Pierwsze maszyny proste

Odkrycia związane z maszynami

prostymi dotyczy koła i klina.

Ludzie zorientowali się, że

łatwiej przesuwać (toczyć)

duży ciężar na okrągłych

kłodach, tzw. okrąglakach,

niż pchać go po poziomej

ziemi.

Ludzie zauważyli również,

że łatwiej coś rozłupać, gdy

wykorzystuje się kawałek

drewna w kształcie trójkąta.

Takie urządzenie nazwano

klinem.

Prawo równowagi dzwigni

zostało odkryte ponad 2200

lat temu przez żyjącego w

Syrakuzach Archimedesa.

Używał on dźwigni do

budowy machin broniących

miasto przed wrogiem. Machiny te wyrzucały w kierunku wroga pociski z kamieniami.

Archimedes używał dźwigni do podnoszenia wielkich kamieni. Znane jest jego powiedzenie

"Dajcie mi punkt podparcia, a poruszę Ziemię"

Na zasadzie dźwigni działają

nożyce pochodzące z okresu 1000

lat p.n.e. Były używane w Azji i

Europie. Składały się z dwóch

ostrzy z brązu połączonych w

uchwycie

sprężyną.

Blok nieruchomy używano już w

Asyrii 800 lat p.n.e. Pierwszy

wielokrążek zbudował Archimedes.

Przy pomocy dźwigni, kołowrotu i

wielokrążków dokonał wodowania

największych

statków.

Kołowrót stosowano już 2200 lat p.n.e. w Chinach, potem pomysł

wykorzystano między innymi w ogrodach Semiramidy na Dalekim

Wschodzie. W Grecji w IV wieku p.n.e. skonstruowano olbrzymie

katapulty miotające kamienie, w których kołowrotu używano do

naciągania wyrzutni.

Stosowanie ruchu na ko ach

ł

Pierwszych kół użyli 5 tysięcy lat temu garncarze w Mezopotamii

(obecny Irak). Podczas formowania dzbanków i mis ustawiali je

na

masywnych,

wirujących

dyskach

(kołach).

Nieco później, również w Mezopotamii, pojawiły się pierwsze

wozy na kołach. Osie wozów obracające się wraz z kołami

mocowano za pomocą pasów skórzanych.

Projekt samochodu Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci znany jest jako genialny renesansowy malarz,

rzeźbiarz, inżynier i muzyk. Przez całe swoje życie prowadził

notatki i dokumentację swoich pomysłów i wynalazków. Całość

manuskryptów liczy 1200 stron i co najmniej drugie tyle

korespondujących z nimi szkiców i rysunków.

Nie sposób krótko wymienić wszystkie pomysły. Zajmował się

prądami morskimi, obmyślił urządzenia do mierzenia siły wiatru i

prędkości statków, badał lot ptaków, wśród jego szkiców jest szkic

prasamolotu. Zapoczątkował rozwiązywanie najprostszych

zagadnień statycznych, takich jak znajdowanie wypadkowej kilku

sił czy rozkładanie danej siły na siły składowe. Wprowadził

koncepcje momentu statycznego. Zastanawiał się

nad pracą belek zginanych, rozporem łuków, teorią

równi pochyłej.

Leonardo da Vinci uważał, że nauka powinna być

służebnicą nauki. Dlatego poznając naturę szukał

sposobów praktycznego wykorzystania zdobytej

wiedzy. Wśród jego projektów można wymienić:

łódź podwodną, śmigłowiec, maszyny łatające,

spadochron, strój płetwonurka, projekt czołgu

napędzanego ludzkimi mięśniami (model

przedstawiony jest powyżej), rozmaite koparki,

dźwigi i całą masę innych urządzeń i budowli jak

chodźby kamiennego mostu łukowego o rozpiętości

600 metrów.

Większość tych wynalazków nie mogła być

zrealizowana w jego czasach, a niektóre z jego

projektów zostały zbudowane dopiero po 400 latach. Brak realizacji projektów wynikał częściowo z

charakteru Leonardo. Cechowała go zmienność zainteresowań i brak uporu. Gdy wynik badań

naukowych zarysował się dostatecznie to na ogół zafascynowała go nowa myśl i porzucał dal niej

aktualne zajęcie.

W kwietniu 2004 roku w Muzeum Nauki we Florencji, miejscu urodzenia Leonardo da Vinci

wystawiono model automobilu wykonanego na podstawie szkiców pochodzących z jego słynnych

notatników. Prymitywny z wyglądu pojazd, przypominający raczej wózek, ma napęd sprężynowy.

Prawdopodobnie został zaprojektowany, żeby zabawiać znakomitych gości podczas dworskich

przyjęć. Eksperci przekonują, że był to pierwszy na świecie pojazd, który dysponował własnym

napędem.

Dokładny opis i zdjęcia poszczególnych mechanizmów modelu znajdują się na stronie:

http://brunelleschi.imss.fi.it/automobile/

.

Wykorzystano również artykuł zamieszczony w "Wiedzy i Życiu" nr 10/2003 Bolesława Orłowkiego

"Geniusz czy mistrz autoreklamy?".