Sierpieƒ 2004
Nr 8 (156)
22
Pi´kna Êmierç zwyk∏ych gwiazd
BRUCE BALICK i ADAM FRANK
Za pi´ç miliardów lat S∏oƒce czeka bardzo malowniczy koniec: jak wszystkie
gwiazdy o niezbyt du˝ych masach rozp∏ynie si´ w mg∏awic´ planetarnà.
ASTRONOMIA
BIOTECHNOLOGIA
KLIMATOLOGIA
48
Czas metanu
JAMES F. KASTING
Drobnoustroje wytwarzajàce metan, które wyst´pujà dziÊ wy∏àcznie
w Êrodowiskach beztlenowych, dominowa∏y niegdyÊ w biosferze Ziemi.
IN˚YNIERIA GENETYCZNA
32
Genowy doping
H. LEE SWEENEY
Wykorzystanie terapii genowej do wzmocnienia mi´Êni
przez nieuczciwych sportowców b´dzie trudne do udowodnienia.
TECHNIKI INFORMACYJNE
40
Nadzwyczajny magnetoopór
STUART A. SOLIN
Miniaturowe czujniki, w których wykorzystano zjawisko nadzwyczajnego magnetooporu,
mogà znaleêç zastosowanie w niezwykle szybkich i pojemnych dyskach twardych.
58
Na tropie choroby szalonych krów
STANLEY B. PRUSINER
Nowe testy pozwalajà na szybkie wykrycie niebezpiecznych prionów, a niektóre
zwiàzki chemiczne dajà nadziej´ na opracowanie skutecznej terapii.
MATEMATYKA
68
Kszta∏ty przestrzeni
GRAHAM P. COLLINS
Wszystko wskazuje, ˝e rosyjski matematyk Grigorij Perelman dowiód∏ po stu latach
hipotezy Poincarégo. JeÊli oka˝e si´ to prawdà, otrzyma milion dolarów.
KRYPTOGRAFIA
78
Tajemnica r´kopisu Voynicha
GORDON RUGG
Wyniki najnowszej analizy Êredniowiecznego dokumentu sugerujà,
˝e zaszyfrowany tekst nie kryje ˝adnej treÊci.
3
Listy
5
Sto lat temu
6
Panorama
n
Komórka jajowa w roli plemnika.
n
PoÊpiech przy powstawaniu planet.
n
Jak precyzyjnie trafiç w raka.
n
Udana teleportacja stanów kwantowych.
n
Galaktyki, które uros∏y za szybko.
n
Transgeniczne stawonogi bez nadzoru.
n
Czy j´zyk zawdzi´czamy niemowl´tom?
19
G∏os sceptyka
Wzór na istnienie Boga.
20
Sylwetka: William Whittaker
Cz∏owiek, który goni roboty do pracy.
sta∏e dzia∏y
20
Ilustracja na ok∏adce: Pete Saloutos, Corbis
8
17
84
84
Nauka w zaprz´gu
Co w organach piszczy.
86
Recenzje
n
Wo∏anie o racjonalnoÊç.
n
McLuhan 40 lat póêniej.
n
Pod skrzyd∏ami z∏otej bogini.
90
Warto wiedzieç
n
Subsydia dla medyków i przyrodników.
n
Naukowy serwis dla wszystkich.
n
¸zy Âwi´tego Wawrzyƒca.
n
70-lecie Êmierci M. Sk∏odowskiej-Curie.
n
Pojedynki robotów.
n
Nominacje profesorskie.
95
Strefa hi-tech
96
Jak i dlaczego
Opalenizna z tubki.