dr inż. Radosław Adamus

Inżynieria

Oprogramowania

Plan wykładów

Zaliczenie

Literatura

Prowadzący:

prof. dr hab. Inż. Jacek Kucharski
Dr inż. Radosław Adamus

Plan wykładów - tematy

1.

Wprowadzenie – dziedzina inżynierii oprogramowania

2.

Procesy inżynierii oprogramowania

3.

Zarządzanie projektem informatycznym

4.

Wymagania stawiane oprogramowaniu i inżynieria wymagań

5.

Modele systemów

6.

Architektura systemów i projektowanie architektury

7.

Systemy rozproszone

8.

Projektowanie obiektowe

9.

Rapid Application Development

10.

Powtórne użycie

11.

Oprogramowanie komponentowe

12.

Weryfikacja i walidacja i testowanie oprogramowania

13.

Zarządzanie konfiguracją oprogramowania

14.

Bezpieczeństwo/ AOP/SOA

dr inż. Radosław Adamus

Literatura

1. Sommerville Ian: Inżynieria Oprogramowania, WNT,

Wa-wa, 2003.

2. Dąbrowski Włodzimierz, Subieta Kazimierz: Podstawy

Inżynierii Oprogramowania, PJWSK, Wa-wa, 2005.

3. Slajdy z wykładu oraz materiały dodatkowe.

z

radamus.kis.p.lodz.pl/ dydaktyka->inżynieria oprogramowania

z

user: io_student

password: io_wyklad

Forma zaliczenia

z

Przedmiot kończy się egzaminem

z

Forma

z

test (c.a. 40 pytań)

z

2 terminy w sesji

z

1 termin w sesji poprawkowej

dr inż. Radosław Adamus

Źródła wykładów

z

Wykład jest kompilacją wielu źródeł,
najważniejsze to:

z

Slajdy do książki Software Enginnering autorstwa
Ian’a Sommerville’a (dostepne w internecie)

z

Wykłady prof. Kazimierza Subiety w PJWSTK (mojego
promotora i mentora)

z

Materiały firmy IBM Rational

z

…

Inżynieria

Oprogramowania

Wykład 1

Wprowadzenie

dr inż. Radosław Adamus

Cel:

z

Wprowadzenie w zagadnienia inżynierii
oprogramowania

z

Odpowiedź na najczęściej zadawane pytania
dotyczące Inżynierii Oprogramowania

Inżynieria Oprogramowania

z

Gospodarka większości krajów rozwijających się jest

zależna od oprogramowania.

z

Coraz więcej systemów jest kontrolowanych przez

oprogramowanie.

z

Wydatki na oprogramowanie stanowią znaczący element

kosztów jakie ponoszą kraje rozwijające się.

z

Inżynieria oprogramowania związana jest z metodami i

narzędziami pozwalającymi na profesjonalne

wytwarzanie oprogramowania.

dr inż. Radosław Adamus

Koszty oprogramowania

z

Koszty oprogramowania stanowią często największy
procent kosztów systemów informatycznych
(przewyższających koszty sprzętu).

z

Koszty wsparcia (konserwacji) istniejącego
oprogramowania często przewyższają koszty jego
wytworzenia.

z

Jednym z celów inżynierii oprogramowania jest
efektywność (z punktu widzenia kosztów) procesu
wytwarzania i wsparcia oprogramowania.

Inżynieria oprogramowania - FAQ

z

Co to jest oprogramowanie?

z

Co to jest inżynieria oprogramowania?

z

Jakie są koszty wytworzenia oprogramowania?

z

Co to jest CASE?

z

Co to jest kryzys oprogramowania?

z

Co to jest proces inżynierii oprogramowania?

z

Co to jest cykl życiowy oprogramowania?

dr inż. Radosław Adamus

Co to jest oprogramowanie?

z

Program komputerowy i powiązana z nim
dokumentacja

z

Oprogramowanie może być wytworzone dla
konkretnego klienta bądź jako produkt rynkowy

z

Oprogramowanie jako produkt:

z

Generyczne (ogólne) – wytworzone w celu
sprzedaży szerokiemu zakresowi klientów

z

Dopasowane – wyprodukowane dla konkretnego
klienta zgodnie z dostarczoną specyfikacją

Generic

Custom

Software

Atrybuty dobrego oprogramowania

z

Oprogramowanie powinno dostarczać
użytkownikom wymaganą funkcjonalność i
wydajność.

z

Oprogramowanie powinna cechować:

z

Zarządzalność: musi ewoluować w odpowiedzi na
zmieniające się wymagania

z

Wiarygodność: można na nim polegać

z

Sprawność: nie powinno marnować zasobów systemu

z

Użyteczność: musi być użyteczne dla użytkowników, dla
których zostało zaprojektowane

dr inż. Radosław Adamus

Co to jest inżynieria
oprogramowania?

z

Inżynieria oprogramowania jest wiedzą
techniczną dotycząca wszystkich faz cyklu życia
oprogramowania. Traktuje oprogramowanie jako
produkt, który ma spełniać potrzeby techniczne,
ekonomiczne i społeczne.

Software engineering

Inżynieria Oprogramowania a
Informatyka

z

Informatyka zajmuje się teorią i podstawami

z

Inżynieria Oprogramowania zajmuje się praktycznymi

aspektami wytwarzania i dostarczania złożonego i

użytecznego oprogramowania

z

Teorie informatyczne uważane są obecnie za

niewystarczające do nominowania ich jako kompletnych

fundamentów inżynierii oprogramowania.

z

Inżynieria Oprogramowania jest wiedzą empiryczną

Software engineering vs.
Computer science

dr inż. Radosław Adamus

Inżynieria oprogramowania a
inżynieria systemów

z

Inżynieria systemów jest związana z wszystkimi
aspektami wytwarzania systemów komputerowych,
włączając w to produkcję sprzętu, oprogramowania i
procesów.

z

Inżynieria oprogramowania jest częścią tego procesu.

z

Inżynieria systemów jest zaangażowana w proces
specyfikacji, projektowania architektury, integracji i
wdrażania systemów.

Software engineering vs.

system engineering

Zagadnienia inżynierii
oprogramowania

z

Sposoby prowadzenia przedsięwzięć informatycznych.

z

Techniki planowania, szacowania kosztów, harmonogramowania i monitorowania

przedsięwzięć informatycznych.

z

Metody analizy i projektowania systemów.

z

Techniki zwiększania niezawodności oprogramowania.

z

Sposoby testowania systemów i szacowania niezawodności.

z

Sposoby przygotowania dokumentacji technicznej i użytkowej.

z

Procedury kontroli jakości.

z

Metody redukcji kosztów konserwacji (usuwania błędów, modyfikacji i rozszerzeń)

z

Techniki pracy zespołowej i czynniki psychologiczne wpływające na efektywność

pracy.

dr inż. Radosław Adamus

Podstawowe wyzwania Inżynierii
Oprogramowania

z

Systemy spadkowe– techniki umożliwiające
zarządzanie i wykorzystanie istniejących (starych), ale
wartościowych systemów.

z

Heterogeniczność – techniki umożliwiające współpracę
rozproszonych i różnorodnych systemów.

z

Dostarczanie – techniki umożliwiające szybkie
dostarczenie gotowego produktu.

z

Zaufanie – techniki, które umożliwiły by udowodnienie,
że oprogramowaniu można zaufać.

Legacy systems

Heterogeneity

Delivery

Trust

Co to jest CASE ?

z

Oprogramowanie (system informatyczny),

którego celem jest zautomatyzowane wsparcie

działań wykonywanych w procesie inżynierii

oprogramowania.

z

Upper-CASE: Narzędzia wspierające wczesne

działania związane z wymaganiami i

projektowaniem

z

Lower – CASE: Narzędzia wspierające późne

działania: programowanie, debugowanie,

testowanie

Computer Aided Software Engineering

dr inż. Radosław Adamus

Jakie są koszty wytworzenia
oprogramowania?

z

Z grubsza 60% to koszty wytworzenia, 40% to
koszty testowania. W przypadku oprogramowania
dopasowanego do klienta koszty ewolucji często
przekraczają koszty wytworzenia

z

Koszty zależą od typu systemu, wymagań i
pożądanych atrybutów systemu (np. wydajność,
niezawodność)

z

Rozkład kosztów zależy od procesu inżynierii
oprogramowania.

Software engineering costs

Co to jest kryzys oprogramowania?
(1)

z

Sprzeczność pomiędzy odpowiedzialnością, jaka

spoczywa na współczesnych SI (systemach

informatycznych), a ich zawodnością wynikającą ze

złożoności i ciągle niedojrzałych metod tworzenia i

weryfikacji oprogramowania.

z

Ogromne koszty utrzymania oprogramowania. Długi i

kosztowny cykl życia SI, wymagający stałych (często

globalnych) zmian.

z

Niska kultura ponownego użycia wytworzonych

komponentów projektów i oprogramowania; niski stopień

powtarzalności poszczególnych przedsięwzięć.

Software crisis

dr inż. Radosław Adamus

Co to jest kryzys oprogramowania?
(2)

z

Długi i kosztowny cykl tworzenia oprogramowania,
wysokie prawdopodobieństwo niepowodzenia projektu
programistycznego.

z

Eklektyczne, niesystematyczne narzędzia i języki
programowania.

z

Frustracje projektantów oprogramowania i programistów
wynikające ze zbyt szybkiego postępu w zakresie
języków, narzędzi i metod oraz uciążliwości i
długotrwałości procesów produkcji, utrzymania i
pielęgnacji oprogramowania

Co to jest kryzys oprogramowania?
(3)

z

Uzależnienie organizacji od systemów komputerowych i
przyjętych technologii przetwarzania informacji, które nie
są stabilne w długim horyzoncie czasowym.

z

Problemy współdziałania niezależnie zbudowanego
oprogramowania, szczególnie istotne przy dzisiejszych
tendencjach integracyjnych.

z

Problemy przystosowania istniejących i działających
systemów do nowych wymagań, tendencji i platform
sprzętowo-programowych.

dr inż. Radosław Adamus

Walka z kryzysem oprogramowania

Podstawowym powodem kryzysu
oprogramowania jest
złożoność produktów informatyki i
procesów ich wytwarzania.

Stosowanie technik i narzędzi ułatwiających

pracę nad złożonymi systemami

Korzystanie z metod wspomagających analizę

nieznanych problemów oraz ułatwiających

wykorzystanie wcześniejszych doświadczeń

Usystematyzowanie procesu

wytwarzania oprogramowania, tak aby

ułatwić jego planowanie i monitorowanie

Wytworzenie wśród producentów i nabywców

przekonania, że budowa dużego systemu

wysokiej jakości jest zadaniem wymagającym

profesjonalnego podejścia.

Źródła złożoności projektu informatycznego

Zespół projektantów

podlegający ograniczeniom
pamięci, percepcji, wyrażania
informacji i komunikacji.

Dziedzina problemowa,

obejmująca ogromną liczbę
wzajemnie uzależnionych
aspektów i problemów.

Środki i technologie
informatyczne:

sprzęt, oprogramowanie, sieć,
języki, narzędzia, udogodnienia.

Oprogramowanie

:

decyzje strategiczne,

analiza,

projektowanie,

konstrukcja,

dokumentacja,

wdrożenie,

szkolenie,

eksploatacja,

pielęgnacja,

modyfikacja.

Potencjalni użytkownicy:

czynniki psychologiczne,
ergonomia, ograniczenia pamięci
i percepcji, skłonność do błędów
i nadużyć, tajność, prywatność.

dr inż. Radosław Adamus

Co to jest proces inżynierii
oprogramowania?

z

Zestaw działań, których celem jest wytworzenie

lub ewolucja oprogramowania.

z

Ogólne czynności pojawiające się we wszystkich

procesach IO:

z

Specyfikacja – jakie działania powinien wykonywać

system i jakie są ograniczenia nałożone na system.

z

Rozwój – produkcja oprogramowania

z

Walidacja – sprawdzenie czy system spełnia

oczekiwania klientów

z

Ewolucja – zmiana oprogramowania w odpowiedzi na

zmieniające się wymagania

Software engineering
process

Najważniejsze cegiełki informacji

z

Oprogramowanie – produkt

z

Inżynieria Oprogramowania – wiedza

empiryczna

z

Proces inżynierii oprogramowania – dotyczy

tak tworzenia jak i ewolucji oprogramowania

z

Kryzys oprogramowania – powód: złożoność

produktów i procesów wytwarzania

dr inż. Radosław Adamus

Do poczytania…

z

Sommerville: Inżynieria Oprogramowania,
rozdział 1.

z

Dąbrowski, Subieta: Podstawy Inżynierii
Oprogramowania, rozdział 1.