POJĘCIA PODSTAWOWE

EKOLOGIA

• oikos

(grec.) – dom,

logos

(łac.) – nauka

• nauka zajmująca się wzajemnymi

powiązaniami między organizmami żywymi
a środowiskiem

• nauka o strukturze i funkcjonowaniu przyrody
• „biologia środowiskowa” (Odum 1963)

• EKOLOGIA jest nauką o zależnościach

decydujących o liczebności i rozmieszczeniu
organizmów (Krebs 1997)

• EKOLOGIA zajmuje się strukturą

i funkcjonowaniem przyrody (układów
ekologicznych = ekosystemów)

• Odróżnienie EKOLOGII od OCHRONY

ŚRODOWISKA (!!!)

Podział EKOLOGII

• AUTEKOLOGIA – dziedzina ekologii

zajmująca się badaniem zależności między
organizmami a warunkami środowiska
(Krebs 1997)

• SYNEKOLOGIA – dział ekologii zajmujący

się badaniem grup organizmów i ich
oddziaływań ze środowiskiem (Krebs 1997)

EKOFIZJOLOGIA

• Ekologia fizjologiczna

• Dział ekologii zajmujący się adaptacjami

fenotypowymi organizmów do warunków
panujących w środowisku

• Zadaniem ekofizjologii jest określanie

reakcji organizmów na czynniki
środowiska i ich zmiany

PRZYRODA

Całokształt rzeczy, zjawisk i czynników

występujących we wszechświecie i tworzących
ten wszechświat.

Badaniem przyrody zajmują się takie nauki jak:

• Biologia
• Geografia
• Chemia
• Fizyka
• Matematyka
• Astronomia
• Inne...

Nauki przyrodnicze

ŚRODOWISKO

Jest to ogół czynników ożywionych

(biotycznych) i nieożywionych
(abiotycznych), mających bezpośrednie
znaczenie dla życia i rozwoju organizmu
danego gatunku lub jego populacji.

Czynniki środowiska wpływają wzajemnie

na siebie, a współdziałając tworzą
określony zespół warunków, w których
bytuje organizm czy populacja.

EKOSYSTEM

Układ ekologiczny

będący głównym

obiektem badań ekologii. Każdy
ekosystem składa się z czynników
ożywionych (biotycznych) i nieożywionych
(abiotycznych), podobnie jak środowisko.

EKOSYSTEM A ŚRODOWISKO

• w przypadku EKOSYSTEMU interesuje

nas jak pewien fragment przyrody jest
zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje

• patrzymy na to niejako od zewnątrz
• pojęcie to jest częściej stosowane

w synekologii

• w przypadku ŚRODOWISKA interesuje

nas jak czynniki, które tworzą ten sam
fragment przyrody, oddziałują na jakiś
organizm (populację) – jakie warunki życia
im stwarzają

• patrzymy na to niejako od wewnątrz
• pojęcie to jest częściej stosowane

w autekologii

SIEDLISKO

Można zdefiniować na trzy sposoby:

• jest to abiotyczna część środowiska

(ekosystemu)

• jest to suma czynników klimatycznych

i glebowych

• jest to wypadkowa położenia

(ponieważ kształtuje ono bezpośrednio
klimat, a pośrednio glebę)

BIOCENOZA

• jest naturalnym zespołem organizmów

żywych danego środowiska (ekosystemu),
powiązanych ze sobą przez rozmaite
czynniki ekologiczne i tworzących
organiczną całość, która dzięki
rozmnażaniu i samoregulacji utrzymuje się
trwale w przyrodzie w stanie dynamicznej
równowagi

• biocenoza składa się zazwyczaj z wielu

populacji

różnych

gatunków

Gatunek

• Podstawowa jednostka klasyfikacyjna

w systematyce organizmów

• Obejmuje populacje osobników blisko

spokrewnionych, podobnych do siebie
i krzyżujących się ze sobą.

Populacja

Grupa organizmów należących do tego

samego gatunku, współwystępujących
na określonym obszarze i w określonym
czasie.

SUKCESJA EKOLOGICZNA

• Proces zastępowania jednego typu

biocenozy przez inny

• Progresywne zmiany flory i fauny, które

zmierzają do osiągnięcia

klimaksu

Klimaks

Stan biocenozy, w którym jest ona zdolna

do trwania w określonych warunkach
klimatycznych i edaficznych.

HOMEOSTAZA

Zdolność do utrzymywania stałości lub

względnej jednorodności funkcji w obrębie
pojedynczego organizmu, oddziaływań
pomiędzy organizmami w populacji lub
zgrupowaniu wielogatunkowym, wobec
zmieniających się warunków otoczenia.