Dieta dla wrzodowców

Na wrzody żołądka lub dwunastnicy cierpi co dziesiąty Polak. Większość z nich to ludzie młodzi i w średnim wieku, wykonujący stresującą pracę. Do powstania owrzodzeń przyczynia się także złe odżywianie, częste zastępowanie domowych posiłków fast foodami, tytoń, alkohol i długotrałe przyjmowanie niektórych leków.

Choroba wrzodowa objawia się bólami w nadbrzuszu, nadkwasotą, zgagą, wzdęciami, biegunką lub uciążliwymi zaparciami. Dolegliwości nasilają się szczególnie po zjedzeniu klusek i pierogów, (zwłaszcza podsmażanych), smażonego mięsa oraz innych smażonych potraw, np. frytek. Wrzodowcom szkodzą także potrawy nadmiernie pikantne, kwaśne (szczególnie z octem), a także dania z cebulą, kapustą, grochem, fasolą, grzybami, kawa, głównie parzona po turecku (w szklance) i alkohol.

Jeśli dokuczają ci te dolegliwości, warto zrobić badanie endoskopowe, czyli gastroskopię. Po wykryciu wrzodów lekarz przepisze antybiotyki likwidujące bakterie Helicobacter pylori, jeżeli to one doprowadziły do uszkodzenia śluzówki żołądka lub dwunastnicy oraz leki regenerujące chory narząd. Kuracja z pewnością pomoże, jednak w trakcie przyjmowania lekarstw stosuj dietę. Nie dlatego, że leczy, ale dlatego, że twój chory przewód pokarmowy nie radzi sobie z ciężką, tradycyjną kuchnią. Jedząc to, co zwykle preferują osoby zdrowe, będziesz odczuwać dyskomfort, bóle brzucha i czas kuracji przedłuży się.

Na początku, gdy dolegliwości są szczególnie silne, jadłospis powinien być dość rygorystyczny. Dopiero gdy objawy zaczynają ustępować, stopniowo rozszerzaj asortyment produktów i dań.

Okres ostrych dolegliwości

Pij dużo ciepłych (lecz nie gorących!) napojów: Wskazana jest słaba herbata, szczególnie zielona liściasta, zioła (siemię lniane, rumianek, dziurawiec), przegotowana woda, płyn nawadniający Gastrolit, dostępny w aptekach bez recepty, a także niektóre polecane przez uzdrowiska wody lecznicze, np. Franciszek, Henryk. Pamiętaj, aby pić między posiłkami lub przed posiłkami. Nigdy zaraz po jedzeniu.

1

Jedz 6 do 10 małych, lekkich posiłków dziennie. Większe posiłki przeciążają chory przewód pokarmowy.

Potrawy powinny być bardzo dobrze ugotowane (miękkie), a następnie przetarte, aby nie drażniły uszkodzonej błony śluzowej żołądka i ułatwiły przyswajanie składników odżywczych. Wskazane jest piure ziemniaczane, lub warzywno-ziemniaczane, ugotowana i zmielona cielęcina hache (patrz przepisy), galaretki owocowe, kisiele, zupy przecierane, duszone i przetarte owoce, gotowane mleko i przetarty twarożek.

Nie jedz żadnych produktów surowych.

Potrawy powinny być bardzo delikatne w smaku. Ostre przyprawy wzmagają wydzielanie soków żołądkowych.

Z pieczywa najlepsze są czerstwe pszenne bułki, można je np. rozmoczyć w mleku.

Możesz spróbować jeść wysokiej jakości wędliny i mięso pieczone w folii. Na początku jednak niech to będą bardzo małe porcje.

Nie wolno ci pić alkoholu, ani palić papierosów. Alkohol drażni błonę śluzową żołądka, a nikotyna wpływa niekorzystnie na ukrwienie żołądka i dwunastnicy.

Stosuj preparaty witaminowo-mineralne, w ilości zalecanej przez lekarza prowadzącego, ponieważ rygorystyczna dieta nie dostarcza takiej ilości składników odżywczych, jakiej potrzebujesz.

Okres łagodniejszych dolegliwości

W dalszym ciągu staraj się jeść małe porcje, ale często, najlepiej co 2 -3 godziny. Bardzo ostrożnie wprowadzaj do jadłospisu surowe warzywa i owoce. Zacznij od małej ilości na przykład jabłka, a jeśli poczujesz się po nim nie najlepiej, jeszcze przez jakiś czas gotuj owoce i warzywa i przecieraj je lub miksuj.

Produkty i Polecane

Niewskazane

potrawy

Pieczywo

pszenne z białej mąki, sucharki

żytnie, razowe

2

Potrawy

lane kluski, drobny gotowany makaron,

naleśniki, pierogi, zapiekanki

mączne

miękkie łazanki

Potrawy z drobne kasze, ryż, płatki owsiane, najlepiej

grube kasze, zwłaszcza

kasz

przetarte

zapiekane

Ziemniaki

gotowane, najlepiej piure

smażone, pieczone

jarzynowe, z kasz na słabych wywarach z

na tłustych wywarach z

Zupy

włoszczyzny lub na mleku, zaprawiane

kości, ryb i grzybów,

zawiesiną z mąki, śmietanki, mleka lub

zaprawiane zasmażkami

masłem

Dodatki do ziemniaki piure, drobny makaron, lane kluski, paszteciki, grube kasze zup

ryż, drobne kasze

chude mięsa, gotowane, w galarecie,

smażone, zapiekane,

Potrawy

duszone bez tłuszczu, w późniejszym okresie peklowane, marynowane, mięsne

choroby - pieczone w folii lub przykrywanym wędzone

naczyniu

Wędliny i

chuda gotowana szynka, polędwica, kiełbasa pozostałe wędliny

konserwy

szynkowa, szynka konserwowa (nie mielona)

Potrawy z

smażone, pieczone,

gotowane, w galarecie

ryb

marynowane, wędzone

w późniejszym okresie choroby domowe

Sosy

chude sosy: potrawkowy, koperkowy, ew.

pozostałe sosy

pomidorowy, zaprawiane mlekiem lub słodką

śmietanką

mleko, jogurty, kefiry, twaróg, jaja na miękko, sery żółte i topione, jaja na Nabiał

w późniejszym okresie choroby jajecznica i

twardo i smażone na

omlet na parze

tłuszczu

świeże masło, słodka śmietanka, w

smalec, słonina, kwaśna

Tłuszcze

śmietana, margaryna w

późniejszym okresie choroby olej

kostkach

marchew, buraki, seler, pietruszka szpinak,

warzywa kapustne,

Warzywa

dynia, pomidor bez skórki, sałata, cykoria,

rzodkiewka, rzepa, rzodkiew,

natka pietruszki koperek. Najbezpieczniej

strączkowe, cebula,

podawać warzywa gotowane i przecierane

czosnek, surowe ogórki

dojrzałe, przy złej tolerancji tylko gotowane i niedojrzałe, kwaśne, surowe, Owoce

przecierane

suszone, np. rodzynki, figi

ocet, musztarda, ketchup,

Przyprawy sól, łagodne przyprawy ziołowe, np. bazylia, chrzan, pieprz, papryka, estragon, melisa, koperek, natka pietruszki

liście laurowe, ziele

angielskie

3

galaretki owocowe, kisiele, budynie, kompoty ciasta z tłuszczem (kruche, Desery

przecierane, biszkopty, ciasto drożdżowe

francuskie), kremy, torty,

czerstwe

lody

słaba herbata, szczególnie zielona, napary z alkohol, mocna herbata, Napoje

ziół, siemię lniane, rozcieńczone soki

kawa, napoje gazowane, nie

owocowe i warzywne, bawarka, kawa

rozcieńczone soki owocowe

zbożowa z mlekiem

cukierki czekoladowe,

Cukier i

słodycze

cukier, niewielka ilość miodu pszczelego

nadziewane, czekolada,

marmolada

Bywa, że choroba wrzodowa, mimo że była prawidłowo leczona, po jakimś czasie nawraca. Najczęściej zdarza się to jesienią i wiosną. Jeśli należysz do osób podatnych na to schorzenie, postaraj się w najniebezpieczniejszych dla wrzodowców okresach stosować dietę lekko strawną profilaktycznie. Unikaj również stresów i leków niszczących śluzówkę żołądka, np. naproksenu, aspiryny.

Propozycje potraw

Bulion warzywny z lanymi kluskami

Składniki

4

3 średnie marchewki, pietruszka, kawałek selera, 2 białka, 2 łyżki mąki, 1/2 łyżeczki masła, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól

Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, pokroić w kostkę i zalać litrem zimnej wody. Posolić, ugotować pod przykryciem na wolnym ogniu. Mąkę dodać do białek, wymieszać starannie widelcem. Miękkie warzywa odcedzić, wywar zagotować ponownie, wlewać cienkim strumieniem ciasto. Chwilę pogotować, zestawić z ognia, dodać masło i natkę pietruszki.

W ten sam sposób gotujemy bulion z kaszą manną lub kukurydzianą.

Krupnik z kaszką kukurydzianą

Składniki

5

Pęczek włoszczyzny bez kapusty i pora, pół szklanki kaszki kukurydzianej, 1/2 szklanki mleka, łyżeczka masła, łyżka posiekanego koperku, listek laurowy, sól Sposób przyrządzania

Zagotować 1 i 1/2 l wody, wrzucić starte na tarce jarzynowej warzywa i gotować 15 - 20

minut. Następnie dodać opłukaną i wymieszaną z kilkoma łyżkami wody kaszkę.

Gotować jeszcze 10 minut. Pod koniec gotowania podprawić mlekiem (jeśli lubimy zabielany). Przed podaniem dodać surowe masło i posypać koperkiem.

Zupa selerowa z kluseczkami

Składniki

2 niewielkie selery, marchew, pietruszka, 3 łyżki mąki, 4 łyżki słodkiej śmietanki, 2 jaja, pół pęczka koperku, 2 łyżki soku z cytryny, sól

Sposób przyrządzania

Warzywa wyszorować, obrać, ugotować w 1 i 1/2 litra wody. Zmiksować, przyprawić solą i sokiem z cytryny. Przygotować kluseczki. Jaja rozkłócić, dodać mąkę, starannie wymieszać. Zupę ponownie zagotować, lać małym strumieniem ciasto, ciągle mieszając.

Po chwili zdjąć z ognia, dodać śmietankę i posiekany koperek.

Zupa z dyni

Składniki

6

2 marchewki, pietruszka, nieduży kawałek selera, 50 dag dyni, 3/4 szklanki mleka, łyżka mąki, sok z cytryny, łyżka posiekanego koperku, cukier, sól Sposób przyrządzania

Włoszczyznę i dynię obrać, opłukać, drobno pokroić. Zalać 1 i 1/2 litra wody, ugotować, po czym przetrzeć przez sito lub zmiksować. Z mleka i mąki sporządzić zaprawę, połączyć z zupą, przyprawić sokiem z cytryny, solą i cukrem, zagotować. Podawać z drobniutkim makaronem lub ryżem, posypaną koperkiem.

Hache cielęce

Składniki

7

50 dag cielęciny, 4 łyżeczki masła, łyżka posiekanej natki pietruszki, sól Sposób przyrządzania

Chude mięso ugotować do miękkości w lekko osolonej wodzie lub razem z warzywami (bez pora, cebuli, kapusty). Usunąć kości i chrząstki, oraz tkankę łączną. Mięso zmielić w maszynce lub malakserze. Podzielić na porcje. Do każdej porcji ciepłego mięsa dodać łyżeczkę masła, uformować na talerzu w postaci kotleta, posypać odrobiną zieleniny.

Podawać z piure ziemniaczanym i/lub warzywnym.

Hache można też przyrządzać z kurczaka z dodatkiem gotowanych warzyw, np. marchwi lub selera.

Potrawka z kurczaka

Składniki

40 dag kurczaka, mały pęczek włoszczyzny bez kapusty, pół szklanki mleka, łyżka mąki, półtorej łyżki soku z cytryny, odrobina ziół prowansalskich, łyżka posiekanego koperku Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, pokroić w kostkę. Zalać 2 szklankami osolonej wody i ugotować razem z kurczakiem do miękkości. Mięso wyjąć z wywaru, oddzielić od kości, pokroić na małe kawałki, włożyć ponownie do wywaru. Jeśli wywaru jest dużo, część odlać, aby zostało ok. jednej szklanki. Mąkę wymieszać z mlekiem, wlać do wywaru, zagotować, mieszając. Dodać zioła i sok z cytryny, jeszcze przez chwilę gotować. Po zestawieniu z ognia wsypać koperek. Podawać z ryżem i sałatą.

Klops rybny z warzywami

Składniki

8

50 dag filetów z dowolnej ryby (mogą być mrożone), 2 średnie marchewki, kawałek selera, czerstwa kajzerka, szklanka mleka, 2 białka, 2 łyżki tartej bułki, 2 łyżki natki pietruszki, cytryna, rozmaryn, sól, łyżka oliwy do wysmarowania formy Sposób przyrządzania

Warzywa umyć, obrać, ugotować w małej ilości wody lub na parze. Drobno posiekać.

Filety umyć, osuszyć, skropić sokiem z cytryny i odstawić na kilkanaście minut. Bułeczkę namoczyć w mleku, odcisnąć. Zemleć rybę razem z bułką. Dodać warzywa, białka, drobno posiekaną natkę i przyprawy. Wymieszać. Podłużną foremkę nasmarować olejem. Z masy rybnej uformować walec, obtoczyć w tartej bułce, ułożyć w foremce. Piec ok.40 minut w temperaturze 180^C. Podawać z ziemniakami i surówką lub duszonymi warzywami.

Ryba gotowana na parze z sosem estragonowym

Składniki

9

4 kostki z morszczuka, kawałek cytryny, kilka gałązek koperku, mała marchewka, kawałek selera, łyżka masła, pieprz ziołowy, sól.

Sos: Szklanka wywaru z warzyw, mały kubeczek jogurtu naturalnego, 3 łyżki świeżych posiekanych listków estragonu lub estragon suszony, czubata łyżeczka mąki, łyżka oleju, sok z cytryny, cukier, sól

Sposób przyrządzania

10

Kostki ryby oprószyć solą i pieprzem, skropić sokiem z cytryny. Marchew i seler obrać, pokroić w drobną kosteczkę. Każdą porcję ryby obłożyć warzywami i koperkiem, na wierzchu położyć po odrobinie masła. Umieścić potrawę w naczyniu do gotowania na parze, przykryć, gotować 30 minut. Przygotować sos: Mąkę lekko uprażyć na rondlu bez dodatku tłuszczu, zestawić z ognia, dodać olej, wymieszać. Połączyć z wywarem, zagotować. Dodać estragon i pozostałe przyprawy. Rybę polać sosem, podawać z ryżem i warzywami.

Budyń z białego sera

Składniki

40 dag półtłustego niekwaśnego sera twarogowego, 2 duże ugotowane ziemniaki, 4 jaja lub same białka, 10 dag cukru, łyżeczka masła, cukier waniliowy lub odrobina suszonej mięty, łyżka tartej bułki

Sposób przyrządzania

Formę do budyniu wysmarować masłem i wysypać bułką. Żółtka utrzeć z cukrem. Ser i ziemniaki przepuścić przez maszynkę, połączyć z żółtkami, dodać miętę lub cukier waniliowy, wymieszać. Białka ubić na pianę, ostrożnie wymieszać z masą serową.

Przełożyć do formy, przykryć i umieścić w naczyniu z wrzącą wodą. Gotować na wolnym ogniu ok. 40 minut. Wyłożyć na talerz, podawać na ciepło.

Omlet biszkoptowy z marchewką

Składniki

11

6 jaj, 3 łyżki mąki, 1 i 1/2 łyżki masła, sól. Nadzienie: 6 łyżek przetartej ugotowanej marchewki delikatnie przyprawionej cukrem i sokiem z cytryny, natka pietruszki Sposób przyrządzania

Jaja umyć w ciepłej wodzie, wytrzeć, oddzielić żółtka od białek. Z białek ubić pianę ręczną trzepaczką. Dodać roztrzepane widelcem żółtka, mąkę i szczyptę soli. Lekko wymieszać perforowaną łyżką. Patelnię ustawić na garnku z wrzącą wodą, rozpuścić odrobinę masła, wlać porcję masy jajecznej i ściąć. W trakcie smażenia omlety podważać łopatką, aby płynna masa spływała na dno. Gdy spód stanie się złoty, a powierzchnia lekko ścięta, zsuwać omlety na talerz, nałożyć nadzienie i złożyć na pół lub dwa boki do środka. Udekorować gałązkami natki.

Pomarańczowe ziemniaki

Składniki

12

Po 30 dag ziemniaków i marchwi, łyżka masła, sól

Sposób przyrządzania

13

Marchew i ziemniaki obrać, umyć, pokroić w kosteczkę i zalać małą ilością wrzątku.

Dodać po odrobinie soli i cukru, dusić pod przykryciem do miękkości. Zestawić z ognia, dodać masło i starannie utłuc lub przepuścić przez praskę. Podawać udekorowane koperkiem lub natką pietruszki do mięsa lub ryby. Doskonale smakują także same, np z kefirem.

Galaretka z bananami i sosem waniliowym

Składniki

Opakowanie galaretki truskawkowej, 2 średnie banany, sok z połowy cytryny Sos: Szklanka mleka, 2 żółtka, czubata łyżeczka mąki ziemniaczanej, czubata łyżka cukru, cukier waniliowy, listki melisy do dekoracji

Sposób przyrządzania

Przygotować galaretkę wg przepisu na opakowaniu. Wystudzić, wstawić do lodówki.

Przygotować sos. 2/3 szklanki mleka zagotować z cukrem waniliowym. Do reszty zimnego mleka dodać mąkę, wymieszać, połączyć z gotującym się mlekiem, ciągle mieszając. Po minucie zestawić z ognia. Żółtka ubić z cukrem. Do masy żółtkowej dodawać małymi porcjami gorący sos mleczny, nie przerywając ucierania. Odstawić do przestygnięcia, od czasu do czasu zamieszać.

Banany umyć, pokroić w plasterki, skropić sokiem z cytryny. W pucharkach układać warstwami banany i tężejącą galaretkę. Udekorować pozostałymi plasterkami i listkami melisy. Sos podawać oddzielnie w szklanym dzbanuszku.

14