WYKAZ ZAGADNIEŃ DO III KOLOKWIUM

GLIKOZYDY NASERCOWE

1. Substancje roślinne zawierające glikozydy nasercowe (systematyka,

chemizm, działanie i zastosowanie). Zastosowanie w lecznictwie substancji

roślinnych zwierających glikozydy nasercowe oraz poszczególnych

związków.

Związki:

1. Digitoksyna – Działa b. silnie, długo, wolno, duża kumulacja,

działa głównie na lewą połowę serca,

2. Digoksyna – Dobre wchłanianie, działa silnie i szybko ok.1h, okres

wygasania kilka dni,

3. Acetylodigoksyna – dodatkowe działanie p/arytmiczne,

4. Lanatozyd C – wchłania się z przewodu pok., średnia kumulacja,

niebezpieczna bo wchłanianie zależy od czynników osobniczych,

5. Strofantna K – działa bardzo szybko i krótko, nie wchłania się z

p.pok

6. Strofantyna G – działa szybko, stosuje się w postaci wstrzyknięć

jako szybki środek nasercowy,

7. Proscylarydyna A – wchłanianie 20-30%, słaba kumulacja, działa

moczopędnie,

8. Konwalatoksyna – dodatkowe lekkie działanie moczopędne, działa

szybko, silnie i mała kumulacja,

9. Adonitoksyna – Słabo się wchłania, w ogóle się nie kumuluje,

Subst roślinne:

1. Folium Digitalis Purpureae – Lisć Naparstnicy Purpurwej

2. Foluim Digitalis Lanatae – Lisć Naprastnicy Wełnistej

3. Herba Convalariae – Ziele Konwalii

4. Adonidis Herba – Ziele miłka wiosennego

5. Semen Strophanti – Nasienie Strofantu

6. Bulbus Scillae – Cebula Morska

2. Budowa chemiczna glikozydów nasercowych. Glikozydy kardenolidowe i

bufadienolidowe

Aglikon steroidowy, podział na:

1. Glikozydy pierwotne – maksymalnie 4 cukry, rozpad podczas

suszenia

2. Glikozydy wtórne – powstałe w wyniku rozpadu glikozydów

pierwotnych,

Aglikon – układ steranowy, nienasycony pierścień laktonowy przy C17

w pozycji Beta, grupy –OH przy C3 i C14 w pozycji beta, pierścień

laktonowy koniecznie beta-nienasycony, układ pierścieni Cis/Trans/Cis,

Sacharydy – zwykłe cukry i deoksycukry np. Digitoksoza (swoiste dla

glikozydów nasercowych), oraz etylowane cukry.

3. Metody wykrywania związków kardenolidowych.

a. Reakcje układu steranowego:

i. R.Rosenheima – CHCl3COOH -> barwa żółta, czerwona,

w UV fluorescencja,

ii. R.Liebermann-Burcharda – bezwodnik octowy + stęż

kw.siarkowy -> żółto-czerwone zabarwienie

przechodzące w niebieskie,

b. Reakcje układu laktonowego

i. R.Keddego – kwas 3,5dinitrobeznoesowy w alkaliach ->

barwa fioletowa lub zółtopomarańczowa

ii. R.Baljeta – zasadowy r-r kwasu pikrynowego ->

pomarańczowe

c. Reakcje na 2-deoksycukry

i. R.Peseza(ksanthydrolowa) – r-r ksanthydrolu w

lodowatym kwasie octowym -> różowo fioletowe

ii. R.Kellera-Kilianiedo – lodowaty kwas octowy i kwas

siarkowy + FeCl3 -> turkusowoniebieskie

4. Ocena wartości substancji roślinnych i specyfików zawierających

glikozydy nasercowe.

a. Oznaczenie siły działania w jednostkach biologicznych

b. Oznaczanie chemiczne:

i. Składu (jakościowe) – chromatografia i wywołanie

któraś z powyższych reakcji.

ii. Zawartości (ilościowe) – Spektrofotometrycznie np.

reakcja ksanthydrolowa

5. Działanie farmakologiczne glikozydów nasercowych.

a. Mechanizm działania i farmakokinetyka

ważne wchłanianie, wydalanie, kumulacja, Glikozydy naparstnic –

duża kumulacja, dobre wchłanianie, powolne wydalanie, Glikozydy

strofantydowe – słaba resorpcja, słabe wiązanie z albuminami,

szybko wydalane, Glikozydy cebuli morskiej – pośrednie właśc.

Wchłanianie zależy od polarności – mniejsza polarność = lepsze

wchłanianie, zależy też od przyjmowania innych leków,

Po wchłonięciu – największe stęż. W sercu i mięśniach

szkieletowych

Kumulacja – wiadomo…

Działanie –

i. Inotropowo + -zwiększenie siły skurczu, Glikozydy wiążą

się z błonowa ATP-azą sodowo-potasową – hamowanie -

> zwiększenie stęż sodu pozakomórkowego -> mniejszy

próg pobudliwości i Uwalnianie wapnia z siateczki

śródplazmatycznej -> łącznie się jonów wapnia z

miozyna -> więcej miejsc wiązania = silniejszy skurcz.

ii. Chronotorpowo – Pośrednie - Wydłużenie przewodzenia

w węźle AV, Bezpośrednie – Zwolnienie rytmu

zatokowego

iii. Tonotorpowo +

iv. Dromotropowo - - hamowanie przewodzenia

v. Batmotropowo + - zwiększenie pobudliwości serca

vi. Wzrost siły skurczu, pojemności wyrzutowej, zwiększony

powrót żylny = brak zastojów, obrzęków,

vii. Powodują spadek aktywności ukł. adrenergicznego =

zmniejszenie oporu naczyniowego

!!! oporność na leczenie glikozydami u osób z

zaburzeniami metabolicznymi mięśnia sercowego –

niedobór energii mimo większego pobudzenia.

viii. Zwiększenie przepływu wieńcowego – pośrednio przez

zwolnienie pracy serca i zwiększenie poj. Wyrzutowej,

ix. Pośrednio diuretyczne, dział na mięśnie gładkie

szkieletowe i kanaliki nerkowe,

Działania niepożądane - Mechanizm Komórkowy działania:

działanie na pęczki Purkiniego powodując ich depolaryzację i wzrost

pobudliwości pozazatokowych miejsc bodźcotwórczych.-może być

przyczyną arytmii, przedawkowanie – zaburzenia rytmu i

przewodzenia, zaburzenia ze strony ukł. pok, bóle głowy,

zaburzenia widzenia, niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy,

Fenytoina odtrutka!!!

FLAWONOIDY

1. Budowa chemiczna i podział związków flawonoidowych.

Pochodne benzo-γ-pironu=chromonu, rozpuszczalne w wodzie barwniki

–żółte, pomarańczowe, czerwone, substancje stałe, Charakterystyczne

kompleksy z AlCl3, FeCl3, SbCl3/5, (ZrCl)2O, fluorescencja w UV, pod

wpływem alkaliów intensyfikacja fluorescencji, chronią roślinę przed UV,

przyciągają owady, wyst. –O i –C glikozydy

Podział:

1. Flawon

2. Flawan

3. Flawonol

4. Flawanon

5. Flawanonol

6. Izoflawon

7. Izoflawanon

8. Chalkon

9. Auron

10. Neoflawon

2. Substancje roślinne zawierające flawonoidy (systematyka, chemizm,

działanie i zastosowanie).

a. Crategi inflorescentia

b. Crategi fructus

c. Betulae Folium

d. Solidaginis Herba

e. Equiseti herba

f. Sambuci flos

g. Tiliae Flos

h. Helichrisi inflorescentia

i. Polygoni avicularis herba

j. Rutyna i pochodne(o-etylorutozyd, beta-

hydroksyetylorutozyd), Hesperydyna

k. Diosmina

l. Hyperici Herba

m. Ginkgonis Folium

n. Soja

3. Metody wykrywania flawonoidów

a. Reakcja Cyjanidynowa - +stęż.HCl + Mg -> barwa

b. Reakcja z Kw.bornym i szczawiowym – i rozp. W eterze

zółtozielona fluorescencja

c. Charakterystyczne kompleksy z AlCl3, FeCl3, SbCl3/5,

(ZrCl)2O,

d. fluorescencja w UV, pod wpływem alkaliów intensyfikacja

fluorescencji

e. Spektroskopia w nadfiolecie i przesunięcia

f. chromatografia bibułowa i cienkowarstwowa, kolumnach -

chromatografia cieczowa i gazowa.

4. Metody oznaczania zawartości związków flawonoidowych.

a. Kolorymetria

b. Spektro w UV

c. Chromatografia HPLC, Kolumnowa, Gazowa

5. Właściwości farmakologiczne flawonoidowych substancji roślinnych

oraz niektórych flawonoidów. Wykorzystanie w terapii.

Aktywność farmakologiczna i biologiczna flawonoidów:

a. Działanie antyoksydacyjne – Flawony mocniej niż Flawonole

!!!chelatowanie jonów Cu i Fe!!!

b. Uszczelnianie naczyń - Diosmina

c. Dzialanie diuretyczne – Glikozydykamferolu i mirycetyny

d. Wazotylatacyjne ->zwiekszenie przepływu wieńcowego -

Witeksyna

e. Działanie spazmolityczne - Izosalipurpozyd

f. Przeciwzapalne – Apigenina, kwercetyna, miry cetyna

(hamowanie COX,LOX i fosfolipazy A)

g. Przeciwagregacyjne

h. Hepatoprotekcyjne - Silimaryna

i. Estrogenie - Genisteina

j. Przeciwgrzybiczne

Biodostępność:

1. Nierozkładane w żołądku

2. Wchłaniane w jelicie cienkim i sprzęgane (diosmina nie) lub w

jelicie grubym uwalniane aglikony przez florę jelitową,

ANTRANOIDY.

1. Ogólna charakterystyka antranoidów. – POochoidne antracenu związki

trójcykilczne, jako antrachinony, antron lub antranole lub dian tronów,

nietrwałe formy pośrednie atrahydrochinony i oksyantrony,

Emodyny- związki 1,8-dihydroksyantronowe

Glikozydy barwy żółtej, pomarańczowej lub czerwonej,

a. właściwości chemiczne i podział antranoidów.

Rozpuszczalne w eterze, chloroformie i benzenie –aglikony, Glikozydy

dobrze rozp w wodzie, Biosynteza na szlaku przemian acetylo-

koenzymu A i malonylo-koenzymu A, łatwo sublimują,

Reakcja Borntragera: + KOH + HCl ->ekstrakcja do eteru -> eter

pod wpływem amoniaku barwi się na czerwono. Również metoda

ilościowa. Antrony i Antranole należy przeprowadzić w

antrachiniony,

Podział ze względu na stopień utl.:

1. Antrachinony

2. Antranole=antrony

3. Diantrony

b. mechanizm działania,

farmakokinetyka związków

antranoidowych.

Mechanizm działania:

drażnienie ścian jelita

grubego, hamowanie ATP-azy Na+/K+ w enterocytach =

zahamowanie resorpcji zwrotnej wody. !!! działają tylko wolne

aglikony

Formy zredukowane, c-glikozydy i cząstki z większa il. cukru działają

lepiej.

Farmakokinetyka: pobranie -> w jelicie cienkim aglikony się

wchłaniają w wątrobie są sprzęgane z glukouronianami i

siarczanami(wydalenie przez nerki lub z żółcią do jelita grubego)

natomiast glikozydy i diantrony przechodzą bezpośrednio do jelita.

W jelicie wszystkie związki hydrolizują, redukują się, działają, są

wydalane.

Skutki uboczne: Leniwe jelito, nadwrażliwe jelito, malanosis coli,

uszkodzenie wątroby i nerek, przekrwienie narzadów miednicy

mniejszej, ubytek soli i witamin z kałem.

Nie powinny być stosowane u: kobiet w ciąży, dzieci do 10rż, kobiet

karmiących piersią, dłużej niż 2 tyg.

2. Systematyka, chemizm, działanie i zastosowanie w lecznictwie

ważniejszych substancji roślinnych zawierających antranoidy. Ostrożności i

przeciwwskazania w ich stosowaniu.

1. Alona

2. Frangulae Cortex

3. Rhei Radix

4. Sennae Folium

5. Rhamni catharticae fructus

6. Rhamni purshianae cortex

7. Hyperici herba

8. Rubiae tinctoriae radix