OPRACOWANIE GRAMATYKI

Czasownik

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki w języku niemieckim w bezokoliczniku czasu teraźniejszego kończą się na -en
lub -n np. sagen, sprechen lub lächeln, klingeln.

Podział czasowników :

INFINITIV (bezokolicznik)

mocne: np. singen, sprechen, kommen, fahren, gehen, beginnen, sein, lesen, springen,
słabe: np. prüfen,fragen, malen, spielen, wecken, baden, lachen, machen, tanzen, warten
nieregularne (mieszane): np. denken, nennen, kennen,

CZASOWNIKI POSIŁKOWE I MODALNE

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki posiłkowe:
Do tworzenia różnych form czasów oraz do strony biernej w j. niemieckim służą trzy czasowniki
posiłkowe:

haben (mieć)

sein (być)

werden (stawać się)

ich habe
du hast
er, sie, es hat

wir haben
ihr habt
sie, Sie haben

ich bin
du bist
er, sie, es ist

wir sind
ihr seid
sie, Sie sind

ich werde
du wirst
er, sie, es wird

wir werden
ihr werdet
sie, Sie werden

Czasowniki modalne:

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki modalne wyrażają stosunek osoby do czynności. W j. niemieckim wyróżniamy sześć
czasowników modalnych: wollen (chcieć), müssen (musieć), können (móc, umieć, potrafić),
dürfen (mieć pozwolenie), sollen (mieć powinność), mögen (chcieć, lubić),.

Czasowniki te występują z bezokolicznikiem innego czasownika, który jest na końcu zdania, np.:
Ich muss jetzt nach Hause gehen. (Muszę teraz iść do domu).

Du sollst ihr alles sagen.(Powinieneś jej wszystko powiedzieć).
Du kannst mich heute abend anrufen. (Możesz dziś wieczorem do mnie zadzwonić).
Ich darf nicht ins Kino gehen. (Nie mogę dziś iść do kina).
Ich mag meine neue Lehrerin. (Lubię moją nową nauczycielkę.)

Odmiana czasowników modalnych:

dürfen (mieć pozwolenie)

können (móc, umieć, potrafić)

Singular

Singular

1. ich darf (mogę, wolno mi)

1. ich kann (umiem, mogę)

2. du darfst

2. du kannst

3. er, sie, es darf

3. er, sie, es kann

Plural

Plural

1. wir dürfen

1. wir können

2. ihr dürft

2. ihr könnt

3. sie, Sie dürfen

3. sie, Sie können

sollen (mieć powinnonność)

müssen (musieć)

Singular

Singular

1. ich soll (powinienem, powinnam)

1. ich muss

2. du solst

2. du musst

3. er, sie, es soll

3. er, sie, es muss

Plural

Plural

1. wir sollen

1. wir müssen

2. ihr sollt

2. ihr müsst

3. sie, Sie sollen

3. sie, Sie müssen

wollen (chieć)

mögen (lubić, chcieć)

Singular

Singular

1. ich will (chcę)

1. ich mag (lubię, chcę)

2. du willst

2. du magst

3. er, sie, es will

3. er, sie, es mag

Plural

Plural

1. wir wollen

1. wir mögen

2. ihr wollt

2. ihr mögt

3. sie, Sie wollen

3. sie, Sie mögen

Czasownik moögen występuje często w formie ich möchte (chciał(a)bym), du möchtest
(chciał(a)byś)
np.: Wir möchten an die Ostsee fahren (Chcielibyśmy pojechać nad Morze Bałtyckie.)

Podobnie odmienia się niemodalny czasownik wissen (wiedzieć).

Singular - l. poj.

Plural - l. mnoga

1. ich weiss

1. wir wissen

2. du weisst

2. ihr wisst

3. er,sie, es weiss

3 sie, Sie wissen

Tryb rozkazujący :

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Rozkaz, życzenie, upomnienie, polecenie lub ostrzeżenie mogą być wyrażone przez tryb
rozkazujący.

Tryb rozkazujący występuje w następujących osobach:

Singular - l. poj.

Plural - l. mnoga

Gehen wir! 1 osoba liczby mnogiej

Geh! 2 osoba liczby pojedynczej

Geht! 2 osoba liczby mnogiej
Gehen Sie! 3 osoba liczby mnogiej

Zaimek osobowy występuje tylko w pierwszej i trzeciej osobie liczby mnogiej!

Czasowniki regularne: Do tematu czasownika dodajemy -e do 2. os. l.p. , np.: schreibe! (pisz!), a -
t do 2. os. l.m.,
np. schreibt! (piszcie!). Przy czasownikach z końcówką - t, -d, -ffn, -chn obowiązkowe jest dodanie
końcówki -e.

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du gehst

Geh! lub Gehe!

wir gehen

Gehen wir!

ihr geht

Geht!

sie gehen

Gehen sie!

Sie gehen

Gehen Sie!

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du öffnest

Öffne!

wir öffnen

Öffnen wir!

ihr öffnet

Öffnet!

sie öffnen

Öffnen sie!

Sie öffnen

Öffnen Sie!

Tak samo odmieniaj się czasowniki: reden, schütteln, klappern, bieten, landen, erledigen, atmen,
rechnen, entschuldigen, warten, antworten, bilden, lachen, baden, lernen!

Czasowniki mocne zmieniające samogłoskę rdzenną w 2. i 3. os. l.p. odrzucamy końcówkę -st
od formy 2. os. l.p. czasu teraźniejszego oraz zaimek osobowy, np.

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du hilfst

Hilf!

wir helfen

Helfen wir!

ihr helft

Helft!

sie helfen

Helfen sie!

Sie helfen

Helfen Sie!

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du nimmst

Nimm!

wir nehmen

Nehmen wir!

ihr nehmt

Nehmt!

sie nehmen

Nehmen sie!

Sie nehmen

Nehmen Sie!

Tak samo odmieniają się czasowniki: geben, sehen, essen, empfehlen, treffen, lesen, sprechen!

W trybie rozkazującym nie dodajemy przegłosu do czasowników, które w odmianie (koniugacji) w
czasie teraźniejszym przegłos otrzymują, np.

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du fährst

Fahr!

wir fahren

Fahren wir!

ihr fahrt

Fahrt!

sie fahren

Fahren sie!

Sie fahren

Fahren Sie!

Tak samo odmieniają się czasowniki: sprechen, blasen, schlafen, laufen, backen, tragen, wachsen,
braten!

Tryb rozkazujący czasowników sein i haben:

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du bist

Sei!

wir sind

Seien wir!

ihr seid

Seid!

sie sind

Seien sie!

Sie sind

Seien Sie!

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du hast

Hab! lub Habe!

wir haben

Haben wir!

ihr habt

Habt!

sie haben

Haben sie!

Sie haben

Haben Sie!

Tryb rozkazujący czasowników rozdzielnie złożonych

Czasownik odmienia się tak samo jak w trybie rozkazującym, natomiast jego przedrostek idzie na
koniec zdania.

Indikativ - tryb oznajmujący Imperativ - tryb rozkazujący
du machst auf

Mach auf!

wir machen auf

Machen wir auf!

ihr macht auf

Macht auf!

sie machen auf

Machen sie auf!

Sie machen auf

Machen Sie auf!

CZASOWNIKI ZWROTNE

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki zwrotne są to czasowniki występujące zawsze z zaimkiem zwrotnym "sich", który
może występować w III przypadku (Dativ) lub IV przpadku (Akkusativ).
Zaimek zwrotny "sich" odnosi się zawsze do podmioty zdania.

Odmiana czaswonika zwrotnego:

sich waschen (myć się)

sich kämmen (czesać się)

sich treffen (spotykać się)

ich wasche mich
du wäschst dich
er, sie, es wäscht sich

wir waschen uns
ihr wascht euch
sie, Sie waschen sich

ich kämme mich
du kämmst dich
er, sie, es kämmt sich

wir kämmen uns
ihr kämmt euch
sie, Sie kämmen sich

ich treffe mich
du triffst dich
er, sie, es trifft sich

wir treffen uns
ihr trefft euch
sie, Sie treffen sich

Możemy użyć zaimek zwrotny w III przypadku (Dativ) chcąc powiedzieć "sobie".
np.
Ich wasche mir die Hände.
Ich kämme mir das Haar.

sich waschen + Dativ

ich wasche mir die Hände
du wäschst dir die Hände
er, sie, es wäscht sich die Hände

wir waschen uns die Hände
ihr wascht euch die Hände
sie, Sie waschen sich die Hände

Inne czasowniki zwrotne w języku niemieckim:

sich beeilen - pośpieszyć się
sich befinden - znajdować się
sich beschäftigen - zajmować się
sich entschuldigen - przepraszać
sich erholen - odpoczywać

sich freuen - cieszyć się
sich fühlen - czuć się
sich interessieren - interesować się
sich kämmen - czesać się
sich rasieren - golić się
sich setzen - siadać
sich treffen - spotykać się
sich unterhalten - rozmawiać
sich verabschieden - pożegnać się
sich verspäten - spóźniać się
sich vorstellen - przedstawiać się lub sobie

Nie wszystkie czasowniki zwrotne w języku polskim są czasownikami zwrotnymi w języku
niemieckim i odwrotnie.

NIE ZWROTNE W J. NIEMIECKIM

ZWROTNE W J. POLSKIM

abbrechen

odłamać się

altern

starzeć się

anfangen

zaczynać się

anstoßen

stuknąć się

auffallen

rzucać się w oczy

aufgehen

otwierać się

aufsteigen

wznieść się (dym, chmury, rakieta)

auftauchen

pojawić się

ausbleiben

nie nastąpić, nie zdarzyć się

auseinandergehen

rozejść się, rozstać się

backen

piec się

bangen

trwożyć się

bedenken

zastanawiać się

beginnen

zaczynać się

beitragen

przyczyniać się

bestehen

składać się

blitzen

błyskać się

braten

piec się, smażyć się

brennen

palić się

dunkeln

ściemniać się

eilen

spieszyć się

einbrechen

włamać się

einfallen

zawalić się

einstürzen

załamać się, zawalić się

einwilligen

zgadzać się

enden

kończyć się

entbehren

wyrzekać się

entzweigehen

rozbić się

erfahren

dowiedzieć się

erhalten bleiben

zachować się (budynek)

erkranken

rozchorować się

erscheinen

ukazać się

erstauenen

zdumiewać się

ersticken

dusić się

ertönen

rozlegać się

ertrinken

utopić się

erwachen

budzić się

erwerben

przyswoić sobie

festhalten

trzymać się

fürchten

bać się

gefallen

podobać się

gelingen

powieść się

genießen

rozkoszować się

geraten

udać się (dokądś)

geschehen

dziać się, zdarzyć się

glänzen

błyszczeć się

gleichen

równać się

glücken

poszczęścić się

grünen

zielenić się

heiraten

ożenić się

irren

mylić się

jagen

uganiać się

jubeln

radować się

klagen

żalić się, skarżyć się

klettern

wdrapywać się

kochen

gotować się

lächeln

uśmiechać się

lachen

śmiać się

leuchten

świecić się

leugnen

wypierać się

mißfallen

nie podobać się

mißglücken

nie poszczęścić się, nie udać się

mißlingen

nie powieść się

mißraten

nie udać się

nachdenken

zastanawiać się

nachlassen

zmniejszyć się

nähertreten

zbliżyć się

CZASOWNIKI ROZDZIELNIE ZŁOŻONE

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki rozdzielnie złożone to takie w których akcent pada na przedrostek czasownika. Z
reguły przedrostki czasownika rozdzielnie złożonego mają własne znaczenie np. aufmachen (auf -
na, machen - robić - aufmachen - otwierać).
Przedrostek czasownika stoi zawsze na końcu zdania.
np.
Ich mache die Tür auf.

Odmiana czasownika rozdzielnie złożonego.

ankommen - przybywać

abfahren - odjeżdzać

vortragen - referować

ich komme an
du kommst an
er, sie, es kommt an

wir kommen an
ihr kommt an
sie, Sie kommen an

ich fahre ab
du fährst ab
er, sie, es fährt ab

wir fahren ab
ihr fahrt ab
sie, Sie fahren ab

ich trage vor
du trägst vor
er, sie, es trägt vor

wir tragen vor
ihr tragt vor
sie, Sie tragen vor

Przedrostki czasowników rozdzielnie złożonych z przykładowym czasownikiem:

ab-

abfahren - odjeżdzać

an-

ankommen - przybywać

auf-

aufmachen - otwierać

aus-

ausgeben - wydawać

bei-

beifügen - dołączyć

blank-

blankbohnern - froterować

blind-

blindschreiben - pisać bez patrzenia na klawisze

ein-

eintreten - wejść

fehl-

fehlschlagen - nie udawać się

fort-

fortsetzen - kontynuować

halt-

haltmachen - zatrzymywać

her-

herstellen - produkować

hin-

hinsetzen - siadać

kennen-

kennenlernen - poznać

lieb-

liebhaben - kochać

los-

losgehen - ruszyć

maß-

maßhalten - zachować umiar

mit-

mitmachen - brać udział

spazieren-

spazierengehen - spacerować

stehen-

stehenlassen - pozostawiać

übel-

übelnehmen - brać za złe

verloren-

verlorengehen - zgubić

vor-

vorarbeiten - odpracować

weg-

wegdenken - wyobrazić sobie że nie ma

wunder-

wundernehmen - dziwić się

zu-

zumachen - zamykać

zurück-

zurückbilden - zmniejszać

zusammen-

zusammenbleiben - pozostawać razem

CZASOWNIKI NIEROZDZIELNIE ZŁOŻONE

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasowniki nierozdzielnie złożone charakteryzują się padaniem akcentu na czasownik.
np. bekommen (Ich bekomme heute abend Besuch.)

Przedrostki czasowników nierozdzielnie złożonych z przykładowym czasownikiem:

arg-

argwöhnen - podejrzewać

be-

befehlen - rozkazywać

brand-

brandmarken - napiętnować

emp-

empfangen - przyjmować

ent-

entschuldigen - przepraszać

er-

erfahren - doświadczyć

früh-

frühstücken - jeść śniadanie

ge-

gefallen - podobać

hand-

handhaben - władać

lang-

langweilen - nudzić się

miss-

missbrauchen - wykożystywać

mut-

mutmaßen - przypuszczać

rade-

radebrechen - kaleczyć język

recht-

rechtfertigen - usprawiedliwiać się

schau-

schauspielern - grać

ver-

verstehen - rozumieć

wett-

wetteifern - rywalizować

zer-

zerstören - zniszczyć

TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Czasowniki z przedrostkami durch-, hinter-, über-, um-, unter-, voll-, wider-, wieder- mogą być
rozdzielnie lub nierozdzielnie złożone. Jest to użależnione od akcentu, jeżeli akcent pada na
przedrostek - są to czasowniki rozdzielnie złożone; jęzeli akcent pada na czasownik są to
czasowniki nierozdzielnie złożone.

Czasowniki rozdzielnie złożone mają znaczenie konkretne.
np.
Der Kapitän setzt die Leute über. Kapinan przeprawia ludzi.

Czasowniki nierozdzielnie złożone mają znaczenie przenośne.
Er übersetzt den Text aus dem Polnischen ins Deutsche. On tłumaczy tekst z j. polskiego na
niemiecki.

Przykłady czasowników rozdzielnie i nierozdzielnie złożonych w j. niemieckim.

PRZYKŁAD CZASOWNIKA ROZDZIELNIE

ZŁOŻONEGO

PRZYKŁAD CZASOWNIKA

NIEROZDZIELNIE ZŁOŻONEGO

durchbrechen - przełamać

durchbrechen - przebić

durchkreuzen - pokrzyżować np. plany

durchkreuzen - zaznaczyć krzyżykiem

durchschauen - przeglądać coś

durchschauen - przejrzeć kogoś

hinterlassen - pozostawić
übersetzen - przeprawić

übersetzen - przetłumaczyć

umgehen - obchodzić

umgehen - krążyć

unterhalten - podtrzymać, podstawić

unterhalten - utrzymywać
vollschreiben - zapisać

vollenden - dokończyć

CZASOWNIK LASSEN

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czasownik "lassen" posiada kilka znaczeń, są to: kazać, pozwolić sobie, dać, zostawiać.

Odmiana czasownika lassen:

ich lasse wir lassen
du lässt ihr lasst
er, sie es lässt sie, Sie lassen

1. KAZAĆ - Ich lasse meinem Bruder die Zähne putzen. (Każe umyć zęby mojemu bratu.)

2. KAZAĆ, POZWOLIĆ SOBIE - Meine Schwester lässt sich die Haare schneiden. (Moja

siostra każe sobie obciąć włosy).

3. DAĆ - Die Aufgabe lässt sich nicht machen. (Zadanie nie da się zrobić.)
4. ZOSTAWIAĆ - Lass mich endlich in Ruhe! (Zostaw mnie wreszcie w spokoju!)
5. POZWALAĆ - Peter lässt seinem Kind ins Konzert gehen. (Piotr pozwala swojemu dziecku iść

na koncert.)

Czasownik lassen może występować w połączeniu z rożnymi przedrostkami:

ablassen

wypuszczać, wypróżniać

anlassen

uruchamiać

auflassen

pozostawiać, przywłaszczać

auslassen

wypuszczać, pomijać, wytapiać

belassen

poprzestać na tym

durchlassen

przepuszczać

einlassen

wpuszczać, napuszczać

entlassen

zwolnić

erlassen

wydawać, darować

herablassen

opuszczać się

hinterlassen

pozostawić po sobie

nachlassen

słabnąć

niederlassen

siadać, osiadać

überlassen

pozostawić samemu sobie

unterlassen

zaniechać

verlassen

opuszczać

zerlassen

rozpuszczać

zulassen

dopuszczać

zurücklassen

pozostawić, porzucać

REKCJA CZASOWNIKA

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Rekcja czasownika jest połączeniem czasownika z odpowiednim przypadkiem lub przyimkiem
łączącym się z odpowiednim przypadkiem.

WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH REKCJI CZASOWNIKA:

AN
1.arbeiten an D (pracować nad)
2.sich beteiligen an D (uczestniczyć w)
3.denken an A (myśleć o)
4.sich erinnern an A (przypominać sobie coś / kogoś)
5.erkennen an D (rozpoznać po)
6.erkranken an D (zachorować na)
7.fehlen an D (brakować czegoś)
8.gewinnen an D (zyskiwać na)
9.glauben an (wierzyć w)
10.grenzen an (graniczyć z)
11.sich halten an A (trzymać się czegoś)

12.hängen an D (być przywiązanym do kogoś)
13.sich gewöhnen an A (przyzwyczaić się do)
14.leiden an D (cierpieć na)
15.liegen an D (zależeć na / od)
16.liefern an A (dostarczać komuś)
17.mangeln an D (brakować czegoś)
18.sich rächen an D (zemścić się)
19.schreiben an A (pisać do)
20.sterben an D (umrzeć na)
21.teilnehmen an D (brać udział w)
22.vorbeigehen an D (przechodzić obok)
23.sich wenden an A (zwracać sie do)
24.zweifeln an D (wątpić w)

AUF
1.achten auf A (uważać na)
2.ankommen auf A (zależeć od)
3.antworten auf A (odpowiadać na)
4.aufpassen auf A (uważać na)
5.aufmerksam machen auf A (zwracać uwagę na)
6.sich auswirken auf A (oddziaływać na)
7.basieren auf D (opierać się na)
8.beruhen auf D (opierać sie na)
9.sich beschränken / begrenzen auf A (ograniczać się do)
10.sich berufen auf A (powoływać się na)
11.bestehen / beharren auf D (obstawać przy czymś)
12.sich beziehen auf A (odnosić się do)
13.Eindruck machen auf A (robić wrażenie na )
14.sich einstellen auf A (nastawić się na)
15.sich freuen auf A (cieszyć się na)
16.hinweisen auf A (wskazać / zwrócić uwagę na)
17.hoffen auf A (mieć nadzieję na)
18.sich konzentrieren auf A (koncentrować się na)
19.rechnen auf A (liczyć na)
20.sich verlassen auf A (zdać się, polegać na)
21.verzichten auf A (zrezygnować z czegoś)
22.sich vorbereiten auf A (przygotować się do)
23.warten auf A (czekać na)

AUS
1.bestehen aus (składać się z)
2.sich ergeben aus (wynikać z)
3.folgen / resultieren aus (wynikać z)
4.stammen aus (wywodzić się z)
5.werden aus (stać się "wyrosnąć" z)

BEI
1.anrufen bei (zatelefonować do)
2.bleiben bei (pozostać przy)
3.helfen bei (pomagać w)
4.herauskommen bei (wyjść, wynikać z)
5.vorbeikommen bei (wpaśc do kogoś)

FÜR
1.bürgen für (gwarantować coś)
2.sich bedanken (bei j-m) für (podziękować komuś za)
3.danken für (dziękować za)
4.sich eignen für (nadawać się do)
5.sich einsetzen für (opowiadać się za)
6.sich entscheiden für (zdecydować sie na)
7.sich (bei j-m) entschuldigen für (usprawiedliwiać się z powodu)
8.gelten für (odnosić się do)
9.halten für (uważać za)
10.sich interessieren für (interesować się czymś)
11.kandidieren für (kandydować do)
12.kämpfen für (walczyć o)
13.sein für / gegen (być za / przeciw czemuś)
14.sorgen für (zadbać o coś, troszczyć się)

IN
1.ankommen / eintreffen in D (przybyć do)
2.bestehen in D (polegać na)
3.einladen in A (zapraszać do / na)
4.einteilen in A (podzielić na)
5.eintreten in A (wejść do)
6.geraten in A (popaść w)
7.sich irren in D (pomylić się w)
8.sich verlieben in A (zakochać się w)
9.sich vertiefen in A (zagłębić się w)
10.verwandeln in A (przeobrazić się w)

MIT
1.sich abfinden mit (pogodzić się z)
2.anfangen / beginnen mit (zaczynać)
3.aufhören mit (przestawać, skończyć z)
4.sich beschäftigen / befassen mit (zajmować się czymś)
5.rechnen mit (liczyć się z czymś)
6.telefonieren mit (telefonować do kogoś)
7.versorgen mit (zaopatrywać w)
8.zusammenstoßen mit (zderzyć się z)

NACH
1.anstehen nach (stać w kolejce po coś)
2.duften nach (pachnieć czymś)
3.sich erkundigen nach (dowiadywać się o coś)
4.fragen nach (pytać o)
5.greifen nach (sięgać po)
6.riechen nach (pachnieć czymś)
7.rufen nach (wołać kogoś)
8.sich richten nach (kierować się czymś)
9.schmecken nach (mieć smak czegoś)
10.sich sehnen nach (tęsknić za)
11.streben nach (dążyć do)
12.suchen nach (poszukiwać czegoś, kogoś)

ÜBER
1.sich ärgern über A (złościć się)
2.sich aufregen über A (denerwować się)
3.berichten über A (relacjonować coś)
4.sich beklagen / beschweren über A (uskarżać się na)
5.denken über A (sądzić / myśleć o czymś)
6.diskutieren über A (dyskutować o)
7.entscheiden über A (decydować o)
8.sich freuen über A (cieszyć się z)
9.herrschen über A (panować nad)
10.informieren über A (informować o)
11.klagen über A (skarżyc się na)
12.lachen über A (smiać się z)
13.nachdenken über (zastanawiać się nad)
14.schreiben über A (pisać o)
15.sprechen über A (rozmawiać o)
16.sich unterhalten über A (rozmawiać o)
17.verfügen über A (dysponować czymś)
18.sich wundern über A (dziwić się)

UM
1.sich bemühen um (starać się o)
2.beneiden (j-n) um (zazdrościć komuś czegoś)
3.sich bewerben um (ubiegać się o)
4.bitten um (prosić o)
5.es geht um (chodzi o)
6.es handelt sich um (chodzi o)
7.kämpfen um (walczyć o)
8.sich kümmern / sorgen um (troszczyć się o)
9.(sich) streiten um (kłócić się o)
10.trauern um (opłakiwać kogoś, smucić się z powodu)

UNTER
1.leiden unter D (cierpieć na)
2.verstehen unter (rozumieć pod czymś)

VON
1.abhängen von (zależeć od)
2.absehen von (abstrahować od)
3.befreien von (uwolnić od)
4.berichten von / über (relacjonować coś)
5.erfahren von (dowiedzieć się o)
6.sich erholen von (odpocząć / wydobrzeć)
7.erzählen von / über (opowiadać o)
8.halten von (sądzić o)
9.hören von (słyszeć o)
10.handeln von (traktować o czymś)
11.profitieren von (skorzystać z)
12.träumen von (marzyć, śnić o)
13.unterscheiden von (odróżniać od)
14.überzeugen von (przekonywać o)

15.sich verabschieden von / Abschied nehmen von (pożegnać się z)
16.verstehen von (znać się na czymś)
17.zeugen von (świadczyć o czymś)
18.Angst haben vor (bać się czegoś)
19.sich fürchten vor (bać się czegoś)
20.(sich) schützen vor (chronić się przed)
21.warnen vor (ostrzegać przed)

ZU
1.beitragen zu (przyczyniać się do)
2.berechtigen zu (uprawniać do)
3.dienen zu (służyć do)
4.einladen zu (zapraszać na)
5.sich entschließen zu (zdecydować się na)
6.sich entwickeln zu (rozwinąć się)
7.führen zu (prowadzić do)
8.gehören zu (należeć do)
9.gratulieren zu (gratulować z okazji)
10.raten zu (doradzać komuś coś)
11.übergehen zu (przejść do)
12.verhelfen zu (dopomóc w)
13.werden zu (stawać się czymś)
14.zwingen zu (zmuszać do)

Rekcje bezpośrednie (bez przyimka)

Nominativ

1.sein (być)
2.werden (zostać, stawać się)
3.bleiben (pozostawać)
4.genannt werden (zostać / być) nazwanym

Genitiv

TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

1.gedenken (wspominać - głównie w odniesieniu do zmarłych)
2.sich bedienen (posługiwać się)
3.sich erfreuen (cieszyć się - np. popularnością)
4.bedürfen (wymagać)
5.sich enthalten (powstrzymywać się)
6.sich entsinnen (przypominać sobie)
7.sich erbarmen (zlitować się)
8.sich rühmen (chwalić się)
9.sich schämen (wstydzić się)
10.sich annehmen (podjąć się czegoś, zająć się czymś)
11.der Meinung / der Ansicht sein (mieć pogląd)
12.guter / schlechter Laune sein (być w dobrym / złym humorze)

Dativ

1.ausweichen (wyminąć, ustąpić)
2.ähneln (być podobnym)
3.bekommen (wyjść na zdrowie)
4.begegnen (spotkać, natknąć się na kogoś)
5.beitreten (przystąpić do organizacji)
6.zustimmen (zgadzać się)
7.beiwohnen (uczestniczyć, być obecnym przy czymś)
8.folgen (iść za kimś, następować)
9.sich nähern (zbliżać się)
10.zuhören (przysłuchiwać się)
11.gehören / angehören (przynależeć)

Akkusativ

1.anrufen (zatelefonować)
2.beneiden (zazdrościć)
3.heiraten (poślubić, czyli "hajtnąć")
4.nennen (nazywać kogoś / coś)
5.stören (przeszkadzać)
6.unterbrechen (przerywać)

CZASY

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czas teraźniejszy:

Można nim wyrażać nie tylko teraźniejszość ale i przyszłość
np.: Ich arbeite jetzt. (Teraz pracuję. )
np.: Heute abend gehe ich ins Theater. (Dziś wieczorem pójdę do teatru.).

W języku niemieckim występują trzy osoby liczby pojedynczej i trzy osoby liczby mnogiej.

osoba

liczba pojedyncza

osoba

liczba mnoga

1.

ich (ja)

1.

wir (my)

2.

du (ty)

2.

ihr (wy)

3.

er (on), sie (ona), es (ono)

3.

sie (oni), Sie (pisane wielką literą

forma grzecznościowa Pan, Pani,

Państwo)

Końcówki czasownika niemieckiego w poszczególnych osobach:

Singular - licza pojedyncza

Plural - liczba mnoga

1. ich schreibe
2. du schreibst
3. er, sie, es schreibt

1. wir schreiben
2. ihr schreibt
3. sie, Sie schreiben

Czasowniki, których temat kończy się na -t, -d i takie, jak np.: atmen, zeichnen, öffnen, warten,

arbeiten otrzymują dodatkowo w drugiej i trzeciej osobie l.p. i w drugiej osobie l.m. końcówki
rozszerzone o spójkę -e, np.:

Singular - licza pojedyncza

Plural - liczba mnoga

1. ich arbeite
2. du arbeitest
3. er, sie, es arbeitet

1. wir arbeiten
2. ihr arbeitet
3. sie, Sie arbeiten

Jeżeli temat czasownika kończy się na -s, -ß, -x, -z, w końcówce 2 osoby liczby pojedynczej
opuszczamy "s". Przykładowe czasowniki: tanzen, begrüßen, hexen, beißen, sitzen, gießen, weisen,
reisen.

Singular - licza pojedyncza

Plural - liczba mnoga

1. ich tanze
2. du tanzt
3. er, sie, es tanzt

1. wir tanzen
2. ihr tanzt
3. sie, Sie tanzen

Przy czasownikach zakończonych na -eln w 1 osobie liczy pojedynczej opuszczamy "e".
Przykładowe czasowniki: angeln, klingeln, lächeln.

Singular - licza pojedyncza

Plural - liczba mnoga

1. ich angle
2. du angelst
3. er, sie, es angelt

1. wir angeln
2. ihr angelt
3. sie, Sie angeln

Czasowniki mocne cechuje zmiana samogłoski rdzennej w temacie drugiej i trzeciej osobie liczby
pojedynczej:

Singular

- liczba pojedyncza

Plural

- liczba mnoga

1. ich helfe
2. du hilfst
3. er, sie, es hilft

1. wir helfen
2. ihr helft
3. sie, Sie helfen

Kilka najważniejszy czasowników tego typu :

Bezokolicznik

2. os. l.p.

3. os. l.p.

backen (piec)

du bäckst

er bäckt

blasen (dmuchać)

du bläst

er bläst

braten (smażyć)

du brätst

er brät

fahren (jechać)

du fährst

er fährt

fangen (łapać)

du fängst

er fängt

geben (dawać)

du gibst

er gibt

laufen (biegać)

du läufst

er läuft

lesen (czytać)

du liest

er liest

nehmen (brać)

du nimmst

er nimmt

schlafen (spać)

du schläfst

er schläft

sehen (widzieć)

du siehst

er sieht

sprechen (mówić)

du sprichst

er spricht

tragen (nosić)

du trägst

er trägt

treffen (spotykać)

du triffst

er trifft

wachsen (rosnąć)

du wächst

er wächst

Czas przyszły złożony (Futur I)

Jest to czas złożony i dlatego potrzebny jest czasownik werden w odpowiedniej osobie w miejscu
orzeczenia oraz bezokolicznik na końcu zdania.

WERDEN

ich werde wir werden
du wirst ihr werdet
er, sie, es wird sie, Sie werden

Ich werde mir das blaue Kleid kaufen. (Kupię sobie tą niebieska sukienkę.).
Wir werden uns bald wiedersehen. (Wkrótce znowu się zobaczymy.).

Czas przeszły Präteritum/Imperfekt

Nie jest czasem złożonym , więc nie potrzebuje czasownika posiłkowego. Przy czasownikach
słabych tworzymy ten czas w języku niemieckim dodając do tematu czasownika końcówki -te i w
2. os. l.p. i wszystkich osobach l.m. końcówek osobowych.
Pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej i mnogej jest identyczna.
Czas ten używamy przede wszystkim w opowiadaniach, wypracowaniach, relacjach.

Schemat końcówek w czasie Imperfekt/Präteritum

Singular - liczba pojedyncza

Plural - liczba mnoga

1. -te

1. -te + -n

2. -te + -st

2. -te + -t

3. -te

3. -te + -n

malen (uczyć się)

Singular - liczba pojedyncza
ich malte
du maltest
er, sie, es malte

Plural - liczba mnoga
wir malten

ihr maltet
sie, Sie malten

Czas przeszły Perfekt

Jest to czas złożony. Składa się on z czasownika posiłkowego haben lub sein w czasie
teraźniejszym (który się odmienia) oraz imiesłowem czasu przeszłego (Partizip II)

Imiesłów ( Partizip II ) czasowników słabych tworzy się następująco :
przedrostek ge- + temat + końcówka -et lub -t.
np.: machen (robić), Partizip II : ge + mach (temat) + t
Ich habe die Hausaufgabe gemacht. ( Odrobiłam zadanie domowe.)

lernen (uczyć się), Partizip II: ge + lern + t
Er hat Deutsch gelernt. (On uczył się niemieckiego.).

Należy pamiętać też, że czasowniki z końcówką -ieren otrzymują w Partizip II tylko końcówkę - t
bez przedrostka ge-.
np.: studieren (studiować), Partizip II: studiert
Ich habe in Berlin studiert. (Studiowałem w Berlinie.)

Do podobnych czasowników zakończonych na -ieren należą:
etwas halbieren, komplettieren, etwas relativieren, legalisieren, modernisieren; etwas atomisieren,
bagatellisieren, ritualisieren, kombinieren, studieren,

Podobnie tworzą czas Perfekt czasowniki nierozdzielnie złożone rozpoczynające się na : be-, er-,
zer-, ver-, ge-, emp-, miss- (np.: besuchen - besucht).
Ich habe meine Freundin zu Hause besucht - Odwiedziłem swoją przyjaciółkę w domu.

Czasowniki słabe , złożone rozdzielnie otrzymują końcówkę i przedrostek ge- , który jest pomiędzy
przedrostkiem, a formą osobową czasownika,
np.: aufmachen (otwierać):
Sie hat das Fenster aufgemacht. (Ona otworzyła okno.).

Perfekt z czasownikiem posiłkowym "haben" tworzą:

•

czasowniki zwrotne, np. sich waschen; Ich habe mich heute gewaschen.

•

czasowniki modalne, np. wollen; Ich habe das nicht gewollt.

•

czasowniki przechodnie, które posiadają dopełnienie w IV przypadku (Akkusativ), np. sehen;
Ich habe meine Mutter heute nicht gesehen.

•

czasowniki, które nie tworzą strony biernej, np. haben, besitzen, bekommen, kriegen,
erhalten; Er hat ein großes Haus gehabt.

•

czasowniki nieosobowe, np. es regnet, es hagelt, es schneit; Heute hat es den ganzen Tag über
geregnet.

•

czasowniki oznaczające trwanie procesu lub stanu bez czasowego ograniczenia, np. leben,
schlafen, wohnen; Ich habe drei Jahre in Berlin gewohnt.

Perfekt z czasownikiem posiłkowym "sein" tworzą:

•

czasowniki oznaczające ruch, kierunek np. fahren, kommen, gehen, laufen; Ich bin leider zu

spät gekommen.

•

czasowniki wyrażające zmianę stanu z jednego w drugi, np. aufstehen, einschlafen, sterben;
Heute ist meine Oma gestorben.

•

czasowniki sein, werden, bleiben; Ich bin drei Tage in der Schule nicht gewesen.

Czasowniki łączące się z haben oraz sein:

•

gebären - Sie ist in Leipzig geboren (Ona urodziła się w Lipsku). Sie hat ihr zweites Kind
geboren (Ona urodziła jej drugie dziecko.)

•

fahren - Meine Mutter ist nach Paris mit dem Auto gefahren. (Moja mama jechała do Paryża
samochodem). Mein Bruder hat sein Auto ins Parkhaus gefahren (Mój brat wprowadził
samochód do garażu)

•

schwimmen - Er ist auf das nächste Ufer geschwommen (On dopłynął na drugi brzeg). Karin
hat einen neuen Rekord im Jahr 2000 geschwommen (Karin pobiła nowy rekord w roku 2000)

•

reiten - Peter ist in den Wald geritten (Piotr pojechał na koniu do lasu). Am Montag hat meine
Freundin auf einer Stute geritten. (W poniedziałek jeździła moja przyjaciółka na klaczy.)

Czas Plusquamperfekt

To również czas złożony, rzadko używany. Stosuje się go zwykle w zdaniach z następstwem czasów
( nachdem - skoro). Zasada tworzenia tego czasu jest właściwie taka sama, jak w Perfekt, z tą
różnica, że czasownik posiłkowy (sein lub haben ) jest w czasie Präteritum ( Imperfekt).

haben lub sein w Praeteritum + PartizipII

np.: Ich war nach Düsseldorf gefahren. (Porównaj Perfekt : Ich bin nach Düsseldorf gefahren.)
Sie hatten ihn nicht gesehen. (Porównaj Perfekt : Sie haben ihn nicht gesehen .)

Czas przyszły złożony (Futur II)

TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Składa się on z czasownika posiłkowego werden w czasie teraźniejszym i bezokolicznika czasu
przeszłego. Czas ten wyraża przekonanie, że dana czynność będzie zakończona w przyszłości lub
w chwili , gdy się o nie mówi.
np.: Du wirst bestimt die Prüfung bestanden haben . ((Na pewno zdasz ten egzamin. (tzn. że za
kilka dni będzie można powiedzieć , czy pomyśleć, że na pewno zda się ten egzamin)).

FORMY PODSTAWOWE CZASOWNIKÓW NIEREGULARNYCH

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Bezokolicznik

3 osoba l.
pojedynczej

Imperfekt,
1 i 3 osoba l.p.

Partizip II

czasownik
posiłkowy

znaczenie
polskie

befehlen

befiehlt

befahl

befohlen

haben

rozkazać

backen

bäckt

buk / backte

gebacken

haben

piec

beginnen

beginnt

begann

begonnen

haben

zaczynać

beißen

beißt

biss

gebissen

haben

gryźć

bewegen

bewegt

bewog

bewogen

haben

nakłaniać

biegen

biegt

bog

gebogen

haben

giąć

bieten

bietet

bot

geboten

haben

oferować

binden

bindet

band

gebunden

haben

wiązać

bitten

bittet

bat

gebeten

haben

prosić

blasen

bläst

blies

geblasen

haben

dmuchać

bleiben

bleibt

blieb

geblieben

sein

zostać

braten

brät

briet

gebraten

haben

piec / smażyć

brechen

bricht

brach

gebrochen

haben

łamać

brennen

brennt

brannte

gebrannt

haben

palić się

bringen

bringt

brachte

gebracht

haben

przynosić

denken

denkt

dachte

gedacht

haben

myśleć

dürfen

darf

durfte

gedurft

haben

móc

empfangen

empfängt

empfing

empfangen

haben

przyjąć

empfehlen

empfiehlt

empfahl

empfohlen

haben

polecić

erschrecken erschrickt

erschrak

erschrocken

sein

przestraszyć
się

essen

isst

aß

gegessen

haben

jeść

fahren

fährt

fuhr

gefahren

sein

jechać

fallen

fällt

fiel

gefallen

sein

upadać

fangen

fängt

fing

gefangen

haben

chwytać

finden

findet

fand

gefunden

haben

znajdować

fliegen

fliegt

flog

geflogen

sein

latać

fliehen

flieht

floh

geflohen

sein

uciekać

fließen

fließt

floss

geflossen

sein

płynąć

fressen

frisst

fraß

gefressen

haben

pożerać

frieren

friert

fror

gefroren

haben

marznąć

geben

gibt

gab

gegeben

haben

dawać

gehen

geht

ging

gegangen

sein

iść

gewinnen

gewinnt

gewann

gewonnen

haben

wygrać

gießen

gießt

goss

gegossen

haben

lać

gleiten

gleitet

glitt

geglitten

sein

sunąć,
ślizgać się

graben

gräbt

grub

gegraben

haben

kopać

greifen

greift

griff

gegriffen

haben

chwytać

haben

hat

hatte

gehabt

haben

mieć

halten

hält

hielt

gehalten

haben

trzymać

hängen

hängt

hing

gehangen

haben

wisieć

heben

hebt

hob

gehoben

haben

podnieść

heißen

heißt

hieß

geheißen

haben

nazywać się

helfen

hilft

half

geholfen

haben

pomagać

kennen

kennt

kannte

gekannt

haben

znać

klingen

klingt

klang

geklungen

haben

brzmieć

kommen

kommt

kam

gekommen

sein

przychodzić

können

kann

konnte

gekonnt

haben

móc

laden

lädt

lud

geladen

haben

ładować

lassen

lässt

ließ

gelassen

haben

zostawić

laufen

läuft

lief

gelaufen

sein

biec

leiden

leidet

litt

gelitten

haben

cierpieć

leihen

leiht

lieh

geliehen

haben

pożyczać

lesen

liest

las

gelesen

haben

czytać

liegen

liegt

lag

gelegen

haben

leżeć

lügen

lügt

log

gelogen

haben

kłamać

messen

misst

maß

gemessen

haben

mierzyć

mögen

mag

mochte

gemocht

haben

lubić

müssen

muss

musste

gemusst

haben

musieć

nehmen

nimmt

nahm

genommen

haben

brać

nennen

nennt

nannte

genannt

haben

nazywać

raten

rät

riet

geraten

haben

radzić

reißen

reißt

riss

gerissen

haben

rwać

reiten

reitet

ritt

geritten

sein

jeździć konno

rennen

rennt

rannte

gerannt

sein

pędzić

riechen

riecht

roch

gerochen

haben

wąchać

rufen

ruft

rief

gerufen

haben

wołać

schaffen

schafft

schuf

geschaffen

haben

stworzyć

scheiden

scheidet

schied

geschieden

haben

dzielić

scheinen

scheint

schien

geschienen

haben

świecić

schieben

schiebt

schob

geschoben

haben

przesuwać

schießen

schießt

schoss

geschossen

haben

strzelać

schlafen

schläft

schlief

geschlafen

haben

spać

schlagen

schlägt

schlug

geschlagen

haben

bić

schließen

schließt

schloss

geschlossen

haben

zamykać

schmelzen

schmilzt

schmolz

geschmolzen

sein

topnieć

schneiden

schneidet

schnitt

geschnitten

haben

ciąć

schreiben

schreibt

schrieb

geschrieben

haben

pisać

schreien

schreit

schrie

geschrien

haben

krzyczeć

schweigen

schweigt

schwieg

geschwiegen

haben

milczeć

schwimmen schwimmt

schwamm

geschwommen sein

pływać

sehen

sieht

sah

gesehen

haben

widzieć

sein

ist

war

gewesen

sein

być

senden

sendet

sandte

gesandt

haben

wysyłać

singen

singt

sang

gesungen

haben

śpiewać

sitzen

sitzt

saß

gesessen

haben

siedzieć

sprechen

spricht

sprach

gesprochen

haben

mówić

springen

springt

sprang

gesprungen

sein

skakać

stechen

sticht

stach

gestochen

haben

kłuć

stecken

steckt

stak

gesteckt

haben

tkwić

stehen

steht

stand

gestanden

haben

stać

stehlen

stiehlt

stahl

gestohlen

haben

kraść

steigen

steigt

stieg

gestiegen

sein

wznosić się

sterben

stirbt

starb

gestorben

sein

umierać

stinken

stinkt

stank

gestunken

haben

śmierdzieć

streichen

streicht

strich

gestrichen

haben

skreślać

streiten

streitet

stritt

gestritten

haben

kłócić się

tragen

trägt

trug

getragen

haben

nieść

treffen

trifft

traf

getroffen

haben

spotykać

treiben

treibt

trieb

getrieben

haben

pędzić

trinken

trinkt

trank

getrunken

haben

pić

tun

tut

tat

getan

haben

czynić

verderben

verdirbt

verdarb

verdorben

haben

psuć

vergessen

vergisst

vergaß

vergessen

haben

zapominać

verlieren

verliert

verlor

verloren

haben

tracić

wachsen

wächst

wuchs

gewachsen

sein

rosnąć

waschen

wäscht

wusch

gewaschen

haben

prać / myć

werden

wird

wurde

geworden

sein

stawać się

werfen

wirft

warf

geworfen

haben

rzucać

wiegen

wiegt

wog

gewogen

haben

ważyć

wissen

weiß

wusste

gewusst

haben

wiedzieć

wollen

will

wollte

gewollt

haben

chcieć

ziehen

zieht

zog

gezogen

haben

ciągnąć

Bezokolicznik

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Są cztery formy bezokolicznika:
a) bezokolicznik I strony czynnej, np.: fragen, sprechen, kommen, laufen, springen, kaufen,
schlafen, itd.:
b) bezokolicznik II strony czynnej, np.: gefragt haben, gesprochen haben, gekommen sein, gelaufen
sein,
gespringen haben, gekaufen haben, geschlafen haben,itd.
c) bezokolicznik I strony biernej, np.: gefragt werden, gesprochen werden,etc.
d) bezokolicznik II strony biernej, np.: gefragt worden sein, etc.

a) Bezokolicznik z zu występuje on po prawie wszystkich czasownikach z wyjątkiem:
Występuje on po prawie wszystkich czasownikach z wyjatkiem:
- gehen, bleiben, lernen (Ich gehe schlafen.(Idę spać.)
- helfen, hören, sehen, lesen,lassen : Die Mutter lässt ihr Sohn ins Geschäft gehen. (Matka karze
swojemu synowi iść do sklepu.)
-czasowników modalnych : Ich will gut deutsch sprechen.(Chcę dobrze mówić po niemiecku.)

Bezokolicznik z zu występuje po takich czasownikach, jak:
- beginnen -Das Kind begann zu weinen. ( Dziecko zaczęło płakać.);
- verbieten ( zabrabniać );
- brauchen ( potrzebować);
- vorschlagen (proponować);
- haben (mieć) np.: Ich habe viel zu tun. (Mam dużo do zrobienia.);
- sein (być) np.: Das Haus ist zu verkaufen. (Dom jest do sprzedania. );

Inne przykłady czasowników po których występuje zawsze "zu"

anbieten
auffordern (zu)
befehlen
bitten
bringen zu
einladen
empfehlen
erinnern (an)
erlauben
ermöglichen
gelingen
helfen
hindern an
leicht fallen
raten
schwer fallen
überreden (zu)
verbieten

warnen vor

-po takich wyrażeniach, jak np.: die Abisicht haben ( mieć zamiar)- Ich habe die Absicht nach
Köln zu fahren .( Mam zamiar pojechać do Kolonii.); Lust haben (mieć ochotę)- Ich habe Lust das
Buch zu lesen. ( Mam ochotę przeczytać książkę.).

Zdania bezokolicznikowe z zu stosuje często po takich zdaniach:
np.: Ich freue mich dich kennengelernt zu haben. =Ich freue mich , dass ich dich kenengelernt habe.
(Cieszę się, że ciebie poznałam.)

b) Bezokolicznik bez zu : wystepuje we wszystkich wypadkach wyjatkowych w a

- po czasownikach modalnych, np.: Ich kann schwimmen. ( Umiem pływać.)
- po czasownikach: helfen (pomagać), hören (słuchać), sehen (widzieć), lesen (pozwolić, kazać):
Wir hören Kinder singen . (Słuchamy śpiewających dzieci.) Die Mutter leasst ihre Tochter ins
Geschäft gehen. (Matka kaze swojej córce isc do sklepu.)
- po czasownikach: bleiben (pozostawać), gehen (iść), lernen (uczyć się): Der Junge bleibt im
Bett liegen. ( Chłopiec zostaje leżąc w łóżku.)

Tryb przypuszczający (der Konjunktiv)

Wyróżniamy w języku niemieckim dwa rodzaje trybu przypuszczającego:

Konjunktiv I - TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Stosuje się głównie w mowie zależnej (tzn. takiej, którą pośrednio przytaczasz). Jest to pojęcie
ogólne dla: Konjunktiv Präsens, Perfetkt i Futur. Stosuje się go także w hasłach: Es lebe Frieden!
(Niech żyje pokój!), w przepisach kulinarnych, instrukcjach obsługi, zadaniach matematycznych:
Man nehme Milch, Mehl, Butter...(Neleży wziąć mleko, mąkę, masło...), w zdaniach
porównawczych nierzeczywistych: Er sieht so aus, als ob er krank sei. (Wygląda tak jakby był
chory .)

Konjunktiv I tworzy się dodając do tematu czasownika w 1. i 2. osobie l.p. końcówki -e i
wszystkich osobach l.m.

sein - Konjunktiv I Präsens

Singular

Plural

ich sei
du seist
er, sie, es sei

wir seien
ihr seiet
sie, Sie seien

Cechą Konjunktiv I jest regularność form czasownika, nie ma przegłosu:

Wzory odmiany:

geben - Konjunktiv I Präsens

Singular

Plural

ich gebe
du gebest
er, sie, es gebe

wir geben
ihr gebet
sie, Sie geben

machen - Konjunktiv I Perfekt

Singular

Plural

ich habe gemacht
du habest gemacht
er, sie, es habe
gemacht

wir haben gemacht
ihr habet gemacht
sie, Sie haben
gemacht

kommen - Konjunktiv I Perfekt

Singular

Plural

ich sei gekommen
du seist gekommen
er, sie, es sei
gekommen

wir seien gekommen
ihr seiet gekommen
sie, Sie seien
gekommen

kommen - Konjunktiv I Futur

Singular

Plural

ich werde kommen
du werdest kommen
er, sie es werde
kommen

wir werden kommen

ihr werdet kommen
sie, Sie werden
kommen

Konjunktiv II - POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Stosuje się dla wyrażenia: przypuszczenia życzenia, rozkazu, możliwości, prośby. Składa się na
niego Konjukiv Imperfekt i Plusquamperfekt.

Konjunktiv Präteritum (Imperfekt): formą wyjściową jest tu czasownik Präteritum. Czasowniki
mocne otrzymują w 1. i 3. osobie l.p. końcówkę -e, a samogłoski t.j. a, o, u ulegają przegłosowi:

ich käme (poszłabym)
sie wäre (byłabym)
er ginge (posedłby)

er gäbe (dałby)
wir möchte (chcielibyśmy)

Forma Konjunktiv I czsowników słabych jest identyczna z formą czasu Präteritum: ich fragte
znaczy zarówno "pytałem" co i "pytałbym", er lernte "uczył się" jak i "uczyłby się" etc. Dlatego
stosuje się tu często formę opisową trybu przypuszczającego Konditional.

Wzory odmiany:

fragen - Konjunktiv II

Singular

Plural

ich fragte (pytałbym lub pytałem)
du fragtest
er, sie, es fragte

wir fragten
ihr fragtet
sie, Sie fragten

haben - Konjunktiv II

Singular

Plural

ich hätte (miałabym)
du hättest
er, sie, es hätte

wir hätten
ihr hättet
sie, Sie hätten

sein - Konjunktiv II

Singular

Plural

ich wäre (byłabym)
du wärest
er, sie, es wäre

wir wären
ihr wäret
sie, Sie wären

Konjunktiv Präteritum - możemy wyrażać życzenie: Ich ginge gern spazieren. (Poszedłbym chętnie
na spacer.), w zdaniach warunkowych, w zdaniach porównawczych nierzeczywistych: Sie sieht so
aus, als ob sie krank wäre. (Wygląda tak, jakby była chora) istnieje też w formach
grzecznościowych: Könntest du mir helfen? (Mógłbyś mi pomóc?).

Wzory odmiany:
fragen - Konjunktiv Plusquamperfekt

Singular

Plural

ich hätte gefragt (zapytał(a)bym)
du hättest gefragt
er, sie, es hätte gefragt

wir hätten gefragt
ihr hättet gefragt
sie, Sie hätten gefragt

kommen - Konjunktiv Plusquamperfekt

Singular

Plural

ich wäre gekommen (przyszedłbym)
du wärest gekommen
er, sie, es wäre gekommen

wir wären gekommen
ihr wäret gekomme
sie, Sie wären gekommen

Używa się go do wykonania życzenia niemożliwego do spełnienia: Wenn ich vor der Prüfung doch
mehr gelernt hätte! (Gdybym się (był) więcej uczył przed egzaminem!) do wyrażenia pytania z
odcieniem niedowierzenia: Hätte er wirklich das Auto gekauft? (Czyżbyś rzeczywiście kupił to
auto?), w zdaniach warunkowych nierzeczywistym: Hätte ich damals mehr Zeit gehabt, so wäre ich
zu dir gekommen. (Gdybym wówczas (był) miał więcej czasu przyszedłbym do ciebie.).

Tryb warunkowy (der Konditional)

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Jest on opisową formą trybu przypszczającego Konjunktiv II. Składa się on z czsownika
posiłkowego werden w Konjunktiv Präteritum i bezokolicznik danego czsownika.

Wzór odmiany:

Singular

Plural

ich würde studieren
(studiował(a)bym)
du würdest studieren
er, sie, es würdet studieren

wir würden studieren
ihr würdet studieren
sie, Sie würden studieren

Czasowniki modalne nie tworzą trybu warunkowego. W przeciwieństwie do Konditional I,
Konditional II jest używany bardzo rzadko: Ich würde gemacht haben. (Byłbym zrobił.); Du
wuerdest gemacht haben.

STRONA BIERNA

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Stronę bierną tworzymy przy pomocy czasownika posiłkowego "werden" oraz imiesłowu czasu
przeszłego. Czasownik posiłkowy występuje w tym czasie, w którym znajduje się zdanie.

Wzory odmiany w stronie biernej na przykładzie czasownika "impfen" - szczepić:

Czas

STRONA CZYNNA

AKTIV

STRONA BIERNA

VORGANGSPASSIV

STRONA BIERNA

OKREŚLAJĄCA

STAN

ZUSTANDSPASSIV

Präsens

ich impfe

ich werde geimpft

ich bin geimpft

Präteritum/
Imperfekt

ich impfte

ich wurde geimpft

ich war geimpft

Perfekt

ich habe geimpft

ich bin geimpft worden

ich bin geimpft
gewesen

Plusquamperfekt

ich hatte geimpft

ich war geimpft worden ich war geimpft

gewesen

Futur I

ich werde impfen

ich werde geimpft
werden

ich werde geimpft
sein

Futur II

ich werde geimpft
haben

ich werde geimpft
worden sein

ich werde geimpft
gewesen sein

STRONA BIERNA z czasownikiem modalnym

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Czas

STRONA CZYNNA

STRONA BIERNA

AKTIV

VORGANGSPASSIV

Präsens

Ich muß den Brief
schreiben.

Der Brief muß von mir geschrieben werden.

Präteritum/
Imperfekt

Ich mußte den Brief
schreiben.

Der Brief mußte von mir geschrieben werden.

TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Czas

STRONA CZYNNA

AKTIV

STRONA BIERNA

VORGANGSPASSIV

Perfekt

Ich habe den Brief
schreiben müssen.

Der Brief hat von mir geschrieben werden
müssen.

Plusquamperfekt

Ich hatte den Brief
schreiben müssen.

Der Brief hatte von mir geschrieben werden
müssen.

Futur I

Ich werden den
Brief schreiben
müssen.

Der Brief wird von mir geschrieben werden
müssen.

RZECZOWNIK
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Cechami charakterystycznymi dla rzeczownika są: rodzaj, liczba i przypadek.

W gramatyce języka niemieckiego wyróżnia się cztery przypadki:

1. Nominativ (N) - mianownik - wer? was? - kto? co?
2. Genitiv (G) = dopełniacz - wessen? - czyj? czyja? czyje?
3. Dativ (D) - celownik - wem? - komu?
4. Akkusativ (Akk.) - biernik - wen? was? - kogo? co?

Rodzajnik występuje tylko przed rzeczownikiem , wyraża jego rodzaj. Rzeczownik może zostać
użyty z rodzajnikiem nieokreślonym i określonym (ein -der -rodzaj męski), ein - das - rodzaj
nijaki), eine -die - rodzaj żeński)).

Rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej nie występuje
Rodzajniki odmieniają się przez przypadki.

Odmiana rodzajnika nieokreslonego

Liczba pojedyncza

Przypadek

r. męski

r. żeński

r. nijaki

Nominativ

wer?(kto?); was(co?)

ein

eine

ein

Genitiv

wessen?(czyj?, kogo?, czego? )

eines

einer

eines

Dativ

wem? (komu?, czemu?)

einem

einer

einem

Akkusativ

wen? (kogo?, co?) ;was (co?)

einen

eine

ein

Liczba mnoga nie
istnieje!!!

Odmiana rodzajnika określonego

Przypadek

r.męski

r.żeński

r.nijaki

l. mnoga

Nominativ

der

die

das

die

Genitiv

des

der

des

der

Dativ

dem

der

dem

den

Akkusativ

den

die

das

die

a)

Rodzajnik nieokreślony stosujemy ,gdy :

-po raz pierwszy o kimś lub o czymś mówimy - zazwyczaj nie tłumaczy się go
-przed rzeczownikami będącymi w zdaniu orzecznikami
np. Der Baun ist eine Pflanze . (Drzewo jest rośliną.)

b)

Rodzajnik określony stosuje się ,gdy:

-mówimy o kimś lub o czymś bliżej nam znanym
np.
Das ist ein Buch. (To jest jakaś książka.) - rzeczownik bliżej ci nieznany.
Das Buch ist neu. (Ta książka jest nowa) - rzeczownik już znany.

I. Rodzaju męskiego są:

♦

osobniki płci męskiej, np. der Mann, der Lehrer,

♦

nazwy stron świata, np. der Norden, der Westen

♦

nazwy pór roku, miesięcy oraz dni tygodnia, np. der Herbst, der Februar, der Dienstag,

♦

nazwy opadów, wiatrów i zjawisk atmosferycznych, np. der Regen, der Hagel,

♦

nazwy własne gór i szczytów, np. der Rysy, der Harz, ale - die Alpen, die Pyrenäen, die Tatra, die
Kordillieren

♦

nazwy walut, np. der Dollar, der Rubel, der Złoty ale die Mark (DM)

♦

nazwy samochodów oraz pociągów, np. der ICE-Franz Kafka, der Fiat

♦

nazwy alkoholi, np. der Wodka, der Smirnov, ale das Bier

II. Rodzaju żeńskiego są:

♦

osobniki płci żeńskiej, np. die Frau, ale - das Mädchen, das Weib

♦

nazwy drzew, np. die Eiche, ale - der Apfelbaum, der Kastanienbaum

♦

nazwy kwiatów, np. die Tulpe, die Rose

♦

nazwy owoców, np. die Banane, die Ananas, ale - der Apfel, der Kürbis

♦

niemieckie nazwy rzek, np. die Elbe, ale - der Rhein, der Main oraz die Weichsel, die Wolga

♦

nazwy statków i samolotów, np. die TU-154, die Posejdon

♦

nazwy papierosów, np. die Marlboro, die West, die Klubowe

III. Rodzaju nijakiego są:

♦

nazwy miast, państw, kontynentów, np. das Szczecin, das Berlin, das Amerika, das Asien, das
Polen, das Deutschland, ale - der Sudan, der Jemen, die Schweiz, die Mongolei, die USA, die
Niederlande

♦

nazwy młodych istot żyjących, np. das Ferkel, das Huhn, das Kücken

♦

nazwy metali, np. das Eisen, das Gold, das Silber, ale - der Schwefel,

♦

nazwy języków, np. das Deutsch, das Polnisch

♦

nazwy hoteli, kawiarni i kin, np. das Kosmos, das Radisson, das Piano

♦

nazwy środków piorących i czyszczących, np. das Persil, das Omo, das Visir

Typowe końcówki dla poszczególnych rodzajów rzeczownika:

Maskulinum - rodzaj męski

-s

Flachs,

-ant

Praktikant,

-and Doktorand,

-ich

Kranich

-g

König,

-ling Lehrling,

-ent

Patient,
Dirigent

-ier

Grenadier,
Offizier, Magier,
Kurier

-
iker

Choleriker, Graphiker,

-är

Bär, Legionär, -äst

Gymnasiast,
Knast,

-eur,
-ör

Frisör. Masseur,

-kus

Diskus,

-ismus Kommunismus, -ist Komponist, Tourist; Atheist

-or

Doktor,
Redaktor,

Femininum - rodzaj żeński

-ei

Kartei,

-ere

Karriere,

-in

Praktikantin,

-le

Lotterie,
Materie,

-heit

Klugheit,
Schönheit,

-ik

Mathematik, Musik.

-keit

Müdigkeit,
Höflichkeit

- ung Kleidung,

Begabung,

-
schaft

Partnerschaft, Mannschaft,

-ine

Kabine,

-ion

Kommunion,
Revolution

-ade

Maskerade

-äne

Domäne

-ur

Kultur

-anz

Toleranz, Distanz

-enz

Konferenz

-anz

Anlianz

-üre

Konfitüre

Neutrum - rodzaj nijaki

-chen Mädchen,

Kindchen

-tel

Viertel,
Sechstel

-ma

Komma, Drama,

-o

Konto

-icht Gewicht, Licht -um

Museum, Mausoleum,

-lein

Fräulein,
Vöglein,

-in

Magazin,
Benzin

-ing

Shopping, Marketing

Ge-

Gebirge,
Gebäude

Miß- Mißverständis

Odmiana rzeczownika przez przypadki

W języku niemieckim wyróżniamy trzy deklinacje:
1. deklinacja słaba
2. deklinacja mocna
3. deklinacja mieszana

Deklinacja słaba
Według deklinacji słabej odmieniają się przede wszystkim rzeczowniki rodzaju żeńskiego i
rzeczowniki rodzaju męskiego. Charakterystyczną cecha tej odmiany jest końcówka -n z wyjątkiem
mianownika liczby pojedynczej i -en w liczbie mnogiej dla rodzaju męskiego. Rzeczowniki rodzaju
żeńskiego tylko w liczbie mnogiej otrzymują -en.
Rzeczowniki odmieniające się według deklinacji słabej nie otrzymują przegłosu w liczbie mnogiej.

Przypadki

r. męski

r. źeński

l. mnoga

Nominativ
Wer? Was?

der Junge

die Frau

die Frauen

Genitiv
Wessen?

des Jungen

der Frau

der Frauen

Dativ
Wem?

dem Jungen

der Frau

den Frauen

Akkusativ
Wen? Was?

den Jungen

die Frau

die Frauen

Deklinacja mocna
Według deklinacji mocnej odmieniają się rzeczowniki wszystkich rodzajów. Charakterystyczną
cechą jest końcówka -s lub -es w dopełniaczu liczby pojedynczej dla rzeczowników rodzaju
męskiego i nijakiego oraz końcówka -n dla rzeczowników wszystkich rodzajów w celowniku liczby

mnogiej.

Przypadki

r. męski

r. źeński

r. nijaki

l. mnoga

Nominativ
Wer? Was?

der Vater

die Mutter

das Kind

die Väter

Genitiv
Wessen?

des Vaters

der Mutter

des Kindes

der Väter

Dativ
Wem?

dem Vater

der Mutter

dem Kind

den Vätern

Akkusativ
Wen? Was?

den Vater

die Mutter

das Kind

die Väter

Do deklinacji słabej należy mało rzeczowników.

Najważniejsze rzeczowniki należące do deklinacji słabej:

der Affe, des Affen

der Doktorand, des Doktoranden

der Bote, des Boten

der Elefant, des Elefanten

der Bulle, des Bullen

der Lieferant, des Lieferanten

der Bursche, des Burschen

der Musikant, des Musikanten

der Erbe, des Erben

der Präsident, des Präsidenten

der Experte, des Experten

der Produzent, des Produzenten

der Gefährte, des Gefährten

der Student, des Studenten

der Genösse, des Genossen

der Idealist, des Idealisten

der Hase, des Hasen

der Journalist, des Journalisten

der Heide, des Heiden

der Kapitalist, des Kapitalisten

der Hirte, des Hirten

der Kommunist, des Kommunisten

der Insasse, des Insassen

der Polizist, des Polizisten

der Jude, des Juden

der Sozialist, des Sozialisten

der Junge, des Jungen

der Terrorist, des Terroristen

der Knabe, des Knaben

der Utopist, des Utopisten

der Kollege, des Kollegen

der Protestant, des Protestanten

der Komplize, des Komplizen

der Ochse, des Ochsen

der Kunde, des Kunden

der Pate, des Paten

der Laie, des Laien

der Rabe, des Raben

der Löwe, des Löwen

der Riese, des Riesen

der Mensch, des Menschen

der Sklave, des Sklaven

Deklinacja mieszana
Według deklinacji mieszanej odmienia się niewielka liczba rzeczowników rodzaju męskiego i
nijakiego. W liczbie pojedynczej w dopełniaucz otrzymują końcówkę odmiany mocnej -es lub -s
natomiast w liczbie mnogiej we wszystkich przypadkach końcówkę odmiany słabej -en.

Przypadki

r. męski

r. nijaki

l. mnoga

Nominativ
Wer? Was?

der Professor

das Auge

die Augen

Genitiv
Wessen?

des Professors

des Auges

der Augen

Dativ
Wem?

dem Professor

dem Auge

den Augen

Akkusativ
Wen? Was?

den Professor

das Auge

die Augen

OBOBLIWOŚCI W LICZBIE MNOGIEJ RZECZOWNIKÓW:

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA

ZNACZENIE POLSKIE

das Album

die Alben

album

das Datum

die Daten

data

das Drama

die Dramen

dramat

das Gremium

die Gremien

gremium

das Gymnasium

die Gymnasien

gimnazjum, liceum

das Konto

die Konten (Kontos, Konti)

konto

das Lexikon

die Lexika

encyklopedia, leksykon

das Ministerium

die Ministerien

ministerstwo

das Museum

die Museen

muzeum

das Praktikum

die Praktika

praktyka np. w szkole

das Alter

die Alterstufen

wiek np. kobiety

das Glück

die Glücksfälle

szczęście

das Lob

die Lobsprüche

pochwała

das Pronomen

die Pronomina

zaimek

das Risiko

die Risiken

ryzyko

das Stadion

die Stadien

stadion

das Thema

die Themen

temat

das Visum

die Visa (Visen)

wiza

das Zentrum

die Zentren

centrum

das/der Virus

die Viren

wirus

der Atlas

die Atlanten (Atlasse)

atlas

der Bau

die Bauten

budowa

der Bergmann

die Bergleute

górnik

der Betrug

die Betrügereien

oszustwo

der Chef

die Chefs

szef, kierownik

der Globus

die Globen (Globusse)

globus

der Kaktus

die Kakteen

kaktus

der Kohl

die Kohlköpfe

kapusta

der Mechanismus

die Mechanismen

mechanizm

der Park

die Parke, die Parks

park

der Rat

die Ratschläge

rada

der Rhythmus

die Rhythmen

rytm

der Trost

die Tröstungen

zmartwienie

der Verrat

die Verrätereien

zdrada

die Basis

die Basen

podstawa

die Firma

die Firmen

firma

die Mark

die Markstücke

Marka Niemiecka

die Pein

die Qualen

ból

die Praxis

die Praxen

praktyka np. lekarska

die Villa

die Villen

willa

Odmiana rzeczowników utworzonych od przymiotników

Rzeczowniki utworzone od przymiotników i imiesłowów odmieniają się według odmiany
przymiotnikowej. Piszemy je oczywiście wielką literą.
krank - der Kranke (chory), die Kranke (chora)
arm - ein Armer (biedak), eine Arme (biedaczka)
bekannt - mein Bekannter (mój znajomy), meine Bekannte (moja znajoma)

Odmiana z rodzajnikiem określonym

Przypadki

r. męski

r. źeński

l. mnoga

Nominativ
Wer? Was?

der Reisende

die Bekannte

die Kranken

Genitiv
Wessen?

des Reisenden

der Bekannten

der Kranken

Dativ
Wem?

dem Reisenden der Bekannten

den Kranken

Akkusativ
Wen? Was?

den Reisenden

die Bekannte

die Kranken

Odmiana z rodzajnikiem nieokreślonym

Przypadki

r. męski

r. źeński

l. mnoga

Nominativ
Wer? Was?

ein Reisender

eine Bekannte

Kranke

Genitiv
Wessen?

eines Reisenden einer

Bekannten

Kranker

Dativ
Wem?

einem
Reisenden

einer
Bekannten

Kranken

Akkusativ
Wen? Was?

einen Reisenden eine Bekannte

Kranke

Dopełniacz imion własnych

Imiona własne otrzymują w dopełniaczu liczby pojedynczej końcówkę -s niezależnie od rodzajnu,
np.:
Martins Vater arbeitet be der Firma "Bosch".
Das ist Buch Martins.

Przypadki

Martin

Nominativ
Wer? Was?

Martin

Genitiv
Wessen?

Martins

Dativ
Wem?

Martin

Akkusativ
Wen? Was?

Martin

Jeżeli imiona własne kończą się na -s, -z, -tz, -x otrzymują w dopełniaczu końcówkę -ens, np.
Hans - Hansens
Fritz - Fritzens
Franz - Franzens
Max - Maxens

Jeżeli imię i nazwisko jest poprzedzone przydawką to tytuł lub nazwa zawodu jest nieodmienna, np.
Wir berichten über den Roman des weltberühmten J. W. Goethe.
Wir berichten über den Roman des Schriftstellers Goethe.

Rzeczowniki złożone

W języku niemieckim występuje duża liczba rzeczowników złożonych z dwu lub więcej wyrazów,
mogą to być rzeczowniki, czasowniki, przymiotnki lub przyimki. Rzeczowniki złożone mają rodzaj

ostatniego członu złożenia, czyli wyrazu podstawowego określanego przez poprzedzające go
wyrazy.

der Lehrer + das Zimmer = das Lehrerzimmer
schlafen + das Zimmer = das Schlafzimmer
neu + die Erscheinung = die Neuerscheinung
auf + der Bau = der Aufbau

Liczba mnoga rzeczowników

Poznając nowe rzeczowniki należy zapamiętać również ich formę w liczbie mnogiej. To zadanie
może ułatwić znajomość schematu tworzenia liczby mnogiej w zależności od ich rodzaju jednak
poniższy schemat wydaje się być bardzo skomplikowany i niejednoznaczny. .

Rodzaj męski w liczbie mnogiej:
- rzeczownik otrzymuje końcówkę -e, rzeczowniki mające w temacie -a, -o, u, au, otrzymują
przegłos, np.: der Tisch - die Tische, der Stuhl - die Stühle,
- rzeczowniki otrzymują końcówkę -er i przegłos, np. der Mann - die Männer
- mogą również otrzymać końcówkę -n lub en, np.: der Junge - die Jungen.
- nie otrzymują żadnych końcówek rzeczowniki zakończone na -en, =er, np.: der Wagen - die
Wagen, der Lehrer - die Lehrer.

Rodzaj żeński w liczbie mnogiej:
- najczęściej otrzymują końcówkę -en, np.: die Frau - die Frauen, die Schule - die Schulen.
- otrzymują końcówkę -e i przegłos samogłosek w temacie np. die Stadt - die Städte,
- zakończone na -er otrzymują tylko przegłos, np.: die Mutter - die Mütter, die Tochter - die Töchter.

Rodzaj nijaki w liczbie mnogiej:
- często otrzymują końcówkę -er i przegłos w temacie, np.: das Buch - die Bücher
- mogą również otrzymać końcówkę -e, np.: das Heft - die Hefte,
- nie otrzymują żadnej końcówki rzeczowniki zakończone na -er, -en, -el, np.: das Mädchen - die
Mädchen.

Rzeczowniki utworzone od bezokoliczników:

Rzeczowniki te są zawsze rodzaju nijakiego i nie występują w liczbie mnogiej. Tworzymy je przez
dodanie rodzajnika nijakiego przed czasownik, który jest pisany wielką literą.
np.

kommen - das Kommen
sein - das Sein
lesen - das Lesen

Odmiana rzeczownika pochodzącego od bezokolicznika:

Przypadki

rodzaj nijaki

Nominativ
Wer? Was?

das Kommen

Genitiv
Wessen?

des Kommens

Dativ
Wem?

dem Kommen

Akkusativ
Wen? Was?

das Kommen

Rzeczownik po określeniu miary i wagi:

Przy określaniu miary i wagi pierwszy rzeczownik się odmienia, natomiast rzeczownik drugi
pozostaje nieodmienny.
np.
ein Kilo Zucker
ein Pfund Hefe (drożdze)
ein Gramm Packpullver
ein Kilo Birnen

Homonimy
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Homonimy są to rzeczowniki które różnią się rodzajnikiem określonym, co zmienia ich znaczenie.
Ich brzmienie jest takie same. Mogą one posiadać także rożne formy liczby mnogiej.

Przykłady homonimów w języku niemieckim:

Liczba

pojedyncza

Liczba mnoga

Tłumaczenie na język polski

die Weise

die Weisen

sposób

der Weise

die Weisen

mędrzec

der Bauer

die Bauern

chłop

der(das) Bauer

die Bauer

klatka

der Bund

die Bünde

związek, pakt

das Bund

die Bunde

wiązka

der Flur

die Flure

korytarz

die Flur

die Fluren

pole

der Erbe

die Erben

spadkobierca

das Erbe

die Erben

spadek

der Gehalt

die Gehalte

zawartość

der Messer

die Messer

przyrząd pomiarowy

das Messer

die Messer

nóż

der See

die Seen

jezioro

die See

die Seen

morze

der Stift

die Stifte

sztyft

das Stift

die Stifte

klasztor

der Schild

die Schilde

tarcza

das Schild

die Schilder

szyld, tabliczka

die Steuer

die Steuern

podatek

das Steuer

die Steuer

kierownica

der Tor

die Toren

głupiec

das Tor

die Tore

brama

der Verdienst

die Verdienste

zarobek

das Verdienst

die Verdienste

zasługa

das Gehalt

die Gehälter

wynagrodzenie za pracę

der Kiefer

die Kiefer

szczęka

die Kiefer

die Kiefern

sosna

der Leiter

die Leiter

kierownik

die Leiter

die Leitern

drabina

das Band

die Bänder

wstążka

das Band

die Bande

węzeł

der Band

die Bände

tom

die Bank

die Bänke

ławka

die Bank

die Banken

bank

der Abdruck

die Abdrucke

odcisk, odbicie

der Abdruck

die Abdrücke

przedruk

der Heide

die Heiden

poganin

die Heide

die Heiden

puszcza

der Junge

die Jungen

chłopiec

das Junge

die Jungen

młode zwierzę

der Kunde

die Kunden

klient

die Kunde

die Kunden

wiadomość

das Gesicht

die Gesichter

twarz

das Gesicht

die Gesichte

wizja

die Mutter

die Mütter

matka

die Mutter

die Muttern

nakrętka

der Gefallen

die Gefallen

uprzejmość

das Gefallen

die Gefallen

upodobanie

der Strauß

die Sträuße

bukiet

der Strauß

die Strauße

struś

das Wort

die Wörter

słówko

das Wort

die Worte

słowo

der Zins

die Zinsen

odsetki

der Zins

die Zinse

czynsz

Mieszkańcy

nr

kraj

mieszkaniec, -ka

język

1.

Ägypten

Ägypter, -in

Arabisch

2.

Albanien

Albaner, -in

Albanisch

3.

Amerika

Amerikaner, -in

Englisch

4.

Arabien

Araber, -in

Arabisch

5.

Australien

Australier, -in

Englisch

6.

Bayern

Bayer, -in

Deutsch

7.

Böhmen

Böhme, Böhmin

Tschechisch

8.

Brasilien

Brasilianer, -in

Portugiesisch

9.

Bulgarien

Bulgare, Bulgarin

Bulgarisch

10. Chile

Chilene, Chilenin

Spanisch

11. China

Chinese, Chinesin

Chinesisch

12. Dänemark

Däne, Dänin

Dänisch

13. Deutschland

Deutscher, Deutsche

Deutsch

14. England

Engländer, -in

Englisch

15. Estland

Este, Estin

Estisch

16. Finnland

Finne, Finnin

Finnisch

17. Frankreich

Franzose, Französin

Französisch

18. Griechenland

Grieche, Griechin

Griechisch

19. Großbritannien

Brite, Britin

Englisch

20. Holland

Holländer, -in

Holländisch

21. Irak

Iraker, -in

Arabisch

22. Iran

Iraner, -in

Arabisch

23. Irland

Ire, Irin

Irisch

24. Israel

Israeli

Hebräisch

25. Italien

Italiener, -in

Italienisch

26. Japan

Japaner, -in

Japanisch

27. Kanada

Kanadier, -in

Englisch

28. Kroatien

Kroate, Kroatin

Kroatisch

29. Lettland

Lette, Lettin

Lettisch

30. Liechtenstein

Liechtensteiner, -in

Deutsch

31. Litauen

Litauer,-in

Litauisch

32. Mongolei

Mongole, Mongolin

Mongolisch

33. Norwegen

Norweger, -in

Norwegisch

34. Polen

Pole, Polin

Polnisch

35. Portugal

Portugiese, Portugiesin

Portugiesisch

36. Rumänien

Rumäne, Rumänin

Rumänisch

37. Rußland

Russe, Russin

Russisch

38. Schweden

Schwede, Schwedin

Schwedisch

39. Serbien

Serbe, Serbin

Serbisch

40. Sibirien

Sibirier, -in

Russisch

41. Slowakei

Slowake, Slowakin

Slowakisch

42. Spanien

Spanier, -in

Spanisch

43. Tschechei

Tscheche, Tschechin

Tschechisch

44. Tunesien

Tunesier, -in

Arabisch

45. Türkei

Türke, -in

Türkisch

46. Ukraine

Ukrainer, -in

Ukrainisch

47. Ungarn

Ungar, -in

Ungarisch

48. Weißrußland

Weißrusse, -in

Weißrussisch

REKCJA RZECZOWNIKA
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Rekcja rzeczownika jest to połączenie rzeczownika z odpowiednim przyimkiem oraz przypadkiem.
Rekcja rzeczownika w języku polskim często się nie pokrywa z rekcją rzeczownika w języku
niemieckim.

RZECZOWNIK

PRZYPADEK

TŁUMACZENIE POLSKIE

Die Abhängigkeit von

+ Dativ

zależność od

Die Angst vor

+ Dativ

strach przed

Die Antwort auf

+ Akkusativ

odpowiedź na

Der Ärger über

+ Akkusativ

zlość z powodu

Die Armut an

+ Dativ

brak czegoś

Die Freundschaft mit

+ Dativ

przyjaźń z

Die Begeisterung für

+ Akkusativ

zapał, zachwyt do

Die Begeisterung über

+ Akkusativ

zapał czymś

Die Hilfe bei

+ Dativ

pomoc przy

Die Bekanntschaft mit

+ Dativ

znajomość z

Die Beliebtheit bei

+ Dativ

powodzenie u

Die Bereitschaft zu

+ Dativ

gotowość do

Die Sorge um

+ Akkusativ

troska, zmartwienie o

Die Dankbarkeit für

+ Akkusativ

wdzięczność

Die Eifersucht auf

+ Akkusativ

zazdrość czegoś, kogoś

Das Einverständnis mit

+ Dativ

zgoda, aprobata czegoś

Die Entschlossenheit zu

+ Dativ

zdecydowanie na

Die Fähigkeit zu

+ Dativ

zdolność do

Die Freiheit von

+ Dativ

wolność od czegoś

Die Freude an

+ Dativ

radość z

Die Freude auf

+ Akkusativ

radość na coś

Die Freude über

+ Akkusativ

radość z

Die Eignung für

+ Akkusativ

przydatność, kwalifikacja do

Die Eignung zu

+ Dativ

przydatność, kwalifikacja do

Die Gleichgültigkeit
gegenüber

+ Akkusativ

obojętność wobec

Die Hoffnung auf

+ Akkusativ

nadzieja na

Die Höflichkeit zu

+ Dativ

uprzejmość wobec

Die Liebe zu

+ Dativ

miłość do

Die Lust auf

+ Akkusativ

ochota na

Das Misstrauen gegenüber

+ Dativ

nieufność, podejrzliwość wobec

Der Neid auf

+ Akkusativ

zazdrość, zawiść czegoś

Die Nettigkeit gegenüber

+ Dativ

uprzejmość wobec

Die Neugier auf

+ Akkusativ

ciekawość na coś, kogoś

Der Nutzen für

+ Akkusativ

korzyść z

Der Reichtum an

+ Dativ

bogactwo w

Die Schädlichkeit für

+ Akkusativ

szkodliwość czemuś, komuś

Die Schuld an

+ Dativ

wina w czymś

Die Schwierigkeit für

+ Akkusativ

trudność w

Die Sicherheit vor

+ Dativ

ochrona przed

Der Stolz auf

+ Akkusativ

duma z

Die Trauer über

+ Akkusativ

smutek z powodu

Der Unterschied zwischen

+ Dativ

różnica pomiędzy

Die Heirat mit

+ Dativ

ożenek, żeniaczka z

Die Verlobung mit

+ Dativ

zaręczyny z

Die Verwandtschaft mit

+ Dativ

pokrewieństwo z

Die Wut auf

+ Akkusativ

złość na

Die Wut über

+ Akkusativ

złość z powodu

Die Zufriedenheit mit

+ Dativ

zadowolenie z

Die Zuständigkeit für

+ Akkusativ

kompetencja w

Przymiotnik

POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Przymiotnik w języku niemieckim odpowiada na pytanie: Was für ein? Was für eine? Was für
ein? Jaki? Jaka? Jakie?

Przymiotnik występuje w dwóch rolach:
a) forma przydawkowa - przymiotnik odmienia się przez przypadki; np. Ich gehe ins Kino mit
dem besten Schüler aus meiner Klasse. (Idę do kina z najlepszym uczniem z mojej klasy)
b) forma orzecznikowa - przymiotnik występuje w formie nieodmiennej; np. Das Mädchen ist sehr
schön. (Dziewczyna jest bardzo ładna.)

Przymiotniki zakończone na -a nie otrzymują końcówek.
np. lila (ein lila Kleid), prima (eine prima Ausstellung), rosa (ein rosa Kleid)

1.Odmiana przymiotnika z rodzajnikiem określonym (zwana słabą):

Schemat końcówek

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

-e

-e

-e

-en

Genitiv

-en

-en

-en

-en

Dativ

-en

-en

-en

-en

Akkusativ

-en

-e

-e

-en

Przykład odmiany:

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

der gute Schüler

die gute

Schülerin

das gute Buch die guten Bücher

Genitiv

des guten

Schülers

der guten

Schülerin

des guten Buches der guten Bücher

Dativ

dem guten

Schüler

der guten

Schülerin

dem guten Buch

den guten

Büchern

Akkusativ

den guten

Schüler

die gute

Schülerin

das gute Buch die guten Bücher

Taka sama odmiana występuje po:

•

alle / sämtliche (alle meinen Schüler)

•

dieser / diese / dieses // diese (dieser gute Schüler)

•

jener / jene / jenes // jene (jener fleißige Schüler)

•

mancher / manche / manches // manche (mancher gute Schüler)

•

welcher / welche / welches // welche (welcher gute Schüler)

•

zaimek dzierżawczy w liczbie mnogiej (meine neuen Schuhe)

•

keine (tylko liczba mnoga) - keine guten Schüler

•

beide (beide guten Schüler)

2. Odmiana przymiotnika z rodzajnikiem nieokreślonym

Schemat końcówek

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

-er

-e

-es

-e

Genitiv

-en

-en

-en

-er

Dativ

-en

-en

-en

-en

Akkusativ

-en

-e

-es

-e

Przykład odmiany:

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

ein guter Schüler

eine gute

Schülerin

ein gutes Buch

gute Bücher

Genitiv

eines guten

Schülers

einer guten

Schülerin

eines guten

Buches

guter Bücher

Dativ

einem guten

Schüler

einer guten

Schülerin

einem guten Buch guten Büchern

Akkusativ

einen guten

Schüler

eine gute

Schülerin

ein gutes Buch

gute Bücher

Taka sama odmiana występuje po:

•

kein / keine / kein (liczba pojedyncza) - kein guter Schüler

•

zaimek dzierżawczy (liczba pojedyncza) - mein bester Freund

3. Odmiana przymiotnika bez rodzajnika ( zwana mocną ).

Schemat końcówek

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

-er

-e

-es

-e

Genitiv

-en

-er

-en

-er

Dativ

-em

-er

-em

-en

Akkusativ

-en

-e

-es

-e

Przykład odmiany:

PRZYPADEK

RODZAJ

MĘSKI

RODZAJ

ŻEŃSKI

RODZAJ

NIJAKI

LICZBA

MNOGA

Nominativ

guter Schüler

gute Schülerin

gutes Buch

gute Bücher

Genitiv

guten Schülers

guter Schülerin

guten Buches

guter Bücher

Dativ

gutem Schüler

guter Schülerin

gutem Buch

guten Büchern

Akkusativ

guten Schüler

gute Schülerin

gutes Buch

gute Bücher

Taka sama odmiana występuje po:

•

liczebnikach i zaimkach nieokreślonych (nichts Gutes, zwei beste Schüler)

•

viel / viele (viele gute Bücher)

•

wenig / wenige (wenige gute Schüler)

•

etwas (etwas Interessantes)

•

mehr / mehrere (mehr weißes Brot)

•

einige (einige gute Bücher)

•

welch / manch / solch (welch ein schlechtes Wetter)

•

andere (andere schlechte Bücher)

Stopniowanie przymiotników
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

W języku niemieckim wyróżniamy trzy stopnie przymiotnika; stopień równy (Positiv), stopień
wyższy (Komparativ) oraz stopień najwyższy (Superlativ).

a) stopniowanie regularne:

W stopniu równym używa się słówka porównawczego - so ...wie (tak...jak),
np.: Dieter is so groß wie sein Bruder.

Stopień wyższy tworzymy przez dodanie do podstawowej formy przymiotnika końcówki -er , przy
czym często samogłoski a, o, u ulegają przegłosowi , np.: groß-grösser (większy) .

Przy porównaniu przymiotników w stopniu wyższym używa się przyimka als ( niż, od )
Peter ist grösser als Thomas.(als-niż, od)

Stopień najwyższy tworzmy przez dodanie do formy podstawowej przymiotnika końcówki -(e)ste.
der, die, das schnellste (najszybszy)
der, die, das klügste (najmądrzejszy)

Przy porównaniu przymiotników w stopniu najwyższym używa się przyimka von ( z ),
np.:Er ist der bester Schüler von uns allen. ( On jest najlepszym uczniem z nas wszystkich.)

b) stopniowanie nieregularne

STOPIEŃ RÓWNY

STOPIEŃ WYŻSZY

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

dunkel (ciemny)

dunkler

der, die, das dunkelste

edel (szlachetny)

edler

der, die, das edelste

gut (dobry)

besser

der, die, das beste

heikel (drażliwy)

heikler

der, die, das heikelste

hoch (wysoki)

höher

der, die, das höchste

makaber (makabryczny)

makabrer

der, die, das makaberste

nah (bliski)

näher

der, die, das nächste

respektabel (znaczny,

poważny)

respektabler

der, die, das respektabelste

sauer (kwaśny)

saurer

der, die, das sauerste

teuer (drogi)

teurer

der, die, das teuerste

viel (dużo)

mehr

der, die, das meiste

wenig (mało)

weniger

der, die, das wenigste

Przymiotniki zakończone na -a nie otrzymują końcówek.
np. lila (ein lila Kleid), prima (eine prima Ausstellung), rosa (ein rosa Kleid)

REKCJA PRZYMIOTNIKA
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Rekcja przymiotnika jest to połączenie przymiotnika z odpowiednim przyimkiem oraz
przypadkiem. Rekcja przymiotnika w języku polskim często się nie pokrywa z rekcją przymiotnika
w języku niemieckim.

PRZYMIOTNIK Z

PRZYIMKIEM

PRZYPADEK

TŁUMACZENIE

POLSKIE

abhängig von

+ Dativ

zależny, uzależniony od

ärgerlich über

+ Akkusativ

rozgniewany z powodu

arm an

+ Dativ

biedny w

aufmerksam auf

+ Akkusativ

uważny na coś

befreundet mit

+ Dativ

zaprzyjaźniony z

begeistert von

+ Dativ

zachwycony czymś, kimś

begeistert über

+ Akkusativ

zachwycony z powodu czegoś

behilflich bei

+ Dativ

pomocny przy

bekannt mit

+ Dativ

znany z

beliebt bei

+ Dativ

lubiany u

bereit zu

+ Dativ

gotowy do

berühmt für

+ Akkusativ

sławny, słynny, znakomity z
czegoś

besorgt um

+ Akkusativ

zatroskany o

blass vor

+ Dativ

blady z

böse zu

+ Dativ

zły na

dankbar für

+ Akkusativ

wdzięczny za

eifersüchtig auf

+ Akkusativ

zazdrosny o

einverstanden mit

+ Dativ

zgadzać się z

entschlossen zu

+ Dativ

zdecydowany na

fähig zu

+ Dativ

zdolny do

fertig mit

+ Dativ

gotowy z

frei von

+ Dativ

wolny od

freundlich zu

+ Dativ

grzeczny, uprzejmy do

froh über

+ Akkusativ

zadowolony, rad z

geeignet für

+ Akkusativ

stosowny, właściwy dla

geeignet zu

+ Dativ

odpowiedni do

genug für

+ Akkusativ

dosyć, dość czegoś

gespannt auf

+ Akkusativ

napięty, zaciekawiony z
powodu

gleichgültig gegenüber

+ Akkusativ

obojętny wobec

glücklich über

+ Akkusativ

szczęśliwy wobec czegoś

höflich zu

+ Dativ

uprzejmy, grzeczny do

lieb zu

+ Dativ

miły, kochany

misstrauisch gegenüber

+ Dativ

nieufny, podejrzliwy

neidisch auf

+ Akksativ

zazdrosny, zawistny na coś

nett zu

+ Dativ

miły do

neugierig auf

+ Akksativ

ciekawy czegoś, kogoś

nützlich für

+ Akkusativ

pożyteczny, korzystny dla

reich an

+ Dativ

bogaty w

schädlich für

+ Akkusativ

szkodliwy dla

schuld an

+ Dativ

winny

schwierig für

+ Akkusativ

trudny dla

sicher vor

+ Dativ

pewny

stolz auf

+ Akkusativ

dumny na

traurig über

+ Akkusativ

smutny z powodu

typisch für

+ Akkusativ

typowy dla

überzeugt von

+ Dativ

przekonany o czymś

verheiratet mit

+ Dativ

zamężna,żonaty z

verlobt mit

+ Dativ

zaręczony z

verschieden von

+ Dativ

różny od

verwandt mit

+ Dativ

pokrewny z

voll von

+ Dativ

pełny, pełen czegoś

wütend auf

+ Akkusativ

wściekły na

wütend über

+ Akkusativ

wściekły z powodu

zufrieden mit

+ Dativ

zadowolony z

Przymiotniki wymagające użycia celownika (Dativ)
np. Sie ist der Mutter ähnlich. (Ona jest taka sama jak matka.)

PRZYMIOTNIK

TŁUMACZENIE POLSKIE

ähnlich

podobny

angeboren

wrodzony

behilflich

pomocny

bekannt

znany

bewußt

świadomy

böse

zły

feind

wrogo nastawiony

fremd

obcy

gleichgültig

obojętny

nahe

bliski

sympathisch

sympatyczny

treu

wierny

zugetan

życzliwy

Przymiotniki wymagające użycia biernika (Akkusativ)
np.
Das Dachgeschoß ist nur einen Meter hoch. (Poddasze ma wysokość jednego metra.)

PRZYMIOTNIK

TŁUMACZENIE POLSKIE

alt

stary

breit

szeroki

hoch

wysoki

tief

głęboki

lang

długi

schwer

ciężki

weit

daleki

PRZYMIOTNIKI UTWORZONE OD NAZW MIAST, KRAJÓW I CZĘŚCI ŚWIATA
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Przymiotniki te tworzymy przez dodanie do nazwy miasta, kraju lub części świata końcówki -er
oraz piszemy wielką literą.

Przykłady:

NAZWA MIASTA; KRAJU;

CZĘŚCI ŚWIATA

PRZYMIOTNIK

NAZWA MIASTA; KRAJU;

CZĘŚCI ŚWIATA

PRZYMIOTNIK

Berlin

Berliner

Wien

Wiener

Hamburg

Hamburger

Warschau

Warschauer

Tirol

Tiroler

Kopenhagen

Kopenhagener

Afrika

Afrikaner

Österreich

Österreicher

Frankfurt

Frankfurter

Europa

Europäer

PRZYMIOTNIKI Z PRZYROSTKAMI: -LOS, -BAR, -ISCH, -SAM, -VOLL, -REICH,
-ARM, -WERT
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Przykłady przymiotników zakończonych na wyżej wymienione końcówki:

-los

-bar

-isch

-sam

-voll

-reich

-arm

-wert

parteilos

absehbar

weibisch

achtsam

gemütvoll abwechlun

gsreich

regenarm

sehenswer
t

phantasielos achtbar

ständisch

biegsam

temperam
entvoll

einflußreic
h

kinderarm empfehlen

swert

taktlos

biegbar

sterberisch bildsam

vertrauens
voll

aufschlußr
eich

preiswert

einflußlos

bildbar

heimisch

ehrsam

maßlos

denkbar

höfisch

duldsam

kompromißl
os

deutbar

kindisch

grausam

mitgliedslos dienstbar

launisch

gelehrsam

wertlos

ehrbar

parteiisch gewaltsam

regungslos

genießbar reißerisch heilsam

rechtlos

greifbar

herrisch

langsam

rauchlos

haltbar

bäurisch

gehorsam

geruchlos

hörbar

göttisch

sparsam

rastlos

kostbar

polnisch

strebsam

publiklos

lesbar

arabisch

wirksam

offenbar

japanisch

ratsam

sonderbar diebisch

aufmerksa
m

strafbar

irdisch

lenksam

streitbar

chemisch

arbeitsam

zählbar

launisch

fügsam

Przyimek
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Przyimek jest nieodmienną częścią mowy. Każdy przyimek łączy się z odpowiednim
przypadkiem .

Przyimki łączące się z III przypadkiem - celownikiem (Dativ)

•

aus

z, ze środka, z wewnątrz (Um 8 Uhr gehe ich aus dem Haus.)

•

bei

u, przy, koło (SIe wohnt bei der Tante. Das Hotel liegt bei der Post.)

•

gegenüber

naprzeciwko, w porównaniu, wobec (Mein Büro liegt dem Bahnhof gegenüber.)

•

mit

z (Sie geht mit meinem Bruder in den Park. Ich fahre mit der Straßenbahn nach Hause.)

•

nach

po, według, do (Nach dem Mittagessen gehe ich ins Kino. Wann fährst du nach

Deutschland?)

•

seit

od - w znaczeniu czasowym Ich wohne hier seit 3 Jahren.

•

von

od, z, o (Mein Haus ist nicht weit von der Universität. Er hat das Geld von seinem Vater.
Der Zug kommt von Paris. Wir sprechen oft von dir.)

•

zu

do - osoby, budowli (Inge geht zu ihrer Freundin. Gehst du schon jetzt zu dem Vater. Er
fährt zu dem Bahnhof.)

•

ab

od - w odniesieniu do przeszłości (ab morgen, ab dem dritten Mai, ab nächstem Mittwoch)

•

außer

oprócz (außer meiner Schwester, außer dir)

•

entgegen*

wbrew (entgegen meinem Vater, entgegen seinem Befehl)

•

gemäß*

zdognie z (gemäß den Vorschriften, gemäß der Schulordnung)

•

zufolge*

według dem Wetterbericht zufolge, der Schulordnung zufolge

Przyimki łączące się z IV przypadkiem - biernikiem (Akkusativ)

•

durch

przez (Sie gehen durch den Park)

•

für

dla, za (Ist dieses Geschenk für dich? Ich danke für die Hilfe.)

•

gegen

przeciwko, koło (Wir kämpfen gegen den Krieg. Das Auto fährt gegen einen Baum.

Sie geht gegen 8 Uhr in die Schule.)

•

ohne

bez (Sie gehen ohne mich ins Konzert.)

•

um

wokół, dookoła, o (Wir sitzen um den Tisch. Der Unterricht beginnt um 8 Uhr.)

•

entlang

wzdłuż (Wir gehen die Straße entlang.)

•

bis

aż, do (Du hast Zeit bis dritten Mai.)

•

wider

przeciwko, wbrew (Er hat das wider meinen Willen gemacht.)

Przyimki łączące się z drugim przypadkiem - dopełniaczem (Genitiv)

•

trotz

mimo (Trotz des Regens gehen wir in den Park.)

•

anstatt/statt

zamiast (Warum kommst du statt deinses Bruders?)

•

während

podczas (Während des Unterrichts muß ich sehr gut aufpassen.)

•

wegen

z powodu (Wegen der Prüfung in Chemie muß ich zu Hause bleiben.)

•

aufgrund*

na podstawie (Aufgrund der ärztlichen Untersuchung kann man festellen, daß ich

krank bin.)

•

anlässlich/ aus Anlaß

z okazji (Anlässlich deines Geburtstages wünsche ich dir alles Gute.)

•

außerhalb*

na zewnątrz (Sie wohnen außerhalb der Stadt)

•

betreffs*

(odnośnie Betreffs meiner Anzeige ist noch keine Antwort eigetroffen.)

•

hinsichtlich*

ze względu, pod względem (Hinsichtlich meiner Krankheit gibt es nichts

Neues.)

•

infolge*

wskutek (Infolge einer schweren Krankheit ist er jetzt taub.)

•

innerhalb*

wewnątrz, w ciągu (Er muß innerhalb eines Jahres seine Schulden zurückzahlen.)

•

seitens*

ze strony (Seitens der Firma Meyer haben wir viel Gutes erfahren.)

•

zugunsten*

na korzyść (Das Urteil wurde zugunsten des Angeklagten geändert.)

* TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Przyimki z celownikiem i biernikiem: Użycie ich zależy od tego jakie postawi się pytania:
- celownik: wo? (gdzie) Przyimek łączy się z celownikiem (Dativ)
- biernik: wohin? ( dokąd) Przyimek łączy się z biernikiem (Akkusativ)

Na pytanie wohin ? odpowiada biernik, a czasownik wyraża dynamikę, ruch, kierunek.Przykłady
takich czasowników:
- stellen (stawiać): Die Mutter stellt die Lampe auf den Tisch. (Matka stawia lampę na stole.)
pytanie: Wohin sellt sie die Lampe?( Gdzie ona stawia tę lampę?)
- legen ( kłaść się): Wohin legst du das Buch? Auf den Tisch natürich.
- hängen (wieszać): Wohin hängst du das Bild? Ich hänge das Bild an die Wand.

Na pytanie: wo?, wann? ( gdzie?, kiedy?) odpowiada celowmik, a czasownik wyraża statykę, stan
spoczynku.
Przykłady takich czasowników:
- stehen (stać): Die Lampe steht auf dem Tisch. (Lampa stoi na stole)
pytanie: Wo steht die Lampe?
- liegen (leżeć) Wo liegt der Hund? Der Hund liegt auf dem Fußboden.
- hängen (wisieć) Wo hängt mein Foto? Mein Foto hängt an der Wand.

Przyimki z celownikiem lub biernikiem:

PRZYIMEK

CELOWINK (Dativ)

BIERNIK (Akkusativ)

an (przy, na, w)

Das Bild hängt an der Wand.

Ich hänge das Bild an die
Wand.

auf (na)

Die Lampe liegt auf dem
Tisch.

Ich stelle die Lampe auf den
Tisch.

in ( w, do, za)

Die Bücher liegen im Schrank. Ich lege die Bücher in den

Schrank.

über (nad)

Die Lampe hängt über dem
Tisch.

Ich hänge die Lampe über den
Tisch.

unter (pod, śród)

Der Hund liegt unter dem
Tisch.

Der Hund legt sich unter den
Tisch.

vor (przed)

Der Stuhl steht vor dem Tisch. Ich stelle den Stuhl vor den

Tisch.

hinter (za)

Das Glas steht hinter dem
Teller.

Ich stelle das Glas hinter den
Teller.

neben (obok)

Die Blume steht neben der
Vase.

Ich stelle die Blume neben die
Vase.

zwischen (między)

Die Katze liegt zwischen dem
Tisch und dem Stuhl.

Ich lege die Katze zwischen
den Tisch und den Stuhl.

Bardzo często ściąga się przyimki z rodzajnikiem określonyn:

zu + der = zur

an + das = ans

an + dem = am

auf + das = auf

bei + dem = beim

durch + das = durchs

hinter + dem = hinterm

für + das = fürs

in + dem = im

hinter + das = hinters

über + dem = überm

in + das = ins

unter + dem = unterm

über + das = übers

von + dem = vom

um + das = ums

vor + dem = vorm

unter + das = unters

zu + dem = zum

vor + das = vors

Wybrane zwroty przyimkowe

am 2. März 1999 – drugiego marca 1999 roku
am Abend – wieczorem
am Apparat – przy telefonie, przy aparacie
am Bahnhof – na dworcu kolejowym, obok dworca kolejowego
am Ende – na końcu, pod koniec
am Fenster – przy oknie, obok okna, na oknie (firanka)
am Herzen – na sercu (coś komuś leży)
am Kiosk – w kiosku (Niemcy kupują gazety „przy kiosku„), obok kiosku
am Meer – nad morzem
am Morgen – nad ranem, rano
am Nachmittag – po południu
am Platz – na miejscu
am See – nad jeziorem
am zweiten Tag – na drugi dzień, w drugim dniu
an Bord – na pokładzie
an den See – nad jezioro
an der Grenze – na granicy
an der Haltestelle – na przystanku
an der Reihe – po kolei

an der See – nad morzem
an der Universität – na uniwersytecie
an der Wand – na ścianie
an der Weichsel – nad Wisłą
an die See – nad morze
ans Meer – nad morze
auf Deutsch – po niemiecku
auf diese Art und Weise – w ten sposób
auf diesem Gebiet – na tym obszarze / terenie ; w tej dziedzinie
auf jeden Fall – w każdym razie
auf Zimmer 5 – do pokoju numer 5 (dotyczy przeważnie pokoju hotelowego, np. Bringen Sie das
Frühstück auf Zimmer 5!)
außer Betrieb – nieczynny
aus Versehen – przez nieuwagę, niedopatrzenie
bei Berlin – pod Berlinem
bei der Diskussion – w czasie dyskusji
beim Abendessen – w czasie kolacji, przy kolacji
beim Fernsehen – w czasie oglądania telewizji, przy oglądaniu telewizji
beim Skifahren – w czasie jazdy na nartach
das Buch von hier – książka stąd (ta która tu była / leżała / powinna być)
den Tag über – przez dzień, w ciągu dnia
durch Fleiß – poprzez pilność (swój wysiłek)
für 20 Zloty – za 20 złotych
für das Buch – na książkę (np. pieniądze)
für das Konzert – na koncert (np. pieniądze)
für den Frieden – za pokojem / o pokój, (np. opowiadać się za pokojem, walczyć o pokój)
für einen Tag – na jeden dzień
für heute – na dzisiaj
für zwei Personen – dla dwóch osób
gegen 12 – około 12 (godziny)
gegen Abend – pod wieczór
gegen die Mode – wbrew modzie, niemodny
Geld für ... – pieniądze na ...
im Allgemeinen – ogólnie rzecz biorąc
im Ausland – za granicą
im Bett – w łóżku
im ersten Stock – na pierwszym piętrze
im Frieden – w pokoju (bez wojny)
im Süden – na południu
im Urlaub – na urlopie
im Winter – w zimie
in 2 Tagen – za 2 dni
in den Ferien – na feriach / wakacjach
in der BRD – w RFN
in der Gartenstraße – na ulicy Ogrodowej
in der Stunde – w ciągu godziny
in die Ferien – na ferie / wakacje (np. jechać)
in dieser Beziehung – pod tym względem
in einer Woche – za tydzień / w ciągu (jednego) tygodnia
in jeder Beziehung – pod każdym względem
ins Ausland – za granicę
ins Bett – do łóżka

ins Café – do kawiarni
in Urlaub – na orlop (np. jechać)
Lehrer für Deutsch – nauczyciel języka niemieckiego (Deutschlehrer)
Ministerium für Außenhandel – Ministerstwo Handlu Zagranicznego (Außenministerium)
mit dem Auto – samochodem (np. jechać)
mit dem Löffel – łyżką (np. jeść)
Modell von 1942 – model z roku 1942
nach Berlin – do Berlina
nach der Mode – zgodnie z modą / modnie
nach einem Jahr – po roku
nach Hause – do domu
nach links – w lewo (wystarczy też samo „links”)
nach meiner Meinung – moim zdaniem (meiner Meinung nach)
ohne Spaß – bez przyjemności / radości
seit langem – od dawna
über 100 Zloty – ponad 100 złotych
über die Straße – przez ulicę (przejść) / na wynos (piwo)
über eine Woche – ponad (jeden) tydzień
unter anderem – między innymi
unter uns – wśród nas
unter vier Augen – w cztery oczy
vom Reisebüro – od biura podróży (np. dostać coś) / z biura podróży (wracać, iść, przychodzić)
von Beruf – z zawodu
von da – od tego miejsca / punktu
von da an – od tej chwili / tego momentu
vor Angst – ze strachu
vor Hunger – z głodu
Was verstehst du darunter? – Co przez to rozumiesz?
Zeit zum Spielen – czas na zabawę / do zabawy / na grę / do gry
Zeit zum Üben – czas na ćwiczenie / do ćwiczenia
zu 40 Zloty – za 40 złotych
zu Besuch – z wizytą
zu Bett – do łóżka (spać)
zu Ende – skończyć się (Die Deutschstunde ist zu Ende.)
zu Fuß – na nogach
zu Gast – w gości
zu Hause – w domu
zum Abendessen – na kolację (np. iść / zaprosić kogoś)
zum Bahnhof – do dworca kolejowego / na dworzec kolejowy
zum Beispiel – na przykład
zum ersten Mal – po raz pierwszy
zum Mittagessen – na obiad
zum Namenstag – na imieniny
zur Arbeit – do pracy
zur Schule – do szkoły
zur Zeit – w chwili obecnej / teraz
zu Weihnachten – na Boże Narodzenie

PRZYSŁÓWEK
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Przysłówek jest nieodmienną częścią mowy, łączy się przeważnie z czasownikiem, przymiotnikiem
lub innym przysłówkiem. Przysłówek podlega stopniowaniu. Rozróżniamy różne grupy
przysłówkowe, w zależności od pytania, jakie stawiamy:
- określające sposób: wie?
schnell (szybko) , gut (dobrze), schwer (ciężko), sicher (napewno), gewiss (pewnie), natürlich
(naturalnie), ungedingt (koniecznie), fast (prawie), wohl (chyba), vielleicht (może), wahrscheinlich
(prawdopodobnie), ziemlich (dosyć), beinahe (o mało co), gar nicht (w ogóle nie), keineswegs
(wcale nie), kaum (ledwo), vermutlich (przypuszczalnie)

- określające miejsce, kierunek: wo? wohin? - links (na lewo), überall (wszędzie), dorthin (tam),
geradeaus (prosto), hier (tutaj), da (tam), draußen (na zewnątrz), drinnen (wewnątrz), unten (na
dole), oben (na górze)
- określające porę, czas, seit wann?, seit?, bis?, wie lange?
heute (dziś), gestern (wczoraj), vorgestern (przedwczoraj), gerade (właśnie), sofort (natychmiast),
bereits (już), oft (często), immer (zawsze), morgens (rano), zuerst (najpierw), abends (wieczorem),
vorher (przedtem), zuletzt (w końcu), nie (nigdy), einmal (kiedyś), übermorgen (pojutrze)
- podkreślające znaczenie wyrazu określanego: sehr gut (bardzo dobrze), besonders (szczególnie),
ganz kalt (całkiem zimno).

Stopniowanie przyimków
Stopniowaniu podlegają przysłówki utworzone od przymiotników, a także takie przysłówki, jak:
oft, bald, wenig, viel, gern. Podobnie jak w stopniowaniu przymiotników, są trzy stopnie: równy
(Positiv), wyższy (Komparativ) i najwyższy (Superlativ).
Formy stopniowanych przysłówków są nieodmienne. Stopień wyższy tworzymy przez dodanie
końcówki -er, najwyższy dodając przed przysłówkiem "am" i końcówkę -sten lub -esten (gdy
przysłówek kończy się na -ß, -z, -x, -t).
Niektóre przysłówki tworzą stopień najwyższy bez "am", tylko z końcówką -st lub -(e)stens, np:

stopień równy

stopień wyższy

stopień najwyższy

bald (wkrótce)

eher

am ehesten

billig (tanio)

billiger

am billigsten

dunkel (ciemno)

dunkler

am dunkelsten

gern (chętnie)

lieber

am liebsten

gut (dobrze)

besser

am besten

kurz (krótko)

kürzer

am kürzesten

lange (długo)

länger

am längsten

nahe (blisko)

näher

am nächsten

oft (często)

öfter

am häufigsten

schnell (szybko)

schneller

am schnellsten

schön (pięknie)

schöner

am schönsten

teuer (drogo)

teurer

am teuersten

viel (dużo)

mehr

am meisten

Przysłówki zaimkowe

Przysłówki da, wo połączone z przyimkami nazywamy przysłówkami zaimkowymi. Stosujemy je
wtedy, gdy w zdaniu występuje przyimek z rzeczownikiem - zastąpienie tego wyrażenia
przysłówkiem zaimkowym znacznie skraca i upraszcza zdanie, a także pozwala uniknąć
powtarzania zwrotów.
np.
In der Ecke links steht die Badewanne. Über der Badewanne hängt ein großer Spiegel.
Darüber hängt ein großer Spiegel

Rozróżniamy dwa rodzaje przysłówków zaimkowych: wskazujące i pytające.
Przysłówki zaimkowe wskazujące, tworzymy stawiając przed przyimkiem przysłówek da- lub dar-
(jeżeli przyimek zaczyna się od samogłoski).
Przysłówki zaimkowe pytające tworzymy poprzedzając przyimek cząstką wo- lub wor- (jezeli
przyimek zaczyna się od samogłoski). Pytania mogą więc brzmieć:
Worüber hängt ein großer Spiegel?
Wobei hat meine Tochter geholfen?
Przysłówków zaimkowych używamy tylko w odniesieniu do rzeczy a nigdy do osób.

Liczebnik
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

1.

Liczebniki główne

Liczebniki głowne odpowiadają na pytanie: wieviel? (ile?)

0 Null
1 eins

11 elf

21 einundzwanzig

31 einunddreißig

2 zwei

12 zwoelf

22 zweiundzwanzig

40 vierzig

3 drei

13 dreizehn

23 dreiundzwanzig

50 fünfzig

4 vier

14 vierzehn

24 vierundzwanzig

60 sechzig

5 fünf

15 fünfzehn

25 fünfundzwanzig

70 siebzig

6 sechs

16 sechzehn

26 sechsundzwanzig

80 achtzig

7 sieben

17 siebzehn

27 siebenundzwanzig

90 neunzig

8 acht

18 achtzehn

28 achtundzwanzig

100 hundert

9 neun

19 neunzehn

29 neunundzwanzig

101 hunderteins

10 zehn

20 zwanzig

30 dreißig

125 hundertfünfundzwanzig

200 zweihundert
201 zweihunderteins
225 zweihundertfünfundzwanzig
300 dreihundert
400 vierhundert
500 fünfhundert
600 sechshundert
700 siebenhundert
800 achthundert
900 neunhundert
1000 (ein) tausend
1000000 (eine) Million
1000 Millionen = eine Milliarde
1000 Milliarden = eine Billion
28.953 achtundzwanzigtausendneunhundertdreiundfünfzig
526.997
fünfhundertsechsundzwanzigtausendneunhundertsiebenundneu
nzig

die Null, die Million (-en), die Milliarde (-n) pisze się wielką literą, ponieważ są one
rzeczownikami.

Lata podajemy za pomocą liczebników głównych.

1991- neunzehnhunderteinundneunzig
1789- siebzehnhundertneunundachzig

2. Liczebniki porządkowe

Liczebniki od 1 do 19 tworzymy je dodając do liczebnika głównego przyrostek -te: der zweite, das
fünfte.

WYJĄTKI !!!

der 3.= der dritte, der 1.= der erste, der 7. = der siebte, der 8.= der achte

Liczebniki od 20 tworzymy przez dodanie do liczebnika głównego przyrosteka -ste: der, die, das
zwanzigste; der, die, das einundzwanzigste etc.
Po liczebnikach porządkowych stawiamy zawsze kropkę: der 1.Juli (der erste Juli)
Liczebniki porządkowe stosuje się głównie do oznaczania dnia miesiąca, np.: Heute ist der dritte
März (der 3. März).
Seine Mutter ist am ersten Juli 1986 geboren. (am 1.Juli 1986 geboren).

3. Liczebniki ułamkowe i dziesiętne

Mianownik tworzymy przez dodanie do liczebnika głownego przyrosta -tel do 19 włącznie,
natomiast -stel od dwudziestu w górę,
np.
1/19 - ein Neunzehntel
2/21 - zwei Einundzwanzigstel

Liczebniki dziesiętne tworzymy od liczebników głównych.
np.
0,28 - null Komma acht fünf
2,58 - zwei Komma fünf acht

4. Liczebniki mnożne, nieokreślone i wielokrotne

Liczebniki mnożne odpowiadają na pytania: wievielmal? (ile razy?) oraz wie oft? (jak często?)
Tworzymy je przez dodanie do liczebnika głównego przyrostka -mal.
np.
einmal - raz
zweimal - dwa razy
dreimal - trzy razy
viermal - cztery razy
fünfmal - pięć razy

Liczebniki mnożne:

einmal - jednokrotnie
mehrmals - kilkakrotnie
vielmals - wielokrotnie
oftmals - częstokrotnie

Liczebniki wielokrotne tworzymy przez dodanie do liczebnika głównego przyrostka -fach.
np.
zweifach - dwukrotny
dreifach - trzykrotny
vielfach - wielokrotnie
mehrfach - kilkakrotnie

Zaimek
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

1.

Zaimek osobowy

Singular :

N.

Wer? (Kto? Co?)

ich (ja)

du (ty)

er (on)

sie (ona)

es (ono)

G.

Wessen? (Czyj?)

meiner (mój) deiner (twój) seiner (jego)

ihrer (jej)

seiner (jego)

D.

Wem? (Komu?)

mir (sobie)

dir (tobie)

ihm (jemu)

ihr (jej)

ihm (jemu)

A.

Wen? (Kogo? Co?)

mich (siebie)

dich (ciebie)

ihn (jego)

sie (ją)

es (je)

Plural

:

Nominativ wir (my)

ihr (wy)

sie (oni,one)

Sie (pan,pani,państwo)

Genitiv unser (nasze)

euer (wasze) ihrer (ich)

Ihrer (pana,pani,państwa)

Dativ

uns (nam)

euch (wam)

ihnen (im)

Ihnen (panu,pani,państwu)

Akkusativ uns (nas)

euch (was)

sie (ich)

Sie (pana,panią,państwa)

np.Ich helfe ihr gern. (Chętnie jej pomagam.)
Gib mir das Buch. (Daj mi tę książkę!)
Wie geht es Ihnen? (Jak się pani powodzi?)

Zaimki osobowe w dopełniaczu są bardzo rzadko urzywane.
Hier sind Buecher meiner Schwester. (Oto książka mojej siostry.)
Gedenkst du meiner ? ( Czy wspominasz mnie?)

2. Zaimek dzierżawczy

Warto pamiętać , że w l.p. zaimek ten "zachowuje się" dokładnie tak , jak rodzajnik nieokreślony

Odmiana zaimka dzierżawczego :

a)

zaimek osobowy

Osoba

Przypade

k

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominati
v

mein (mój)

meine (moja)

mein (moje)

meine (moje)

ICH (JA) Genitiv

meines (mój)

meiner (moja) meines (moje)

meiner (moje,moi)

Dativ

meinem
(mojemu)

meiner (mojej)

meinem
(mojemu)

meinen (moim)

Akkusativmeinen (mojego) meine (moją)

mein (moje)

meine (moich,moje)

Osoba Przypadek Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominativ dein (twój)

deine (twoja)

dein (twoje)

deine (twoje)

DU
(TY)

Genitiv

deines (twój)

deiner (twoja) deines (twoje)

deiner (twoje,twoi)

Dativ

deinem
(twojemu)

deiner (twojej)

deinem
(twojemu)

deinen (twoim)

Akkusativ deinen (twojego) deine (twoją)

dein (twoje)

deine(twoich,twoje)

Osoba Przypadek

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominativ sein (jego)

seine (jego)

sein (jego)

seine (jego)

ER, ES Genitiv

seines (jego)

seiner (jego)

seines (jego)

seiner (jego)

ON,
ONO

Dativ

seinem (jego)

seiner (jego)

seinem (jego)

seinen (jego)

Akkusativ seinen (jego)

seine (jego)

sein (jego)

seine (jego)

Osoba

Przypadek

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominativ

ihr (jej)

ihre (jej)

ihr (jej)

ihre (jej)

SIE (ONA) Genitiv

ihres (jej)

ihrer (jej)

ihres (jej)

ihrer (jej)

Dativ

ihrem (jej)

ihrer (jej)

ihrem (jej)

ihren (jej)

Akkusativ

ihren (jej)

ihre (jej)

ihr (jej)

ihre (jej)

Osoba

Przypade

k

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominati
v

unser (nasz)

unsere (nasza)

unser (nasze)

unsere (nasze)

WIR
(MY)

Genitiv

unseres (nasze)

unserer (naszej) unseres (naszego) unserer (naszych)

Dativ

unserem
(naszemu)

unserer (naszej)

unserem
(naszemu)

unseren (naszym)

Akkusati
v

unseren (naszego) unsere (nasze)

unser (nasze)

unsere (nasze)

Osoba Przypadek

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominativ euer (wasz)

eure (wasza)

euer (wasze)

eure (wasze)

IHR
(WY)

Genitiv

eures (wasz)

eurer (wasza)

eures (wasze)

eurer (wasze)

Dativ

eurem (waszym) eurer (waszym) eurem (waszemu) euren (waszym)

Akkusativ euren (waszego) eure (wasze)

euer (wasze)

eure (wasze)

Osoba

Przypade

k

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

Nominati
v

ihr (ich),
Ihr(pani,pań,
pana,panów,p
aństwa)

ihre(ich),Ihre
(pani,pań,pana,
panów, państwa)

ihr (ich),Ihr
(pani,pań,pana,
panów,państwa)

ihre(ich),Ihre(pan
i,
pań,pana,panów,
państwa)

sie
(ONI,ONE)

Genitiv

ihres
(ich),Ihr(pani,
pań,
pana,panów,
państwa)

ihrer (ich), Ihrer
(pani, pań, pana,
panów, państwa)

ihres (ich), Ihres
(pani,pań, pana,
panów,państwa)

ihrer (ich), Ihrer
(pani, pań, pana,
panów, państwa)

SIE (pani,
panie, pan,
panowie,
państwo)

Dativ

ihrem (ich),
Ihrem
(pani,pań,
pana,
panów,państw
a)

ihrer (ich),Ihrer
(pani, pań, pana,
panów, państwa)

ihrem
(ich),Ihrem
(pani,pań, pana,
panów, państwa)

ihren (ich), Ihren
(pani, pań, pana,
panów, państwa)

Akkusati
v

ihren (ich),
Ihren (pani,
pań, pana,
panów,

ihre (ich), Ihre
(pani, pań, pana,
panów, państwa)

ihr (ich), Ihr
(pani, pań, pana,
panów,
państwa)

ihr (ich), Ihr
(pani, pań, pana,
panów, panstwa)

państwa)

3. Zaimek zwrotny - rozdział czasowniki zwrotne

4. Zaimek nieokreślony

a) "man"
Zaimek nieokreślony "man" łączy się tylko z trzecią osobą l.p.czasownika. Występuje w stronie
czynnej.
np.:
Man darf hier rauchen.(Wolno tu palić.)
Man trinkt hier viel Wasser.(Tutaj pije się dużo wody.)

b) "jemand" - ktoś, "niemand" - nikt

Nominativ

jemand

niemand

Genitiv

jemandes

niemandes

Dativ

jemandem

niemandem

Akkusativ

jemanden

niemanden

np. Niemand war heute abend zu Hause. (Dziś wieczorem nie było nikogo w domu).

c) "etwas" - coś, "nichts" - nic
np.
Ich habe etwas für dich. (Mam coś dla ciebie.)
d) "jemand" - ktoś, "niemand" - nikt
e) "es" - występuje w zdaniu jako formalny podmiot. np. Es klingelt. (Dzwoni), Es regnet. (Pada)

5.

Zaimki wskazujące:

der, die, das, dieser, diese, dieses - ten, ta, to. Odmienia się jak rodzajnik określony.
jener, jene, jenes - tamten, tamta, tamto. Odmienia się jak rodzajnik określony.
solcher, solche, solches - taki, taka, takie. Odmienia się jak rodzajnik określony.
alle - wszyscy.
jeder, jede, jedes - każdy,-a,-e. Odmienia się jak rodzajnik określony.
mancher, manche, manches (niektóry, -a, -e). Odmienia się jak rodzajnik określony.
viele - wielu
wenige - kilku
mehrere - kilka, kilku
einzelne - pojedyńcze
einige - kilka, kilku
andere - inni, drudzy

6. Zaimki pytające

1.Wer? - Kto?
Wer steht in dem Garten ?Die Sch

ü ler

stehen in dem Garten .

2.Was? - Co?
Was liegt auf dem Tisch ? Die B

ü cher

liegen auf dem Tisch. -

3.Wie? - Jaki? Jaka?Jakie?Jacy? , Jak?
Das Haus ist sch

ö n . - Wie ist das Haus ?

4.Wann? - Kiedy?
Wann fahren wir nach Deutschland? Im Sommer fahren wir nach Deutschland. -

5.Wo? - Gdzie?
Wo sind die Kinder? Die Kinder sind in der Schule.

6.Woher? - Sk

ą d?.

Woher kommt John? John kommt aus Amerika.

7.Wohin? - Dok

ą d?

Wohin gehst du ? Ich gehe in die Schule.

8.Wessen? - Czyj?Czyja?Czyje?
Wessen Ball ist das ? Das ist mein Ball.

7. Zaimek wzajemny

Stosunek wzajemności określamy przez dodanie do przyimka słówka "einander".

np.
eineinander, aufeinander, hindereinander, miteinander, füreinander, voreinander
Wir hatten Angst voreinander. (Baliśmy się przed sobą)

SKŁADNIA
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

1. Odpowiedzi twierdzące:

Zdanie twierdzące tworzymy przy pomocy słówka "Ja"
np.
Ist das ein Mädchen. Ja, das ist ein Mädchen.

2. Odpowiedzi przeczące:

Zdania przeczące tworzymy przez trzy przeczenia: nein, kein, nicht.
a) nein - Odnosi się do całego zdania i występuje przed zdaniem, które jest zaprzeczane, np.
Wartest du auf Monika? Nein, ich warte auf Monika nicht.
b) kein - używamy przy rzeczowniku, np.
Ist das ein Mädchen? Nein, das ist kein Mädchen. Das ist ein Junge.
c) nicht - może się odnosić do całego zdania. "Nicht" występuje bezpośrednio po czasowniku
(jeżeli odnosi się do całego zdania). W zdaniach złożonych stoi "Nicht" przed bezokolicznikiem lub
imiesłowem.

Negację mogą także oznaczać:

etwas (coś)

nichts (nic)

jemand (ktoś

niemand (nikt)

immer (zawsze)

nie (nigdy)

überalle (wszędzie)

nirgends (nigdzie)

auf jeden Fall (na wszelki przypadek)

keinesfalls (w żadnym wypadku)

noch (jeszcze)

nicht mehr (już nie)

schon (już)

noch nicht (jeszcze nie)

Szyk wyrazów w zdaniu głównym

a) szyk prosty - podmot występuje przed orzeczeniem, np. Monika geht heute ins Konzert.
b) szyk przestawny - podmiot występuje po orzeczeniu, np. Heute geht Monika ins Konzert.

Na drugim miejscu w zdaniu stoi zawsze część odmienna orzeczenia.

Zdania współrzednie złożone:

Szyk prosty:

•

und (i) - Monika hat eine Karte aus München geschrieben und ich habe sie bekommen.

•

aber (ale) - Es schneit, aber es ist warm.

•

oder (czy) - Gehtst du mit mir oder soll ich alleine gehen?

•

denn (ponieważ) - Ich habe die Prüfung nicht bestanden, denn ich habe nicht gelernt.

•

sondern (lecz) - Er geht nicht ins Kino, sondern ins Konzert.

Szyk przestawny:

•

dann (potem) - Ich arbeite bis 6 Uhr morgens, dann gehe ich immer schlafen.

•

sonst (w przeciwnym razie) - Beeit euch, sonst verpaßt den Zug!

•

anderseites (z drugiej storny) - Einerseits möchte ich einkaufen gehen, anderseits muß ich
lernen.

•

trotzdem (pomimo to) - Monika hat wenig Zeit, trotzdem geht sie ins Kino.

•

darum, deshalb, deswegen (dlatego, z tego powodu) - Ich habe keinen Hunger,
darum/deshalb/deswegen esse ich zu Mittag nicht.

ZDANIE OKOLICZNIKOWE PRZYCZYNY

Orzeczenie występuje w tym zdaniu zawsze na końcu zdania!

•

weil (da) - ponieważ - zdanie okolicznikowe przyczyny zawsze zaczynamy tym spójnikiem.

np. Weil sie krank war, ging sie nicht in die Schule. Sie ging nicht in die Schule, weil sie

krank war.

ZDANIE DOPEŁNIENIOWE

Orzeczenie występuje w tym zdaniu zawsze na końcu zdania!

•

dass - że - Der Mann sagt, dass er heute nicht in die Arbeit geht.

•

ob - czy - Er fragt Monika, ob sie heute Zeit für ihn hat.

•

warum - dlaczego - Ich frage mich, warum ich immer keine Zeit habe.

•

woher - skąd - Der Lehrer fragte mich gestern, woher ich komme.

•

wieviel - ile - Ich weiß nicht genau, wieviel ich monatlich verdiene.

•

wo - gdzie - Peter weißt nicht, wo Monika Schmidt wohnt.

•

wann - kiedy - Sag mir, wann du nach Berlin fährst.

•

was - co - Sag mir, Peter, was du gestern gemacht hast.

Czasowniki które występują najczęściej w zdaniu głównym:

•

behaupten - sądzić, oceniać

•

denken - myśleć

•

hören - słuchać

•

sagen - mówić

•

wissen - wiedzieć

•

hoffen - mieć nadzieję

•

fragen - pytać

•

erzählen - opowiadać

•

sich freuen - cieszyć się

ZDANIA CZASOWE
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

W zdaniach czasowych podobnie jak w innych zdaniach pobocznych orzeczenie znajduje się na
końcu zdania. Zdania czasowe odpowiadają w języku niemieckim na następujące pytania: Bis
wann? (do kiedy?), Seit wann? (od kiedy?), Wie lange? (jak długo?), Wie oft? (jak często?), Wann?
(kiedy?).

ZDANIE OKOLICZNIKOWE CZASU

Cechą charakterystyczną zdań okolicznikowych czasu jest to, że czynności w zdaniu głównym i
pobocznym dzieją się w tym samym czasie.

•

als - gdy, kiedy, ilekroć - Spójnika tego używamy wyłącznie do czynności jednorazowej, która
miała miejsce w przeszłości, np. Als er 13 Jahre alt war, wollte er Bäcker werden.

•

wenn - gdy, kiedy, ilekroć - Spójnika tego używamy do czynności, które się powtarzają. Przy
nich występują często określenia: immer (zawsze) oraz jedesmal (za każdym razem), np. Wenn
ich in die Schule gehe, nehme ich immer meinen Rucksack.

•

nachdem - po tym jak, następnie. Zdania z "nachdem" odpowiadają na pytanie wann?
(kiedy?). Przy tych zdaniach koniecznie jest użycie następstwa czasów według poniższego
schematu:

ZDANIE POBOCZNE

ZDANIE GŁÓWNE

PLUSQUAMPERFEKT

IMPERFEKT

PERFEKT

PRÄSENS

PERFEKT

FUTUR I

Nachdem er zu Mittag gegessen hatte, ging er ins Kino. (Dwie czynności działy się w przeszłości,
jedna czynność działa się wcześniej od drugiej.)

Nachdem er zu Mittag gegessen hat, geht er ins Kino. (W tym wypadku jedna czynność się
skończyła, natomiast druga się zaczyna.)

Nachdem er zu Mittag gegessen hat, wird er ins Kino gehen. (W tym przypadku jedna czynność się
skończyła, a druga się dopiero rozpocznie.)

•

während - podczas gdy - W zdaniach z tym spójnikiem dwie czynności dzieją się w tym
samym punkcie czasowym. Uwaga: Czas w dwóch zdaniach jest identyczny. np. Während ich
im Kino war, war Peter im Theater.

•

bevor (ehe) - zanim - W zdaniach z tym spójnikiem czynność w zdaniu pobocznym jest
późniejsza od czynności w zdaniu głównym. Czas jest ten sam. np. Bevor ich ins Konzert gehe,
muss ich die ganze Wohnung aufräumen.

•

seitdem - od czasu gdy. Seitdem er in der neuen Schule ist, lernt er fleißiger.

TYLKO POZIOM ROZRSZERZONY

•

solange - dopóki - Zdanie to wyraża okres trwania danej czynności i odpowiada na pytanie: wie

lange? (jak długo?). Solange Peter krank ist, muss er im Bett bleiben.

•

sobald - skoro tylko, jak tylko np. Sobald er nach Hause gekommen ist, rief er seine Freundin
an.

•

sooft - tak często jak, ilekroć - Sooft ich in Warschau angekommen bin , besuche ich meine
alte Freundin.

ZDANIA PRZYZWALAJĄCE
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

•

obwohl/obgleich - chociaż , np. Obwohl ich keine Zeit habe, gehe ich spazieren.

ZDANIE CELOWE
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

•

damit - aby, żeby. Zdanie ze spójnikiem damit odpowiada na pytania: Wozu? (po co?), Zu
welchem Zweck? (w jakim celu?), Mit welcher Absicht? (w jakim zamiarze?). np. Sie geht in
die Stadt, damit sie Einkäufe macht.

•

um .... zu - aby, żeby. Zdanie ze spójnikiem um ... zu odpowiada na te same pytania co zdania z
damit. Stosujemy ten spójnik tylko wtedy, gdy podmioty w zdaniu głównym i pobocznym są
identyczne. Czasownik w zdaniu z um...zu stoi zawsze w bezokoliczniku, np. Sie geht in die
Stadt, um Einkäufe zu machen.

ZDANIA PRZYDAWKOWE (ZDANIA WZGLĘDNE)
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

Zdania te tworzymy za pomocą zaimka względnego: der, die, das, (który, która, któro)
Zaimki względne stoją zawsze za rzeczownikiem

Odmiana zaimka względnego:

PRZYPADEK

RODZAJ
MĘSKI

RODZAJ
ŻEŃSKI

RODZAJ
NIJAKI

LICZBA
MNOGA

Nominativ

der

die

das

die

Genitiv

dessen

deren

dessen

deren

Dativ

dem

der

dem

denen

Akkusativ

den

die

das

die

Przykłady:

Das ist das Mädchen, das mir gefällt. (To jest dziewczyna, która mi się podoba)
Das ist der Junge, der 18 Jahre alt ist. (To jest chłopak, który ma 18 lat.)
Das ist das Kind, das den Kindergarten besucht. (To jest dziecko, które chodzi do przedszkola)
Das ist der Rock, den ich heute gekauft habe. (To jest spódnica, która dzisaj kupiłam.)

Zaimek względny może się łączyć z przyimkami, np.:
Das ist eine Frau, mit der ich im Kino war. (To jest kobieta, z którą byłem w kinie.)
Das ist die Dame, von der ich gehört habe. (To jest pani o której słyszałem.)

ZDANIA WARUNKOWE RZECZYWISTE
POZIOM PODSTAWOWY I ROZSZERZONY

•

falls/wenn - w wypadku gdy, w razie gdy, np.

Wenn es schneit, bleibe ich zu Hause. (Gdy pada śnieg, zostaję w domu.)
Falls es schneit, bleibe ich zu Hause. - Spójnik "falls" można zawsze zastąpić spójnikiem "wenn" i
odwrotnie.)

•

je ... desto/je ... umso - im ... tym. Zdanie główne i poboczne występuje zawsze w stopniu
wyższym (przymiotnik), np.

Je älter der Wein ist, desto schmeckt er besser. (Im starsze jest wino, smakuje ono lepiej.)

ZDANIA WARUNKOWE NIERZECZYWISTE
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Czynność w tych zdaniach odnosi się zawsze do przeszłości, oba zdania, zarówno główne jak i
poboczne występują w trybie przypuszczającym czasu zaprzeszłego (Konjunktiv
Plusquamperfekt). Warunek w tych zdaniach jest niemożliwy do spełnienia., np.

Wenn ich vor der Prüfung "Mittelstufe" nicht krank gewesen wäre, hätte ich mehr gelernt.

ZDANIA SKUTKOWE
TYLKO POZIOM ROSZERZONY

Zdania skutkowe wyrażają wynik czynności zawartych w zdaniu głównym.

•

so dass/so..., dass - tak, że, np. Die Lampe war tief über dem Tisch gezogen, so dass nur das
Buch beleutet war. Nichts ist so weit, dass wir es nicht erreichen.

ZDANIE OKOLICZNIKOWE SPOSOBU
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Zdanie okolicznikowe sposobu odpowiada na pytania: wie? (jak?), auf welche Art und Weise? (w
jaki sposób?) i zastępuje okolicznik sposobu zdania nadrzędnego. Zdania te można tłumaczyć jako
imiesłów uprzedni na -łszy, -wszy lub współczesny na -ąc.

•

indem - Zdanie z tym spójnikiem ma zawsze ten sam podmiot co zdanie głowne oraz stosuje się
je do treści twierdzącej. np. Indem Peter fleißig lernte, verbesserte er seine Leistungen in
Deutsch. (Pilnie ucząc się, poprawił Piotr swoje wyniki z j. niemieckiego)

•

dadurch, dass - zdanie to stosuje się podobnie jak zdanie z indem do treści twierdzącej, np.
Dadurch, dass Peter fleißig lernte, verbesserte er seine Leistungen in Deutsch.

•

ohne, dass - zdanie to stosuje się podobnie jak zdanie z indem do treści przeczącej, np. Ich war
eine Woche an der Nordsee, ohne dass ich badete. (Byłem tydzień nad Morzem Północym nie
kąpiąc się w morzu.)

•

ohne ... zu - zdanie to stosuje się wtedy, gdy podmioty w zdaniu głównym i pobocznym są takie
same, stosujemy wtedy bezokolicznik z zu, np. Ohne zu lernen, ging er in die Prüfung. (Nie
ucząc się poszedł na egzamin.)

•

anstatt, dass (zamiast żeby) - zdanie to stosuje się podobnie jak zdanie z dadurch, dass do
treści przeczącej, np. Anstatt dass er lernte, ging er ins Kino (Zamiast się uczyć poszedł do
kina.)

•

anstatt ... zu - zdanie to stosuje się wtedy, gdy podmioty w zdaniu głównym i pobocznym są
takie same, stosujemy wtedy bezokolicznik z zu, np. Anstatt zu lernen, ging er ins Kino.

PRZYDAWKA ROZWINIĘTA

TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Przydawka rozwinięta jest to przydawka rzeczownika, która jest wyrażona poprzez imiesłowy czasu
teraźniejszego lub przeszłego. Występuje ona miedzy rodzajnikiem a zaimkiem lub między
liczebnikiem a imiesłowem, np.

Ein nach Moskau kommender Zug hat 20 Minuten Verspätung. (Pociąg przybywający do
Moskwy ma 20 minut opóźnienia.)

Die vor dem Restaurant stehenden Deutschen sind aus Berlin. (Niemcy stojący przed
restauracją są z Berlina.)

Spójniki dwuczłonowe
Poziom podstawowy i rozszerzony

•

weder .... noch - ani, ani (Ich habe weder Hund noch Katze)

•

entweder .... oder - albo, albo (Ich gehe entweder ins Kino oder ins Theater)

•

nicht nur ......, sondern auch - nie tylko, lecz także (Er spricht nicht nur Deutsch, sondern
auch Spanisch)

•

sowohl ...... als auch - zarówno, jak i (Am Freitag fahre ich sowohl nach Berlin als auch nach
Potsdam)

PARTYKUŁY
TYLKO POZIOM ROZSZERZONY

Partykuły są nieodmienne, przy ich pomocy rozmówca wyraża swój stosunek do jakiegoś
zdarzenia.

Wybrane partykuły:

aber – Du bist aber frech! (ale / ależ)
auch – Auch wir verstehen es nicht. (także, nawet)
also – Also gehen wir! (więc)
besonders – Sie macht das besonders gut. (szczególnie, wyjątkowo)
bloß – Wo ist er bloß? ( jedynie, tu jednak jako partykuła: gdzież – wzmocnienie wypowiedzi w
stosunku do zwykłego „gdzie„)
denn – Was haben Sie denn gemacht? (bo / ponieważ; tu jako jednak jako partykuła: cóż –
wzmocnienie wypowiedzi w stosunku do zwykłego „co”)
doch – Geh doch schon! (jednak, tu: idźże)
eben – Du sollst eben nicht schwatzen. (właśnie)
etwa – Ist er etwa krank? (około, tu: czyżby / może)
fast – Er hat fast niemals Geld. (prawie)
ganz – Sie ist ganz nett! (całkiem, zupełnie)
gar – Sie hat gar keinen Appetit! (wcale)
immer – Es wird immer kälter. (zawsze, tu: coraz)
mal – Lass mal sehen! (raz, tu: no – jako słowo zachęcające)
noch – Ich muss es noch einmal wiederholen.(jeszcze)
nur – Was werde ich nur ohne dich machen? (tylko, tu jako jednak jako partykuła: cóż –
wzmocnienie wypowiedzi w stosunku do zwykłego „co”)
schon – Du wirst es schon finden. (już, tu: na pewno)
sehr – Bist du sehr müde? (bardzo)
so – Er hat so viele Freunde. (tak)
überaus – Sie ist überaus glücklich. (ponad wszystko)
viel – Er lernt schon viel besser. (dużo, wiele)
weit – Sie ist weit klüger als er. (daleko, tu: o wiele)
ziemlich – Ich bin ziemlich müde. (dosyć, dość)
zu – Das ist zu weit für mich. (za, zbyt)

POJĘCIA GRAMATYCZNE

Adjektiv n -s, -e – przymiotnik
Adverb n -s, -ien – przysłówek
Akkusativ m -s, -e – biernik
Aktiv n -s – strona czynna
Anführungszeichen n -s, - – cudzysłów
Artikel m -s, - – rodzajnik
attributiv – przydawkowy
Ausrufezeichen n -s, - – wykrzyknik
bestimmter Artikel – rodzajnik określony
Bestimmungswort n -(e)s, (ö)-er – wyraz określający
Dativ m -s, -e – celownik
Deklination f -, -en – odmiana (rzeczownika, przymiotnika, zaimka, liczebnika)
deklinieren – odmieniać (rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik)
Demonstrativpronomen n -s, - – zaimek wskazujący
Diminutiv n -s, -e – zdrobnienie
Diphthong m -(e)s, -e – dwugłoska
Doppelpunkt m -(e)s, -e – dwukropek
Eigenname m -ns, -n – imię własne
Femininum n -s, Feminina – rodzj żeński; rzeczownik rodzaju żeńskiego
Finalsatz m -(e)s, (ä)-e – zdanie celowe
Fragesatz m -es, (ä)-e – zdanie pytające
Fragezeichen n -s, - – znak zapytania, pytajnik
Futur I n -s – czas przyszły I
gemischte Deklination – odmiana mieszana
Genitiv m -(e)s, -e – dopełniacz
gerade Wortfolge – szyk prosty
Geschlecht n -(e)s, -er – rodzaj
Grammatfk f -, -en – gramatyka
Grundwort n -(e)s, (ö)-er – wyraz zasadniczy
Hauptsatz m -es, (ä)-e – zdanie główne
Hilfsverb n -s, -en – czasownik posiłkowy
Imperativ m -s, -e – tryb rozkazujący
Imperfekt n -s, -e – czas przeszły (I), Präteritum
Indefinitpronomen n -s, - – zaimek nieokreślony
Indikativ m -s, -e – tryb oznajmujący
Infinitiv m -s, -e – bezokolicznik
Interrogativpronomen n -s, - – zaimek pytający
intransitiv – nieprzechodni
Inversion f -, -en – szyk przestawny
Kardinale n -s, Kardinalia – liczebnik główny
Kasus m -, - – przypadek
Komma n -s, -s od. -ta – przecinek
Komparation f -, -en – stopniowanie
Komparativ m -s, -e – stopień wyższy
Kompositum n -s, Komposita – wyraz złożony
Konditionalis – tryb warunkowy

Konditionalsatz m -es, (ä)-e – zdanie warunkowe
Konjugation f -, -en – odmiana czasownika
konjugieren – odmieniać czasownik
KonjunktIon f -, -en – spójnik
Konjunktiv m -s, -e – tryb przypuszczający
Konsonant m -en, -en – spółgłoska
Maskulinum n -s, Maskulina – rodzaj męski; rzeczownik rodzaju męskiego
männlich – męski, rodzaju męskiego
Modalverb n -s, -en – czsownik modalny (posiłkowy trybu)
Nebensatz m -es, (ä)-e – zdanie poboczne
Negation f -, -en – przeczenie
Neutrum n -s, Neutra – rodzaj nijaki; rzeczownik rodzaju nijakiego
Nominativ m -s, -e – mianownik
Numerale n -s, Numeralia – liczebnik
Objekt n -es, -e – dopełnienie
Objektsatz m -es, (ä)-e – zdanie dopełnieniowe
Ordinale n -s, Ordinalia – liczebnik porządkowy
Partizip I n -s, -ien – imiesłów czynny
Partizip II – imiesłów bierny
Passiv n -s – strona bierna
Perfekt n -s – czas przeszły (II)
Person f -, -en – osoba
Personalpronomen n -s, - – zaimek osobowy
Plural m -s, -e o. Pluralia – liczba mnoga
Plusquamperfekt n -s – czas zaprzeszły
Positiv m -s, -e – stopień równy
Possessivpronomen n -s, - – zaimek dzierżawczy
Prädikat n -s, -e – orzeczenie
prädikativ – orzecznikowy
Präfix n -es, -e – przedrostek
Präposition f -, -en – przyimek
Präsens n -, Präsentia – czas teraźniejszy
Pronomen n -s, - o. Pronomina – zaimek
Präteritum n -s, Präterita – czas przeszły I, Imperfekt
Pronominaladverb n -s, -ien – przysłówek zaimkowy
Punkt m -(e)s, -e – kropka
Reflexivpronomen n -s, - – zaimek zwrotny
Reflexivverb n -s, -en – czasownik zwrotny
Relativpronomen n -s, - – zaimek względny
Satz m -es, (ä)-e – zdanie
Satzgefüge n -s, - – zdanie złożone podrzędnie
sächlich – nijaki, rodzaju nijakiego
Singular m -s, -e o. Singularia – liczba pojedyncza
schwache Deklination – odmiana słaba
starke Deklination – odmiana mocna
Steigerung f -, -en – stopniowanie
Substantiv n -s, -e – rzeczownik
Subjekt n -(e)s, -e – podmiot
Suffix n -es, -e – przyrostek
Superlativ m -s, -e – stopień najwyższy
Syntax f – składnia, nauka o zdaniu (składaniu zdań)
transitiv – przechodni

Umlaut m -(e)s, -e – przegłos
unbestimmter Artikel – rodzajnik nieokreślony
unregelmäßig – nieregularny
Verb n -s, -en – czasownik
versetzte Wortfolge – szyk przestawny
weiblich – żeński, rodzaju żeńskiego
Vokal m -s, -e – samogłoska
Wortbildung f - , -en – słowotwórstwo
Wortfolge f -, -n – szyk wyrazów
Zeit f -, -en – czas