POZIOMA

OSNOWA SZCZEGÓŁOWA

II i III KLASY

Osnowę szczegółową II klasy stanowi zbiór punktów będących rozwinięciem osnowy I klasy, które
zak

ł

ada się w celu nawiązania osnowy III klasy oraz zwiększenia liczby wysokodokładnych punktów

geodezyjnych, wykorzystywanych do różnorodnych prac geodezyjnych i obronnych

Proces zakładania osnowy szczegółowej II i III klasy:

1.

Opracowanie założeń projektowych na mapie topograficznej w oparciu o ustalone wcześniej
parametry techniczne i analiza zebranych materiałów geodezyjno-kartograficznych

2.

Wywiad terenowy w celu weryfikacji założeń projektowych i wskazanie sposobu stabilizacji i
ostatecznej lokalizacji punktów

3.

Projekt techniczny określający ostatecznie konstrukcję sieci, nawiązania, technologię jej
założenia, lokalizację oraz utrwalenie jej punktów, zawierający opis sieci i mapę z naniesionymi
punktami i elementami geometrycznymi sieci
Przy projektowaniu osnowy III klasy zazwyczaj łączy się etap 1 i 3. Po zatwierdzeniu projektu
technicznego przez właściwy organ służby geodezyjnej można przystąpić do jego realizacji.

4. Realizacja projektu w terenie:
-

stabilizacja punktów

-

pomiar elementów geometrycznych sieci

-

opracowanie wyników pomiaru sieci (wstępna analiza dokładności, ścisłe wyrównanie sieci,
ocena dokładności sieci po wyrównaniu)

-

skompletowanie operatu geodezyjnego i przekazanie go do klauzuli do ODGiK a następnie
zleceniodawcy

Osnowę szczegółową III klasy osnowę III klasy stanowi zbiór punktów będących rozwinięciem
osnowy I i II klasy, s

ł

użących do nawiązywania osnowy pomiarowej i wykonywania szczegó

ł

owych

pomiarów geodezyjnych

Zebranie i analiza istniejących materiałów geodezyjno-kartograficznych

oraz opracowanie założeń projektu technicznego:

Dokumentacja założeń projektu technicznego osnowy składa się z części opisowej i graficznej.

Celem tego etapu prac jest ustalenie:

1.

Zapotrzebowania i wymagań na danym obszarze dla osnowy określonej klasy

2.

Zasięgu

3.

Stopnia zagęszczenia

4.

Technologii realizacji osnowy

5.

Przybliżonej lokalizacji i ich sposobu utrwalenia

Po ustaleniu technologii zakładania i rozmieszczenia punktów nawiązania należy opracować
konstrukcję sieci – rozmieszczenie, wzajemne usytuowanie i wartości elementów sieci:

-

punktów: dla punktów szukanych ustalić minimalną liczbę elementów wyznaczających,

-

kątów: ustalić dopuszczalne wielkości w figurach geometrycznych,

-

boków: ustalenie wartości minimalne, maksymalne i średnie oraz relacje między elementami
sąsiednimi, np. stosunek długości boków

Prawidłowo zaprojektowany punkt można wyznaczyć za pośrednictwem dwóch par linii
obrazujących ich miejsca geometryczne:

•

Kąt przecięcia tych linii powinien zawierać się w przedziale od 50

g

do 150

g

•

Stosunek długości odcinków wyznaczających nie powinna być większa od 3:1 (II klasa) i 4:1 (III
klasa)

Badanie poprawności konstrukcji sieci II klasy:

1.

Sprawdzenie liczby i rozmieszczenia spostrzeżeń nadliczbowych

2.

Wstępna ocena dokładności metodami analitycznymi lub graficznymi (wykreślenie wstęgi wahań
i figur błędów)

3.

Dla nowych punktów wskaźnik wyznaczalności – niezawodność z, czyli stosunek elementów
nadliczbowych n-u do liczby n wszystkich elementów wyznaczających punkt – nie powinien być
mniejszy od 0.6 a dla całej sieci II klasy od 0.5

Stopień zagęszczenia osnowy szczegółowej:

1.

II klasy (łącznie z punktami I klasy):

-

1 punkt na ok. 0.8km

2

na terenach intensywnie zainwestowanych

-

1 punkt na 1-2km

2

na terenach rolnych

-

1 punkt na 12km

2

na terenach zwartych kompleksów leśnych

2.

III klasy (łącznie z punktami I i II klasy):

-

1 punkt na ok. 10-20 ha na terenach intensywnie zainwestowanych

-

1 punkt na 20-50 ha na terenach rolnych

-

1 punkt na 50-120 ha na terenach zwartych kompleksów leśnych

Punkty nawiązania:

1.

Punkty wyższych klas równomiernie rozmieszczone na mierzonym obiekcie

2.

Liczba punktów nawiązania do punktów wyznaczanych – 1:10 lub więcej

3.

Skrajne punkty nawiązania tworzą wielobok wewnątrz którego znajdują się punkty wyznaczane

Punkty bliskie – nawiązanie nowej osnowy do istniejących punktów bliskich wyższej klasy oraz
punktów tej samej klasy lecz należących do różnych sieci

- dla celów wzmocnienia i kontroli sieci

- realizuje się takie nawiązanie gdy punkty bliskie znajdują się w odległości do 50m na

terenie zurbanizowanym lub zalesionym oraz w odległości do 300m na terenie otwartym

- nawiązanie punktu bliskiego powinno zapewnić wyznaczenie jego współrzędnych oraz

kontrolę pomiaru i obliczeń

Zebranie i analiza materiałów geodezyjno- kartograficznych (ODGiK):

1.

Materiały

-

mapy topograficzne średnioskalowe (1:10000, 1:25000), wielkoskalowe (w tym mapa
zasadnicza), mapy przeglądowe osnowy poziomej i wysokościowej

-

operaty pomiarowe istniejącej osnowy podstawowej i szczegółowej: dawne projekty,
sprawozdania, wyniki wywiadów terenowych, protokoły osadzenia znaków i opisy
topograficzne, dane pomiarowe, szkice osnów, dokumentacja obliczenia współrzędnych i
wysokości wraz z analizą dokładności, katalogi współrzędnych

2.

Analiza dokumentacji – pod kątem dokładności i przydatności fragmentów istniejących
osnów geodezyjnych. W wyniku analizy wybieramy jedną z opcji:

-

zastosowanie istniejących punktów wewnątrz i na obrzeżach sieci jako punkty nawiązania
należące do klasy dokładnościowej wyższej aniżeli osnowa projektowana

-

wykorzystanie istniejących fragmentów osnowy i ich punktów z dawnych sieci jako punkty
zaadaptowane o dokładności równorzędnej lub wyższej w stosunku do sieci projektowanej
(wykorzystanie materiałów archiwalnych obserwacji i ich stabilizacji)

-

użycie obecnej stabilizacji punktów, na których wykonane zostaną nowe obserwacje z powodu
niekompletnych lub małodokładnych dotychczasowych pomiarów

-

nieprzydatność istniejących materiałów (niska dokładność, niewłaściwa lokalizacja i stabilizacja)

Kolejny etap opracowania założeń projektowych – mapa założeń projektu technicznego
(mapa robocza):

1.

Na podkładzie mapy topograficznej w skali 1:10000 lub 1:25000, na którą nanosi się:

-

zasięg sieci i dane z analizy istniejących materiałów dotyczących osnowy

-

linie podziału na arkusze mapy 1:10000 (gdy mapa robocza jest w skali mniejszej) lub mapy
zasadniczej

-

punkty nawiązania nowoprojektowanej sieci i ich numery

-

układ linii konstrukcyjnych, punktów węzłowych i elementów wyznaczających (obserwacje
kątowe i liniowe) nowoprojektowanej osnowy

-

numery ciągów, punktów węzłowych i pozostałych punktów

-

wymiary elementów geometrycznych sieci (długości ciągów w km)

2.

Numeracja punktów osnowy poziomej w układzie „1965”. Numer jest zawsze dwuczłonowy:

-

I klasa: I człon – godło arkusza mapy 1:50000; II człon – właściwy numer w zakresie 1-99

-

II klasa: I człon – godło arkusza mapy 1:50000; II człon – właściwy numer w zakresie 100-999

-

III klasa: I człon – godło arkusza mapy 1:10000; II człon – właściwy numer w zakresie 1000-
1999

-

osnowa pomiarowa:właściwy numer w zakresie 2000-2999

Numeracja punktów osnowy w układzie „1992” lub „2000” (wg nowej G-2). Numer posiada
trzynastoznakowy ciąg znaków alfanumerycznych. Każdy znak to litera od a do m. System
numeracji jest związany ze współrzędnymi punktu B, L:

abcd efghij klm

np. dla punktu B=53

0

12

’

56.4879

’’

, L=16

0

48

’

15.6789

’’

Nr punktu to: 5316 125481 klm

Poszczególne pozycje to:

-

pozycja a,b to szerokość geodezyjna w pełnych stopniach

-

pozycja c,d to długość geodezyjna w pełnych stopniach

-

pozycja e,f,g to odpowiednio dziesiątki minut, jednostki minut, dziesiątki sekund współrz. B

-

pozycja h,i,j to odpowiednio dziesiątki minut, jednostki minut, dziesiątki sekund współrz. L

-

pozycja k to numer kolejny punktu na obszarze 10

’’

x 10

’’

szerokości i długości geodezyjnej

-

pozycja l to zakres cyfr od 1, 2, ..., 9, 0 zależny od klasy osnowy, czyli:

-

„1” dla osnowy poziomej klasy I

S

-

„2” dla osnowy poziomej klasy I

-

„3” dla osnowy poziomej klasy II

S

-

„4” dla osnowy poziomej klasy II

-

„5” dla osnowy poziomej klasy III

S

-

„6” dla osnowy poziomej klasy III

-

„7” i „8” dla ekscentru punktu k a wtedy pozycja m to kolejny nr ekscentru tego punktu

-

„9” dla punktu kierunkowego punktu k a wtedy pozycja m to kolejny nr kierunkowy tego
punktu

-

„0” to punkt nieklasyfikowany (nie zaliczany do podstawowej i szczegółowej osnowy)

-

w przypadku osnowy wysokościowej, gdy na pozycji l znajdują się cyfry od 1 do 6, wówczas
na pozycji m znajdują się cyfry zależne od klasy punktu wysokościowego, a w szczególności:

-

cyfra „0” to punkt osnowy wysokościowej nieklasyfikowany, który nie zalicza się do
osnowy podstawowej, szczegółowej lub pomiarowej

-

cyfra „1” oznacza punkt osnowy wysokościowej klasy I

-

cyfra „2” oznacza punkt osnowy wysokościowej klasy II

-

cyfra „3” oznacza punkt osnowy wysokościowej klasy III

-

cyfra „4” oznacza punkt osnowy wysokościowej klasy IV

-

cyfra „5” oznacza punkt osnowy wysokościowej pomiarowej

Wymogi projektowania osnowy poziomej

Wątpliwe celowe – wykreślenie profilu podłużnego

Zgodnie z wytycznymi G-2.5 przy zakładaniu sieci III klasy metodą poligonizacji powinny
być spełnione warunki:

1.

Każdy ciąg poligonowy powinien być nawiązany dwustronnie kątowo i liniowo do punktów
nawiązania lub punktów węzłowych

2.

Ciągi powinny być zbliżone do równobocznych i prostoliniowych

3.

Długość pojedynczych ciągów nie powinny przekraczać 4.5 km a ciągów wyznaczających
punkty węzłowe – 3.0 km

4.

Długość boków w ciągach powinny się mieścić w granicach od 150m do 600m przy średniej
długości nie mniej niż 300m a stosunek długości boków sąsiednich nie powinien przekraczać 1:2

5.

W szczególnych przypadkach dopuszcza się skrócenie długości boków poniżej 150m i średniej
długości boku do 200m po warunkami:

-

ograniczenie długości boku do 2km

-

zmniejszenie średniego błędu pomiaru kąta do 20

cc

-

szczególnego centrowania instrumentów

6.

W celu wzmocnienia konstrukcji sieci należy tworzyć układy wielowęzłowe oraz stosować
nawiązania boczne mierząc z wielu punktów ciągu kierunki na wysokie budowle

7.

Ś

rednie błędy pomiarów kątów i długości boków w zależności od długości ciągów nie powinny

być większe od niżej podanych:

długość

ciągu

ś

rednie błędy pomiaru

kąta

długości

boku

do 2 km

2,0-3,0 km
3,0-4,5 km

15" /45

cc

/

10" /30

cc

/

6" /20

cc

/

1 · 10

-4

8 · 10

-5

5 · 10

-5

Metoda wcięć:

-

w konstrukcji geometrycznej określającej każdy punkt powinny występować, co najmniej trzy
elementy wyznaczające przy czym kąt przecięcia się jednej dowolnie wybranej pary tych
elementów powinien wynosić od 45

o

do 135

o

/50

g

- 150

g

/,

-

d

ł

ugości elementów wyznaczających powinny wynosić od 400 m do 5 km przy czym stosunek

tych elementów na każdym wyznaczonym punkcie nie powinien być większy niż 4:1,

-

ś

rednie pomiary kątów i d

ł

ugości boków w zależności od d

ł

ugości elementów wyznaczających,

nie powinny być większe od niżej podanych:

Długość

elementu

w sieci

Ś

rednie błędy pomiaru

kąta

długości

boku

0,4 - 1,5 km
1,5 - 3,0 km
3,0 - 5,0 km

10" /30

cc

/

5" /15

cc

/

3" /10

cc

/

5 · 10

-5

2,5 · 10

-5

1,5 · 10

-5

Zastosowanie wcięć do wyznaczenia pojedynczych punktów i grup punktów,

wcięcia wielokrotne:

1.

Kątowe wcięcie w przód

2.

Kierunkowe wcięcie w przód

3.

Wcięcie liniowe

4.

Wcięcie kątowo-liniowe (kombinowane)

5.

Wcięcie wstecz

6.

Wcięcie grup punktów

7.

Wcięcia wielokrotne – do określenia współrzędnych zazwyczaj pojedynczych punktów sieci

Wcięcia od 1 do 6 nie zawierają obserwacji nadliczbowych a więc zgodnie z instrukcją G-2
nie powinny być stosowane do zagęszczania osnowy poziomej

Kątowe wcięcie w przód

Kierunkowe wcięcie w przód

Wcięcie liniowe

Wcięcie kątowo-liniowe

(kombinowane)

Wcięcie wstecz

Wcięcie grup punktów

Wcięcie wielokrotne

Wywiad terenowy

Jest to zespół czynności wykonanych w terenie w celu określenia weryfikacji założeń
projektowych i ustaleniu ostatecznej lokalizacji punktów sieci i warunków pomiaru.

Podczas wywiadu dokonuje się następujących ustaleń:

1.

Na podstawie map przeglądowych i opisów topograficznych odszukać punkty nawiązania, ocenić
ich przydatność (lokalizacja, stabilizacja) oraz ustalić sposoby nawiązania projektowanej sieci w
postaci kątowych i liniowych elementów nawiązania bezpośredniego lub pośredniego i
skorygować i ewentualnie wykonać nowe opisy topograficzne tych punktów

2.

Dokonać kontroli istniejących punktów przewidzianych do adaptacji

3.

Zlokalizować ostateczne położenie punktów projektowanej sieci oraz ich sposób utrwalenia,
sprawdzić wizury między wszystkimi punktami a także określić wysokości stanowisk i sposoby
sygnalizacji celów

4.

Określić sposoby powiązania sieci projektowanej z sieciami sąsiednimi klas wyższych i tej samej
klasy

5.

Zaprojektować siatkę przeniesienia współrzędnych punktów niedostępnych projektowanej sieci

Lokalizacja punktów osnowy w terenie powinna zapewniać:

1.

Łatwą dostępność

2.

Nienaruszalność

3.

Stałość położenia i długoletnie przetrwanie

4.

Prawidłowe nawiązanie projektowanej sieci

5.

Wykorzystanie punktów do pomiarów szczegółowych i dowiązania osnowy pomiarowej

Przy lokalizacji punktów osnowy w pobliżu dróg, urządzeń wodnych i terenów kolejowych
należy zachować minimalne odległości:

1.

100m od budowli piętrzących wodę przy wysokości piętrzenia do 10m oraz 500m przy
większych wysokościach piętrzenia

2.

20m-50m od osi drogi (w zależności od klasy)

3.

15m od granicy obszaru kolejowego

W szczególnych przypadkach gdy należy zastabilizować punkt osnowy w odległości mniejszej niż
w/w niezbędnym jest przeprowadzenie konsultacji z organem administracyjnym terenu

Przy lokalizacji punktów należy także uzgodnić sytuację z właścicielem nieruchomości a także
rozeznać położenie i przebieg uzbrojenia podziemnego

Załączniki po wywiadzie terenowym

1.

Szkic zawierający: położenie punktów nawiązania, adaptowanych i nowoprojektowanych i
przebiegu celowych z każdego punktu oraz boków, wysokości stanowisk i celów niezbędnych do
wykonania obserwacji

2.

Dane opisowe dotyczące zmian w założeniach projektowych oraz nie wymienione w nim
dodatkowe informacje dotyczące sieci zdobyte podczas wywiadu

3.

Nowe opisy topograficzne istniejących punktów nawiązania i adaptowanych oraz tymczasowe
opisy topograficzne punktów nowoprojektowanych markowanych palikami

Projekt techniczny sieci

Projekt techniczny ostatecznie przedstawia konstrukcję sieci, nawiązanie, technologię pomiaru i
sposób utrwalenia punktów osnowy. Sporządza się go na podstawie założeń do projektu oraz
wywiadu terenowego.

Po wybraniu właściwych wizur między punktami do wykonania obserwacji kątowo liniowych należy
dokonać sprawdzenia prawidłowości konstrukcji sieci – II klasa.

Dokumentacja projektu technicznego zawiera:

1.

Opis techniczny projektu z wyjaśnieniem ewentualnych zmian w stosunku do projektu założeń

2.

Mapa projektu

3.

Szkic projektowanej sieci po wywiadzie terenowym z zaznaczonymi projektowanymi
obserwacjami

4.

Opisy topograficzne punktów projektowanych na podstawie wywiadu terenowego

5.

Opis metody pomiaru sieci

6.

Materiały inne – opisy topograficzne punktów nawiązania, szkice siatek przeniesienia
współrzędnych oraz nawiązań punktów bliskich

Konstrukcja siatki przeniesienia współrzędnych powinna zapewniać:.

1.

Odległość punktu przeniesienia od punktu macierzystego mniejsza od 500m a kąt nachylenia
celowej między tymi punktami mniejszy od 40

g

(35

0

)

2.

Konstrukcja powinna zapewniać dwukrotne niezależne wyznaczenie współrzędnych punktu
przeniesienia z dokładnością w stosunku do punktu macierzystego uzyskanie błędów

Mp<0.03m M

H

<0.05m

Mapa projektu zawiera:

1.

Podział na arkusze mapy zasadniczej

2.

Wszystkie istniejące punkty osnowy poziomej i wysokościowej na danym terenie z
poszerzeniem o pas 800m

3.

Przebieg projektowanych ciągów poligonowych

4.

Położenie punktów wcinanych oraz punktów wyznaczanych innymi metodami pomiaru

Opis projektu zawiera:

1.

Klasę sieci projektowanej o raz metody jej realizacji

2.

Normy prawne – przepisy – na podstawie których będzie realizowana sieć

3.

Zasięg projektowanej sieci

4.

Uzasadnienie potrzeb pomiarów wysokościowych i metoda ich wykonania

5.

Dane punktów nawiązania oraz punktów węzłowych sieci

6.

Zakres wykorzystania punktów istniejących i sieci

7.

Typy znaków do stabilizacji nowych punktów sieci

8.

Metody, dokładności pomiarów kątowych i liniowych oraz instrumenty wykorzystywane do
realizacji sieci

9.

Stopień zagęszczenia punktów sieci

10.

Metodę i program wyrównania sieci

Stabilizacja punktów osnowy II i III klasy oraz ich odtwarzanie

Stabilizacja - jest to zespół czynności polegający na osadzeniu w terenie znaku geodezyjnego

Osnowa szczegółowa – trwale stabilizowana (granit, beton zbrojony, stal, nierdzewne stopy metali,
PCW)

Osnowa pomiarowa – markowana (paliki drewniane, rurki drenarskie i żelazne, bolce, elementy
armatury), a na terenach zurbanizowanych także stabilizowana trwale

Naturalne punkty osnowy – trwałe detale znajdujące się na wyższych budynkach i budowlach stałych,
np. wieże kościołów, maszty, wieże ciśnień, latarnie i inne, na których znajduje się jednoznaczny
element wykorzystany jako sygnał celowniczy, np. bolec, podstawa krzyża, gałka i inne. Wyznacza się
je za pomocą wielokrotnych wcięć w przód.

Zalety naturalnych znaków geodezyjnych:

1.

Długowieczność

2.

Brak konieczności stabilizacji – ograniczenie kosztów

3.

Dobra widoczność z dużej odległości

Wady naturalnych znaków geodezyjnych:

1.

Niedostępność

2.

Potrzeba dokonywania przeniesienia współrzędnych

Obecnie wyodrębnia się 86 typów wykorzystywanych znaków geodezyjnych oznaczone za
pomocą trzycyfrowego kodu numerycznego. Dwie pierwsze cyfry od 01 do 99 oznaczają typ
znaku stabilizowanego na właściwym punkcie zaś trzecia cyfra oznacza rodzaj znaku
rozpoznawczego osadzonego obok tego punktu, np. pobocznik.

Najczęściej stosowane grupy znaków:

1.

11-13 – znaki osnowy poziomej na budowlach stałych i skałach

2.

15-26 – znaki gruntowe jednopoziomowe

3.

29-52 – znaki gruntowe dwupoziomowe

4.

73-84 – znaki wysokościowe naziemne

5.

86-90 – znaki wysokościowe ścienne i na skałach

Do poszczególnych typów znaków dodano także oznaczenia literowe: a, b, c itd

Stabilizacja znaku może być wielopoziomowa. Pod znakiem naziemnym znajduje się znak
podziemny w postaci płyty betonowej lub granitowej z centrem w postaci krzyża
umieszczonej pod podstawą słupa ok. 10cm.

Wymiary płyty:

-

bok kwadratowej podstawy: od 20cm do 60cm

-

wysokość: od 10cm do 15cm

Centry znaków podziemnych i naziemnych powinny leżeć w jednej linii pionowej.
Centrowanie znaków umieszczonych na różnych poziomach wykonuje się najczęściej za
pomocą pionownika optycznego umieszczonego na statywie lub za pomocą odpowiednich
konstrukcji

Znaki osnowy II klasy

Stabilizację należy wykonać w następujący sposób:

1.

Na terenach niezabudowanych – dwupoziomowo znakami betonowymi lub granitowymi. Znak
otoczyć rowem kwadratowym o długości krawędzi wewnętrznej ok. 2m i głębokości 30cm

2.

Na terenach zabudowanych i skalistych – jednopoziomowo lub dwupoziomowo znakami z
metalu lub innych trwałych materiałó zabezpieczając położenie pobocznikami lub znakami
ś

ciennymi

Dla osnowy II klasy zaleca się stosowanie następujących typów znaków:

1.

Na gruntach 36a, 37

2.

Na budowlach stałych i skałach 11b, 12a, 12f

Znaki do stabilizacji osnowy II klasy mogą być:

1.

Dwupoziomowe jednofunkcyjne

2.

Dwupoziomowe dwufunkcyjne

3.

Jednopoziomowe jednofunkcyjne

4.

Jednopoziomowe dwufunkcyjne

Znaki jednofunkcyjne – służą do utrwalenia punktów
osnowy tylko poziomej lub tylko wysokościowej

Znaki dwufunkcyjne – służą do utrwalenia punktów
osnowy zarówno poziomej i wysokościowej. Znaki te
mają obok siebie dwa element: centr (X,Y) i reper z
głowicą (H)

Kształt, wymiary, osadzenie znaku typu 36 z
żeliwną głowicą (najczęściej stosowany):

•Ścięty ostrosłup o kwadratowych podstawach

•Górna podstawa od 15cm do 20cm

•Dolna podstawa od 20cm do 25cm

•Wysokość słupa od 70cm do 90cm

Poboczniki, punkty kierunkowe, punkty przeniesienia współrzędnych – podlegają stabilizacji

Poboczniki – osadza się je na głębokości 60cm i w odległości 10m od znaku głównego w linii
łączącej ten punkt z punktem kierunkowym. Służą one do odtworzenia położenia punktu głównego z
dokładnością do 1cm.

Znaki osnowy III klasy

Stabilizację należy wykonać w następujący sposób:

1.

Na terenach zabudowanych – wieloznakowo za pomocą trwałych znaków naziemnych,
podziemnych lub ściennych (minimum trzech)

2.

Na terenach niezabudowanych – dwupoziomowo znakami z tworzych sztucznych lub znaków
metalowych, granitowych lub betonowych

Dla osnowy III klasy zaleca się stosowanie następujących
typów znaków:

1.

Na terenach niezabudowanych: 42, 43, 46, 48 (słup+płyta)
lub 44, 45 (skrzynka metalowa+płyta)

2.

Na budowlach stałych: 11

3.

Na skałach: 11, 12, 13

4.

Na gruntach rolnych i poboczach dróg: 25, 26

5.

Na terenach grząskich, bagiennych: 43, 49 (pal drewniany
ośrednicy 15-20cm sięgający zwięzłego gruntu)

Stosuje się też znaki z tworzyw sztucznych typu 17 i 54
odpowiedni odbranych do gruntu.

Najczęściej stosowany znak jest typu 42: słup betonowy o
wysokości 70-75cm z centrem w postaci rurki o średnicy od
1cm do 1.5cm lub słup granitowy typu 47 z centrem w
kształcie krzyża ze znakiem podziemnym w postaci rurki
drenarskiej lub butelki dnem do góry

Odtwarzanie i wznawianie punktów osnowy

Odtworzenie polega na przywróceniu pierwotnego położenia punktu z zachowaniem dotychczasowych

współrzędnych X, Y.

Podstawą odtworzenia punktu są miary zawarte na opisie topograficznym

Kontrola prawidłowości odtworzenia:

1.

Pomiar długości tych samych odcinków zredukowanych do poziomu zanotowane w opisie (różnice
do1cm dla II klasy i do 2cm dla III klasy)

2.

Odłożenie odcinków centr pobocznik na linii pomiarowej utworzonej przez centr i punkt
kierunkowy i porównanie wyników pomiaru z opisem (różnice do 2cm)

Odtworzenie punktów II klasy:

•

2-krotne wcięcie liniowe – 4 poboczniki

•

Wtyczenie za pomocą teodolitu celowej
łączącej zewnętrzny pobocznik i punkt
kierunkowy i odmierzenie miar ze szkicu

Wznowienie punktu - wykonuje się wtedy gdy nie ma możliwości jego odtworzenia i polega to na
jego ponownej stabilizacji i określeniu współrzędnych na podstawie nowego pomiaru i wyrównania

Wznowienie punktów wyznaczonych metodą poligonizacji:

1.

Stabilizacja znaków w dotychczasowej lub zmienionej lokalizacji

2.

Wykonanie niezbędnych pomiarów katowo liniowych na punkcie wznawianym i punktach
sąsiednich

3.

Wyrównanie spostrzeżeń nowych i zaadaptowanych obserwacji

4.

Przyjęcie współrzędnych z wyrównania dla wszystkich punktów sieci jako ostateczne

5.

Sprawdzenie spełnienia wymagań dokładnościowych i kwalifikacja punktów do osnowy
szczegółowej III klasy lub osnowy pomiarowej

Odtworzenie punktów III klasy (zakł. met.
poligonizacji):

•

Odmierzenie kątów i boków z 2 punktów
sąsiednich

•

Po stabilizacji mierzymy jeszcze raz
sąsiednie boki i kąt i porównujemy wyniki
pomiaru (różnice 45

cc

i 0.0001d)

- wstępna analiza dokładności,

- ścisłe wyrównanie sieci,

- ocena dokładności sieci po wyrównaniu

Pomiar sieci i opracowanie wyników pomiaru

Wstępna analiza dokładności wg wariantów:

1.

Przybliżona ocena dokładności (II kl)

-

niezawodność globalna: dotyczy własności całej sieci

-

lokalna: dotyczy grup punktów lub pojedynczych punktów

-

wewnętrzna: dotyczy nadliczbowości układu obserwacji

-

zewnętrzna: dotyczy warunków nawiązania sieci do punktów wyższych klas

-

wskaźnik wyznaczalności: w>3 a dla punktów wyznaczanych met. poligonizacji w>2

1.

Numeryczna analiza dokładności (II kl) – obliczenie błędów projektowanych punktów na
podstawie współczynników wagowych Q uzyskanych ze wstępnego wyrównania.

-

dane do wyrównania uzyskujemy z mapy projektu.

-

równania błędów i równania normalne układamy bez wyrazów wolnych

-

przyjmujemy m

0

=1

1.

Analityczno-graficzna analiza figur błędów dla pojedynczych punktów wyznaczanych – II i
III klasa

Ocena dokładności sieci po wyrównaniu :

1.

Ś

rednie błędy współrzędnych

2.

Ś

rednie błędy spostrzeżeń

3.

Ś

rednie błędy położenia punktów wraz z ilustracją graficzną za pomocą elips błędów

Wyrównanie ścisłe (metodą najmniejszych kwadratów) sieci obejmuje następujące czynności:

1.

Przygotowanie obserwacji (kąty, kierunki, odległości) do wyrównania – określenie wartości
obserwacji ich średnich błędów, wykonanie zestawień obserwacji i szkiców do wyrównania

2.

Obliczenie współrzędnych przybliżonych punktów sieci (wcięcia, ciągi poligonowe)

3.

Zestawienie równań obserwacyjnych

4.

Przekształcenie równań obserwacyjnych doukładu równań błędów obserwacji (równania
poprawek) kątowych i liniowych

5.

Przekształcenie równań błędów obserwacji na układ równań normalnych

6.

Rozwiązanie układu równań normalnych – obliczenie poprawek do niewiadomych dzięki
czemu obliczenie współrzędnych punktów sieci, poprawek do obserwacji i ich wyrównanych
wartości

7.

Dokonanie analizy dokładności – określenie średnich błędów obserwacji i niewiadomych wraz
z ich graficzną prezentacją (elipsy błędów)

Skompletowanie operatu geodezyjnego i przekazanie go do klauzuli do ODGiK

W poszczególnych grupach asortymentowych dokumentację techniczną rozdziela się na następujące
grupy funkcjonalne:

1.zasób bazowy ZB - do którego wchodzą źród

ł

owe dokumenty geodezyjne i kartograficzne,

będące podstawą do wykonywania innych prac,
2.zasób użytkowy ZU - do którego wchodzą dokumenty geodezyjne kartograficzne, s

ł

użące do

bezpośredniego udostępniania,
3.zasób przejściowy OT - do którego wchodzą nie należące do zasobu bazowego i użytkowego
pomocnicze dokumenty geodezyjne i kartograficzne.

Zasób bazowy ZB

1.Szkice sieci ustalonej wywiadem i zaobserwowanej.
2.Zestawienia pomierzonych wartości: kątów, kierunków, azymutów, boków, różnic wysokości,
wyniki pomiarów satelitarnych GPS. Wykazy miar i przewyższeń zestawione w zbiorach
uszeregowanych wed

ł

ug sekcji mapy w skali 1 : 10 000.

3.Kartoteki punktów poziomych osnów geodezyjnych.
4.Zestawienia wynikowe zmian z okresowych przeglądów i konserwacji.
5.Wyrównania i transformacje wspó

ł

rzędnych i wysokości punktów.

6.Komputerowe zbiory danych geodezyjnych.
7.Kopie zawiadomień o umieszczeniu znaku osnowy na danej nieruchomości, zestawione w
zbiorach, uporządkowane wed

ł

ug sekcji mapy topograficznej w skali 1 : 10 000.

8.Sprawozdanie techniczne.
9.Inne dokumenty o wartości dokumentacyjnej.

Uwaga do ZB: W przypadku osnów geodezyjnych I i II klasy dokumentację zasobu bazowego
przekazuje się do ośrodka centralnego.

Zasób użytkowy ZU
1.

Zaktualizowane mapy i szkice przeglądowe punktów osnów geodezyjnych.

2.

Wykazy wspó

ł

rzędnych i wysokości zestawione wed

ł

ug narastającej numeracji.

3.

Katalogi punktów osnów geodezyjnych.

4.

Matryce opisów topograficznych punktów geodezyjnych.
Uwaga do ZU: W przypadku osnów, dla których dokumentację techniczną gromadzi się w ośrodku
centralnym, do ośrodka wojewódzkiego przeznacza się kopie dokumentów wymienionych w pkt
1-4.

Zasób przejściowy OT
1.

Analizy, sprawozdania techniczne z wykonania poszczególnych etapów pracy.

2.

Projekty techniczne oraz mapy i szkice za

ł

ożeń projektu technicznego osnów przed i po wywiadzie

terenowym.

3.

Zestawienia oraz inne dokumenty robocze z prac projektowych, wywiadu terenowego i zabudowy
punktów.

4.

Dokumentacja dotycząca prac polowych, świadectwa atestacji dalmierzy, robocze dokumenty z
przeglądów i konserwacji znaków.

5.

Polowe opisy topograficzne punktów geodezyjnych z prac wywiadu, zabudowy, przeglądów i
konserwacji znaków.

6.

Arkusze pomiaru ekscentryczności stanowiska i celu.

7.

Zestawienia wyników pomiaru dotyczących wznowienia punktów geodezyjnych.

8.

Polowe opisy topograficzne punktów geodezyjnych, zestawione w zbiorach skompletowanych
wed

ł

ug sekcji mapy 1 : 10 000.

9.

Dzienniki pomiarów niwelacji I i II kl.

10.

Dzienniki pomiaru kątów poziomych, kierunków, kątów pionowych, niwelacji technicznej,
pomiaru d

ł

ugości dalmierzami.

11.

Dzienniki pomiaru: siatek przeniesienia wspó

ł

rzędnych, siatek punktów ekscentrycznych,

nawiązań geodezyjnych i azymutów metodą astronomiczną.

12.

Zestawienia wyników pomiaru i obliczeń siatek przeniesienia wspó

ł

rzędnych i wysokości

punktów ekscentrycznych i bliskich oraz punktów ciągów bocznych.

13.

Obliczenia poprawek redukcyjnych, warunków geometrycznych (figur, horyzontów,
sinusowych, bazowych), odcinków niwelacyjnych, zamknięć wysokościowych w poligonach
itp.

14.

Obliczenia i zestawienia (wykazy) wspó

ł

rzędnych i wysokości przybliżonych.

15.

Robocze wykazy wspó

ł

rzędnych i wysokości po wyrównaniu i transformacjach.

16.

Obliczenie wspó

ł

rzędnych i wysokości punktów przeniesienia, ekscentrów, punktów bliskich,

kątów kierunkowych, azymutów, boków itp.

17.

Robocze mapy przeglądowe punktów osnowy opracowane na kopii mapy przeglądowej w skali
1 : 10 000.

18.

Mapy i szkice robocze.

19.

Protoko

ł

y międzyoperacyjnej i końcowej kontroli technicznej (kopie).

20. Inne dokumenty o charakterze opracowań przejściowych.

Punkty kierunkowe

Punkt kierunkowy – punkt widoczny bezpośrednio z punktu osnowy poziomej, z którym tworzy

bok o znanym azymucie topograficznym

Para tych punktów może służyć jako nawiązanie kątowe osnowy niższych klas do osnowy wyższej

klasy.

Typy punktów kierunkowych:

1.

Widoczny i trwały element wyniosłej budowli, np. podstawę krzyża wieży kościelnej

2.

Punkt utrwalony na budowli

3.

Stabilizowany punkt naziemny

Dla punktów osnowy I klasy – zakłada się minimum 2 punkty kierunkowe

Dla punktów osnowy II klasy (i punktu przeniesienia współrzędnych) - zakłada się minimum 1

punkt kierunkowy, przy czym:

-

punkt naziemny w odległości 0.5km – 2km

-

punkt na budowli w odległości 0.5km – 5km

-

w trudnych warunkach (innych niż powyżej) może być punkt ziemny w odległości 400m –
600m (w szczególnych sytuacjach w odległości nie mniejszej niż 200m)

Dla punktów osnowy III klasy – punkt kierunkowy to sąsiedni punkt tej samej klasy lub wyższej

Według wytycznych technicznych G-2.5 wyznaczenie punktu kierunkowego nie będącego
punktem I lub II klasy należy wykonać w następujący sposób:

1.

Technologią GPS wyznacza się wektor pomiędzy punktem osnowy a punktem kierunkowym

2.

Wyznacz się punkt kierunkowy w nawiązaniu do:

-

2 kierunków na punkty I i II klasy mierząc kąty w 3 seriach z zamknięciem horyzontu

-

1 kierunku na punkt I lub II klasy mierząc kąty w 4 seriach z zamknięciem horyzontu

Pomiar teodolitem o dokładności odczytu +/-2

cc

ze średnim błędem pomiaru kąta kierunkowego

mniejszym od 15

cc

.

Jeśli punkt kierunkowy jest jednocześnie punktem I lub II klasy wtedy kąty kierunkowe i
odległości oblicza się ze współrzędnych