Dieta dla wrzodowców

Na wrzody żołądka lub dwunastnicy cierpi co dziesiąty Polak. Większość z nich to ludzie
młodzi i w średnim wieku, wykonujący stresującą pracę. Do powstania owrzodzeń
przyczynia się także złe odżywianie, częste zastępowanie domowych posiłków fast
foodami, tytoń, alkohol i długotrałe przyjmowanie niektórych leków.

Choroba wrzodowa objawia się bólami w nadbrzuszu, nadkwasotą, zgagą, wzdęciami,
biegunką lub uciążliwymi zaparciami. Dolegliwości nasilają się szczególnie po zjedzeniu
klusek i pierogów, (zwłaszcza podsmażanych), smażonego mięsa oraz innych
smażonych potraw, np. frytek. Wrzodowcom szkodzą także potrawy nadmiernie
pikantne, kwaśne (szczególnie z octem), a także dania z cebulą, kapustą, grochem,
fasolą, grzybami, kawa, głównie parzona po turecku (w szklance) i alkohol.

Jeśli dokuczają ci te dolegliwości, warto zrobić badanie endoskopowe, czyli
gastroskopię. Po wykryciu wrzodów lekarz przepisze antybiotyki likwidujące bakterie
Helicobacter pylori, jeżeli to one doprowadziły do uszkodzenia śluzówki żołądka lub
dwunastnicy oraz leki regenerujące chory narząd. Kuracja z pewnością pomoże, jednak
w trakcie przyjmowania lekarstw stosuj dietę. Nie dlatego, że leczy, ale dlatego, że twój
chory przewód pokarmowy nie radzi sobie z ciężką, tradycyjną kuchnią. Jedząc to, co
zwykle preferują osoby zdrowe, będziesz odczuwać dyskomfort, bóle brzucha i czas
kuracji przedłuży się.

Na początku, gdy dolegliwości są szczególnie silne, jadłospis powinien być dość
rygorystyczny. Dopiero gdy objawy zaczynają ustępować, stopniowo rozszerzaj
asortyment produktów i dań.

Okres ostrych dolegliwości

Pij dużo ciepłych (lecz nie gorących!) napojów: Wskazana jest słaba herbata,
szczególnie zielona liściasta, zioła (siemię lniane, rumianek, dziurawiec), przegotowana
woda, płyn nawadniający Gastrolit, dostępny w aptekach bez recepty, a także niektóre
polecane przez uzdrowiska wody lecznicze, np. Franciszek, Henryk. Pamiętaj, aby pić
między posiłkami lub przed posiłkami. Nigdy zaraz po jedzeniu.

1

Jedz 6 do 10 małych, lekkich posiłków dziennie. Większe posiłki przeciążają chory
przewód pokarmowy.

Potrawy powinny być bardzo dobrze ugotowane (miękkie), a następnie przetarte, aby nie
drażniły uszkodzonej błony śluzowej żołądka i ułatwiły przyswajanie składników
odżywczych. Wskazane jest piure ziemniaczane, lub warzywno-ziemniaczane,
ugotowana i zmielona cielęcina hache (patrz przepisy), galaretki owocowe, kisiele, zupy
przecierane, duszone i przetarte owoce, gotowane mleko i przetarty twarożek.

Nie jedz żadnych produktów surowych.

Potrawy powinny być bardzo delikatne w smaku. Ostre przyprawy wzmagają wydzielanie
soków żołądkowych.

Z pieczywa najlepsze są czerstwe pszenne bułki, można je np. rozmoczyć w mleku.

Możesz spróbować jeść wysokiej jakości wędliny i mięso pieczone w folii. Na początku
jednak niech to będą bardzo małe porcje.

Nie wolno ci pić alkoholu, ani palić papierosów. Alkohol drażni błonę śluzową żołądka, a
nikotyna wpływa niekorzystnie na ukrwienie żołądka i dwunastnicy.

Stosuj preparaty witaminowo-mineralne, w ilości zalecanej przez lekarza prowadzącego,
ponieważ rygorystyczna dieta nie dostarcza takiej ilości składników odżywczych, jakiej
potrzebujesz.

Okres łagodniejszych dolegliwości

W dalszym ciągu staraj się jeść małe porcje, ale często, najlepiej co 2 -3 godziny. Bardzo
ostrożnie wprowadzaj do jadłospisu surowe warzywa i owoce. Zacznij od małej ilości na
przykład jabłka, a jeśli poczujesz się po nim nie najlepiej, jeszcze przez jakiś czas gotuj
owoce i warzywa i przecieraj je lub miksuj.

Produkty i
potrawy

Polecane

Niewskazane

Pieczywo

pszenne z białej mąki, sucharki

żytnie, razowe

2

Potrawy
mączne

lane kluski, drobny gotowany makaron,
miękkie łazanki

naleśniki, pierogi, zapiekanki

Potrawy z
kasz

drobne kasze, ryż, płatki owsiane, najlepiej
przetarte

grube kasze, zwłaszcza
zapiekane

Ziemniaki

gotowane, najlepiej piure

smażone, pieczone

Zupy

jarzynowe, z kasz na słabych wywarach z
włoszczyzny lub na mleku, zaprawiane
zawiesiną z mąki, śmietanki, mleka lub
masłem

na tłustych wywarach z
kości, ryb i grzybów,
zaprawiane zasmażkami

Dodatki do
zup

ziemniaki piure, drobny makaron, lane kluski,
ryż, drobne kasze

paszteciki, grube kasze

Potrawy
mięsne

chude mięsa, gotowane, w galarecie,
duszone bez tłuszczu, w późniejszym okresie
choroby - pieczone w folii lub przykrywanym
naczyniu

smażone, zapiekane,
peklowane, marynowane,
wędzone

Wędliny i
konserwy

chuda gotowana szynka, polędwica, kiełbasa
szynkowa, szynka konserwowa (nie mielona)

pozostałe wędliny

Potrawy z
ryb

gotowane, w galarecie

smażone, pieczone,
marynowane, wędzone

Sosy

w późniejszym okresie choroby domowe
chude sosy: potrawkowy, koperkowy, ew.
pomidorowy, zaprawiane mlekiem lub słodką
śmietanką

pozostałe sosy

Nabiał

mleko, jogurty, kefiry, twaróg, jaja na miękko,
w późniejszym okresie choroby jajecznica i
omlet na parze

sery żółte i topione, jaja na
twardo i smażone na
tłuszczu

Tłuszcze

świeże masło, słodka śmietanka, w
późniejszym okresie choroby olej

smalec, słonina, kwaśna
śmietana, margaryna w
kostkach

Warzywa

marchew, buraki, seler, pietruszka szpinak,
dynia, pomidor bez skórki, sałata, cykoria,
natka pietruszki koperek. Najbezpieczniej
podawać warzywa gotowane i przecierane

warzywa kapustne,
rzodkiewka, rzepa, rzodkiew,
strączkowe, cebula,
czosnek, surowe ogórki

Owoce

dojrzałe, przy złej tolerancji tylko gotowane i
przecierane

niedojrzałe, kwaśne, surowe,
suszone, np. rodzynki, figi

Przyprawy sól, łagodne przyprawy ziołowe, np. bazylia,

estragon, melisa, koperek, natka pietruszki

ocet, musztarda, ketchup,
chrzan, pieprz, papryka,
liście laurowe, ziele
angielskie

3

Desery

galaretki owocowe, kisiele, budynie, kompoty
przecierane, biszkopty, ciasto drożdżowe
czerstwe

ciasta z tłuszczem (kruche,
francuskie), kremy, torty,
lody

Napoje

słaba herbata, szczególnie zielona, napary z
ziół, siemię lniane, rozcieńczone soki
owocowe i warzywne, bawarka, kawa
zbożowa z mlekiem

alkohol, mocna herbata,
kawa, napoje gazowane, nie
rozcieńczone soki owocowe

Cukier i
słodycze

cukier, niewielka ilość miodu pszczelego

cukierki czekoladowe,
nadziewane, czekolada,
marmolada

Bywa, że choroba wrzodowa, mimo że była prawidłowo leczona, po jakimś czasie
nawraca. Najczęściej zdarza się to jesienią i wiosną. Jeśli należysz do osób podatnych
na to schorzenie, postaraj się w najniebezpieczniejszych dla wrzodowców okresach
stosować dietę lekko strawną profilaktycznie. Unikaj również stresów i leków niszczących
śluzówkę żołądka, np. naproksenu, aspiryny.

Propozycje potraw

Bulion warzywny z lanymi kluskami

Składniki

4

3 średnie marchewki, pietruszka, kawałek selera, 2 białka, 2 łyżki mąki, 1/2 łyżeczki
masła, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól

Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, pokroić w kostkę i zalać litrem zimnej wody. Posolić, ugotować
pod przykryciem na wolnym ogniu. Mąkę dodać do białek, wymieszać starannie
widelcem. Miękkie warzywa odcedzić, wywar zagotować ponownie, wlewać cienkim
strumieniem ciasto. Chwilę pogotować, zestawić z ognia, dodać masło i natkę pietruszki.
W ten sam sposób gotujemy bulion z kaszą manną lub kukurydzianą.

Krupnik z kaszką kukurydzianą

Składniki

5

Pęczek włoszczyzny bez kapusty i pora, pół szklanki kaszki kukurydzianej, 1/2 szklanki
mleka, łyżeczka masła, łyżka posiekanego koperku, listek laurowy, sól

Sposób przyrządzania

Zagotować 1 i 1/2 l wody, wrzucić starte na tarce jarzynowej warzywa i gotować 15 - 20
minut. Następnie dodać opłukaną i wymieszaną z kilkoma łyżkami wody kaszkę.
Gotować jeszcze 10 minut. Pod koniec gotowania podprawić mlekiem (jeśli lubimy
zabielany). Przed podaniem dodać surowe masło i posypać koperkiem.

Zupa selerowa z kluseczkami

Składniki

2 niewielkie selery, marchew, pietruszka, 3 łyżki mąki, 4 łyżki słodkiej śmietanki, 2 jaja,
pół pęczka koperku, 2 łyżki soku z cytryny, sól

Sposób przyrządzania

Warzywa wyszorować, obrać, ugotować w 1 i 1/2 litra wody. Zmiksować, przyprawić solą
i sokiem z cytryny. Przygotować kluseczki. Jaja rozkłócić, dodać mąkę, starannie
wymieszać. Zupę ponownie zagotować, lać małym strumieniem ciasto, ciągle mieszając.
Po chwili zdjąć z ognia, dodać śmietankę i posiekany koperek.

Zupa z dyni

Składniki

6

2 marchewki, pietruszka, nieduży kawałek selera, 50 dag dyni, 3/4 szklanki mleka, łyżka
mąki, sok z cytryny, łyżka posiekanego koperku, cukier, sól

Sposób przyrządzania

Włoszczyznę i dynię obrać, opłukać, drobno pokroić. Zalać 1 i 1/2 litra wody, ugotować,
po czym przetrzeć przez sito lub zmiksować. Z mleka i mąki sporządzić zaprawę,
połączyć z zupą, przyprawić sokiem z cytryny, solą i cukrem, zagotować. Podawać z
drobniutkim makaronem lub ryżem, posypaną koperkiem.

Hache cielęce

Składniki

7

50 dag cielęciny, 4 łyżeczki masła, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól

Sposób przyrządzania

Chude mięso ugotować do miękkości w lekko osolonej wodzie lub razem z warzywami
(bez pora, cebuli, kapusty). Usunąć kości i chrząstki, oraz tkankę łączną. Mięso zmielić w
maszynce lub malakserze. Podzielić na porcje. Do każdej porcji ciepłego mięsa dodać
łyżeczkę masła, uformować na talerzu w postaci kotleta, posypać odrobiną zieleniny.
Podawać z piure ziemniaczanym i/lub warzywnym.

Hache można też przyrządzać z kurczaka z dodatkiem gotowanych warzyw, np. marchwi
lub selera.

Potrawka z kurczaka

Składniki

40 dag kurczaka, mały pęczek włoszczyzny bez kapusty, pół szklanki mleka, łyżka mąki,
półtorej łyżki soku z cytryny, odrobina ziół prowansalskich, łyżka posiekanego koperku

Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, pokroić w kostkę. Zalać 2 szklankami osolonej wody i ugotować
razem z kurczakiem do miękkości. Mięso wyjąć z wywaru, oddzielić od kości, pokroić na
małe kawałki, włożyć ponownie do wywaru. Jeśli wywaru jest dużo, część odlać, aby
zostało ok. jednej szklanki. Mąkę wymieszać z mlekiem, wlać do wywaru, zagotować,
mieszając. Dodać zioła i sok z cytryny, jeszcze przez chwilę gotować. Po zestawieniu z
ognia wsypać koperek. Podawać z ryżem i sałatą.

Klops rybny z warzywami

Składniki

8

50 dag filetów z dowolnej ryby (mogą być mrożone), 2 średnie marchewki, kawałek
selera, czerstwa kajzerka, szklanka mleka, 2 białka, 2 łyżki tartej bułki, 2 łyżki natki
pietruszki, cytryna, rozmaryn, sól, łyżka oliwy do wysmarowania formy

Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, ugotować w małej ilości wody lub na parze. Drobno posiekać.
Filety umyć, osuszyć, skropić sokiem z cytryny i odstawić na kilkanaście minut. Bułeczkę
namoczyć w mleku, odcisnąć. Zemleć rybę razem z bułką. Dodać warzywa, białka,
drobno posiekaną natkę i przyprawy. Wymieszać. Podłużną foremkę nasmarować
olejem. Z masy rybnej uformować walec, obtoczyć w tartej bułce, ułożyć w foremce. Piec
ok.40 minut w temperaturze 180^C. Podawać z ziemniakami i surówką lub duszonymi
warzywami.

Ryba gotowana na parze z sosem estragonowym

Składniki

9

4 kostki z morszczuka, kawałek cytryny, kilka gałązek koperku, mała marchewka,
kawałek selera, łyżka masła, pieprz ziołowy, sól.
Sos: Szklanka wywaru z warzyw, mały kubeczek jogurtu naturalnego, 3 łyżki świeżych
posiekanych listków estragonu lub estragon suszony, czubata łyżeczka mąki, łyżka oleju,
sok z cytryny, cukier, sól

Sposób przyrządzania

10

Kostki ryby oprószyć solą i pieprzem, skropić sokiem z cytryny. Marchew i seler obrać,
pokroić w drobną kosteczkę. Każdą porcję ryby obłożyć warzywami i koperkiem, na
wierzchu położyć po odrobinie masła. Umieścić potrawę w naczyniu do gotowania na
parze, przykryć, gotować 30 minut. Przygotować sos: Mąkę lekko uprażyć na rondlu bez
dodatku tłuszczu, zestawić z ognia, dodać olej, wymieszać. Połączyć z wywarem,
zagotować. Dodać estragon i pozostałe przyprawy. Rybę polać sosem, podawać z ryżem
i warzywami.

Budyń z białego sera

Składniki

40 dag półtłustego niekwaśnego sera twarogowego, 2 duże ugotowane ziemniaki, 4 jaja
lub same białka, 10 dag cukru, łyżeczka masła, cukier waniliowy lub odrobina suszonej
mięty, łyżka tartej bułki

Sposób przyrządzania

Formę do budyniu wysmarować masłem i wysypać bułką. Żółtka utrzeć z cukrem. Ser i
ziemniaki przepuścić przez maszynkę, połączyć z żółtkami, dodać miętę lub cukier
waniliowy, wymieszać. Białka ubić na pianę, ostrożnie wymieszać z masą serową.
Przełożyć do formy, przykryć i umieścić w naczyniu z wrzącą wodą. Gotować na wolnym
ogniu ok. 40 minut. Wyłożyć na talerz, podawać na ciepło.

Omlet biszkoptowy z marchewką

Składniki

11

6 jaj, 3 łyżki mąki, 1 i 1/2 łyżki masła, sól. Nadzienie: 6 łyżek przetartej ugotowanej
marchewki delikatnie przyprawionej cukrem i sokiem z cytryny, natka pietruszki

Sposób przyrządzania

Jaja umyć w ciepłej wodzie, wytrzeć, oddzielić żółtka od białek. Z białek ubić pianę
ręczną trzepaczką. Dodać roztrzepane widelcem żółtka, mąkę i szczyptę soli. Lekko
wymieszać perforowaną łyżką. Patelnię ustawić na garnku z wrzącą wodą, rozpuścić
odrobinę masła, wlać porcję masy jajecznej i ściąć. W trakcie smażenia omlety
podważać łopatką, aby płynna masa spływała na dno. Gdy spód stanie się złoty, a
powierzchnia lekko ścięta, zsuwać omlety na talerz, nałożyć nadzienie i złożyć na pół lub
dwa boki do środka. Udekorować gałązkami natki.

Pomarańczowe ziemniaki

Składniki

12

Po 30 dag ziemniaków i marchwi, łyżka masła, sól

Sposób przyrządzania

13

Marchew i ziemniaki obrać, umyć, pokroić w kosteczkę i zalać małą ilością wrzątku.
Dodać po odrobinie soli i cukru, dusić pod przykryciem do miękkości. Zestawić z ognia,
dodać masło i starannie utłuc lub przepuścić przez praskę. Podawać udekorowane
koperkiem lub natką pietruszki do mięsa lub ryby. Doskonale smakują także same, np z
kefirem.

Galaretka z bananami i sosem waniliowym

Składniki

Opakowanie galaretki truskawkowej, 2 średnie banany, sok z połowy cytryny
Sos: Szklanka mleka, 2 żółtka, czubata łyżeczka mąki ziemniaczanej, czubata łyżka
cukru, cukier waniliowy, listki melisy do dekoracji

Sposób przyrządzania

Przygotować galaretkę wg przepisu na opakowaniu. Wystudzić, wstawić do lodówki.

Przygotować sos. 2/3 szklanki mleka zagotować z cukrem waniliowym. Do reszty
zimnego mleka dodać mąkę, wymieszać, połączyć z gotującym się mlekiem, ciągle
mieszając. Po minucie zestawić z ognia. Żółtka ubić z cukrem. Do masy żółtkowej
dodawać małymi porcjami gorący sos mleczny, nie przerywając ucierania. Odstawić do
przestygnięcia, od czasu do czasu zamieszać.

Banany umyć, pokroić w plasterki, skropić sokiem z cytryny. W pucharkach układać
warstwami banany i tężejącą galaretkę. Udekorować pozostałymi plasterkami i listkami
melisy. Sos podawać oddzielnie w szklanym dzbanuszku.

14