40

Radioelektronik Audio-HiFi-Vide 10/2002

Wszystko wskazuje

na to, i¿ przysz³oœæ

naziemnej TV cyfrowej

(DVB-T) rozegra siê

na p³aszczyŸnie

marketingowej

i finansowej, a nie

technologicznej.

Technikê i narzêdzia

ju¿ mamy.

STANDARD DVB _ MHP

PRZYSZ£OŒCI¥ TV CYFROWEJ

(1)

Analogowy bastion

Ale s¹ ju¿ tak¿e pierwsze potkniêcia opera-

torów DVB-T. Angielski upadek ONDigital,

znikoma liczba abonentów (po 100 tys. lub

nieco wiêcej) hiszpañskiej Quiera TV

i szwedzkiej Sondy, niemieckie k³opoty z Kir-

chem i jego licznymi firmami oraz z samym

wprowadzeniem tam DVB-T.

Tymczasem specjalistyczne badania w Wlk.

Brytanii (uwa¿anej powszechnie za poligon

doœwiadczalny TV cyfrowej) wykaza³y, ¿e

ponad 30% telewidzów nie chce byæ abo-

nentami p³atnych platform cyfrowych. Dla

tych telewidzów pojêcie ”TV cyfrowa” koja-

rzy siê z op³atami, wiêc w ogóle jej nie chc¹.

Ponadto statystyki dotarcia sygna³u TV do

widza wskazuj¹ dramatyczne za³amanie

sygna³u ”z powietrza” na korzyœæ odbierane-

go z kabla lub satelity. Nadawcami w Niem-

czech, Francji, a tak¿e u nas (EmiTel) s¹

operatorzy telekomunikacyjni zad³u¿eni po

uszy po bojach o UMTS. Znaczne grono fa-

chowców, w tym EmiTel, podchodzi scep-

tycznie _ g³ównie do powszechnoœæ us³ugi

DVB-T. Twierdz¹, i¿ tzw. przeciêtny widz

nie bêdzie siê zabija³ o nowoczesny i drogi

Set-Top-Box( S-T-B), który da mu kilka pro-

gramów TV wiêcej i tak w koñcu w wersji

analogowej (telewizor). Taki widz us³ugi

multimedialne bêdzie pobiera³ z sze-

rokopasmowej sieci (broadbandu). Przedsta-

wiciele przemys³u s¹ bardziej optymistycz-

ni _ dla nich (Hitachi, Philips, Zenith i LG) ba-

rierami s¹: koszt/cena zintegrowanego tele-

wizora, z której trzeba ”zejœæ” poni¿ej 2 tys.

USD, a tak¿e system dystrybucji przystaw-

ki S-T-B drugiej generacji. W niedawnym

wywiadzie dla ”WSJ-E” prezes Sony, Nobu-

yuki Idei zapowiedzia³ intensywne prace

nad tak¹ przystawk¹ do spó³ki z Canal +

Technologies.

Je¿eli standard DVB-MHP wydaje siê byæ

”dopracowanym” i wchodzi do u¿ytku po

stronie nadawczej i odbiorczej _ to wci¹¿

trwaj¹ sesje MHP Interoperability Workshop,

w Europie organizowane przez monachijski

IRT. Czwarta taka otwarta sesja odby³a siê

w styczniu br, potem miêdzy 24 a 27 czerw-

ca br., a na jesieñ zapowiedziano nastêpn¹.

W tych pracach bierze udzia³ po 100 specja-

listów z 30 czo³owych firm wprowadzaj¹-

cych na rynek hardware i software MHP.

Niezale¿nie od czasu i miejsca implemen-

tacja DVB-T odbêdzie siê na bazie platfor-

my MHP, zgodnie z za³o¿eniami ”Projektu

DVB” (udzia³ ok. 300 firm) oraz wg projek-

tu Migracji zalecanej przez EBU. Wbrew

pozorom telewizja jest ostatnim i wyj¹tkowo

”opornym” bastionem technik analogowych.

Specyfika platformy

multimedialnej

W ramach prac ”Projektu DVB” powsta³a ko-

niecznoϾ precyzyjnego zdefiniowania plat-

formy MHP i jej ujednolicenia, tak by mog³a

ona w przysz³oœci spe³niaæ funkcje interope-

ratywnoœci aplikacji, ³adowania programów

(down loading), przy mo¿liwoœci skalowania

i rozbudowy. Przy czym szalenie wa¿nym

by³o przejœcie od rynków wertykalnych

(gdzie dzia³aj¹ oferenci z niezale¿nym roz-

wi¹zaniem sprzêtowym i programowym) do

rynku horyzontalnego (wielu

oferentów i wiele kompatybil-

nych urz¹dzeñ koñcowych).

Zgodnie z praktyk¹ okreœlono

wymagania komercyjne i na

ich podstawie grupa technicz-

na Projektu narzuci³a model

referencyjny oraz wymagania

techniczne. Platforma MHP

stanowi pomost miêdzy sprzê-

tem i oprogramowaniem,

uwzglêdnia wiele treœci i aplika-

cji pochodz¹cych ze œwiata In-

ternetu. St¹d potrzeba uniwer-

salnego interfejsu API ³¹cz¹ce-

go ró¿ne implementacje. MHP

zapewnia:

q

interoperatywnoϾ aplika-

cji, czyli odbiór i prezentacjê

aplikacji w sposób niezale¿ny od produ-

centa, autora i nadawcy; z kolei oni nie

musz¹ uwzglêdniaæ ka¿dej specjalnej wersji

MHP.

q

skalowalnoϾ (rozszerzalnoϾ) od ta-

nich implementacji platformy MHP po high-

end. Dana aplikacja musi byæ dopasowana

do mo¿liwoœci danej MHP _ chodzi o wydaj-

noœæ procesora, pojemnoœæ pamiêci, wy-

dajnoœci wejœcia i wyjœcia, mo¿liwoœci au-

dio/wideo plus grafiki.

q

wykonalnoœæ. Istnieje mo¿liwoœæ roz-

szerzania i uaktualizowania systemowego

oprogramowania MHP. W zasadzie powin-

no ono byæ podawane przez sieæ _ uwzglê-

dniaj¹c¹ ró¿ne platformy MHP.

q

rozdzia³ aplikacji i danych. Dla popraw-

nego dzia³ania systemu aplikacje powinny

byæ transmitowane niezale¿nie od wymaga-

nych przez nie danych. Wtedy mo¿na wyko-

rzystaæ ró¿ne aplikacje tych samych da-

nych. Musz¹ one byæ przes³ane jednorazo-

wo albo cyklicznie przez protokó³ transpor-

towy DVB Object Carousel (na zasadzie

karuzeli)

q

wspó³praca z ró¿nymi systemami CA

(Conditional Access) MHP jest niezale¿na

od specjalnych CA. Oprogramowanie API

umo¿liwia swobodny dostêp do funkcji CA

q

specyfikacja MHP jest upubliczniona

i udostêpniana wszystkim zainteresowa-

nym jako otwarty standard, a zmiany wpro-

wadza Forum MHP.

Rys. 1 Profile zastosowañ DVB-MHP

1 _ telewizja ”enhanced”, 2 _ telewizja interakcyjna, 3 _ dostêp do internetu

TV ”enhanced broadcast”

HTML Plug-in (uproszczony)
Protokó³ transportowy DVB OC
Programy API
JAVA VM

TV Interakcyjna

HTML (uproszczony) - opcja
Interakcyjny protokó³ transportowy IP

Dostêp do

Internetu

Rozszerzenie

APIs do

interakcji

HTML,

ECMA script

Protokó³

transportowy

IP

JAVA APIs

dla

dostêpu

do

Internetu

MHP 1.1

41

POZNAJEMY SPRZÊT

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 10/2002

Przy konstrukcji MHP za³o¿ono postêpuj¹-

c¹ zbie¿noœæ interakcyjnej TV i œwiata sie-

ci internetowej. Tworzone tu i tam aplikacje

mia³y coraz silniej zbli¿aæ siê do siebie, nie-

zale¿nie od sposobów transmisji, czy to

radiowej (broadcast), czy dwustronnej. Wa¿-

n¹ kwesti¹ by³a pojemnoœæ kana³ów zwrot-

nych _ dla zapewnienia interakcyjnoœci. Do

dziœ jest to podstawowa bol¹czka infrastruk-

tury telekomunikacyjnej.

Standaryzacja

”Projekt DVB” powsta³ w 1993 r., obecnie je-

go udzia³owcami jest ponad 290 firm i orga-

nizacji z ponad 35 pañstw. W ramach tego

projektu opracowano i wdro¿ono ca³y sze-

reg standardów cyfrowej transmisji progra-

mów telewizyjnych, gdzie zdefiniowano for-

maty dodatkowych danych przekazywa-

nych ³¹cznie z programem podstawowym.

Okreœlono te¿ sposoby transmisji danych

w kana³ach zwrotnych. Prace nad standar-

dem DVB-MHP dla telewizji interakcyjnej

rozpoczêto w 1996 r. Standard ten wprowa-

dza jednolit¹ platformê oprogramowania,

co umo¿liwia pe³n¹ integracjê us³ug dostar-

czanych po stronie nadawców i operato-

rów telewizyjnych lub telekomunikacyjnych.

Zalecenia DVB-MHP, pocz¹tkowo jako po-

mys³ europejski, zwolna staj¹ siê œwiato-

wymi, niezale¿nie od przyjêtego systemu

DVB-T czy ATSC. Nawet w USA uznano

DVB-MHP jako system transportowy, Brazy-

lia zaœ postanowi³a zrewidowaæ swoj¹ decy-

zjê dotycz¹ce ATSC.

W zakresie oprogramowania wszystkie pro-

dukty DVB-MHP typu soft czy hardware s¹

oparte na SUN Microsystems, gdzie zasto-

sowano wersje Javy. Specjalna komisja ne-

gocjowa³a z SUN zagadnienia ochrony

transmisji interakcyjnej (IPR), w wyniku cze-

go uwzglêdniono szereg praw autorskich

w wielu patentach. System MHP generalnie

jest otwarty, lecz ju¿ procedury wstêpne,

np. u¿ycie logo do projektu zgodnego z plat-

form¹, przewiduj¹ op³aty 10 tys. euro. W lip-

cu 2000 r. ETSI opublikowa³ pierwsz¹ spe-

cyfikacjê TS 101 812 V1.1.1, tzw. MHP 1,0

okreœlaj¹c¹ ”enhanced broadcasting and

interactive profiles” (rozszerzone nadawanie

i profile interakcyjne).

Chodzi o standardowe rozsy³anie progra-

mów z jednokierunkow¹ transmisj¹ danych

od nadawcy do odbiorcy bez kana³u zwrot-

nego. Mieszcz¹ siê tu: HTML typu plug-in,

protokó³ transportowy DVB-OC, API oraz

VM Java (Profil Pierwszy na rys. 1).

Rok póŸniej, w paŸdzierniku 2001 r. ETSI

opublikowa³ TS 101 812 V1.1.2 _ poprawio-

n¹ wersjê MHP 1,0 zawieraj¹c¹ korekty bê-

d¹ce rezultatem eksperymentalngo zas-

tosowania. Miesi¹c póŸniej ETSI opubli-

kowa³ pierwsz¹ specyfikacjê zawieraj¹c¹

DVB-HTML (jako opcjê na MHP 1,1). Nie-

w¹tpliw¹ zalet¹ standaryzacji MHP jest upo-

rz¹dkowanie pewnego ba³aganu niezgod-

nych z sob¹, licznych standardów powsta-

³ych dotychczas jak, np. OpenTV, MHEG-5,

ATVET, MediaHighway, czy JavaTV, a tycz¹-

cych interakcyjnej TV cyfrowej. Po zdefi-

niowaniu specjalnego jêzyka DVB-HTML,

opisuj¹cego format aplikacji, opracowano

najnowsz¹ wersjê standardu _ MHP 2,0,

wspomagaj¹c¹ ³¹cznoœci z szerokopasmo-

wym dostêpem do Internetu. Wersja ta,

opieraj¹ca siê na jêzyku XHTML, umo¿liwia

wspó³pracê m.in. z osobistymi magnetowi-

dami cyfrowymi PVR, wewnêtrznymi siecia-

mi cyfrowymi i urz¹dzeniami komunikacji

przenoœnej. Mamy, przynajmniej w Euro-

pie, jedn¹ powszechnie akceptowaln¹ plat-

formê z szans¹ dostêpu do ró¿nych progra-

mów (g³ównie multimedialnych) za pomoc¹

jednego przystawki S-T-B.

Struktura MHP

Od strony u¿ytkowej Platform¹ MHP jest

zintegrowany, interakcyjny odbiornik TV lub

_ najczêœciej _ przy-

stawka S-T-B, w nie-

dalekiej przysz³oœci

drugiej generacji.

Przystawki S-T-B wy-

konuj¹ te same funk-

cje, niezale¿nie od

tego, czy stosuje siê je

do odbioru satelitar-

nego, kablowego czy

naziemnego. W swej

pierwszej, nieco pry-

mitywnej wersji s¹ to

dekodery dedykowa-

ne do odbioru plat-

form cyfrowych (np.

Wizja TV, Cyfra + czy

Polsat). W³aœciwy S-

T-B odbiera wi¹zki programów + us³ug do-

datkowych za pomoc¹ multipleksu (trans-

port) w postaci interaktywnych pakietów.

W urz¹dzeniu nastêpuje demultipleksja, wy-

dzielanie ¿¹danych pakietów i ró¿nych infor-

macji do wizualizacji na ekranie TV.

Sama Platforma DVB-MHP ma konstrukcjê

warstwow¹. WyraŸnie oddzielone s¹ war-

stwy (rys. 2):

_ sprzêtowa (najni¿sza), gdzie pomieszczo-

no komunikacjê (przyjêcie) emisji, kana³

zwrotny, procesor MPEG, pamiêæ CPU,

modu³ grafiki, interfejsy wejœcia i wyjœcia

_ stopieñ poœredni (wy¿ej) zajmuje API,

czyli tutaj znajduj¹ siê: programy systemo-

we, Nawigator, protoko³y transportu oraz

VM (Maszyna Wirtualna)

_ stopieñ najwy¿szy zajmuj¹ wy³¹cznie apli-

kacje MHP, aktualne, a tak¿e przysz³oœcio-

we (n-te), mog¹ one odwo³ywaæ siê do

sprzêtu tylko za pomoc¹ warstwy poœre-

dniej. Te same aplikacje mog¹ byæ urucha-

miane na ró¿nych platformach sprzêtowych

i programowych.

n

Józef Wieczorek

API _ Application Programming Interface

ATSC – Advenced Television Standards

Committee, ameryk. system tv cyfrowej

DVB _ Digital Video Broadcasting.

Konsorcjum rynkowe utworzone w 1993 r.,

którego zadaniem jest opracowywanie

specyfikacji tv cyfrowej, s¹ one potem

zatwierdzane jako europejskie normy

telekomunikacyjne

DVB-MHP _ DVB _ multimedia home plat-

form (domowa platforma multimedialna)

DVB-T _ (Digital Video Broadcasting -

Terrestial) - naziemna telewizja cyfrowa

ETSI _ European Telecommunication

Standards Institute (organizacja non-prof-

it z siedzib¹ we Francji, do standaryzacji

telekomunikacji, pod auspicjami Komisji

Europejskiej)

EPG - Electronic Programme Guide

IRT _ Institut fur Rundtechnik/Instytut

Radio-Techniki

IPR _ Intellectual Property Right (przepisy

dotycz¹ce w³asnoœci intelektualnej

PVR _ personal video recorder

S-T-B _ Set-Top-Box (ang. odbiornik

cyfrowy-przystawka-terminal))

t _ commerce _ odpowiednik interne-

towego e-commerce, z tym, ¿e transakc-

je realizowane s¹ przez tv, a nie na kom-

puter osobisty

WSJ-E _ The Wall Street Journal-Europe

/ dziennik finansowy

VM _ Virtual Machine _ oprogramowanie

interaktywne

Rys. 2 Trzy podstawowe poziomy struktury MHP

Aplikacje

Programy

systemowe

Zasoby

Aplikacja 1 ....... Aplikacja n

Kana³

interakcji

Kana³

dosy³u

Nawigator

API

Protoko³y

VM

transportowe Maszyna wirtualna

Procesor MPEG

Grafika

Urz¹dzenia I/O

Pamiêæ CPU

S³owniczek