Melissa E. Trego, OD, PhD

Dlaczego jest to

ważne?



Należy koniecznie zrozumieć podstawy

budowy komórek i rolę ich elementów

składowych aby rozumieć patofizjologię

chorób oczu



Przykłady:



Uszkodzenie mitochondrialnego DNA (mtDNA),

oksydacja wielonienasyconych kwasów

tłuszczowych (PUFA) i zwyrodnienia siatkówki–

STRUKTURA & FUNKCJE KOMÓRKI



Dziedziczne dystrofie rogówki- GENETYKA



Zaćma cukrzycowa - METABOLIZM



Zakłada że uszkodzenie

oksydacyjne

mitochondriów może

prowadzić do spirali

powiązanych skutków;

uszkodzone mitochondria

wydzielają więcej ROS,

nasilając uszkodzenie O

2

i

prowadząc w końcu do

zaburzeń lub ubytków

mitochondrialnych



Uszkodzeniu ulega:

mitochondrialny DNA

(mtDNA)

Mitochondrialna Teoria Starzenia

się

Mitochondrialny DNA

Przestrzeń

międzybłonowa

Zawiera

mtDNA

mtDNA a jądrowy DNA

•

mtDNA łatwiej ulega

uszkodzeniu niż jądrowy

DNA ze wzgl. na:



mtDNA znajduje się w macierzy

(blisko łańcucha oddechowego

generującego reaktywne formy

tlenu)



Brak okrycia histonowego i

innych białek zw. z DNA –

bezposrednio wystawiony na

działanie reaktywnych form

tlenu



mtDNA nie zaw. intronów, wys.

prędkość transkrypcji – stąd

większe prawdopodobieństwo

modyfikacji oksydacyjnej

kodowanego regionu



Mniej skuteczne mechanizmy

naprawcze

Zwyrodnienia siatkówki

Outer retina

Photoreceptors

Retinal
Pigment
Epithelium
(RPE)

Rhodopsin

All-trans Retinal

Melanin

Lipofuscin

Ligh

t

Oxidative Damage to the Retina

O

2

Mitochondria

Dziedziczne dystrofie
siatkówki

Zaćma cukrzycowa



wzrost stężenia C

6

H

12

O

6

w cieczy wodnistej

równoległy do stężenia

C

6

H

12

O

6

w surowicy–

stąd wzrost stężenia

C

6

H

12

O

6

w soczewce



> 200 mg/ 100 ml

saturacja heksokinazy

stąd:



wzrost p. sorbitolu, polioli

(wchłania wodę)



zwiększenie glikolizy

białek

Zaćma cukrzycowa

Reduktaza aldozy

Dehydrogenaza polioli

Zwiększona

ilość sorbitolu

podwyższone

ciśnienie

osmotyczne

napływ H

2

O

pęcznienie

włókien

soczewki

Plan wykładu



Strouktura i funkcja komórki



Podst. biologii org. wielokomórkowych



Błona plazmatyczna



Jądro



Cytoplazma & Organella



Macierz pozakomórkowa



Podstawowe typy tkanek



Tkanka nabłonkowa



Tkanka łączna



Tkanka mięśniowa



Tkanka nerwowa

Podst. biologii org. wielokomórkowych



Komórka jest podstawową jednostką

strukturalną i funkcjonalną wszystkich

organizmów żywych



Najmniejsza jednostka w organizmie i

„cegiełka budująca życie”



Komórki mogą być samopodtrzymujące się i

samodzielne



Komórki mogą przyjmować składniki odżywcze,

zamieniać je na energię, pełnić specjalistyczne

funkcje i rozmnażać się w razie potrzeby.

Podst. biologii org.

wielokomórkowych



Komórki są:



Prokariotyczne – brak jądra i innych organelli

komórkowych (np.: bakterie lub archeowce), lub



Eukariotyczne – obecność jądra komórkowego, oraz

przedziałów wyznaczonych bł. komórkową w których

przechowywane jest DNA (np.: grzyby, rośliny,

ZWIERZĘTA)



Komórki współpracują tworząc organizmy; wiele

różnych komórek tworzy organizmy

wielokomórkowe



Komórki  tkanki narządy  układy

narządowe  organizm



Układy narządowe współpracują tworząc organizm

(każda żywa istota, roślina, grzyb, zwierzę, bakteria)



Przykłady narządów:



Serce, płuca, mózg, żołądek



Przykłady układów narządowych:



Układ krążenia, trawienny, nerwowy, oddechowy

Podst. biologii org.

wielokomórkowych

Podst. biologii org.

wielokomórkowych

KOMÓRKI

KOMÓRKI

Komórki
fotoreceptorów

T

T

KANKI

KANKI

Siatkówka

NARZĄD

NARZĄD

Oko

UKŁAD

UKŁAD

NARZĄDOWY

NARZĄDOWY

ORGANI

ORGANI

Z

Z

M

M

Układ nerwowy

Plan wykładu



Strouktura i funkcja komórki



Podst. biologii org. wielokomórkowych



Błona plazmatyczna



Jądro



Cytoplazma & Organella



Macierz pozakomórkowa



Podstawowe typy tkanek



Tkanka nabłonkowa



Tkanka łączna



Tkanka mięśniowa



Tkanka nerwowa

Błona plazmatyczna



Przegląd/Budowa/Rola



Model płynnej mozaiki



Procesy transportowe w błonie



Komunikacja międzykomórkowa

Błona plazmatyczna



Inaczej plazmalemma lub błona komórkowa



Prokariota i eukariota posiadają błonę plazmatyczną



Określa granice komórki i oddziela jej zaw.

wewnętrzną od otoczenia



Zawiera zarówno tłuszcze jak i białka

Błona plazmatyczna



Warstwa wewnętrzna

błony plazmatycznej

skierowana jest do cytoplazmy, a jej

warstwa

zewnętrzna

- do środowiska pozakomórkowego.

Błona plazmatyczna



Pomaga w utrzymaniu strukturalnej i

funkcjonalnej spójności komórki



Półprzepuszczalność m. cytoplazmą a

środowiskiem zewnętrznym



Pozwala komórkom rozpoznawać

makrocząsteczki i pozwala na rozponanie przez

inne komórki



Uczestniczy w przewodzeniu sygnałów

pozakomórkowych na zdarzenia

wewnątrzkomórkowe

Model płynnej mozaiki



Dwuwarstwa lipidowa:



Zawiera zarówno tłuszcze jak i białka



Pełna przepuszczalnośc dla małych,

niepolarnych cząsteczek rozp. w tłuszczach i

NIEPRZEPUSZCZALNA dla jonów

+

+

rozp. w

rozp. w

tłuszczach

tłuszczach

Model płynnej mozaiki



Dwuwarstwa lipidowa:



Zbudowana z fosfolipidów, glikolipidów, oraz

cholesterolu



FOSFOLIPIDY – cząsteczki amfipatyczne;

zapewniają płynność błony



Zbudowane z jednej polarnej (hydrofilnej) głowy i

dwóch niepolarnych (hydrofobowych) ogonów z

kw. tłuszczowych

Model płynnej mozaiki



FOSFOLIPIDY:



POLARNE GŁOWY zwrócone do powierzchni błony



NIEPOLARNE OGONY skierowane przodem do

wnętrza błony, ustawione wzajemnie naprzeciw

siebie; ogony tworzą słabe wiązanie, dołączone

jednocześnie do dwóch warstw (wewnętrznej i

zewnętrznej)



Jeden ogon jest zwykle nienasycony (jedno lub

więcej podwójne wiązani cis-) tworząc supeł – drugi

ogon jest zwykle nasycony

Model płynnej mozaiki

Model płynnej mozaiki



Glikolipidy – cząsteczki tłuszczy

zawierające cukry



Obecne wyłącznie w niecytoplazmatycznej

części podwójnej warstwy lipidowej



Grupy cukrowe obecne n. pow. komórki



Polarne reszty węglowodanowe rozciągają się

od w. zewn. do przestrzeni pozakomórkowej i

tworzą część glikokaliksu

Model płynnej mozaiki



Glikolipidy



Ich rola obejmuje: dostarczanie energii,

ochronę, izolacje oraz zapewnienie miejsc

wiązania receptorów

Model płynnej mozaiki



Glikokaliks – lub osłonka powierzchniowa (np. w układzie

trawiennym)



Złożony z polarnych łańcuchów bocznych wielocukrów

połączonych wiązaniami kowalentnymi do większości białek i

glikolipidów, poza błoną plazmatyczną



ROLA



Pomaga w dołączaniu niektórych komórek do składników

pozakomórkowych



Wiąże antygeny i enzymy do

powierzchni komórki



Ułatwia wzajemne

rozpoznawanie & interakcję kom.



Chroni komórki przed urazami

Model płynnej mozaiki



Cholesterol – polepsza

właściwości barierowe

dwuwarstwy lipidowej



W dwuwarstwie lipidowej

ustawia się z grupą

hydroksylową blisko grup

polarych głów cząsteczek

fosfolipidów



Czasteczka cholesterolu wnika w

błonę plazmatyczną ustawiając

się identycznie jak cząsteczki

fosfolipidów (polarna głowa

cholesterolu przylega do

polarnej głowy fosfolipidów)

Model płynnej mozaiki



Oprócz tłuszczy w skład błony

plazmatycznej wchodzą białka błonowe

(integralne i powierzchniowe)



Białka integralne: rozpuszczone w

dwuwarstwie lipidowej



Białka transbłonowe – zajmują całą grubość

błony plazmatycznej i działają jako receptory

błonowe oraz białka transportowe



Są amfipatyczne



Niektóre są zwinięte tak, iż przemieszczają się

do przodu i do tyłu przez błonę plazmatyczną

Białka transbłonowe (Integralne)

Model płynnej mozaiki



Białka błonowe



Transbłonowe



Powierzchniowe – nie wnikają w głąb błony

plazmatycznej



Obecne po stronie cytoplazmatycznej listka

wewnętrznego



Mogą zakotwiczyć się w glikolipidach z

wiązaniami kowalentnymi, w przestrzeni

pozakomórkowej



Zazwyczaj funkcjonują jako część cytoszkieletu

lub jako część systemu międzykomórkowych

przekaźników wtórnych

Białka obwodowe

Model płynnej mozaiki



Fosfolipidy, glikolipidy, cholesterol, i białka

błonowe wszystkie pomagają w

utrzymaniu płynności błony – jest to istotne

dla:



Egzocytoza



Endocytoza



Transport & segre-

gacja białek w błonie



Biogeneza błony



Fagocytoza

O tym będzie

mowa później



Błona plazmatyczna



Przegląd/Struktura/Rola



Model płynnej mozaiki



Procesy transportowe w błonie



Komunikacja międzykomórkowa

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Transport bierny



Dyfuzja prosta i wspomagana



Transport czynny (aktywny)



Pompa sodowo potasowa Na

+

-K

+



Transport glukozy



Wspomagana dyfuzja jonów

Procesy transportowe w błonie
plazm.



TRANSPORT BIERNY – nie wymaga energii;

cząsteczki przechodzą przez błonę na

zasadzie gradientu stężeń lub ładunków



Dwie główne klasy błonowych białek

transportowych – białka nośnikowe i kanały

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Gradient stężeń lub

elektrochemiczny:



Prawie wszystkie błony

plazm. char. się różnicą

potencjałów

elektrycznych m. obiema

stronami, ład. ujemne po

stronie wewnętrznej



Ta różnica potencjałów

sprzyja wnikaniu jonów

(+) do wnętrza komórki i

utrudnia wnikanie jonów

o ładunkach (-)

Procesy transportowe w błonie
plazm.



TRANSPORT BIERNY –

Prosty lub wspomagany



Prosty – transportuje

małe niepolarne

cząsteczki (O2, N2) i

małe, pozbawione

ładunków cząsteczki

polarne (H2O, CO2,

glycerol)



Prędkość dyfuzji zależy

wprost proporcjonalnie

od gradientu stężeń

cząsteczki ulegającej

dyfuzji

Procesy transportowe w błonie
plazm.



TRANSPORT BIERNY: Dyfuzja wspomagana



Zachodzi przez kanały jonowe lub/ oraz białka

nośnikowe



Szybsza niż dyfuzja prosta



Wykazuje swoistość dla transportowanych cząsteczek



Pozwala na przejście jonów i dużych cząstek

polarnych, które w innym przypadku nie mogłyby

przeniknąć

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Dyfuzja wspomagana:



Kanały – nie potrzebują wiązań; tworzą

hydrofilne pory, które biegną w poprzek

dwuwarstwy lipidowej; zachodzi bardzo szybko



Białka nośnikowe – wiążą przed transportem

swoistą subst. rozpuszczaną i przechodzą serię

zmian konformacji by przetransportować ją

przez błonę (może wystąpić w transporcie

aktywnym)

Procesy transportowe w błonie
plazm.

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Dyfuzja wspomagana



Wykorzystuje akwaporyny



Zaprojektowane do szybkiego transportu H2O

przez błonę komórkową bez pozwolenia na

jednoczesny wypływ protonów poprzez kanały

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Transport aktywny – wymaga energii (ATP)

która aktywnie pompuje pewne subst.

rozpuszczane przez błonę przeciwnie do ich

gradientu elektrochemicznego



Zawsze z udziałem białek nośnikowych



Pompa Na

+

- K

+



Transport glukozy

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Pompa Na

+

- K

+

:



Obejmuje antyport jonów Na

+

i K

+

przy udziale białka

nośnikowego, Na

+

- K

+

adenozynotrifosfataza (ATPaza)



3 jony Na

+

są wypompowywane a 2 jony K

+

są

wpompowywane do komórki



Transport tych 5 jonów wymaga hydrolizy pojedynczej

cząsteczki ATP przez enzym zwany Na

+

- K

+

ATPazą



Rola pompy Na

+

- K

+



Zasadniczą rolą jest utrzymanie stałej objętości

komórki



Zmniejsza stężenie jonów komórkowych i – w

efekcie – ciśnienie osmotyczne



Zwiększa stężenie jonów pozakomórkowych tym

samym zmniejszając ilość wody wpływającej do

komórki



Mniej istotną rolą jest utrzymanie różnicy

potencjałów w poprzek błony plazmatycznej

Procesy transportowe w błonie
plazm.

Procesy transportowe w błonie
plazm.

Procesy transportowe w błonie
plazm.

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Transport aktywny (czynny)



Transport glukozy – obejmuje symport glukozy w

poprzek nabłonka (przeznabłonkowy)



Często wspomagane gradientem Na+, daje

napęd białkom nośnikowym umieszczonym w

specyficznym regionie na powierzchni komórki

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Dyfuzja wspomagana jonów



Wybrane kanały jonowe pozwalają na

przepływanie wyłącznie wybranych jonów



Potasowy kanał upływu – najpowszechniejszy;

kanały niebramkowane i potasowy kanał upływu;

zasadniczy cieżar odpowiedzialności za różnicę

potencjałów w poprzek błony plazmatycznej

Procesy transportowe w błonie
plazm.



Dyfuzja wspomagana jonów



Kanały bramkowane - otwarte

wyłącznie w odpowiedzi na

różne bodźce



Bramkowane napięciem –

otwierają się na skutek różnicy

potencjałów w poprzek błony



Bramkowane mechanicznie –

otwierają się w odpowiedzi na

bodźce mechaniczne



Bramkowane ligandem –

otwierają się w odpowiedzi na

wiązanie cząsteczki lub jonu

sygnałowego (białko G, itp.)

Błona plazmatyczna



Przegląd/Struktura/Rola



Model płynnej mozaiki



Procesy transportowe w błonie



Komunikacja międzykomórkowa

Komunikacja międzykomórkowa



Cząsteczki sygnałowe – skierowane do komórek

docelowych, wspomagają komunikację

międzykomórkową



Np.:



Cząsteczki sygnałowe rozpuszczalne w tłuszczach –

przenikają przez błonę plazmatyczną i ulegają

wiązaniu do receptorów w cytoplazmie lub wnętrzu

jądra aktywując przekaźniki międzykomórkowe (np.

hormony)

Komunikacja międzykomórkowa



Cząsteczki sygnałowe:



Hydrofilne cząsteczki sygnałowe – ulegają

wiązaniu i aktywują receptory powierzchniowe

komórki (np. neuroprzekaźniki, serotonina,

insulina)

Komunikacja międzykomórkowa



Receptory błonowe – przede wszystkim

glikoproteiny; zlokalizowane na

powierzchni komórki; swoiste cząsteczki

sygnałowe ulegają wiązaniu do r.b.



Rola:



Kontrolują przepuszczalność błony



Regulowane wejście cząsteczek do komórki



Wiążą cząsteczki macierzy pozakomórkowej



Działają jako transduktory

Komunikacja międzykomórkowa



Receptory błonowe:



Rodzaje:



Związane z kanałami

– wiążą cząsteczkę

sygnałową która

przejściowo otwiera

lub zamyka bramę

kan., umożliwiając

lub uniemożliwiając

ruch jonów przez

błonę

Komunikacja międzykomórkowa



Receptory błonowe:



Rodzaje:



Katalityczne = białka błonowe jednego przejścia; ich

składnikiem zewnętrznym jest receptor, a składnikiem

cytoplazmicznym jest kinaza białkowa



Np.: Insulina, oraz czynniki wzrostu

Komunikacja międzykomórkowa



Receptory błonowe:



Rodzaje:



Związane z białkiem G– białka transbłonowe

związane z kanałem jonowym lub enzymem

związanym do powierzchni cytoplazmatycznej

błony komórkowej



Receptory wchodzą w interakcje z białkiem

regulatorowym wiążącym guanozynotrifosforan

(GTP) po związaniu do cząsteczki sygnałowej 

wiązanie prowadzi do aktywacji wtórnych

przekaźników wewnątrzkomórkowych cyklicznego

adenozynomonofosforanu (cAMP) i Ca

+2

Komunikacja międzykomórkowa

Więc po co tyle szczegółów dot. błony
plazmatycznej?!?

Plan wykładu



Strouktura i funkcja komórki



Podst. biologii org. wielokomórkowych



Błona plazmatyczna



Jądro



Cytoplazma & Organella



Macierz pozakomórkowa



Podstawowe typy tkanek



Tkanka nabłonkowa



Tkanka łączna



Tkanka mięśniowa



Tkanka nerwowa

Jądro



Największe organellum

komórkowe



Zawiera



Błona jądrowa



Jąderko

Jąderko



Nukleoplazma



Chromat

Chromat

yna

yna



Materiał genetyczny

W DNA chromosomów

Jądro



Rola



Kontroluje ekspresję genów i uczestniczy jako

mediator w replikacji DNA w cyklu

komórkowym



Kieruje syntezą białek przez rybosomalny RNA

(rRNA), matrycowy RNA (mRNA) oraz

transferowy RNA (tRNA)



Synteza wszystkich postaci RNA zachodzi w

jądrze



Oddziela materiał genetyczny od innych

organelli komórkowych

Jądro



Błona jądrowa (otoczka jądrowa)



Otacza material jądrowy i składa się z dwóch

równoległych błon oddzielonych wąską cysterną



Błona jądrowa zewnętrzna – zwrócona do cytoplazmy i

w niektórych miejscach łączy się z szorstką siateczką

endoplazmatyczną (RER); rybosomy są obecne na

pow. błony jądrowej zewnętrznej



Błona jądrowa wewnętrzna – zwrócona do

wewnętrznego materiału jądrowego



W pewnych odstępach dwie błony łączą się i tworzą

otwory w otoczce jądrowej, tzw. pory jądrowe.

Jądro

Jądro



Jąderko



Ciało wtrętowe nie otoczone błoną



Zawiera przede wszystkim rybosomalny RNA,

białko i nieznaczną ilość DNA



Rola: uczstniczy w syntezie rRNA i jego

wbudowaniu w prekursory rybosomów

Jądro



Nukleoplazma



Jest protoplazmą wewnątrz otoczki jądrowej



Zbudowana z macierzy i różnych cząstek

Jądro



Chromatyna



Zbudowana z kompleksu dwuniciowego DNA,

histonów i białek kwaśnych



W jądrze obecna w dwóch postaciach:



Heterochromatyna – skondensowana,

nieaktywna chromatyna; skoncentrowana w

obwodowej części jądra, wokół jąderka i w

nukleoplazmie



Euchromatyna –aktywna transkrypcyjnie postać

chromatyny

Jądro

Jądro



Chromosomy



Złożone z chromatyny mocno zwiniętej w pętle i

utrzymywanej przez wiążące białka DNA



Każdy chromosom zawiera pojedynczą cząsteczkę

DNA oraz powiązane białka - nukleosomy

Jądro



Cykl komórkowy – MITOZA I MEJOZA



Mitoza to sposób wytwarzania komórek

niezbędnych do wzrostu, rozwoju i odbudowy



Mejoza to sposób wytwarzania komórek

płciowych, czyli gamet (jajeczek lub spermy) w

organizmie



MITOZA – czyli JAK Z KOMÓREK POWSTAJE

WIĘCEJ KOMÓREK



Podział komórki skutkujący duplikacją; komórki

córki są kopiami genetycznymi komórki

rodzicielskiej



To namnażanie komórek pozwala na wymianę k.

starych, odbudowę tkanki, wzrost i rozwój

Jądro



Cykl komórkowy



Dwa główne okresy, interfaza i mitoza, tworzą cykl

komórkowy



Interfaza – okres wzrostu komórek, gromadzenia

składników odżywczych, podziału DNA



Mitoza (Faza M) – podział komórki: z jednej

powstają dwie komórki córki



Profaza – kondensacja chromosomów; zanik jąderka i

rozpad otoczki jądrowej



Prometafaza – chromosomy ulegają rozproszeniu



Metafaza – chromatydy ustawiają się w płaszczyźnie

równikowej wrzeciona kariokinetycznego



Anafaza – rozdzielenie chromatyd



Telofaza – chromosomy osiągają bieguny

Jądro

Jądro

Jądro



Inny typ podziału komórki: MEJOZA



Znacznie bardziej złożona niż mitoza



Mitoza obejmuje duplikację i następczy podział

chromosomów, mejoza obejmuje dwa podziały

materiału genetycznego

Śmierć komórki



Obok podziału komórki istnieje sposób

usuwania komórek z organizmu w sposów

uporządkowany – APOPTOZA czyli

PROGRAMOWANA ŚMIERĆ KOMÓREK



Apoptoza



Komórki w procesie apoptozy mają kilka wspólnych

cech morfologicznych:



Kondensacja chromatyny



Rozerwanie jądra



Uwypuklenie i tworzenie pęcherzyków z błony k.



Kurczenie się komórki i powstawanie ciałek

apoptotycznych

APOPTOZA

Apoptoza



Sygnał do indukcji apoptozy może

nastąpić:



Poprzez aktywację kaspazy



Poprzez cytokiny (np. czynnik martwicy

nowotworu (TNF)

Plan wykładu



Struktura i funkcja komórki



Podst. biologii org. wielokomórkowych



Błona plazmatyczna



Jądro



Cytoplazma & Organella



Macierz pozakomórkowa



Podstawowe typy tkanek



Tkanka nabłonkowa



Tkanka łączna



Tkanka mięśniowa



Tkanka nerwowa

Cytoplazma i Organella



Cytoplazma zawiera 2 zasadnicze elementy

strukturalne:



Organella



Cytoszkielet

Cytoplazma i organella



Organella komórkowe



Mitochondria



Rybosomy



Szorstka siateczka endoplazmatyczna (RER)



Gładka siateczka endoplazmatyczna (SER)



Aparat Golgiego



Lizosomy



Peroksyzomy



Pęcherzyki

Transportujące

Mitochondria



Pałeczkowate organella; znane jako

‘elektrownie komórkowe’



Zawierają enzymy do cyklu Krebsa (cykl

kwasu trójkarboksylowego (TCA))



Zamieniają tlen i składniki odżywcze w

trójfosforan adenozyny (ATP)



Licza mitochondriów w komórce zależy od

wymogów metabolicznych tej komórki, i

może wahać się od pojedynczego dużego

mitochondrium do tysięcy organelli

Mitochondria



Posiadają swoje własne DNA (podobne do

DNA kom. prokariotycznych) i rozmnażają się

niezależnie w komórce, w której się znajdują



Mitochondrialny DNA (mtDNA) znajduje się

w macierzy, która zawiera również enzymy,

oraz rybosomy do syntezy białek



Inne białka uczestniczące w oddychaniu, są

wbudowane w błonę wewnętrzną

mitochondriów.

Mitochondria

Rybosomy



W postaci wolnej w cytozolu lub związane do

błon szorstkiej siateczki endoplazmatycznej lug

zewn. błony jądrowej



Lokalizacja białek translacyjnych (mRNA 

białko)



W składzie zaw. rybosomalny RNA (rRNA) i

liczne białka



Wiązka rybosomów wzdłuż pojedynczej nici

mRNA uczestniczącej w syntezie białek -

polirybosom

Rybosomy

Szorstka siateczka

endoplazamtyczna



Pow. zewnętrzna zawiera rybosomy

(dlatego, ‘szorstka’)



Obfituje w komórki syntetyzujące białka

wydzielnicze



Miejsce syntezy białek upakowanych w

błonie



Białka wydzelnicze, błony komórkowej, i

lizosomalne



Monitoruje składanie, retencję i rozpad

białek

Gładka siateczka
endoplazmatyczna



Brak rybosomów



SER jest mniej powszechna niż RER ale

odgrywa istotniejszą rolę w komórkach

syntetyzujących:



Steroidy



Trójglicerydy



Cholesterol

Aparat Golgiego



Strukturę stanowi kilka cystern związanych

do błony



Przetwarza białka upakowane w błonie,

ulegające syntezie w RER; zajmuje się

ponownym wykorzystaniem i redystrybucją

błon – “pakownia”

Lizosomy



Gęste organella otoczone błoną, których

rola polega na rozkładzie substancji



Ulegają syntezie w RER  transportowane

do kompleksu Golgiego gdzie są

przetwarzane  dostarczane jako osobne

pęcherzyki



Zawierają enzymy hydrolityczne które

powodują niszczenie



i rozpad komórek

Lizosomy