Autor: mgr Beata Michalik
nauczycielka języka polskiego w PSP nr 21
w Radomiu

Konspekt lekcji języka polskiego w klasie IV

Temat: Bądź bezbłędny! – pisownia wyrazów z „rz”.

Program nauczania: DKW – 4014 – 37 \ 01
Dział programowy: Pisanie. Poprawność zapisu.

Cele lekcji:

• POZNAWCZE
Wiadomości

– uczeń definiuje zasady użycia „rz”
– uczeń rozróżnia cztery kategorie zasad użycia „rz”

Umiejętności

– uczeń ilustracje hasła ortograficzne
– uczeń określa przynależność wyrazów do danej kategorii
– uczeń proponuje własne przykłady

• WYCHOWAWCZE
Działania

– uczeń aktywnie uczestniczy w zajęciach
– uczeń ocenia pracę swoją i innych

Postawy

– uczeń jest obiektywny w swoich ocenach
– uczeń podejmuje i najlepiej jak potrafi wykonuje przydzielone mu

zadania

Metody i formy pracy:

– przekład intersemiotyczny
– heureza
– ćwiczenia

Pomoce dydaktyczne:

– A. Łuczak, A. Murdzek – „Między nami”, język polski 4, podręcznik,

GWO, Gdańsk 2001

– A. Łuczak, A. Murdzek – „Między nami”, język polski 4, zeszyt

ćwiczeń, GWO, Gdańsk 2001

– papier rysunkowy
– przybory do rysowania
– karki ze słowami-kluczami i numerem
– tablice ortograficzne (ewentualnie)

Przebieg lekcji:

I OGNIWO WSTĘPNE
Sprawdzenie

pracy

domowej.

Przedstawienie celów lekcji.

Zapisanie tematu

II OGNIWO CENTRALNE

1) Ćwiczenia rozluźniające, które pozwolą wytworzyć atmosferę

zainteresowania i współpracy.
Nauczyciel przydziela każdemu uczniowi drogą losowania po jednej kartce z
wypisanymi na niej słowami-kluczami i numerem (przygotowuje wcześniej
tyle kartek, ilu uczniów jest obecnych na lekcji). Zostawia sobie listę
rozdanych słów wraz z ich numerami:

1. drabina komin cylinder

2. stół

3. pędzle
4. chleb
5. mur
6. garnek
7. książka
8. termometr, słuchawki lekarskie
9. brzoza albo brzoskwinia
10. chrząszcz albo chrzan
11. drzewo
12. grzyb
13. okno = wyjrzeć
14. krzesło
15. pasy na jezdni

przejście

16.

trójka = trzy

17. dziewiątka rzymska, żółty liść = wrzesień
18. marchew burak cebula = warzywa

19. jarzębina
20. twarz
21. młotek obcęgi śrubokręt = narzędzia
22. oko z rzęsami = rzęsa
23. burza
24. rzeka
25. orzech
26. porzeczki
27. kołnierz

Wyrazy z kartek nr 1-8 powinny zostać skojarzone z męskimi nazwami
zawodów. Pozostałe to po prostu wyrazy z „rz”.

2) Uczniowie rysują na kartkach z bloku rysunkowego wylosowane przez siebie

hasła.

3) Nauczyciel rysuje na tablicy tabelę z czterema rubrykami. Nad każdą z nich

pozostawia puste miejsce na obszerny nagłówek. Uczniowie po zakończeniu
rysowania otrzymują od nauczyciela karty z takimi samymi tabelami, które
wklejają do zeszytów.

4) Następuje indywidualna prezentacja rysunków. Wybrany uczeń pokazuje

swój rysunek, a pozostali odgadują, co przedstawia, z kim lub z czym jest
związany. Odgadnięty wyraz z „rz” wpisuje do tabeli autor rysunku.
Ważne jest, by nauczyciel wywołał uczniów prezentujących rysunki ściśle
według numerów kartek, w kolejności: 1-8 (pierwsza rubryka), 9-17 (druga
rubryka), 18-27 (trzecia rubryka), gdyż dopiero po zapełnieniu jednej rubryki
można przejść do kolejnej.

5) Po wypełnieniu pierwszej rubryki wyrazami stanowiącymi męskie nazwy

zawodów uczniowie wspólnie z nauczycielami ustalają i zapisują jej
nagłówek:
Męskie nazwy zawodów zakończone na: –arz.

6) Według powyższego schematu zostają wypełnione rubryki druga i trzecia.

7) Uczniowie otwierają podręczniki na str. 189 i na podstawie zamieszczonych

tam wiadomości o użyciu „rz” ustalają nagłówki rubryk drugiej i trzeciej.
Wpisują je do tabeli w zeszytach, a nauczyciel uzupełnia tabelę na tablicy:
rubryka 2 – „rz” po spółgłoskach b, ch, d, g, j, k, p, t, w; rubryka 3 – wyrazy
z „rz” niewymiennym.

8) Na podstawie wiadomości z podręcznika (str. jw.) uczniowie ustalają ostatnią

kategorię: rubryka 4 – „rz” wymienne na „r”.
Następnie uzupełniają rubrykę własnymi przykładami i odczytują je
pozostałym uczniom.

9) Pod wypełnioną tabelą uczniowie wypisują kolorowymi długopisami

wyjątki, korzystając z wiadomości zawartych w podręczniku (str. jw.) i w
zeszycie ćwiczeń (str. 89) lub zapisanych na szkolnych tablicach
ortograficznych. Przykładowa treść notatki:
Wyjątki: pszczoła, kształt, pszenica, wszystko, Pszczyna, bukszpan, piegża,
gżegżółka.

III OGNIWO KOŃCOWE

Efekty pracy kierowanej przez nauczyciela, będące zbiorem wiadomości o
pisowni wyrazów z „rz”, zostają odczytane głośno (nagłówki rubryk, wyjątki).
Ewaluacja zajęć – forma zależna od czasu, jakim dysponuje nauczyciel w
trakcie lekcji w danej klasie (forma ustna lub pisemna).

Praca domowa:

Wykonaj ćw. 1 str. 89, 3 str. 90, 8 str. 93 w zeszycie ćwiczeń.