Eurokody-Wprowadzenie

Nieuchronnie

nadchodzi czas stosowania europejskich norm

eurokodów w projektowaniu i realizacji obiektów budowlanych.

Jak w przypadku ka

dego nowego wyzwania wyst

puj

leki i

obawy projektantów przed zmianami. S

one jednak nieuzasad-

nione, gdy

nie zmieniła si

logika, statyka, wytrzymało

ść

, itd., a

wiedza w dziedzinie teorie konstrukcji budowlanych była systema-
tycznie uaktualniana w dotychczasowych normach krajowych PN.

Eurokody korzystaj

i porz

dkuj

dotych czasow

wiedz

bezpiecznym projektowaniu i wznoszeniu obiektów budowlanych.

Stwarzaj

przesłanki do korzystania z najnowszych,

wiatowych osi

gni

ęć

naukiw tej dziedzinie.

c one szans

na zmiany jako

ciowe

w dziedzinie

budownictwa,

a nie zbyteczn

niedogodno

dla projektantów

i wykonawców. Dlatego nie powinni

my mie

ków i fobii przed

nadchodz

cymi zmianami normalizacyjnymi.

Przyst

puj

c do Unii Europejskiej, Polska zobowi

zała si

wprowadzenia europejskich norm - Eurokodów. S

to wspólne,

ujednolicone dokumenty odniesienia, które stanowi

kluczowe

ogniwo ładu budowlanego

w pa

stwach Unii Europejskiej.

Eurokody s

zbiorem zuinifikowanych norm mi

dzynarodo-

wych słu

Ŝą

cych do projektowania budynków oraz konstrukcji in

nierskich

Intencj

ich autorów było wykorzystanie szerokiego

wiadczenia w zakresie projektowania oraz wyników bada

blisko 20 krajów członkowski UE.

Na podstawie art. 95 Traktatu Rzymskiego z 1975 r. Komisja

Wspólnot Europejskich podj

ła działania maj

ce na celu eliminac-

przeszkód technicznych w handlu i harmonizacji ustale

tech-

nicznych. Polegały one na ustaleniu

zbioru zharmonizowanych re-

guł technicznych projektowania budowli

, zast

puj

cych zró

nico-

wane reguły stosowane w poszczególnych krajach członkowskich.

W 1989 r. podpisano umow

dzy Komisj

i krajami człon-

kowskimi UE, na mocy której Eurokody zyskały status dokument
odniesienia, uznawanych przez władze w krajach członkowskich.

CEN

- EUROPEJSKI KOMITET NORMALIZACJI

PKN

- POLSKI KOMITET NORMALIZACJI

- Ustawa o normalizacji z dnia 12 wrze

nia 2002 r.

- Członkowstwo w

CEN

od 1 stycznia 2004 r.

Nadchodzi czas Eurokodów – europejskich norm projekto-

wania konstrukcji budowlanych.

EUROKODY - europejskie normy projektowania konstrukcji

budowlanych EN 199

÷ EN 199

– to 10 pakietów (zbirów)

norm

PN-

EN 199

wyró

nik krajowy

pakiet

ęść

Program 10 Eurokodów (57 cz

ęś

ci EN 199

)

EN 199

ęś

EN 1990

Podstawy projektowania konstrukcji

EN 1991

Oddziaływania na konstrukcje

EN 1992

Projektowanie konstrukcji z betonu

EN 1993

Projektowanie konstrukcji stalowych

EN 1994

Projektowanie konstrukcji zespolonych...

EN 1995

Projektowanie konstrukcji drewnianych

EN 1996

Projektowanie konstrukcji murowych

EN 1997

Projektowanie geotechniczne

EN 1998

Projektowanie sejsmiczne

EN 1999

Projektowanie konstrukcji aluminiowych

EN 1991

Ęś

AR WŁASNY,

NIEG, WIATR, ...

EN 1995

DREWNIANE

EN 1994

ZESPOLONE

EN 1993

STAL

EN 1992

ELBET

EN 1999

ALUMINIUM

EN 1996

MUROWE

EN 1990

EN 1997

PROJ. GEOTECHNICZNE

EN 1998

PROJ. SEJSMICZNE

OBLICZANIE ORAZ

KONSTRUOWANIE

ODDZIAŁYWANIA

NA KONSTRUKCJE

PROJEKTOWANIE GEOTECH-

NICZNE I NA TERENACH

SEJSMICZNYCH

BEZPIECZE

STWO

KONSTRUKCJI

EN 1991-

-Z

Oddziaływania na konstrukcje

PN-EN 1991-

1-1

:2004 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

: Oddziaływania ogólne.

ęŜ

ar obj

ciowy, ci

ęŜ

ar własny, obci

enia u

ytkowe w budynkach

– opublik.

PN-EN 1991-

1-2

:2006 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

1-2

: Oddziaływania ogólne.

Oddziaływania na konstrukcje w warun-
kach po

aru

– opublikowana

PN-EN 1991-

1-3

:2005 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

1-3

: Oddziaływania ogólne.

Obci

ąŜ

enia

niegiem

– opublikowana

PN-EN 1991-

1-4

:2008 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

1-4

: Oddziaływania ogólne.

Obci

ąŜ

enia wiatrem

– opublikowana

PN-EN 1991-

1-5

:2005 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

: Oddziaływania ogólne.

Oddziaływania termiczne

– opublikowana

PN-EN 1991-

1-6

:2007 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

: Oddziaływania ogólne.

Oddziaływania w czasie wykonywania
konstrukcji

– opublikowana

PN-EN 1991-

1-7

:2008 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

1-7

: Oddziaływania ogólne.

Oddziaływania wyj

tkowe

– opublikowana

PN-EN 1991-

:2007 Eurokod 1: Oddziaływania na konstruk-

cje. Cz

ęść

Obci

ąŜ

enia ruchome mostów

– opublikowana

pr-

EN 1991-

:2009 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

Oddziaływania wywołane

przez przez prac

wigów i maszyn

pr-

EN 1991-

:2009 Eurokod 1: Oddziaływania na konst-

rukcje. Cz

ęść

Silosy i zbiorniki

EN 1993-1

: Reguły ogólne i reguły dotycz

budynków

EN 1993-2 : Mosty stalowe

EN 1993-3

: Wie

e, maszty i kominy

EN 1993-4

: Silosy, zbiorniki i ruroci

EN 1993-5 : Palowanie i grodze

EN 1993-6 : Konstrukcje wsporcze suwnic

__________________________

Normy wielocz

ęś

ciowe

Eurokod 3:

Projektowanie konstrukcji stalowych

EN 1993-1: Reguły ogólne i reguły dotycz

ce budynków

PN-EN 1993

-1-1

:2006 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji sta-

owych – Cz

ęść

1-1:

Reguły ogólne i reguły doty-

ce budynków

– opublikowana

PN-EN 1993-

1-2

:2007 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych – Cz

ęść

1-2:

Obliczanie konstrukcji na wy-

padek po

aru

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-3

:2008 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych – Cz

ęść

1-3:

Reguły ogólne – Reguły uzu-

pełniaj

ce dla konstrukcji z kształtowników i

blach profilowanych na zimno

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-4:

2007 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-
wych – Cz

ęść

1-4:

Reguły ogólne – Reguły uzu-

pełniaj

ce dla konstrukcji ze stali niedrzewnych

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-5:2008

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych - Cz

ęść

1-5:

Blachownice

– opubliko-

wana

-EN 1993

-1-6:200?

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych - Cz

ęść

1-6:

Wytrzymało

ść

i statecz-

ść

konstrukcji powłokowych

(

w przygoto-

waniu)

-EN 1993

-1-7:2008

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych - Cz

ęść

1-7:

Konstrukcje płytowe

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-8

:2006 Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych – Cz

ęść

1-8:

Projektowanie w

złów

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-9:2007

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji stalo-

wych – Cz

ęść

1-9:

czenie

– opubliko-

wana

PN-EN 1993

-1-10:2007

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji sta-

lowych – Cz

ęść

1-10:

Dobór stali ze

wzgl

du na odporno

ść

na kruche p

kanie

i ci

gliwo

ść

dywarstwow

– opubliko-

wana

PN-EN 1993

-1-11:2008

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji sta-

lowych – Cz

ęść

1-11:

Konstrukcje ci

gno-

– opublikowana

PN-EN 1993

-1-12:2008

Eurokod 3: Projektowanie konstrukcji sta-

lowych – Cz

ęść

1-12:

Dodatkowe reguły

stosowania EN 1993 uwzgl

dniaj

sze gatunki stali z S 700 wł

cznie

– opublikowana

Status Eurokodów

Eurokody jako normy europejskie (EN) b

stano-

wiły wspólne dokumenty odniesienia:

•

przy wykazywaniu zgodno

ci obiektów budowlanych

z wymaganiami

bezpiecze

stwa

(w zakresie no

ci, stateczno

ci, zagro

enia po

arowego, wymaga

dotycz

cymi wyrobów budowlach);

•

ustalenia podstaw do

zawierania kontraktów

- przy

opracowywaniu specyfikacji technicznych do umów
na roboty budowlane oraz usługi in

ynierskie;

•

ustalenia podstawy opracowywania zharmonizowa-

nych specyfikacji technicznych dotycz

cych wyrobów

budowlanych (norm i aprobat).

Dodatkowo oczekuje si

e eurokody przyczyni

do doskonalenia funkcjonowania jednolitego rynku

europejskiego na wyroby i usługi budowlane oraz
in

ynierskie.

Dzi

ki usuni

ciu przeszkód wynikaj

cych z ró

nych

tradycji w ocenie niezawodno

ci konstrukcji w poszcze-

gólnych krajach UE ujednolicone zostan

tak

e stan-

dardy bezpiecze

stwa budowli.

Eurokody maj

tak

e słu

udoskonaleniu konku-

rencji europejskiego przemysłu budowlanego (z wł

cze-

niem specjalistów) z krajami spoza Unii Europejskiej.

KORZY

CI Z STOSOWANIA EUROKODÓW

•

zapewnienie ogólnego zrozumienia projektowania

konstrukcji przez wszystkich uczestników procesu
budowlanego (wła

cicieli, u

ytkowników, projektantów,

wykonawców,…),

•

zapewnienie wspólnych kryteriów projektowania i

spełnienia kryteriów no

ci, stateczno

ci, trwało

– z uwzgl

dnieniem aspektów ekonomicznych,

•

ułatwienie sprzeda

y i stosowanie materiałów i ele-

mentów budowlanych we wszystkich krajach UE,

•

ustanowienie wspólnych podstaw badawczych i

rozwojowych,

•

ustanowienie wspólnych pomocy projektowych i

programów komputerowych,

•

zwi

kszenie konkurencyjno

ci w skali

wiatowej.

ETAPY WDRA

ANIA EUROKODÓW

•

okres sprawdzenia przez podkomitety CEN i delegacje

krajowe w celu zatwierdzenia cz

ęś

ci w wersji angiels-

kiej, francuskiej i niemieckiej oraz przekazania jej do
formalnego głosowania (6 miesi

cy)

•

okres przygotowania cz

ęś

ci do formalnego głosowania

i ratyfikacji z dat

udost

pnienia (6 miesi

cy),

•

okres tłumaczenia na j

zyki krajów członkowskich UE

(1 rok),

•

okres kalibracji w krajach członkowskich w celu ustale-

nia zał

czników krajowych z warto

ciami parametrów

ustalonych przez krajowe organizacje normalizacyjne,

•

okres współistnienia, w którym dana cz

ęść

eurokodu

stosowana jest równocze

nie z normami krajowymi

Za poszczególne etapy wdra

ania odpowiedzialne

krajowe organizacje normalizacyjne.

ZAWARTO

ŚĆ

EUROKODU DO STOSOWANIA

W KRAJACH CZŁONKOWSKICH UE

•

Normy krajowe wdra

ce eurokody musz

zawiera

pełny tekst eurokodów i zał

czników w postaci

opublikowanej przez CEN.

•

Mog

one by

poprzedzone krajow

stron

tytułow

krajowym wst

pem.

•

Mog

uzupełnione Zał

cznikiem Krajowym za-

wieraj

cym wszystkie specyficzne zmiany warto

liczbowych w postaci parametrów ustalonych przez
władze krajowe.

ZAŁ

CZNIKI KRAJOWE

ZAŁ

CZNIKI EUROKODU

PRZETŁUMACZONY

TEKST EUROKODU

STRONA TYTUŁOWA

EUROKODU

KRAJOWA PRZEDMOWA

KRAJOWA STRONA

TYTUŁOWA

zawarto

ść

eurokodu

WARTO

CI PARAMETRÓW USTALANYCH PRZEZ

KRAJOWE ORGANIZACJE NORMALIZACYJNE

•

Parametry, których warto

ci mog

ustalone przez

krajowe organizacje normalizacyjne okre

lone s

dej cz

ęś

ci eurokodu.

•

Zwykle mog

one dotyczy

warto

ci charakterystycz-

nych ró

nic w warunkach klimatycznych (np.obci

ąŜ

nia

niegiem, wiatrem), wyboru poziomu bezpie

st-

wa z uwagi na trwało

ść

konstrukcji oraz ogólnie klas

(materiałów i konstrukcji), lub metod (oblicze

one pozostawione w poszczególnych cz

ęś

ciach

eurokodu do wyboru przez krajowe organizacje
normalizacyjne.

ZAŁ

CZNIKI KRAJOWE EUROKODÓW

Zawieraj

•

parametry ustalone przez krajowe władze normaliza-

cyjne, których warto

ci liczbowe s

ne ni

w wersji

opublikowanej przez CEN

•

decyzje dotycz

ce zastosowania zał

czników informa-

cyjnych podanych w poszczególnych eurokodach.

Zał

czniki Krajowe

nie mog

zmienia

lub modyfikowa

tre

ci poszczególnych Eurokodów

z wyj

tkiem wyra

nie

wskazanych sytuacji

, kiedy mo

liwy jest „wybór” para-

metrów ustalonych przez krajowe organizacje norma-
lizacyjne.

Np. EN1990 – wszystkie cz

ęś

ciowe współczynniki

bezpiecze

stwa podano w postaci symboli, których

zalecane warto

ci podano w „uwagach”.

W takim przypadku w Zał

czniku Krajowym mo

na:

- albo przyj

ąć

zalecane warto

ci w eurokodzie (

wersji

oficjalnej

- albo poda

warto

ci alternatywne na podstawie krajo-

wych do

wiadcze

i tradycji projektowania.

Na uwag

zasługuje fakt ,

e za bezpiecze

stwo

odpowiedzialne s

krajowe władze normalizacyjne.

Oznacza to,

e cz

ęś

ciowe współczynniki bezpie-

cze

stwa zalecane w eurokodach mog

zmieniane

w Zał

cznikach Krajowych.

Wobec tego nale

y si

spodziewa

e Zał

czniki

Krajowe poszczególnych krajów UE

ró

Dlatego mog

stosowane tylko w kraju

, w którym

jest projektowany (i wznoszony) budynek, czy obiekt
in

ynierski.

Tak np. projektant angielski projektuj

cy obiekt

realizowany w Polsce b

dzie musiał stosowa

Krajowe

Zał

czniki polskie, a polski in

ynier projektuj

cy budy-

nek wznoszony w Niemczech – Krajowe Zał

czniki

niemieckie.

Prace nad Zał

cznikami Krajowymi

kszo

krajów s

w toku (najbardziej zaawansowane w UK i F).

W zał

czniku angielskim przyj

to wsp. bezpiecze

stwa

obc. stałych

γγγγ

= 1,35

obc. zmiennych

γγγγ

= 1,50

. S

one

mniejsze ni

stosowane dotychczas

γγγγ

= 1,4

γγγγ

= 1,6

Zał

czniki krajowe do Eurokodów

Zał

czniki Krajowe zawieraj

postanowienia (w tym ewen-

tualnie tzw. parametry krajowe) przewidziane do stosowa-
nia

przy projektowaniu obiektów budowlanych przez-

naczonych do realizacji na terytorium danego kraju.

Zakres przedmiotowy

postanowie

krajowych

(dopu-

szczalnych zmian w Zał

czniku Krajowym) jest okre

lony

w wersji oficjalnej Eurokodu.

Np. w „polskiej” normie europejskiej obci

ąŜ

enia

nie-

giem podano: charakterystyczne obci

ąŜ

enia gruntu na

terenie kraju, sytuacje obliczeniowe – wyj

tkowe opady,

zamiecie

nie

ne.

WDRO

ENIE EUROKODÓW

Wdro

enie erokodów wymaga jednoczesnego przyj

cia

co najmniej

jednego całego zbioru

norm (np. EN 1993).

Wtedy b

dzie mo

liwe usuni

cie zbioru sprzecznych

norm krajowych do ko

ca okresu współistnienia. Je

jednak normy krajowe maj

szerszy zakres, ni

odpo-

wiednia cz

ęść

EC, wówczas usuni

cie mo

e dotyczy

tylko cz

ęś

ci zakresu (postanowie

) zawartych w EC.

Przed przyj

ciem jakiegokolwiek zbioru norm musz

spełnione nast

puj

ce wymagania:

•

obliczenia wykonane wg EC z Zał

cznikim Krajowym

zapewniaj

akceptowalny poziom bezpiecze

stwa

•

oraz,

nie prowadzi to do projektowania konstrukcji

„bardziej kosztownych”

w okresie u

ytkowania ni

pro-

jektowane wg krajowych norm dotychczas stosowanych.

Warunki techniczne dotycz

ce budynków

Rozporz

dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r.

§ 204/4: Warunki bezpiecze

stwa konstrukcji (…) uznaje si

za spełnione, je

eli konstrukcja ta odpowiada

Polskim Normom

dotycz

cym projektowania i obli-

czania konstrukcji.

A zatem najprostszym i bezpo

rednim sposobem zapewnie-

nia bezpiecze

stwa konstrukcji na etapie projektowania jest

wykazanie zgodno

ci projektu z wła

ciw

norm

przed-

miotow

(

EN-PN 199X-Y-Z

)

Nadchodzi, wi

c czas eurokodów

. Nale

y mi

ęć

nadziej

wdro

enie ich do projektowania konstrukcji budowlanych nie

nastr

czy u

ytkownikom zasadniczych trudno

ci. Wynika to z

ego powinowactwa podstaw merytorycznych dotychczaso-

wych norm krajowych PN-B z Eurokodami.

Wdra

anie EC

powinny poprzedzi

działania edukacyjne

(dos-

tosowanie programów nauczania) działania wspomagaj

ce (szko-

lenia, studia podyplomowe, seminaria, publikacje, informatyzacja).

Niedogodno

Eurokodów jest zapewne ich obszerno

ść

U podstaw du

ych rozmiarów tych dokumentów była ch

ęć

pracowania norm o charakterze uniwersalnym. Nale

y jednak

podkre

li,

nie wszystkie propozycje

i mo

liwo

ci w nich zawa-

rte

/musza by

powszechnie stosowane.

Eurokody s

równie

szans

na podniesienie kwalifikacji pro-

jektantów i wykonawców oraz zmiany jako

ciowe w budownictwie.

Nie mo

na ich traktowa

jak zbyteczn

niedogodno

ść

dla

uczestników procesu budowlanego. Ponadto nie powinni

my mie

ków i fobii przed nadchodz

cymi zmianami normalizacyjnymi.