Częstochowa 05.09.2005
Ćwiczenia ze współćwiczącym do wykorzystania na lekcji
wychowania fizycznego
Niedostatek sal gimnastycznych, liczne zespoły na lekcjach wychowania
fizycznego często zmuszają nauczycieli wychowania fizycznego do
poszukiwania nowych ciekawych form ćwiczeń jakimi niewątpliwie są
ćwiczenia dwójkowe.
Ćwiczenia gimnastyczne ze współćwiczącym polegają na jednoczesnym lub
kolejnym wykonywaniu określonej treści ruchowej przez dwóch ćwiczących,
trzech lub kilku, którzy utrzymują ze sobą chwilowy kontakt przez chwyt,
wsparcie rąk lub zaczep nóg.
Ćwiczenia ze współćwiczącym można usystematyzować w grupy ćwiczeń:
1. kształtujące
2. użytkowo - sportowe
Można je wykonywać bez przyboru i z przyborem lub z użyciem przyrządu
gimnastycznego.
Właściwie stosowane i dozowane ćwiczenia ze współćwiczącym wpływają na
harmonijny rozwój fizyczny, kształtują potrzebne każdemu człowiekowi cechy
fizyczne, psychiczne i społeczne oraz przyczyniają się do polepszenia stanu
zdrowia.
Ze względu na charakter ćwiczeń, ważnym problemem jest dobór
współćwiczących z uwzględnieniem zarówno wzrostu jak i wagi.
Ćwiczenia ze współćwiczącym przeznaczone są dla dzieci powyżej 12 roku
życia. Trudniejsze ćwiczenia wymagające statycznej pracy mięśni i większego
obciążenia można stosować powyżej 15 roku życia. Ćwiczenia te oznaczone są
w zestawie gwiazdką.
Mogą być prowadzone na powietrzu lub w pomieszczeniach zamkniętych.
Ćwiczenia te można wykonywać na trawniku, łące, boisku szkolnym lub w
pomieszczeniach zamkniętych, jak : sala gimnastyczna, zastępcza, hala.
W czasie ćwiczeń należy zapewnić współćwiczącym odpowiednią ilość miejsca
tak, aby była zapewniona swoboda ruchu. Na jednego ćwiczącego przypadać
powinno około 2m powierzchni podłoża. Prowadzący tak się powinien ustawić,
aby był widziany przez wszystkich ćwiczących oraz sam mógł objąć grupę
wzrokiem.
W ćwiczeniach ze współćwiczącym zachodzi konieczność specyficznego
ustawienia współpartnerów względem siebie. W tym zakresie można wyróżnić
kilka wariantów, np.:
1. przodem do siebie
2. tyłem do siebie
3. bokiem do siebie z twarzą w tym samym kierunku
4. bokiem do siebie z twarzą w różnych kierunkach
5. nad współćwiczącym
6. w poprzek ćwiczącego
Równocześnie współćwiczący mogą wykonywać ćwiczenia w różnych
pozycjach wyjściowych: staniu, klęku, przysiadzie, siadzie, podporze lub zwisie.
Najczęściej połączeni są ze sobą określonym chwytem. Do najbardziej
typowych należą:
1. chwyt głęboki - wzajemny chwyt za stawy nadgarstkowe
2. chwyt palcami - wzajemny chwyt zgiętymi palcami
3. chwyt za duże palce jednoimiennymi rękami
4. chwyt poprzeczny - ręce dłonią do dłoni poprzecznie
5. chwyt prosty - dłonią do dłoni, palce w przeciwne strony, stawy
nadgarstkowe między palcem wskazującym i środkowym
6. chwyt za ramiona - dolna ręka chwyt pod łokieć, górna powyżej zgięcia w
stawie łokciowym
7. hakiem pod łokcie
Umiejętne rozkazodawstwo pozwala nauczycielowi lub instruktorowi kierować
zainteresowaniem ćwiczących, utrzymać ich w dyscyplinie, stopniować
natężenie oraz regulować dozowanie ćwiczeń. Prowadzący powinien pokazać
ćwiczenia przy pomocy ćwiczącego i równocześnie objaśnić je prostym
zrozumiałym językiem. Pokaz powinien być prawidłowy, objaśnienie krótkie.
Ćwiczenia dwójkowe bez przyboru
Ćwiczenia kształtujące
1. W dwójkach ustawienie tyłem do siebie w rozkroku, ramiona w bok,
chwyt dłoni. Równoczesne wznosy ramion w bok i opusty w dół, bokiem
w górę i bokiem w dół.
2. W dwójkach przodem do siebie w wykroku, ramiona skurcz, łokcie w
bok, chwyt dłoni. Naprzemianstronne skurcze i wyprosty ramion z
wypychaniem łokci współćwiczącego w tył
3. * Jedynka leżenie tyłem, ramiona w przód, dłonie w górę. Dwójka z
ustawienia za głową jedynki wykonuje podpór leżąc przodem, wspierając
się rękami o wzniesione ramiona jedynki. W podporze wykonuje ugięcia i
wyprosty ramion. Po 6-8 ugięciach zmiana ról.
4. W dwójkach na wprost siebie, palce stóp blisko, ramiona w bok, chwyt
dłoni. Przenosem ramion w przód przejście do opadu tułowia w tył i
przenosem ramion w bok przejęcie do pozycji wyjściowej.
5. W dwójkach przodem do siebie na odległość wyciągniętych rąk, chwyt
dłoni, naprzemianstronne rytmiczne przysiady i wyprosty nóg
6. W dwójkach siad rozkroczny o nogach ugiętych w kolanach, twarzami do
siebie. Oparcie palcami stóp, podanie rąk, równoczesne przechodzenie do
postawy rozkrocznej i powrót do siadu rozkrocznego o nogach ugiętych
7. W dwójkach w siadzie skulonym plecami do siebie, chwyt pod łokcie,
równoczesne wyprosty nóg do postawy i powrót do siadu skulnego.
8. W dwójkach leżenie tyłem głowami do siebie, ramiona w bok, podanie
rąk. Wymach prawej, lewej nogi w przód w górę do złączenia nad
głowami.
9. W dwójkach na wprost siebie, ręce na barkach współpartnera, wspięcie na
palce, równoczesne rytmiczne podskoki w górę.
10. W dwójkach tyłem do siebie w rozkroku, skłon tułowia w przód, podanie
rąk w rozkroku. Jedynka wykonuje wyprost tułowia, pociągając za ręce
dwójkę, która pogłębia skłon w przód, potem zamiana ról.
11. W dwójkach przodem do siebie w odległości kroku, rozkrok, złożenie rąk
na barkach współpartnera. Opad tułowia w przód i naciskanie na barki
równoczesne pogłębianie opadu.
12. * W dwójkach przodem do siebie siad rokroczny, oparcie stóp, podanie
rąk. Jedynka opad tułowia w tył, dwójka skłon tułowia w przód, potem
zmiana ról.
13. W dwójkach ustawienie tyłem do siebie, ramiona w górę zewnątrz, chwyt
rąk. Równoczesny wykrok prawą, lewą nogą w przód ze skłonem głowy i
tułowia w tył i dostawienie nogi wykrocznej powrót do postawy.
14. Jedynka leżenie przodem, ramiona w górę zewnątrz. Dwójka za jedynką
przy stopach w przysiadzie podpartym - chwyta kostki nóg jedynki.
Jedynka wykonuje wymachy ramion z równoczesnym skłonem tułowia w
tył i powraca do leżenia. Po kilku powtórzeniach zmiana ról.
15. W dwójkach tyłem do siebie w małym rozkroku, ramiona w górę
zewnątrz, chwyt dłoni. Jedynka wykonuje skłon tułowia w przód i
pociąga - podnosi dwójkę, która wykonuje skłon tułowia w leżeniu na
plecach jedynki, nogi dwójki swobodnie opuszczone w dół, potem zmiana
ról.
16. W leżeniu tyłem naprzeciw siebie, nogi ugięte, stopy złączone, ramiona
chwyt bioder. Równoczesne powolne wznosy nóg prostych do leżenia
przerzutnego i opust do leżenia tyłem o nogach ugiętych.
17.
18. W dwójkach , w ustawieniu tyłem do siebie w rozkroku, ramiona w bok,
dłonie złączone. Równoczesne skłony i wyprosty tułowia w lewo i prawo.
19. W dwójkach tyłem do siebie, leżenie tyłem, głowy blisko, ramiona w bok,
chwyt dłoni. Wznos prostych nóg w przód. Jednocześnie przeniesienie
złączonych nóg - w prawo, potem na przemian zmiana stron.
20. Jedynka siad prosty, chwyt bioder. Dwójka przodem do jedynki klęk
podparty, oparcie rąk o kostki nóg jedynki. Jedynka wykonuje skręty
tułowia w lewo i prawo. Po kilku powtórzeniach zmiana ról.
21. W dwójkach tyłem do siebie w rozkroku, ramiona w bok w dół, chwyt
dłoni. Przenosem ramion w tył opad w przód do postawy zwieszonej
tyłem z równoczesnym skłonem tułowia i głowy w tył.
Ćwiczenia użytkowo-sportowe bez przyboru i z przyborem
1. W dwójkach przodem do siebie w wykroku ramiona w przód, chwyt
dłoni, przeciąganie - kto kogo dalej odciągnie od wyznaczonej linii.
2.
3. W dwójkach przodem do siebie w odległości wyciągniętych ramion w
przód, podanie rąk. Opad tułowia w przód do wagi na lewej nodze z
jednoczesnym przenosem ramion w górę zewnątrz. Powrót do postawy ,
zmiana nogi.
4. Jedynka klęk podparty bokiem do materaca. Dwójka, ustawiona przodem
z boku jedynki w odległości 3-4 kroków, z rozbiegu odbiciem obunóż
wykonuje przewrót w przód na materacu.
5. Ze stania na przedramonach jedynka przy pomocy dwójki przechodzi do
stania na rękach i ze stania na rękach do stania na przedramionach.
6. Z odległości 8-10 m. naprzeciw siebie bieg na wprost, wzajemne
obiegnięcie i jak najszybszy powrót na linię startu.
7. Jak wyżej - obieganie z chwytem pod łokcie.
8. A
aweczka odwrócona listwą do góry. W dwójkach na początku listwy
ustawienie twarzami do siebie, podanie rąk. Przejście po ławeczce -
jedynka idzie przodem, dwójka tyłem.
9. A
aweczka jak wyżej. Współćwiczący przodem do siebie, ręce wzajemnie
złożone na barkach.
10. Jedynka siad pobok ławeczki, nogi złączone wysunięte w przód. Dwójka
w klęku podpartym trzyma stopy jedynki. Jedynka wykonuje opady w tył
i wyprosty tułowia do siadu pobok ławeczki. Po kilku powtórzeniach
zmiana ról.
11. Jedynka obok dwójki, siad pobok ławeczki, twarzami w przeciwną
stronę. Chwyt ramion wewnętrznych pod łokcie, nogi w przód,
wyprostowane w kolanach. Jedynka wykonuje skłon tułowia w przód i
pociąga dwójkę do opadu tułowia w tył. Potem zmiana ról.
12. Jedynka leżenie przodem pobok ławeczki, ramiona w górę, dwójka w
przysiadzie za jedynką trzyma jej nogi. Jedynka wymachami ramion w
górę wykonuje skłony tułowia w tył i opustem ramion wraca do pozycji
wyjściowej. Na ławeczce z obu jej stron powinno ćwiczyć równocześnie
kilka par, aby nie dopuścić do przesuwania się ławeczki.
13. Jedynka opad tułowia w przód, chwyt rękami na wysokości piątego,
szóstego szczebla. Jedynka na przemian opuszcza i wznosi lewą ( prawą )
nogę w dół i w górę. Dwójka utrzymuje jedynkę za jedną nogę w
półzwisie opadnym.
14. Jedynka zwis tyłem na drabince chwyt na całą szerokość szczebla.
Dwójka w postawie na podłodze przed jedynką, wznos ramion w przód w
górę. Jedynka wymachem lewej ( prawej ) nogi w przód w górę stara się
dotknąć dłoni dwójki. Po kilku powtórzeniach zmiana ról.
15. Współćwiczący w pozycji jak wyżej. Jedynka wznosami obu nóg stara się
dotknąć rąk dwójki.
16. Współćwiczący w postawie jak wyżej, jedynka wznosi nogi w przód
ugięte w kolanach, dwójka naciskiem rąk stawia opór.
17. Jedynka w postawie rozkrocznej tyłem do drabinki, ramiona w górę
ugięte w łokociach, chwyt za szczebel na wysokości głowy. Wyprostem
ramion skłon tułowia w tył. Dwójka ustawiona przed jedynką w rozkroku
chwyta ją pod łopatki i pomaga w pogłębianiu skłonu.
18. Jak wyżej - jedynka wykonuje ćwiczenie w klęku obunóż.
19. Jedynka w postawie zwieszonej na pierwszym szczeblu drabinki, chwyt
na wysokości pasa za szczebel. Dwójka ustawiona za jedynką w wykroku
chwyta oburącz jedynkę za biodra i stara się ją oderwać od drabinki.
Jedynka stawia opór.
20. Jedynka podpór leżąc przodem z wspięciem rąk o czwarty szczebel
drabinki. Dwójka z ustawienia za jedynką podnosi jej nogi do poziomu.
Jedynka w podporze zwieszonym kolejnymi przestawieniami rąk w lewo
przesuwa się w tym kierunku, dwójka trzymając nogi podąża razem z nią.
Po przejściu szerokości trzech szczebli zmiana ról.
21. Jedynka półzwistyłem na drabince, chwyt na całą szerokość szczebla.
Dwójka wsuwa się w przysiadzie zwieszonym pod plecy jedynki i przez
wyprost rąk i nóg wykonuje postawę zwieszoną ugiętą o nogach prostych.
Jedynka w leżeniu na plecach dwójki wykonuje wznosy nóg do leżenia
przewrotnego i powrót do pozycji wyjściowej.
22. Zwis tyłem na drabinkach ze wsparciem łokciami na barkach
współćwiczącego w półprzysiadzie zwieszonym przodem do drabinki w
rozkroku - uwypuklenie klatki piersiowej ( skłon tułowia w tył w części
piersiowej kręgosłupa) z pomocą współćwiczącego.
Zakończenie
Tendencje aktualnych metod gimnastycznych idą właśnie w kierunku
urozmaicania zajęć z tej dziedziny sportu. Odchodzi się od stosowania zbyt
wyrozumowanych, mało atrakcyjnych ćwiczeń, przesadnego egzekwowania
precyzji ruchu. Treść ruchowa jak i metody prowadzenia zajęć mają stworzyć
atmosferę przyjacielskiej współpracy. Niewątpliwie wszystkie te zalety
posiadają ćwiczenia ze współćwiczącym, które często sama stosuje na lekcji wf
i spotykają się one z dużym zadowoleniem ze strony młodzieży.
Bibliografia:
1. Cybulski K., (1969). Ćwiczenia gimnastyczne ze współćwiczącym,
Warszawa,Wyd. Sport i Turystyka
2. Mazurek L., (1971). Gimnastyka podstawowa, Warszawa, Wyd. Sport i
Turystyka.
opracowała - mgr Agata Buczkowska