FINANSE SAMORZĄDU
FINANSE SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
TERYTORIALNEGO
dr Krzysztof Szczepaniak
Spłata kredytu przy stałej racie
kapitałowej
• Wartość umorzenia (stała):
U =S
0
/(n * m)
• Wartość odsetek:
Z
i
=S
i‐1
* r/m
• Rata łączna:
A
i
=U+Z
i
29
ce
25
27
Ty
si
ąc
Odsetki (Z)
Rata kapitałowa (U)
21
23
17
19
2
15
0
1
2
3
4
5
Spłata kredytu przy stałych
płatnościach łącznych
płatnościach łącznych
• wartość umorzenia:
U
i
zmienna
• Wartość odsetek:
Z
i
=S
i‐1
* r/m
• Rata łączna (stała):
A
• A = U + Z U = A – Z
1
1
22
24
26
Tysi
ące
m
r
A
S
m
n
n
*
1
1
16
18
20
m
r
m
A
S
n
0
12
14
16
3
m
10
0
1
2
3
4
5
Rata kapitałowa (U)
Odsetki (Z)
Zadania kredyty
Zadania - kredyty
1
U t l h
ł t k d t (
i
d tki)
1.
Ustal harmonogram spłaty kredytu (umorzenie oraz odsetki),
rozłożonych na pięć rocznych rat przy następujących założeniach:
–
kwota kredytu 100 tys. zł;
–
oprocentowanie kredytu 8% rocznie; prowizja 2%
–
spłata następuje w formie równej raty kapitałowej
równej raty kapitałowej a odsetki
płatne są w dniu spłaty kapitału od realnego zadłużenia.
p
ą
p
y
p
g
2.
Ustal harmonogram spłaty kredytu (umorzenie oraz odsetki),
rozłożonych na pięć rocznych rat przy następujących założeniach:
–
kwota kredytu 100 tys zł;
–
kwota kredytu 100 tys. zł;
–
oprocentowanie kredytu 8% rocznie; prowizja 2%
–
spłata następuje w formie równej raty łącznej
równej raty łącznej a odsetki płatne
d i
ł
k i ł
d
l
dł ż
i
są w dniu spłaty kapitału od realnego zadłużenia.
4
Plan spłaty kredytu:
STAŁA RATA
KAPITAŁOWA
0
1
2
3
4
5
suma
Stan kredytu w końcu roku
Rata kapitałowa
p
Odsetki
Płatność łączna
Cash Flo
Cash Flow
IRR
0,00 zł
5,0000%
Plan spłaty kredytu
STAŁA PŁATNOŚĆ
ŁĄCZNA
0
1
2
3
4
5
suma
Stan kredytu w końcu roku
Rata kapitałowa
Odsetki
Płatność łączna
Cash Flow
5
Cash Flow
IRR
Net Present Value – NPV
Wartość bieżąca netto
n
NCF
t
t
r
NCF
NPV
0
)
1
(
t
d
r
0
)
1
(
6
Wykorzystanie IRR do oceny kosztu
kredytu
1
2
1
)
(
i
i
NPV
IRR
2
1
1
2
1
1
)
(
NPV
NPV
i
i
NPV
i
IRR
i
1
< i
2
(+/- 1 p.p.)
1
2
(
p p )
NPV1 (+) NPV2 (-)
7
IRR
IRR
1
t
i t bli
ł
ó
i
i ż
h
1. przygotowanie tablicy przepływów pieniężnych
2. przyjęcie dowolnego poziomu stopy dyskontowej i
zdyskontowanie przepływów netto dla przyjętego poziomu
t
stopy
3. jeśli otrzymane NPV jest dodatnie, następne obliczenia
przeprowadza się dla wyższej stopy dyskontowej, aż do
i
i i NPV j
osiągnięcia NPV ujemnego
4. wówczas IRR musi znajdować się między tymi dwoma stopami
dyskontowymi, czyli między:
5. stopą dyskontową (1) dla której NPV (1) jest min większe od 0
a stopą dyskontową (2) dla której NPV (2) jest min większe od 0
6. Ponieważ zależność między stopa dyskontową a NPV nie jest
ę y
p
y
ą
j
linowa, jeśli różnica miedzy i1 i i 2 będzie zbyt duża, to formuła
nie da realistycznych wyników.
8
Zabezpieczenie zbiorowych potrzeb obywateli
Zadania gmin
Usługi komunalne
Usługi społeczne
Inne zadania
Usługi komunalne
Usługi społeczne
Inne zadania
zaopatrzenie
w wodę
oświata i szkolnictwo
wyższe
bezpieczeństwo i
porządek publiczny
w wodę
odprowadzanie
ścieków
zagospodarowanie
wyższe
ochrona zdrowia
opieka społeczna i
porządek publiczny
ład przestrzenny i
ekologiczny
g p
odpadów
dostawy ciepła, energii
elek. i gazu
t
i d ó i
p
p
wychowanie
mieszkalnictwo
b
i
ń t
utrzymanie dróg i
komunikacja publ.
utrzymanie
cmentarzy
bezpieczeństwo
publiczne
kultura i sztuka
utrzymanie
kąpielisk
łączność
sport i rekreacja
turystyka i wypoczynek
Organizacja sfery usług komunalnych
Zakres odpowiedzialności
Możliwe formy organizacyjne
SEKTOR PUBLICZNY
ej
Organizacja sfery usług komunalnych
SEKTOR PUBLICZNY
XXXXXXXX
Wydział urzędu gminy
XXXXXXX
Zakład budżetowy
XXXXXX
Kontrakt na wykonywanie usług
cj
i rynkow
e
Ni
ski
y
y
g
XXXXX
Kontrakt managerski
XXXX
Leasing
XXX
Koncesje (włączając BOT, BOO, itp.) (2)
eń
moty
w
ac
ki
XX
Spółdzielnie / porozumienia mieszkańców
X
Prywatna przedsiębiorczość (1,2)
SEKTOR PRYWATNY
St
op
ie
Wys
ok
1. Z większościowym udziałem własnościowym po stronie kapitału prywatnego.
2. Odpowiedzialność za pozyskanie finansowania inwestycji oraz kapitału pracującego.
Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury
komunalnej
Standardy Unii Europejskiej
Wieloletnie zaniedbania
inwestycyjne
- dekapitalizacja majątku
Inwestycje
- dekapitalizacja majątku
Inwestycje
Ś
Zabezpieczenie
Środki własne
Zadłużenie
abe p ec e e
finansowania
FOŚ
Granty UE
Granty UE
Klasyfikacja źródeł finansowania inwestycji
komunalnych
Źródła Finansowania Inwestycji
Komunalnych
A. Wewnętrzne
B. Zewnętrzne
A1. Operacyjne
A2. Kapitałowe
B1. Bezzwrotne
B2. Zwrotne
B1.1. Rządowe
B1.2. Inne
B2.1. Preferencyjne
B2.2. Komercyjne
Budżet operacyjny i kapitałowy
Budżet operacyjny i kapitałowy
BB
ud
żet o
p
Dochody bieżące
Wydatki bieżące
p
er
.
Nadwyżka operacyjna
D h d k it ł
Bud
że
t
Wolne środki
Dochody kapitałowe
t kapita
ło
INWESTYCJE
Obsługa długu
owy
Nowe zadłużenie
Dotacje inwestycyjne
Wskaźniki bezpieczeństwa finansowego
Wskaźniki bezpieczeństwa finansowego
W k ź ik
R
k
O t
l
Ak
t
l
Wskaźnik
Wolne środki / obsługa zadłużenia
Ryzykowny
Poniżej 1,1
Optymalny
Powyżej 1,4
Akceptowalny
1,1-1,4
Wolne środki / dochody ogółem
Poniżej 8%
Powyżej 12%
8% - 12%
Zwiększanie dochodów bieżących gmin
ś d i
Zwiększanie dochodów bieżących gmin
• Bezpośrednie:
– polityka stawek podatków i opłat lokalnych;
– skuteczność windykacji;
– wprowadzanie nowych podatków i opłat
p
y
p
p
• Pośrednie – oddziaływanie i budowanie
podstawy podatkowej (np kreowanie rozwoju
podstawy podatkowej (np. kreowanie rozwoju
gospodarczego, kształtowanie zjawisk
demograficznych) – efekty długofalowe
demograficznych) efekty długofalowe
Restrukturyzacja wydatków bieżących
Restrukturyzacja wydatków bieżących
• dobra / skuteczna struktura organizacyjna,
h
i
t
j
d
h
ń
• mechanizmy motywujące do zachowań
pro‐efektywnościowych,
• stosowanie nowoczesnych technik
planowania wydatków oraz monitoringu i
planowania wydatków oraz monitoringu i
sprawozdawczości,
/ d b
l
ł
• prywatyzacja / dobra regulacja usług
komunalnych
Polityka zarządzania mieniem komunalnym
j
j k (
d i ł
)
Polityka zarządzania mieniem komunalnym
• Inwentaryzacja majątku (podział na grupy)
• Analiza zasobu (z punktu widzenia zasadności
( p
posiadania określonych aktywów)
• Analiza rynku (rynkowe kryteria oceny
Analiza rynku (rynkowe kryteria oceny
wyników ekonomicznych mienia)
• Polityka zarządzania mieniem
• Polityka zarządzania mieniem
• Realizacja i monitoring
Finanse samorządu terytorialnego
Finanse samorządu terytorialnego ––
analiza wskaźnikowa
analiza wskaźnikowa
18
Wskaźniki pokrycia wydatków dochodami
i wskaźniki wyniku budżetu JST
k ź iki
k
i
d tkó
ół
d h d
i
ół
( l j
wskaźniki pokrycia wydatków ogółem dochodami ogółem
(relacja
wydatków ogółem do dochodów ogółem) służy do oceny adekwatności
środków finansowych przyznanych JST do zakresu realizowanych przez
nią zadań; jeżeli poziom tego wskaźnika przekracza 100% świadczy to o
nią zadań; jeżeli poziom tego wskaźnika przekracza 100% świadczy to o
tym, że JST decyduje się na deficytowe finansowanie zadań (p/w
inwestycyjnych)
k ź ik
k
i
d tkó
d h d
i
ł
i
(d h d
ł
d
wskaźnik pokrycia wydatków dochodami własnymi
(dochody własne do
wydatków ogółem); wzrost poziomu tego wskaźnika świadczy o wzroście
stopnia samodzielności finansowej JST
k ź ik
k
i
d kó
d h d
i
f
i
(d h d
wskaźnik pokrycia wydatków dochodami transferowymi
(dochody
transferowe do wydatków ogółem); wzrost poziomu wskaźnika świadczy o
zmniejszeniu się stopnia samodzielności finansowej JST
k ź iki
ik b dż t
ik b dż t (
d
żk /d fi t) d d h dó
w
skaźniki wyniku budżetu
‐ wynik budżetu (nadwyżka/deficyt) do dochodów
ogółem lub do wydatków ogółem informuje o stopniu zrównoważenia lub
niezrównoważenia budżetu JST.
19
WSKAŹNIKI POKRYCIA WYDATKÓW OGÓŁEM DOCHODAMI OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
101,5
104,3
103,9
103,9
102,3
99,9
100,9
102,6
Gminy
101,5
104,7
103,4
102,8
101,5
101,6
100,1
102,8
Miasta na prawach powiatu
102,9
106,1
106,2
106,2
102,8
101,2
100,6
100,6
Powiaty
99,4
100,9
101,8
103,2
103,0
99,8
100,9
105,0
y
,
,
,
,
,
,
,
,
Województwa
99,3
102,2
103,0
102,9
103,2
84,1
107,4
105,7
WSKAŹNIKI WYNIKU BUDŻETU W RELACJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
WSKAŹNIKI WYNIKU BUDŻETU W RELACJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
-1,5
-4,3
-3,9
-3,9
-2,3
0,1
-0,9
-2,6
Gminy
-1,5
-4,7
-3,4
-2,8
-1,5
-1,6
-0,0
-2,8
Miasta na prawach powiatu
-2,9
-6,1
-6,2
-6,2
-2,8
-1,2
-0,6
-0,6
Powiaty
0,6
-0,9
-1,8
-3,2
-3,0
0,2
-0,9
-5,0
Województwa
0,7
-2,2
-3,0
-2,9
-3,2
15,9
-7,4
-5,7
20
Województwa
0,7
2,2
3,0
2,9
3,2
15,9
7,4
5,7
WSKAŹNIKI POKRYCIA WYDATKÓW OGÓŁEM DOCHODAMI WŁASNYMI JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
43,1
40,0
39,3
40,3
42,6
51,5
52,9
52,1
g
,
,
,
,
,
,
,
,
Gminy
53,8
50,2
50,3
48,2
46,6
48,2
48,7
46,1
Miasta na prawach powiatu
47,4
45,7
44,8
47,5
54,7
64,2
65,7
67,3
Powiaty
6,2
7,8
8,5
10,4
11,0
24,9
28,9
29,3
Województwa
18,0
15,6
13,0
15,2
15,4
59,1
60,5
60,4
WSKAŹNIKI POKRYCIA WYDATKÓW OGÓŁEM DOCHODAMI TRANSFEROWYMI JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
55,5
55,8
56,9
55,9
55,2
48,6
46,4
45,1
Gminy
44,7
45,3
46,4
49,1
51,9
51,0
51,3
51,1
Gminy
44,7
45,3
46,4
49,1
51,9
51,0
51,3
51,1
Miasta na prawach powiatu
49,8
48,6
49,3
46,6
42,5
35,3
33,7
32,1
Powiaty
94,4
91,3
89,8
86,4
86,1
75,3
70,2
65,7
21
Województwa
82,7
82,2
84,1
81,9
81,5
48,6
32,7
34,2
Wolne środki i nadwyżka operacyjna
Wolne środki i nadwyżka operacyjna
W l
ś dki i
d
żk
j
k
t
d
bli
i
• Wolne środki i nadwyżka operacyjna wykorzystywane są do obliczania
wskaźników określających zdolność JST do realizacji inwestycji i do
zaciągania oraz obsługi długu.
l
ś dki
d h d
ół
d ki bi ż
d ki
b ł
• wolne środki
= dochody ogółem – wydatki bieżące ‐ wydatki na obsługę
długu
• nadwyżka operacyjna
= dochody bieżące – wydatki bieżące
• dochody bieżące
= dochody ogółem – dochody z majątku – dotacje na
zadania inwestycyjne
• wydatki bieżące
= wydatki ogółem – wydatki majątkowe
wydatki bieżące
wydatki ogółem wydatki majątkowe
• Wzrost poziomu wolnych środków i nadwyżki operacyjnej świadczy o
wzroście zdolności JST do realizacji wydatków inwestycyjnych i o
wzroście zdolności do obsługi długu. Natomiast ich spadek informuje o
wzroście zdolności do obsługi długu. Natomiast ich spadek informuje o
zmniejszeniu zdolności JST do dokonywania wydatków inwestycyjnych,
jak i o zmniejszeniu zdolności do obsługi długu.
22
Relacja wolnych środków/nadwyżki operacyjnej do
dochodów ogółem lub do wydatków ogółem
• Relacja wolnych środków do dochodów ogółem informuje jaka
część dochodów zostanie w budżecie po dokonaniu wydatków
bieżących.
bieżących.
• Relacja wolnych środków do wydatków ogółem informuje jaka
część wydatków ogółem pokryta zostanie wolnymi środkami.
• Relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem informuje
jaka część dochodów bieżących pozostanie po dokonaniu
wydatków bieżących i będzie mogła być przeznaczona na wydatki
wydatków bieżących i będzie mogła być przeznaczona na wydatki
inwestycyjne i obsługę długu.
• Relacja nadwyżki operacyjnej do wydatków ogółem informuje
j
y
p
yj
j
y
g
j
jaka część wydatków ogółem pokryta zostanie nadwyżką
operacyjną.
23
WSKAŹNIKI WOLNYCH ŚRODKÓW W RELACJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
18,3
15,0
14,8
14,2
14,7
17,7
18,0
18,0
Gminy
21,5
17,9
17,7
17,5
16,8
17,8
18,9
17,5
Miasta na prawach powiatu
16,5
12,9
12,4
11,3
12,4
15,1
17,0
18,4
Powiaty
7,1
6,6
7,4
5,3
6,7
11,1
11,9
9,6
ow
y
,
,
,
,
,
,
,
,
Województwa
32,2
27,6
26,3
27,6
31,7
41,2
29,6
32,3
WSKAŹNIKI NADWYŻKI OPERACYJNEJ W RELACJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
7,5
3,6
6,2
6,0
6,2
9,9
10,9
11,7
Gminy
11 2
6 9
9 6
10 1
10 1
11 5
13 4
12 7
Gminy
11,2
6,9
9,6
10,1
10,1
11,5
13,4
12,7
Miasta na prawach powiatu
6,0
1,2
3,9
2,9
3,6
6,3
7,9
10,1
Powiaty
-
-
1,7
0,2
1,1
5,6
6,6
5,0
24
Województwa
2,6
0,6
3,7
4,4
4,1
24,5
18,6
23,9
Wskaźniki zdolności JST do realizacji inwestycji
Wskaźniki zdolności JST do realizacji inwestycji
ó
ó
ó
f
• Relacja wydatków inwestycyjnych do dochodów ogółem informuje o
tym, jaka część tych wydatków została pokryta dochodami ogółem,
czyli środkami bezzwrotnymi.
y
y
• Relacja wydatków inwestycyjnych do wolnych środków informuje o
stopniu pokrycia tych wydatków wolnymi środkami. Poziom tego
k ź ik
ż j 100% ś i d
t
ż ź ódł
fi
i
wskaźnika powyżej 100% świadczy o tym, że źródłem finansowania
inwestycji samorządowych nie są jedynie źródła bezzwrotne, ale
również zwrotne (pożyczkowe).
• Relacja zobowiązań ogółem do wydatków inwestycyjnych; jeżeli
poziom tej relacji przekracza 100% świadczy to o tym, że
zobowiązania są zaciągane nie tylko w celu finansowania wydatków
zobowiązania są zaciągane nie tylko w celu finansowania wydatków
inwestycyjnych, ale również wydatków bieżących, które powinny być
finansowane z dochodów bieżących.
25
WSKAŹNIKI WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH W REALCJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
19,0
18,2
17,3
16,6
15,5
16,2
17,2
20,8
G i
22 2
21 6
19 7
18 9
17 1
18 3
17 9
20 7
Gminy
22,2
21,6
19,7
18,9
17,1
18,3
17,9
20,7
Miasta na prawach powiatu
17,7
17,1
16,3
15,1
13,1
14,1
15,3
19,2
Powiaty
6,4
7,5
8,9
8,1
9,1
10,1
11,7
15,3
Województwa
31,5
29,4
28,7
29,5
33,9
24,2
33,7
37,6
WSKAŹNIKI WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH W REALCJI DO WOLNYCH ŚRODKÓW JST
WSKAŹNIKI WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH W REALCJI DO WOLNYCH ŚRODKÓW JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
103,4
121,6
116,8
119,1
105,8
91,5
95,6
115,6
Gminy
103 5
120 4
111 4
107 8
102 2
103 2
94 7
175 6
Gminy
103,5
120,4
111,4
107,8
102,2
103,2
94,7
175,6
Miasta na prawach powiatu
107,8
132,6
130,6
133,7
105,2
94,0
89,7
104,4
Powiaty
90,9
111,9
121,3
152,8
135,0
90,8
98,6
158,8
26
Województwa
97,7
106,5
109,0
106,9
107,0
58,8
114,1
116,1
Wskaźniki zdolności JST do zaciągania długu
i obsługi długu
b
i
i
ół
d d h dó
ół
(
k
t
)
• zobowiązania ogółem do dochodów ogółem (wsk. ustawowy)
• łączne wypłaty z tytułu obsługi długu do dochodów ogółem (wsk.
ustawowy) lub do wolnych środków; wskaźnik informuje jaka część
d h dó
ół
l b
l
h ś dkó
j
b ł
dochodów ogółem lub wolnych środków przeznaczana jest na obsługę
długu; łączne wypłaty z tytułu obsługi długu to:
wydatki z tytułu oprocentowania i dyskonta oraz wypłaty z tytułu
poręczeń i gwarancji (wydatki na obsługę długu),
spłaty kredytów i pożyczek oraz wykup papierów wartościowych i
obligacji (rozchody).
•
rozchody do przychodów w zakresie kredytów, pożyczek, emisji papierów
wartościowych dłużnych; wskaźnik informuje czy JST stosują rolowanie
długu
g
tak, gdy P > R to R/P < 100%
nie, gdy P < R, to R/P > 100%
27
WSKAŹNIKI ZOBOWIĄZAŃ OGÓŁEM W RELACJI DO DOCHODÓW OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
9,5
12,9
15,4
19,2
21,8
20,9
20,6
21,3
G i
11 5
14 8
16 8
15 7
18 4
18 7
17 6
18 5
Gminy
11,5
14,8
16,8
15,7
18,4
18,7
17,6
18,5
Miasta na prawach powiatu
12,3
17,3
22,0
32,4
32,1
30,0
28,7
27,6
Powiaty
0,6
3,0
3,8
7,0
11,0
11,9
13,2
16,8
Województwa
0,7
3,1
6,0
10,3
14,1
8,1
12,5
16,6
ROZCHODY W RELACJI DO PRZYCHODÓW Z TYTUŁU POŻYCZEK, KREDYTÓW,
EMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH JST W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
-
31,9
37,2
45,9
60,0
58,0
65,3
166,4
G i
3 2
44 3
4 0
6 8
8
4
166 0
Gminy
-
37,2
44,3
54,0
67,8
58,7
75,4
166,0
Miasta na prawach powiatu
-
30,6
33,2
45,2
60,2
54,8
60,8
146,6
Powiaty
-
7,3
24,1
22,1
44,3
52,4
57,8
208,6
28
Województwa
-
4,7
14,1
24,8
22,2
213,8
14,2
182,9
WSKAŹNIKI ŁĄCZNYCH WYPŁAT Z TYTUŁU OBSŁUGI DŁUGU W RELACJI DO
DOCHODÓW OGÓŁEM JST W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
-
6,2
7,9
8,1
7,4
7,7
8,2
9,4
Gminy
-
6,4
8,0
7,4
7,2
8,2
7,8
9,1
Miasta na prawach powiatu
-
1,6
11,4
11,3
8,6
9,1
9,0
9,7
P
i t
8 9
2 7
5 1
5 3
6 0
6 8
7 9
Powiaty
-
8,9
2,7
5,1
5,3
6,0
6,8
7,9
Województwa
-
3,0
4,3
5,0
6,3
1,2
8,9
15,9
WSKAŹNIKI ŁĄCZNYCH WYPŁAT Z TYTUŁU OBSŁUGI DŁUGU W RELACJI DO
WOLNYCH ŚRODKÓW JST W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczególnienie
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
-
16,1
24,4
30,9
33,2
27,5
31,5
32,8
Gminy
-
16,0
23,5
25,7
31,2
29,1
31,9
32,7
Miasta na prawach powiatu
-
25,7
39,4
54,3
46,9
37,4
35,4
31,6
Powiaty
-
2,6
11,0
27,9
40,1
31,7
37,2
51,5
29
Powiaty
2,6
11,0
27,9
40,1
31,7
37,2
51,5
Województwa
-
0,1
3,7
6,2
5,5
5,3
13,5
27,3
Płynność finansowa budżetu JST
Płynność finansowa budżetu JST
Płynność finansowa rozumiana jest jako:
pozytywny stan środków płatniczych
właściwość składników aktywów do zamiany na pieniądz
stosunek
pokrycia
zobowiązań
składnikami
aktywów
(
j k )
(majątku)
możliwość pokrycia w każdym momencie zobowiązań
podmiotu
podmiotu
Ocena płynności finansowej budżetu JST może być prowadzona
w ujęciu:
w ujęciu:
planowanym i natychmiastowym
kasowym i memoriałowym
kasowym i memoriałowym
30
Wskaźniki płynności finansowej budżetu JST
1/2
I.
wskaźnik płynności finansowej budżetu JST w ujęciu kasowym to suma
zrealizowanych
dochodów
i
przychodów
w
relacji
do
sumy
zrealizowanych wydatków i rozchodów budżetu JST
y
y
(ZDB + ZPB): (ZWB + ZRB)
II. wskaźnik płynności finansowej budżetu JST w ujęciu memoriałowym to
suma zrealizowanych dochodów, przychodów i należności w relacji do
sumy
zrealizowanych
wydatków,
rozchodów
i
zobowiązań
(wymagalnych i niewymagalnych)
(wymagalnych i niewymagalnych)
(ZDB + ZPB + N):(ZWB + ZRB + Z)
•
Jeżeli poziom wskaźników jest równy jedności, to oznacza to, że w pełni
Jeżeli poziom wskaźników jest równy jedności, to oznacza to, że w pełni
są pokryte zobowiązania budżetowe z tytułu realizowanych wydatków
oraz rozchodów budżetowych.
31
Wskaźniki płynności finansowej budżetu JST
2/2
• Wykonanie budżetu JST, w którym poziom wskaźników jest wyższy od
jedności oznacza, że wystąpiło pokrycie zobowiązań i dana JST ma na
koniec roku nadwyżkę środków pieniężnych, które mogą wynikać z
y ę
p
ę y ,
gą
y
realizacji dochodów i/lub przychodów na poziomie wyższym od
planowanego lub z oszczędności w realizacji wydatków i/lub rozchodów,
lb
bi
t
j
t
ił ł
i
albo obie sytuacje wystąpiły łącznie.
• Wykonanie budżetu JST, w którym poziom wskaźników jest niższy od
jedności oznacza, że wystąpił brak pokrycia zobowiązań. W takiej
jedności oznacza, że wystąpił brak pokrycia zobowiązań. W takiej
jednostce na koniec roku budżetowego występuje nieplanowany
niedobór środków pieniężnych. Sytuacja ta może wynikać z realizacji
d h dó
i/l b
h dó
i
i
iż
d l
dochodów i/lub przychodów na poziomie niższym od planowanego, czy
też z realizacji wydatków i/lub rozchodów na poziomie wyższym od
planowanego albo mogą wystąpić te obie sytuacje.
p
g
gą y ąp
y
j
32
WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ JST W UJĘCIU KASOWYM I MEMORIAŁOWYM
NA KONIEC ROKU W LATACH 2000 2006
NA KONIEC ROKU W LATACH 2000-2006
Wskaźnik płynności finansowej
Wskaźnik płynności finansowej
Wyszczególnienie
w ujęciu kasowym
w ujęciu memoriałowym
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
1,02
1,02
1,03
1,03
1,05
1,05
1,05
0,94
0,93
0,92
0,94
0,94
0,94
Gminy
1,02
1,03
1,03
1,00
1,04
1,05
1,05
0,95
0,96
0,93
0,96
0,96
0,95
Mi t
1 02
1 02
1 03
1 03
1 0
1 06
1 0
0 91
0 88
0 89
0 90
0 92
0 92
Miasta
1,02
1,02
1,03
1,03
1,05
1,06
1,07
0,91
0,88
0,89
0,90
0,92
0,92
Powiaty
1,01
1,01
1,01
1,01
1,03
1,04
1,03
0,98
0,94
0,92
0,93
0,93
0,90
Powiaty
1,01
1,01
1,01
1,01
1,03
1,04
1,03
0,98
0,94
0,92
0,93
0,93
0,90
Województwa
1,01
1,01
1,01
1,02
1,18
1,11
1,08
0,97
0,94
0,91
1,10
1,01
0,96
33
Wskaźniki wzajemnych relacji między przychodami i
dochodami
dochodami
a wydatkami i rozchodami
•
wskaźnik pokrycia wydatków i rozchodów dochodami
ogółem – zrealizowane dochody budżetowe w relacji do
sumy zrealizowanych wydatków i rozchodów
ZDB/(ZWB + ZRB)
•
wskaźniki pokrycia wydatków ogółem dochodami i
przychodami
–
suma
zrealizowanych
dochodów
i
przychodami
suma
zrealizowanych
dochodów
i
przychodów w relacji do zrealizowanych wydatków
(ZDB+ZPB)/ZWB
(ZDB+ZPB)/ZWB
34
WSKAŹNIK POKRYCIA WYDATKÓW I ROZCHODÓW DOCHODAMI OGÓŁEM JST
WSKAŹNIK POKRYCIA WYDATKÓW I ROZCHODÓW DOCHODAMI OGÓŁEM JST
W LATACH 1999-2006 W %
Wyszczegól-
nienie
Wskaźnik pokrycia wydatków i rozchodów
dochodami ogółem w %
Wskaźnik pokrycia wydatków ogółem dochodami i
przychodami w %
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
JST ogółem
93,9
93,6
92,9
93,7
95,8
93,8
92,0
103,7
105,2
106,5
107,5
110,1
111,6
111,9
Gminy
93,0
93,3
93,4
89,9
93,4
93,7
91,4
104,4
106,8
107,7
109,2
110,1
112,0
111,5
Miasta
92,0
91,3
90,3
93,3
94,8
94,2
94,6
104,2
105,2
107,2
107,7
109,3
111,5
112,3
Po iat
99 0
97 5
95 6
94 9
96 9
95 4
91 0
101 3
101 9
102 7
103 3
106 6
107 9
107 8
Powiaty
99,0
97,5
95,6
94,9
96,9
95,4
91,0
101,3
101,9
102,7
103,3
106,6
107,9
107,8
Województwa
97,6
96,4
95,8
95,2
115,8
89,4
86,8
101,3
101,9
102,9
103,8
121,4
115,5
118,0
35
j