy ciśnienie wynosi 5-6 bar.

•

W

łączyć sprężarkę.

•

Sprawdzi

ć, czy w ciągu jednej minuty, pojawia się niskie ciśnienie równe 2.5-3 bar

oraz wysokie ci

śnienie równe 15-16 bar.

•

Sprawdzi

ć, czy po włączeniu elektrowentylatorów ciśnienia osiągną następujące

warto

ści : 1.5-1.8 bar (niskie ciśnienie) oraz 10-12 bar (wysokie ciśnienie).

Manometry do odczytu ci

śnień.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 71

WYKRYCIE NIEPRAWID

ŁOWYCH CIŚNIEŃ

Ci

śnienia [bar]

Uzyskane wyniki

Niskie

Wysokie

Skutki

Przyczyny

Warunki normalne

(elektrowentylator off).

2.5-3

15-16

---

---

Warunki normalne

(elektrowentylator on).

1.5-1.8

10-12

---

---

Obydwa ci

śnienia są zbyt niskie.

0.5-1,0

7-10

Zbyt ma

łe

ch

łodzenie.

Niewystarczaj

ąca

ilo

ść czynnika

ch

łodzącego.

Obydwa ci

śnienia są zbyt

wysokie.

2.5-3.5

20-25

Zbyt ma

łe

ch

łodzenie.

Zbyt du

ża ilość

czynnika ch

łodzącego

lub niewydajny

skraplacz.

Niskie ci

śnienie od razu równe

zero.

(pró

żnia)

5-6

Uk

ład nie

ch

łodzi.

Zatkany uk

ład.

Niskie ci

śnienie równe zero po

pewnym czasie.

(pró

żnia)

7-10

Po pewnym

czasie uk

ład

przestaje

ch

łodzić.

Wilgo

ć w układzie,

która powoduje

zamarzni

ęcie

zaworu rozpr

ężnego.

Wysokie „niskie ci

śnienie” i niskie

„wysokie ci

śnienie”. Po

wy

łączeniu sprężarki ciśnienia

natychmiast si

ę wyrównują.

4-6

7-10

Ma

ła

wydajno

ść.

Usterka spr

ężarki.

Wysokie ci

śnienia I gorący

przewód ssania spr

ężarki.

2.5-3

20-25

Ma

ła

wydajno

ść.

Powietrze w uk

ładzie.

Wysokie ci

śnienia i zmrożony

przewód ssania spr

ężarki.

3-4

20-25

Ma

ła

wydajno

ść.

Usterka zaworu

rozpr

ężnego.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 72

ANEKS: S

ŁOWNIK TERMINÓW TECHNICZNYCH I SKRÓTÓW

Body Computer

Centralka elektroniczna, której zadaniem jest sterowanie sieci

ą CAN.

C.A.N.

“Controller Area Network”. Sie

ć transmisji danych o dużej prędkości

pomi

ędzy centralkami elektronicznymi, zwanymi również węzłami

elektronicznymi.

CO

Tlenek w

ęgla. Składnik spalin samochodowych.

Duty cycle

W sygnale PWM jest to stosunek czasu trwania impulsu dodatniego
do okresu sygna

łu.

Mikron

Jednostka miary odpowiadaj

ąca jednej milionowej metra lub jednej

tysi

ęcznej milimetra.

NCL.

W

ęzeł układu klimatyzacji. Centralka elektroniczna sterowania całym

uk

ładem klimatyzacji.

NO

X

Tlenki azotu. Zwi

ązki redukujące obecne w spalinach

samochodowych..

NPG.

W

ęzeł drzwi od strony kierowcy. Centralka elektroniczna wbudowana

w drzwi od strony kierowcy, steruj

ąca wszystkimi przyrządami

elektronicznymi znajduj

ącymi się w jej pobliżu.

NQS.

W

ęzeł tablicy przyrządów. Centralka elektroniczna sterująca

wy

świetlaniem pomiarów.

NTC.

Negative Temperature Coefficient (ujemny wspó

łczynnik

temperaturowy). Rezystor elektryczny o ujemnym wspó

łczynnikiem

temperaturowym.

PTC.

Positive Temperature Coefficient (dodatni wspó

łczynnik

temperaturowy) . Rezystor elektryczny o dodatnim wspó

łczynnikiem

temperaturowym, czyli taki, który zwi

ększa wartość oporności wraz ze

wzrostem temperatury.

PWM.

Pulse Width Modulation. Modulacja szeroko

ści impulsu. Sygnał

elektryczny o sta

łej szerokości i czasie trwania przekazujący

informacje poprzez szeroko

ść impulsu dodatniego.

RPM.

Revolutions Per Minute. Liczba obrotów na minut

ę.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 73

Test ko

ńcowy (sprawdzający)

1. Przy obni

żaniu temperatury w zamkniętym pomieszczeniu:

a) Zwi

ększa się wilgotność względna.

b) Zmniejsza si

ę wilgotność względna.

c) Wilgotno

ść względna pozostaje niezmieniona.

2. W jakim urz

ądzeniu następuje rozprężanie gazu w cyklu chłodzenia?

a) W elemencie wydzielaj

ącym ciepło.

b) W elemencie pobieraj

ącym ciepło.

c) W elemencie filtruj

ącym.

3. Który element znajduje si

ę po sprężarce w układzie chłodzenia?

a) Parownik.
b) Zawór rozpr

ężny.

c) Skraplacz.

4. W jakim stanie znajduje si

ę czynnik chłodzący po wyjściu ze

skraplacza?

a) Ciek

łym, pod wysokim ciśnieniem i o średniej temperaturze.

b) Gazowym, pod niskim ci

śnieniem i o średniej temperaturze.

c) Ciek

łym , pod wysokim ciśnieniem i o niskiej temperaturze.

5. Jakie wra

żenie wywołuje środowisko gorące i suche w porównaniu ze

środowiskiem o niższej temperaturze ale większej wilgotności?

a) Wi

ększego gorąca.

b) Takie samo.
c) Wi

ększego zimna.

6. Jaki jest cel dodania oleju do uk

ładu chłodzenia klimatyzatora?

a) Smarowanie skraplacza.
b) Smarowanie parownika.
c) Smarowanie spr

ężarki.

7. Jak

ą drogę przebywa wpływające powietrze w układzie klimatyzacji?

a) Przechodzi najpierw przez nagrzewnic

ę, a następnie przez

parownik.

b) Przechodzi najpierw przez parownik, a nast

ępnie przez

nagrzewnic

ę.

c) Przechodzi oddzielnie przez parownik i nagrzewnic

ę.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 74

8. Jak

ą funkcję pełni zawór rozprężający?

a) Regulacja przep

ływu gazu do parownika.

b) Regulacja przep

ływu gazu do filtra osuszającego.

c) Regulacja przep

ływu gazu do skraplacza.

9. W spr

ężarce o zmiennej pojemności skokowej, co wpływa na zmianę

wydajno

ści sprężarki?

a) Zmiana otwarcia zaworów ss

ących.

b) Zmiana liczby aktywnych t

łoków.

c) Zmiana skoku t

łoków.

10. Jaki parametr powoduje zmniejszanie wydajno

ści sprężarki o

zmiennej pojemno

ści skokowej?

a) Niskie ci

śnienie po stronie ssania.

b) Wysokie ci

śnienie po stronie ssania.

c) Wysokie ci

śnienie po stronie tłocznej.

11. Zmniejszenie przep

ływu czynnika chłodzącego przez zawór

rozpr

ężający jest skutkiem?

a) Wysokiej temperatury gazu na wyj

ściu z parownika.

b) Niskiej temperatury gazu na wyj

ściu z parownika.

c) Niskiego ci

śnienie gazu na wyjściu z parownika.

12. Jak

ą funkcję pełni skraplacz?

a) Och

łodzenie czynnika chłodzącego pod wysokim ciśnieniem w celu

doprowadzenia go ponownie do stanu ciek

łego.

b) Och

łodzenie czynnika chłodzącego pod niskim ciśnieniem w celu

doprowadzenia go ponownie do stanu gazowego.

c) Ogrzanie czynnika ch

łodzącego pod niskim ciśnieniem w celu

doprowadzenia go ponownie do stanu gazowego.

13. Ile czujników wykorzystywanych jest do pomiaru temperatury

powietrza mieszanego w uk

ładzie typu DUAL ZONE?

a) 1.
b) 2.
c) 4.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 75

14. Dlaczego czujnik temperatury w kabinie pojazdu wyposa

żony został w

elektrowentylator?

a) Aby spowodowa

ć cyrkulację powietrza i zapewnić bardziej

poprawny pomiar temperatury.

b) Aby na czujniku nie osadza

ł się pył.

c) Aby czujnik by

ł zawsze suchy, bez wilgoci.

15. Jaki typ sygna

łu wysyła czujnik AQS (zanieczyszczenia powietrza)?

a) O zmieniaj

ącej się wartości napięcia, którego wartość wskazuje na

aktualny poziom zanieczyszczenia powietrza.

b) Sygna

ł RPM sinusoidalny, którego częstotliwość wskazuje na

poziom zanieczyszczenia powietrza.

c) Sygna

ł prostokątny, gdzie czas trwania impulsu wskazuje na

aktualny stopie

ń zanieczyszczenia powietrza.

16. Który z elementów jest elementem aktywnym w czujniku

promieniowania s

łonecznego?

a) Fotodioda spolaryzowana w kierunku przewodzenia.
b) Fotodioda spolaryzowana zaporowo.
c) Fotodioda niespolaryzowana.

17. W jaki sposób czujnik zaparowania szyb okre

śla poziom wilgoci

osiad

łej na przedniej szybie?

a) Mierz

ąc odbicie wiązki promienia podczerwieni.

b) Mierz

ąc widoczność światła zewnętrznego.

c) Mierz

ąc wilgotność względną w kabinie pojazdu.

18. Do czego s

łuży trzeci i czwarty poziom presostatu ciśnienia

czteropoziomowego?

a) Do w

łączania i wyłączania sprężarki przy określonych wartościach

ci

śnienia.

b) Do w

łączania i wyłączania elektrowentylatorów skraplacza.

c) Do w

łączania i wyłączania elektrowentylatorów parownika.

19. Do czego s

łuży pierwszy poziom persostatu czteropoziomowego?

a) Do wy

łączenia sprężarki, w przypadku, gdy wysokie ciśnienie ma

zbyt du

żą wartość.

b) Do w

łączenia sprężarki, w przypadku, gdy wysokie ciśnienie jest

zbyt niskie.

c) Do wy

łączenia sprężarki, w przypadku, gdy niskie ciśnienie ma zbyt

ma

łą wartość.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 76

20. W jaki sposób sterowana jest pr

ędkość obrotowa elektrowentylatora

zespo

łu nadmuchu powietrza?

a) Poprzez sygna

ł PWM.

b) Poprzez sprz

ęgło elektromagnetyczne.

c) Poprzez zmian

ę napięcia zasilania silnika.

21. Czy silniczek pr

ądu stałego przesłony recyrkulacji posiada

potencjometr okre

ślający położenie tej przesłony?

a) Tak, gdy

ż w przeciwnym wypadku niemożliwa jest automatyczna

regulacja po

łożenia.

b) Nie, poniewa

ż przesłona nie może przyjmować położeń pośrednich.

c) Nie, poniewa

ż kontrola położeń pośrednich odbywa się poprzez

pr

ąd pobrany przez silniczek.

22. Ile oleju nale

ży uzupełnić w układzie w przypadku wymiany sprężarki?

a) Nie trzeba dodawa

ć oleju, gdyż w nowej sprężarce znajduje się już

w

łaściwa ilość oleju.

b) Trzeba dola

ć do układu ok. 30ml oleju.

c) Nale

ży usunąć całość oleju znajdującego się w nowej sprężarce i

wla

ć wyłącznie tyle oleju ile znajdowało się w starej sprężarce.

23. Co mo

że być przyczyną zbyt niskich wartości ciśnień zarówno po

stronie ssania jak i t

łoczenia ?

a) Usterka spr

ężarki.

b) Zbyt ma

ło czynnika chłodzącego w układzie.

c) Zatkany uk

ład.

24. Co mo

że być przyczyną zbyt wysokiego ciśnienia po stronie ssania i

zbyt niskiego po stronie t

łoczenia?

a) Usterka spr

ężarki.

b) Usterka zaworu rozpr

ężnego.

c) Zbyt ma

ło czynnika chłodzącego w układzie.

25. Co mo

że być przyczyną, gdy zarówno wysokie, jak i niskie ciśnienie

s

ą zbyt wysokie, a przewód ssania sprężarki jest zmrożony?

a) Powietrze w uk

ładzie.

b) Usterka zaworu rozpr

ężnego.

c) Wilgo

ć w układzie.

Moduł T_3.7_1

UKŁADY KLIMATYZACJI

©

2001 - Isvor DealerNet

- Riproduzione vietata - materiale a diffusione interna

pag. 77

ODPOWIEDZI

Pytanie Odpowied

ź

1

A

2

B

3

C

4

A

5

B

6

C

7

B

8

A

9

C

10

A

11

B

12

A

13

C

14

A

15

C

16

B

17

A

18

B

19

C

20

A

21

B

22

C

23

B

24

A

25

B