1

Wykład 04.01.2010 By Soog

Interakcje lekowe

Czynniki warunkujące interakcje leków:_____________________________________

A)

Z

ALEŻNE OD PACJENTA

:

- uwarunkowania genetyczne

- specyfika choroby

- dieta

- wpływy środowiska

- papierosy

- alkohol

B)

W

PŁYW LEKÓW

- dawka

- czas leczenia

- czas przyjęcia

- kolejnośd przyjmowania leków

- droga podania

- sposób dawkowania

Rodzaje interakcji________________________________________________________________

1)

I

NTERAKCJE FARMACEUTYCZNE

- zachodzą podczas przygotowywania leku np. podczas mieszania

leków w roztworach infuzyjnych

2)

I

NTERAKCJE FARMAKOKINETYCZNE

- zachodzą po podaniu leku w organizmie i dotyczą:

- wchłaniania

- dystrybucji

- metabolizmu

- wydalania leków

2

3)

I

NTERAKCJE FARMAKODYNAMICZNE

- zachodzą na poziomie receptorowym np. przy podaniu

agonistów i antagonistów tego samego receptora

Interakcje farmakokinetyczne – wchłanianie________________________________

- cholinomimetyki, leki przeczyszczające – obniżają wchłanianie leków

- cholinolityki, leki zapierające – zwiększają wchłanianie leków

- leki zobojętniające (np. Famotydyna) – zwiększają wchłanianie leków zasadowych: morfina,

aminofilina. Zmniejszają natomiast wchłanianie leków kwaśnych: ASA, ibuprofen, indometacyna.

- nie wolno stosowad tetracyklin z: witaminami, solami Mg, Fe, Al. – powstaje niewchłanialny

kompleks. Aby dobrze się czud po tetracyklinach, należy je popid bardzo dużą ilością przegotowanej
wody.

- hormony tarczycy – nie podawad z jedzeniem, popid wodą

- gryzoefulwina – MUSI byd podawana z pokarmem

- Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach – wchłaniają się z jedzeniem

Interakcje farmakokinetyczne – dystrybucja________________________________

Leki mogą wypierad się wzajemnie z połączeo z białkami osocza. Prowadzi to do zwiększenia wolnej
frakcji leku, który uległ wyparciu – efekt zwiększenia

L

EKI WYPIERAJĄCE

:

- chloramfenikol

- nitrofurantoina

- chinidyna

- werapamil

- amiodaron

- sulfonamidy przeciwbakteryjne

- NLPZ

L

EKI PODATNE NA WYPIERANIE

:

- digoksyna

3

- metotreksat

- penicyliny

N

A WYPIERANIE SIĘ LEKÓW SZCZEGÓLNIE PODATNI BĘDĄ PACJENCI Z

:

- z. nerczycowym

- marskością wątroby

- paraproteinemią i wszelkimi stanami zmniejszenia ilości białek krwi.

Interakcje farmakokinetyczne - wydalanie leków:__________________________

Większośd leków jest wydalana z moczem

– obniżenie filtracji kłębuszkowej (spadek RR,

niewydolnośd nerek) prowadzi do wzrostu stężenia leków w organizmie)

Analogiczna sytuacja w stosunku do leków wydalanych przez wątrobę.

Interakcje farmakokinetyczne – inne:_________________________________________

A

)

HAMOWANIE HEPARYNY

:

- penicylina

- erytromycyna

- gentamycyna

- kanamycyna

- streptomycyna

- tetracyklina

- promazyna

- chloropromazyna

B

)

HAMOWANIE DEKSTRANÓW

- barbiturany

- ampicylina

- prometazyna

C

)

HAMOWANIE STERYDÓW I PENICYLIN

4

- aminoglikozydy

Interakcje farmakodynamiczne________________________________________________

Agonista + antagonista

Działanie często wykorzystywane w praktyce:

flumazenil wypiera benzodiazepiny,

nalokson wypiera morfinę.

Agonista + agonista

Antagonista + antagonista

Nie podaje się jednocześnie dwóch agonistów lub antagonistów tego samego receptora:

efekt się

nie zsumuje, za to zsumują się działania niepożądane

.

Cytochrom P450__________________________________________________________________

- układ 6 enzymów mikrosomalnych (CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19, CYP2D6, CYP2E1, CYP3A4)

- substrat, inhibitor, induktor

I

NDUKTORY

CYP3A4

–

POWODUJĄ ZNACZNE PRZYSPIESZENIE METABOLIZMU

:

- karbamazepina

- cisplatyna

- rifampicyna

- wyciąg z dziurawca

- fenytoina

- fenobarbital

- deksametazon

I

NHIBITORY

CYP3A4

–

SPOWALNIAJĄ METABOLIZM WĄTROBOWY

:

5

- SSR

- metadon

- erytromycyna

- sok grejpfrutowy

- zafirlukast

- leki przeciw grzybicze

I

NTERAKCJE

K

ETOKONAZOLU

:

a) leki antycholinergiczne

blokery H2 - spadek wchłaniania ketokonazolu z p.pok

środki zobojętniające

b) rifampicyna

izoniazyd - mogą spowodowad spadek stężenia ketokonazolu

fenytoina

c) tegenadyna - spadek metabolizmu tegenadyny (dz. kardiotoksyczne)

d) astemizol - inhibicja Cyt P450 i metabolizmu astemizolu

e) leki przeciwkrzepliwe - wzrost stężenie leków przeciwkrzepliwych

f) cyklosporyna - wzrost T1/2 cyklosporyny i jej stężenia

g) alkohol - reakcja disulfiramowa (zatrzymanie metabolizmu alkoholu)

h) GKS - wzrost, skutkuje spuresją kory nadnerczy

Statyny____________________________________________________________________________

Statyny – przy wzroście stężenia, lub aktywnych metabolitów – ryzyko toksyczności mięśniowej

Statyny zwiększają stężenia: digoksyny, pojedyncze przypadki rabdomiolizy (itrakonazol, fibraty,

nefazodon, cyklosporyna), a także poch dikumarolu, ale

nie

powodują interakcji z pochodnymi

tienopirydyny (klopidogrel)

Statyny a Amiodaron – nieistotne klinicznie interakcje

6

NLPZ________________________________________________________________________________

Najczęstsze klinicznie niepożądane interakcje NLPZ:

- leki obniżające RR

- antybiotyki

- kumaryna

- leki p.arytmiczne

- leki p.cukrzycowe

- digoksyna

Pacjenci szczególnie narażenie na interakcje lekowe:__

pacjenci kardiologiczni:

Hiperlipidemia mieszana:

Statyny + fibraty = wzrost ryzyka miopatii

Niewydolnośd krążenia:

Digoksyna – spadek klirensu digoksyny powodują: amiodaron, werapamil, kaptopril, spironolakton

Nadciśnienie:

Leki nadciśnieniowe + NLPZ = rozchwianie ciśnienia

Arytmia:

Nie łączymy leków z grupy Ia ( chinidyna, dizopiramid) z lekami z gr III (sotalol, amiodaron)

pacjenci leczeni przeciwkrzepliwie

WZROST INR:

Zwiększanie czynników krzepnięcia:

- Wit K

- GKS

7

- metyloksantyny

- śr. Antykoncepcyjne

Zaburzenie wchłaniania leków przeciwkrzepliwych:

- wodorotlenek glinu

- neomycyna

- metoklopramid

- cholestyramina

Nasilenie metabolizmu

- fenobarbital

- rifampicyna

- fenytoina

SPADEK INR:

Rozpad cz. krzepnięcia, hamowanie syntezy:

- sterydy

- glukagon

- tetracykliny

Nasilenie wchłaniania:

- wodorotlenek magnezu

- dwuwęglan sodu

Hamowanie metabolizmu

- amiodaron

- cymetydyna

- metronidazol

- ketokonazol

- erytromycyna

- chloramfenikol

- cyprofloksacyna

Wypieranie z białek osocza:

8

- NLPZ

- sulfonamidy

- poch. sulfonylo-mocznika

Klopidogrel – spadek stężenia po IPP

pacjenci z astmą

Teofilina:

Zwiekszenie stężenia teofiliny:

- cymetydyna

- makrolity

- fluorochinolony

- allopurinol

- doustne śr. przeciwkrzepliwe

Zmniejszenie stężenia teofiliny:

- barbiturany

- rifampicyna

- fenytoina

- karbamazepina

- palenie tytoniu

Teofilina nasila działanie furosemidu i digoksyny.

Grilowane mięso jest silnym induktorem metabolizmu teofiliny.

pacjenci z cukrzycą typu 2

Akarboza – zaburza wchłanianie wielu innych leków

Metformina – zwiększa działanie leków przeciw krzepliwych (zmienia ich wychwyt wątrobowy

- jej działanie nasilają: cymetydyna, leki o charakterze kationowym (współzawodniczą

o wydalanie nerkowe)

Pochodne SUR

9

Działanie nasilają: doxycyklina, cymetydyna, chloramfenikol, nowobiocyna

Przyspieszenie metabolizmu: fenytoina, rifampicna

Przy neuropatii podaje nieczęsto karbamazepine, która nasila metabolizm pochodnyh SUR -
hiperglikemia

Leki o najmniejszej liczbie interakcji (najbezpieczniejsze):_______________

- ASA

- Beta – blokery

- sartany

- inhibitory ACE