KSZTAA
CENIE RUCHOWE I
METODYKA NAUCZANIA RUCHU
Mgr Anna Kopiczko
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
GIMNASTYKA W METODYCE
NAUCZANIA RUCHU
OGÓLNA SYSTEMATYKA ĆWICZEC

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
GIMNASTYKA
PODSTAWOWA- ćwiczenia ogólnego przygotowania fizycznego
i kształtowania prawidłowej postawy ciała
(gimnastyka dzieci i młodzieży, dla dorosłych, geriatryczna)
SPORT GIMNASTYCZNY- ćwiczenia precyzyjnie wykonywane
służące rywalizacji sportowej zawodników
(gimnastyka sportowa, akrobatyczna, artystyczna)
POMOCNICZO- SPECJALISTYCZNA- gimnastyka w zakładach
pracy, pomocniczo- specjalna w różnych dyscyplinach sportu
(ćwiczenia techniczne metodą analityczną)
LECZNICZA- w dziedzinach medycznych, jako czynnik leczniczy
jest działalnością końcową w chorobach i urazach
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Gimnastyka lecznicza- zastosowanie:
Schorzenia neurologiczne
- w przypadkach po urazach i chorobach
centralnego układu nerwowego- CUN jak i
nerwów obwodowych- OUN
- w uszkodzeniach OUN następuje przerwanie
łączności mięśnia z komórką nerwową w efekcie
wiotkie porażenie mięśni i postępujący zanik
Mięsień pozbawiony unerwienia zanika, ponieważ
nie otrzymuje impulsów do wykonywania pracy
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
- celem gimnastyki leczniczej jest opóz
nienie procesów zaniku
mięśni poprzez ćwiczenia, odpowiednie ułożenie przeciw
przykurczowe i zapobieganie nadmiernemu rozciągnięciu
mięśnia
- Reedukację mięśniową, czyli czynność treningu mięśnia od
bezwładu do jego fizjologicznych możliwości uzyskujemy
stosując kolejno:
ćwiczenia bierne i ćwiczenia czynne w warunkach
odciążenia a następnie ćwiczenia wolne
- w przypadku porażenia spastycznego ( kiedy zostaje
zaburzona synchronizacja między działaniem agonistów, a
antagonistów) działanie fizjoterapeuty to:
rozluz
nienie mięśni zginaczy i przywodzicieli
wzmacnianie prostowników i odwodzicieli.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Schorzenia ortopedyczne
- w wyniku urazu, czyli nagłego zadziałania siły następuje
anatomiczno-czynnościowe uszkodzenie ciała np.
stłuczenie, zwichnięcie, skręcenie i złamanie
- w pierwszej kolejności musi nastąpić działanie
chirurgiczno-ortopedyczne: operacyjne bądz
zachowawcze i
obydwa zazwyczaj kończą się unieruchomieniem
- w okresie unieruchomienia należy stosować ćwiczenia
ogólne tych części ciała, które nie zostały objęte
opatrunkiem gipsowym, natomiast w częściach
unieruchomionych wykorzystujemy ćwiczenia
synergistyczne
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Choroby ortopedyczne to najczęściej wady narządu ruchu,
które mogą powstawać we wszystkich okresach
rozwojowych:
wiek wczesno- dziecięcy- następstwa wad wrodzonych np..
zwichnięcie stawu biodrowego czy kręcz szyi
okres intensywnego rozwoju- wady postawy
wiek średni i powyżej zmiany zwyrodnieniowe
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Schorzenia kardiologiczne
- w schorzeniach kardiologicznych zasób ćwiczeń powinien
obejmować całe grupy przy jak najmniejszym wysiłku
- pozycja do ćwiczeń jest najczęściej pozycją leżącą lub półleżącą
- wymagana jest duża ilość ćwiczeń oddechowych i rozluz
niających
- tempo ruchu wolne, natężenie ćwiczeń niewielkie
- ćwiczenia o charakterze dynamicznym
- należy unikać ćwiczeń o charakterze statycznym które mogą
powodować zatrzymanie oddechu
Konieczny jest stały kontakt z lekarzem prowadzącym, a w trakcie
ćwiczeń kontrola tętna i ciśnienia!!
Elementami dawkowania ćwiczeń jest najczęściej stopniowa zmiana
pozycji wyjściowych.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Schorzenia reumatoidalne
RZS (reumatoidalne zapalenia stawów)
ZZSK(zesztywniające zwyrodnienie stawów kręgosłupa)
- zasada odciążenia stawów w trakcie ćwiczeń
- dobieranie takich pozycji, które nie dają efektu bólowego,
mogącego nasilić stan zapalny
- gimnastyka nie powinna przeciążać chorych stawów przy
jednoczesnym likwidowaniu przykurczów i zapobieganiu
dalszym zniekształceniom
- ruchy powinny być wykonywane dokładnie i w istniejącym
zakresie ruchu
- czas odpoczynku powinien odpowiadać czasowi pracy
mięśnia
Ćwiczeń nie powinno być w stanach zaostrzeń choroby!!
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Ogólna systematyka ćwiczeń.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Podział somatyczno- anatomiczny:
Uwzględnia miejsce oddziaływania ćwiczenia np.
ćwiczenia głowy, szyi, kończyn górnych, tułowia, jak
również kierunek wykonywanych ruchów w
poszczególnych płaszczyznach ciała.
Przykłady: skłony boczne tułowia (zgięcia boczne),
wymachy kończyn w bok (odwiedzenie), wypady
kończyn w lewo i w prawo, skłon głowy w przód,
odskłon tułowia w tył, skrętoskłon tułowia.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Podział fizjologiczny:
Kryterium stanowi rodzaj skurczów mięśniowych
występujących podczas wykonywania ćwiczeń.
Ćwiczenia statyczne- skurcze izometryczne (czynne
napinanie mięśni bez efektu ruchu).
Zastosowanie m. in. przy zanikach mięśni, urazach
stawów
Ćwiczenia dynamiczne- skurcze izotoniczne i
auksotoniczne.
Mięśnie na przemian kurczą się (praca koncentryczna
czyli pokonująca) i rozkurczają (praca ekscentryczna
czyli ustępująca)
Przykłady: biegi, skoki, rzuty, ćwiczenia na przyrządach.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Podział strukturalny:
Ćwiczenia cykliczne- poszczególne fazy ruchu
powtarzają się co pewien czas np. chód, bieg.
Ćwiczenia acykliczne- ćwiczenia wolne, skoki,
rzuty.
Ćwiczenia mieszane- połączenia dwóch
poprzednich np.skok z rozbiegu.
Ćwiczenia asymetryczne
Ćwiczenia symetryczne
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Podział psychomotoryczny (funkcjonalny).
Kryterium stanowi rodzaj kształtowanych cech
motorycznych.
Ćwiczenia kształtujące cechę :
- siłę (statyczną i dynamiczną)
- szybkość
-wytrzymałość
- gibkość
- skoczność (siła eksplozywna)
- zręczność
- poczucie przestrzeni
- równowagę
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Podział praktyczny (stosowany):
Ćwiczenia porządkowo- dyscyplinujące np. tworzenie kolumn
ćwiczebnych.
Ćwiczenia kształtujące- wolne, indywidualne, ze współćwiczącym, z
przyborami, na przyrządach.
Ćwiczenia użytkowo- sportowe- chód, bieg, dz
wigania, skoki
gimnastyczne, rzuty, chwyty, ćwiczenia równoważne, na przyrządach
w zwisach i podporach.
Zadanie tych ćwiczeń to kształtowanie prawidłowej postawy i
czynności lokomocyjnych człowieka, oraz cech fizycznych i
motorycznych z naturalnymi elementami ruchu.
Oddziaływanie wychowawcze, kształcenie siły woli oraz wytrwałości.
Ćwiczenia uzupełniające- rozluz
niające, relaksacyjne, korekcyjne,
rozciągające- stretching, muzyczno- ruchowe, gry i zabawy.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Terminologią gimnastyczną nazywamy:
Skrócony zapis ćwiczeń, wraz z fachowym
nazewnictwem, które powinno być krótkie,
logicznie skonstruowane i zrozumiałe.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Gimnastyka lecznicza ma swoją własną systematykę.
Pod względem organizacyjnym ćwiczenia dzielimy na:
Indywidualne
Zespołowe
Pod względem anatomiczno-fizjologicznym na ćwiczenia działające:
Miejscowo
Ogólnie
W zależności od charakteru i rodzaju ćwiczeń, oraz rodzaju schorzenia
ćwiczącego, ćwiczenia działające ogólnie podnoszą adaptację chorego
do wszelkich wysiłków, czyli jednocześnie podnoszą wydolność i
sprawność.
Ćwiczenia działające miejscowo wpływają na uszkodzony narząd.
Zarówno ćwiczenia miejscowe jak i ogólne usprawniają korelację
fizjologicznych mechanizmów ćwiczącego. Przyczyniają się do
wytworzenia niezbędnych kompensacji ruchowych i lepszego
działania układów wewnętrznych człowieka.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Dla potrzeb metodyki zarówno dla osób zdrowych
jak i niepełnosprawnych został stworzony
specjalny podział ćwiczeń dokonany przez
Ludomira Mazurka.
Wszystkie ćwiczenia usystematyzowano w 4
podstawowych grupach:
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
SYSTEMATYKA ĆWICZEC
LUDOMIRA
MAZURKA
ĆWICZENIA ĆWICZENIA
PORZ
DKOWO- STOSOWANE
DYSCYPLINUJ
(UŻYTKOWO-
CE SPORTOWE)
ĆWICZENIA
ĆWICZENIA
KSZTAA
TUJ
CE
UZUPEA
NIAJ
CE
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
1. ĆWICZENIA PORZ
DKOWO-DYSCYPLINUJ
CE
-elementy musztry-wszelkie działania organizacyjne na potrzeby
dobrej lekcji
-ćwiczenia porządkowe
-ćwiczenia ożywiające
Zadania:
- organizacja zajęć
- pedagogiczne podporządkowanie ćwiczących prowadzącemu
- właściwe posługiwanie się sprzętem
- poprzez ćwiczenia ożywiające i organizacyjno-porządkowe
przygotowanie ćwiczących do zadań części głównej lekcji.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2. ĆWICZENIA KSZTAA
TUJ
CE
Podział ze względu na:
-części anatomiczne (głowa, tułów, kończyny górne i dolne)
-charakter ruchu (ćwiczenia siłowe, siłowo-gibkościowe,
rozluz
niające, oddechowe, koordynacyjne i korektywne)
-swobodę wykonywania ruchu (wolne, z przyborami, na
przyrządach, ze współćwiczącym)
Zadania dla tej grupy są następujące:
- harmonijny rozwój ciała cech fizycznych i motorycznych
- położenie ciała w przestrzeni
- korekcja postawy
- wyrabianie rytmu, czucia, koordynacji i płynności ruchu.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
3. ĆWICZENIA STOSOWANE (UŻYTKOWO-SPORTOWE)
Są to ćwiczenia oparte na ruchach naturalnych:
-równoważne
-zwisy i podpory
-zwinnościowo-akrobatyczne
-rzuty, chwyty, dz
wignia
-biegi, chody, skoki
Zadania tych ćwiczeń:
- kształtowanie prawidłowej postawy i czynności lokomocyjnych
człowieka, oraz cech fizycznych i motorycznych z naturalnymi
elementami ruchu
- oddziaływanie wychowawcze
- kształcenie siły woli oraz wytrwałości
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
4. ĆWICZENIA UZUPEA
ANIAJ
CE
(POZOSTAA
E)
- gry i zabawy
- elementy taneczno ruchowe
- elementy ćwiczeń utylitarnych (np. zapożyczone
ze sportów walki)
- elementy ćwiczeń korekcyjnych dotyczących
przede wszystkim prawidłowej postawy oraz
zachowania tej postawy w czasie ruchów
lokomocyjnych.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
" Systematyka ćwiczeń musi być ściśle skorelowana
z terminologią gimnastyczną.
" Każde ćwiczenie ma określony sens i wywiera
konkretny wpływ na organizm ćwiczącego.
" Złe podanie treści ćwiczenia lub jego złe
zrozumienie zmienia również wpływ tego
ćwiczenia, przez co może stać się ćwiczeniem
szkodliwym dla określonej jednostki chorobowej.
" W celu dokładnego opisu ćwiczenia niezbędne
jest określenie wszystkich jego elementów
składowych i możliwie dokładna, ale krótka
charakterystyka tych elementów.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zasady dydaktyczno- wychowawcze w zajeciach
ruchowych i rehabilitacji leczniczej:
Są to ogólne normy postępowania pedagogicznego
opierające się na analizie procesów nauczania.
Wyróżniamy 4 zasady:
" Zasada aktywności i świadomości
" Zasada wszechstronności i zdrowotności
" Zasada poglądowości i dostępności
" Zasada systematyczności i trwałości
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zasada aktywności i świadomości.
Wyróżniamy 2 części:
 świadomą motywację do brania udziału w kierowanym procesie nauczania.
Odpowiada na pyt. Dlaczego ćwiczy? Dlaczego uczęszcza na zajęcia?
 świadomy i aktywny stosunek do konkretnego rodzaju ruchu. Polega na
zrozumieniu przez ćwiczącego ruchów wykonywanych. Odpowiada na pyt.
Co ćwiczy? Czy poprawnie wykonuje ruchy? A jeśli z
le to dlaczego? I na
czym polegają błędy?
" W praktyce jako formę metodyczną stosujemy: objaśnienie słowne, pokaz i obie
jednocześnie.
" Objaśnienie ma uświadomić ćwiczącemu rodzaj danego ruchu i jego
wyobrażenie, powinno dotyczyć istoty ruchu i jego specyficznych właściwości.
W objaśnieniu podajemy najpierw główną zasadę ruchu następnie szczegóły.
" Słowne objaśnienia ćwiczeń jest dla kory mózgowej sygnałem do rozpoczęcia
myślowego kojarzenia, którego wynikiem powinno być prawidłowe
wyobrażenie ruchu.
" Demonstracja ruchu przez analizator wzrokowy przyspiesza to wyobrażenie o
ruchu, rodzaju zaangażowanych mięśni, o przemieszczeniu się w czasie i
przestrzeni.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zasada wszechstronności i zdrowotności.
Wszelkie rodzaje ćwiczeń zarówno w wychowaniu fizycznym jak i w
rehabilitacji leczniczej służą:
- pomnażaniu zdrowia i dbałości o harmonijny rozwój organizmu
- Uodparnianiu na zmienność warunków świata zewnętrznego,
przystosowując do życia w określonych warunkach
- nauczeniu praktycznym równolegle z wyrobieniem świadomości co do
zdrowych aspektów uprawiania ćwiczeń fizycznych
- zdrowotności  wszechstronność ruchu fizycznego
" Wszechstronność polega na takich rodzajach ruchu, które nie zaburzają
pracy żadnego z układów organizmu i nie powodują trwałych zmian
fizycznych.
" Zbyt jednostronne ruchy prowadzone przez dłuższy czas prową do przerostu
mięśniowego w danej części ciała co może doprowadzić do wtórnych zmian
wyrównawczych nawet w tych częściach ciała które nie były ćwiczone.
" Zasada ta polega na stosowaniu u ćwiczących bezpiecznych dla nich
ruchów, ogólnie rozwijających i wszechstronnych.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zasada poglądowości i dostępności.
" jasne i zrozumiałe przedstawienie właściwego
wyobrażenia o ruchu
" dobre zrozumienie ćwiczenia powoduje chęć jego
wykonywania. Prawidłowe przekazanie i zrozumienie
zostaje zakodowane w korze mózgowej ćwiczących.
" ruch błędnie pokazany również zostaje zapamiętany i
powtarzany z błędem.
" poprawianie tych utrwalonych błędów wymaga dużo
więcej czasu niż nauczenie początkowe.
" dla zabezpieczenia prawidłowego przekazu służą środki
metodyczne bezpośrednie i pośrednie:
środki bezpośrednie- pokaz i objaśnienie,korekta
zaistniałych błędów
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zasada systematyczności i trwałości.
" Polega na systematycznym utrwalaniu materiału
nauczania ćwiczeń ruchowych
" Umiejętności te utrwalone mogą być celem samym w
sobie, ale najczęściej służą do nauczenia się
trudniejszych zadań ruchowych.
" Zasada ta ma ścisły związek z zasadą poglądowości
czyli odruchów prostych do złożonych.
" Dopóki elementy ruchów prostych nie zostaną
przyswojone nie należy uczyć następnych ruchów
trudniejszych.
" Ćwiczenia należy utrwalać różnymi sposobami aby
przez cały czas pobudzać możliwości poznawcze i
pamięciowe.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
NAUCZANIE CZYNNOŚCI RUCHOWYCH
" Nauczanie jest to czynność wyposażania osób w
wiadomości, umiejętności i nawyki ruchowe we
wszystkich rodzajach ćwiczeń fizycznych oraz ruchu
leczniczego
" Są to określone kompozycje ruchów człowieka
polegające na układach poszczególnych części ciała,
których poruszanie się następuje w określonym czasie i
w określony sposób, zależy od zaprogramowania ruchu
w ośrodkowym układzie nerwowym.
" Pewne czynności stale powtarzane stają się nawykiem
ruchowym czyli powstałą czynnością częściowo
automatyczną. Im większy jest dotychczasowy stan
umiejętności ruchowych tym szybciej można nauczyć się
ruchów nowych.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Fazy nauczania nawyków:
I faza- tworzenie się nawyku ruchowego-
ćwiczący uczy się przemieszczać swoje ciało
w czasie i przestrzeni
II faza- opanowanie i przyswajanie elementów
technicznych i jak najczęstsze ich
powtarzanie
III faza- perfekcyjne wykonanie ćwiczenia w
sposób jak najbardziej efektywny i
ekonomiczny.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
METODY NAUCZANIA
Metoda- sposób realizacji zadań i uzyskiwanie
zamierzonego celu. W toku zajęć ruchowych
występuje najczęściej kilka zadań i każde z tych
zadań będzie wymagało odrębnych metod.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody- kryterium logicznej ciągłości nauczania ruchu.
Syntetyczna- całościowa, globalna:
- polega na nauczeniu ćwiczenia w całości
- zastosowanie do nauczania ruchów prostych i łatwych, które nie
wymagają stosowania ćwiczeń pomocniczych a jednocześnie same
w sobie stanowią ćwiczenia przygotowawcze do ruchów
trudniejszych
- stosowana w grupach dziecięcych i leczniczych
Analityczna:
- osobno wyucza się części ruchów, póz
niej składa w całość w
końcowym etapie nauczania
- zastosowanie- nauczamy ćwiczeń trudnych koordynacyjnie
Kompleksowa- kombinowana, metoda pośrednia w której
początkowo przedstawiamy ruch w całości, następnie wyuczamy go
częściami żeby pod koniec znowu dać opanowanie całości.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody nauczania ruchu wg sposobu realizacji zadań:
RODZAJE ZADAC

CZ
ŚCIOWO OKREŚLONE-
ŚCIŚLE OKREŚLONE- PROAKTYWNE
REPRODUKTYWNE (USAMODZIELNIAJ
CE) PROBLEMOWE-
(ODTWÓRCZE) KREATYWNE
1. ZABAWOWA (TWÓRCZE)
NASLADOWCZA
1. NAŚLADOWCZA
ŚCISA
A 2. ZABAWOWA 1. RUCHOWEJ
KLASYCZNA EKSPRESJI
2. ZADANIOWA TWÓRCZEJ
ŚCISA
A 3. BEZPOSREDNIEJ
CELOWOSCI RUCHU 2. PROBLEMOWA
3. PROGRAMOWANGO
UCZENIA SI
4. PROGRAMOWANEGO
USPRAWNIANIA SI

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody reproduktywne- odtwórcze:
- opierają się na pamieci ruchowej i uwadze
ćwiczących
- wymagają precyzyjnego programowania,
sterowania zewnętrznego
- konieczny pokaz, objaśnienie, wyobrażenie i
odtworzenie ruchu
- nauka dokładności, estetyki i prawidłowości
ruchu
- główne zastosowanie w rehabilitacji ruchowej,
korekcji postawy
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
1. Metoda naśladowcza ścisła- naśladownictwo
ścisle określonych ruchów pokazywanych przez
prowadzącego
2. Metoda zadaniowa ścisła- realizacja zadań
ściśle okreslonych
3. Metoda programowanego uczenia się-
realizacja zadań scisłych, forma zadań
domowych, opanowywanie zadań samodzielnie,
na podstawie srodków dydaktycznych i scisłej
instrukcji
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody proaktywne- usamodzielniajace:
- zadania wykonywane samodzielnie
- nauka samokontroli i samooceny własnego
działania
- samodzielność myślenia i realizacji działania
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
1. Metoda zabawowa- naśladowcza- zwiazana ze
stosowanie ćwiczeń gimnastycznych, przeznaczona dla
dzieci 3-6 lat, cel wywołanie określonego myślowego
obrazu przemiotu lub zjawiska i zalecenie naśladowania
go
2. Metoda opowieści ruchowej- występuje fabuła,
bazuje na wyobraz
ni dziecka, opowiadanie treści jest
odpowiednio ilustrowane przez dzieci pobudza do
aktywności ruchowej, inwencja twórcza ćwiczących
3. Metoda zabawowa- klasyczna- realizacja zabaw i gier
ruchowych oraz mini gier sportowych, ćwiczący
samodzielnie realizują zadanie jedynie treść zabaw oraz
przepisy gier  sterują czynnościami dzieci
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metoda bezpośredniej celowości ruchu- twórca
metody Romuald Czyżewski, zadania w
odpowiednio dobranej pozycji wyjsciowej, celem
bezpośrednim dla ćwiczących jest wykonanie
zadania, właściwy cel zna tylko prowadzący
zajęcia
Metoda programowanego uczenia się- ćwiczący w
sytuacji zadaniowej podejmuje określony program
działania np. na ścieżce zdrowia, wymagający
pewnej inwencji od ćwiczącego
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Metody kreatywne- twórcze
1. Metoda ruchowej ekspresji twórczej Labana-
oparta na improwizacji ruchowej, całkowita
swoboda i sposób wykonania ruchu, realizacja
potrzeb wewnętrznych ćwiczących, inscenizacja
okreslonych teatów ruchem lub mimiką, nie
obowiązuje tok lekcyjny a jedynie logiczne
uporzadkowanie zadań ruchowych (zasada
stopniowania wysiłku, wszechstronnosci
ruchów, przemiennosci wysiłku i końcowe
rozluz
nienie), bardzo przydatna dla dzieci o
różnym stopniu niepełnosprawnosci fizycznej i
psychicznej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Formy organizacji zajeć wg S.Strzyżewskiego:
1. Formy podziału uczniów- zastępy, pary, podział
w zależnosci od wieku, płci, poziomu
sprawności, wady postawy, schorzenia
2. Formy porządkowe:
- ustawienia podstawowe: szereg, dwuszereg, rząd
- ustawienia ćwiczebne: kolumna ćwiczebna,
rozsypka, koło
- odliczanie: zwroty w miejscu, w ruchu
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
3. Formy prowadzenia zajęć- organizacja przebiegu
ćwiczeń ściśle związane z metodami nauczania
ruchu:
a) frontalna
b) zespołowa
c) indywidualna
d) obwodowo- stacyjna
e) strumieniowa
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
TOK LEKCYJNY/ JEDNOSTKI ODDZIAA
YWANIA
Jest to ogólny schemat, który wskazuje jak należy dobierać
materiał ćwiczebny dla poszczególnych zajęć
Tok lekcyjny jest podstawą do opracowania osnów lekcyjnych
i konspektów lekcji.
Osnowę lekcyjną opracowuje się na dłuższy czas- kilka lub
kilkanaście lekcji i dotyczy ona zadań problemowych,
Konspekt dotyczy jednej konkretnej lekcji.
Lekcja- jednostka oddziaływania składa się z 3 części:
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
1) CZ
ŚĆ WST
PNA
Zadania:
" zorganizowanie grupy i nawiązanie z nią kontaktu
" podanie celu zajęć i skupienie uwagi ćwiczących
" wytworzenie odpowiedniego stanu emocjonalnego
" przygotowanie organizmu ćwiczących do części głównej
" ogólne wzmocnienie układu oddechowo- krążeniowego
" kształtowanie prawidłowej postawy
Środki:
" musztra, ćwiczenia z grupy porządkowych i kształtujących w różnych
formach prowadzenia
" marsze, biegi, skoki w miejscu, ćwiczenia na szybkość reakcji
" ćwiczenia kształtujące, ćwiczenia z przyborami i na przyrządach
(ławeczki, drabinki)
Czas trwania tej części w lekcji 45 min to max 12 min.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2) CZ
ŚĆ GA
ÓWNA
Zadania podstawowe:
" opanowanie podstawowych nawyków życiowych uwarunkowanych
określoną dyscypliną sportową lub planem usprawniania.
" nauczenie prawidłowego stosowania zdobytych umiejętności,
przystosowanie ich do zmieniających się warunków
" trening układu krążenia i oddechowego wraz z rozwojem równowagi
" doskonalenie koordynacji ruchowej
" rozwój cech motorycznych
" wyrobienie samodzielności i jednocześnie poczucia zespołowości
" kształtowanie prawidłowej postawy przez korekcję postaw
wyjściowych i wzmocnienie mięśni posturalnych
Środki: ćwiczenia z grupy stosowanych oparte na ruchać naturalnych,
częściowo ćwiczenia kształtujące, układy torów przeszkód,
zabawowo- sportowe formy ćwiczeń
" Czas trwania tej części do 25 min.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
3) CZ
ŚĆ KOC
COWA
Zadania:
" stopniowe zmniejszenie natężenia pracy organizmu
" modulacja nastrojów emocjonalnych
" zakończenie i podsumowanie lekcji lub zalecenia
Środki:
" ćwiczenia z grupy uzupełniających
" ćwiczenia oddechowe, rozluz
niające, utrwalające
nawyki prawidłowej postawy
Czas trwania 5-8 min.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Konspekt zawiera:
a) date i temat prowadzonych zajęć
b) miejsce ćwiczeń i liczbę ćwiczących
c) płeć i wiek ćwiczących
d) cele i zadania lekcji
e) przyrządy i przyboru stosowane w lekcji
f) metody, formy, środki realizacji
g) treść zajęć
h) planowany czas poszczególnych części lekcji
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Natężenie wysiłku na zajęciach.
Zajecia ruchowe powinny charakteryzować się:
- krzywą natężenia
- sposobami i formami regulacji wysiłku
- zawartością lekcji
Podstawą metodyczną dotyczącą obciążenia
wysiłkiem fizycznym każdej jednostki ruchowej
jest krzywa natężenia lekcji.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Krzywa natężenia przy metodzie
powtórzeniowej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Krzywa natężęnia przy metodzie
interwałowej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
HR [ud/min] HR [ud/min]
HR [ud/min] HR [ud/min]
190 190
190 190
170 170
170 170
150 150
150 150
130 130
130 130
110 110
110 110
90 90
90 90
70 70
70 70
50 50
50 50
30 30
30 30
1
1
2
2
10
10
142 ud/m in
142 ud/m in
Czas
Czas
0:00:00 0:10:00 0:20:00 0:30:00 0:40:00
0:00:00 0:10:00 0:20:00 0:30:00 0:40:00
Wartościpodkursorem:
Wartościpod kursorem:
Czas: 0:05:00
Czas: 0:05:00
HR: 101ud/mi
HR: 101 ud/mn
i
n
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Krzywa natężenia wysiłku (tętno)
Chłopcy
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
0 10 20 30 40 50
czas (w min)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
tętno (uderzeń/min)
Krzywa natężenia wysiłku (tętno)
Dziewczyny
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
0 10 20 30 40 50
czas ( w min)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
tętno (uderzen/min)
Sposoby regulacji wysiłku:
- zmiana napięcia mięśni
- zmiana pozycji wyjsciowych i kierunku ruchu
- zmiana tempa wykonywania ćwiczeń
- zwiekszenie obciążenia
- zwiekszenie amplituty ruchu
- zwiekszenie liczby pokonywanych przeszkód
- zwiększenie liczby powtórzeń
- zmniejszenie przerw pomiędzy powtórzeniami
- wydłużanie czasu wykonywania ćwiczenia
- zmiana kolejności ćwiczeń
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Intensyfikacje zajęć ruchowych osiągamy przez:
- metodę stacyjną lub strumieniową
- formę zadań dodatkowych
- tor przeszkód
- ruch połączony z rytmem i muzyką
- pracę w małych grupach
- wzpółzawodnictwo, rywalizację
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Konspekt zajęć ruchowych na przykładzie choroby
Scheuermanna.
Rozpoznanie: choroba Scheuermanna, postać piersiowa, wcześnie
zdiagnozowana,
Ćwiczący: 2 dziewczyny wiek 13 i 14 lat
Stan ogólny: widoczna hiperkifoza piersiowa, notoryczne bóle
zlokalizowane w odcinku piersiowym kręgosłupa, osłabione
mięśnie tułowia zwłaszcza prostowników, przykurczone mm.
klatki piersiowej, problemy z utrzymaniem równowagi w pozycji
stojącej.
Zadanie główne:
korekcja hiperkifozy piersiowej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zadania szczegółowe:
" motoryczność: w pozycjach odciążających osiowo: wzmacnianie
rozciągniętych mm grzbietu odc piersiowego
" prostowników grzebietu warstwy powierzchniowej i głebokiej oraz
mm równoległobocznych, rozciągnięcie mm przykurczonych
piersiowych oraz zębatych przednich
" umiejętności: kształtowanie nawyku utrzymania prawidlłowej
postawy, kształtowanie nawyku przebywania w odpowiednich
pozycjach odciążających w różnych czynnościach życia codziennego
" wiadomości: przekazanie wiadomości na temat dystonii mięśniowej
przy chorobie Scheuermanna i informacji ogólnych na temat tego
schorzenia
" kształtowanie kierunkowych dyspozycji osobowościowych:
samokontrola i samoocena postawy ciała, współpraca z instruktorem
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Przeciwwskazania: stosowanie pozycji obciążających osiowo,
skłonów, rollingu kręgosłupa, ćwiczeń z dz
wiganiem i
mocowaniem, skocznych i bieżnych.
Miejsce cwiczeń: sala gimnastyczna z lustrami, śliski parkiet
Czas cwiczen: 45 minut
Liczba ćwiczących: 2
Przyrządy: ławeczki szwedzkie, pilki szwajcarskie 65cm, drabinki
przyscienne
Przybory: piłka lekarska 2kg, taśma Thera Band zielona, laska
gimnastyczna,
Metody stosowane: zadaniowa ścisła
Środki: ćwiczenia redresyjne, ćwiczenia wzmacniające, ćwiczenia
elongacyjne, rozciągające, oddechowe, relaksujące.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
OGÓLNY ZARYS DO WSZYSTKICH SCHORZEC
:
TOK OPIS ODDZIAA
YWANIE DOZOWANIE UWAGI
ZAJ
Ć ĆWICZEC
ORGANIZACYJNO-
METODYCZNE
I. Nazwa Np.: Liczba serii i Założenia ustawień,
CZ
ŚĆ ćwiczenia Rozciąganie mm powtórzeń, czas wskazówki metodyczne
WST
P P.W np. piersiowych, redresja ćwiczeń np.:
NA zasadnicza, kifozy, wzmocnienie 4 x 8
Siad klęczny grupy mm kulszowo
Opis goleniowych,
terminologią
gimnastyczną.
II.
CZ
ŚĆ
GA
ÓWN
A
III.
CZ
ŚĆ
KOC
CO
WA
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
POZYCJE WYJŚCIOWE
DO ĆWICZEC

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
STOSOWANE SKRÓTY:
P.w.- pozycja wyjściowa
P.K.- pozycja końcowa
NN- nogi
RR- ramiona
PN- prawa noga
LN- lewa noga
PR- prawe ramię
LR- lewe ramię
T- tułów
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Rodzaje pozycji wyjściowych:
1. Pozycje wyjściowe w staniu
2. Pozycje wyjściowe w klęku
3. Pozycje wyjściowe w siadzie
4. Pozycje wyjściowe w leżeniu
5. Pozycje wyjściowe w podporze
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
1. Pozycje wyjściowe w staniu:
Postawa zasadnicza
Postawa zasadnicza o NN zwartych
Pozycja równoważna (jedna N za drugą)
Pozycja w rozkroku
Pozycje kroczne: wykrok, zakrok
Pozycja skrzyżna
Pozycje jednonóż
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2. Pozycje wyjściowe w klęku:
Klęk prosty
Klek prosty o kolanach rozwartych
Klęk jednonóż
Klęk jednonóż w rozkroku (N w bok wyprostowana)
Klęk jednonóż w wykroku (N w przód wyprostowana)
Klęk jednonóż w zakroku (N w tył wyprostowana)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
3. Pozycje wyjściowe w siadzie:
Siad skrzyżny
Siad klęczny (wykroczny, rozkroczny, zakroczny)
Siad ugięty
Siad skulny
Siad prosty (prosty w rozkroku)
Siad wykroczno- zakroczny ugiety (płotkarski)
Siad okroczny na ławeczce
Siad równoważny
Siad kroczny ( sznurek )
Siad wykroczno- zakroczny (szpagat)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
4. Pozycje wyjściowe w leżeniu:
Leżenie przodem
Leżenie tyłem
Leżenie bokiem
Leżenie przewrotne (NN za głową)
Leżenie przerzutne (tzw. świeca)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
5. Pozycje wyjściowe w podporach:
A. Pozycje postawne- podparcie RR powyżej
wsparcie NN
Podpór postawny przodem, przodem łukiem
Podpór postawny bokiem, bokiem łukiem
Podpór postawny tyłem
Podpór postawny tyłem o NN ugiętych
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
B. Podpory leżąc- podparcie RR i wsparcie NN
na jednej płaszczyz
nie
Podpór leżąc przodem, przodem łukiem
Podpór leżąc bokiem, bokiem łukiem
Podpór leżąc tyłem, tyłem o NN ugiętych
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
C. Podpory zwieszone- podparcie RR poniżej
wsparcia NN
Podpór zwieszony przodem
Podpór zwieszony przodem łukiem
Podpór zwieszony bokiem
Podpór zwieszony bokiem łukiem
Podpór zwieszony tyłem
Podpór zwieszony tyłem o NN ugiętych
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Ćwiczenia kształtujące RR:
Wznos RR
Opust RR
Przenos RR- po najkrótszej drodze
Wymach RR- ruch szybki
Odrzut RR w tył- energiczny, krótki, szybki
Skurcz RR
Wyprost RR ze skurczu
Krążenia RR
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Ćwiczenia kształtujące NN:
1. Podskoki
2. Przysiady i półprzysiady
3. Równoważne bez przyrządów
4. Wypady- ciężar ciała na dwóch NN, N
wykroczna ugięta, N zakroczna wyprostowana
oparta na całej stopie
5. Wykrok- wysunięcie N w przód na palce, ciężar
ciała na N postawnej
6. Zakrok- wysunięcie N w tył na palce, ciężar ciała
na N postawnej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
7. Rozkrok na palce- odstawienie N w bok na
palce, ciężar ciała na N postawnej
8. Unik (przodem, tyłem, bokiem)- wysunięcie N w
danym kierunku z oparciem na palce, N
postawna ugięta w kolanie
9. Półwaga
10. Waga
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Ćwiczenia kształtujące szyję:
1. W płaszczyz
nie strzałkowej: skłony głowy w
przód, w tył
2. W płaszczyz
nie czołowej: skłony głowy w bok
3. W płaszczyz
nie poprzecznej: skręty
4. W płaszczyz
nie złożonej: skrętoskłony, krążenia
głowy
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Ćwiczenia kształtujące T:
1. W płaszczyz
nie strzałkowej: skłony T w przód,
w tył, opady
2. W płaszczyz
nie czołowej: skłony T w bok,
opady T w bok, podpór bokiem
3. W płaszczyz
nie poprzecznej: skręty T
4. W płaszczyz
nie złożonej: skrętoskłony T,
krążenia T
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
W prawidłowym zapisie ćwiczeń uwzglednia się:
1. Rodzaj ćwiczeń ( ćw. RR, ćw. T)
2. Pozycję wyjściową (klęk prosty, postawa
zasadnicza)
3. Ruch- przebieg ćwiczeń z rozliczeniem
poszczególnych faz ruchu bądz
bez, zależnie od
celu ćwiczenia,wykorzystanych metod i form
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
W rehabilitacji używa się określeń:
POZYCJE IZOLOWANE
(stabilizacja poszczególnych części ciała,
eliminacja ruchów zbednych np. pozycje leżące,
siedzące)
POZYCJE CHWIEJNE
( niewielka płaszczyzna podparcia, środek ciężkości
znajduje się wysoko, wszelkie pozycje stojące)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Przykłady zapisu ćwiczeń:
1. Ćw. RR 4/4
P.w.- zasadnicza
Ruch:
1- wznos RR bokiem w górę do linii barków
2- skurcz poziomy RR
3- wyprost RR
4- opus RR do postawy zasadniczej
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
2. Ćw. NN 3/4
P.w.- zasadnicza o NN zwartych
Ruch:
1- wysunięcie N w przód, plce oparte o podłoże
2- przenos N w bok, palce oparte o podłoże
3- dostawienie N do N postawnej
3. Ćw. NN 2/4
P.w.- klęk prosty
1- wysunięcie LN w bok palce oparte o podłoże
2- cofnięcie LN i dostawienie do P.w.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
4. Ćw. NN
P.w.- postawa zasadnicza
1- krok PN w bok, wznos RR w bok
2- dołaczenie LN, opust RR
3- krok LN w przód, wznos RR w przód
4- dołączenie PN, przenos RR w bok
5-6 - przysiad, wznos RR bokiem w górę
7-8  powrót do P.w.
P.k.= P.w.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Układ ćwiczeń- połączenie dwóch lub większej
liczy ćwiczeń pojedynczych w rozliczeniu na 4
gdzie:
P.w. następnego ćwiczenia pojedynczego nie musi
być zgodna z P.k. poprzedniego ćwiczenia, ale
P.k. całego układu ćwiczeń powinna być zgodna z
pozycją wyjsciową pierwszego ćwiczenia!!
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Schemat Klappa- pozycje
lordotyzujace i kifotyzujące.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
ZWISY
" Są to ćwiczenia siłowe o zróżnicowanej pracy mięśni.
" W trakcie zwisów pracują głównie mięśnie zginacze. W
trakcie podporów mięśnie prostowniki co wpływa na
kształtowanie prawidłowej postawy ciała.
Rodzaje chwytu dłoni w ZWISACH:
" Zwis PODCHWYTEM-kciuki zwrócone na zewnątrz
" Zwis NACHWYTEM-kciuki zwrócone do środka
" Zwis DWUCHWYTEM-kiedy jedna ręka znajduje się w
podchwycie, a druga w nachwycie
" Prawidłowy chwyt w czasie zwisu to odwiedzenie kciuka i
chwyt drążka tzw. obejmujący.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Zwisy dzielimy na bierne i czynne.
" BIERNY-to pozycja ciała luz
na, siła ciężkości biernie rozciąga
ciało osiowo. Mięśnie nie są zaangażowane do pracy. W zwisach
biernych rozciągane są więzadła kończyn górnych, ramion, oraz
kręgosłupa.
" CZYNNY-jest to pozycja ciała naprężonego o skorygowanym
ustawieniu głowy i napięciu mięśni kończyn górnych oraz mięśni
posturalnych.
" W zwisach pod wpływem siły ciężkości klatka piersiowa jest
usztywniona i utrudnione jest oddychanie. Należy pamiętać o
prawidłowym rytmicznym oddychaniu bez jego zatrzymania.
" Zwisy mogą być w pozycjach prawidłowych, bądz
odwróconych-
na podudziach czasem z dodatkowym obciążeniem za głowę.
Zwisy za stopy i za biodra z obciążeniem za głowę-specjalistyczne.
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
Wśród zwisów wyróżniamy wg Mazurka:
" ZWISY WOLNE (stopy bez kontaktu z podłożem)
" ZWISY MIESZANE-PÓA
ZWISY (ciało ma kontakt z podłożem poprzez dotyk
stóp)
W półzwisach wyróżniamy:
 POSTAWY ZWIESZONE- postawa stojąc z opadem w tył, przód, bok z
trzymaniem RR, stopy i dłonie w jednej płaszczyz
nie pionowej
 POZYCJE ZWIESZONE-całe ciało znajduje się w tej samej płaszczyz
nie co
chwyt dłoni i wyróżniamy:
-stanie zwieszone (zwis dosiężny)
-przysiad zwieszony
-półprzysiad zwieszony
-siad zwieszony
- klęk zwieszony
" PÓA
ZWISY POSTAWNE I PÓA
ZWISY LEŻ
C-pozycja ciała jest podobna do
postawy zwieszonej z tym że punkt podparcia nóg jest przesunięty do przodu i
znajduje się poza płaszczyzną chwytu dłoni
" PÓA
ZWIS LEŻ
C-położenie ciała w stosunku do podłoża przybiera położenie
skośne lub poziome
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)