FUTURA

edukacja & przyszło

ść

Techniczne bezpiecze

ń

stwo pracy

mgr in

ż

. Krystian M

ę

drek

31.03.2012

BEZPIECZE

Ń

STWO I HIGIENA PRACY

Urząd Dozoru Technicznego

Urząd Dozoru Technicznego jest centralnym organem administracji 

państwowej realizującym działania, w zakresie ustalonym w ustawie, 
zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń
technicznych. UDT podlega Ministrowi Przemysłu.

Innymi specjalistycznymi organami dozoru technicznego są:

•

Transportowy Dozór Techniczny, który podlega ministrowi właściwemu 
do spraw transportu,

•

Wojskowy Dozór Techniczny, który podlega Ministrowi Obrony 
Narodowej.

UDT – zakres działania

Dozór techniczny jest wykonywany przez jednostki dozoru technicznego nad 

urządzeniami technicznymi, w formie:

•

dozoru technicznego pełnego,

•

dozoru technicznego ograniczonego,

•

dozoru technicznego uproszczonego.

Wykonywanie dozoru technicznego przez jednostki dozoru technicznego nie 

zwalnia projektujących, wytwarzających, eksploatujących, naprawiających 
i modernizujących urządzenia techniczne od odpowiedzialności za jakość
i stan tych urządzeń, mające wpływ na ich bezpieczną pracę.

UDT – zakres działania

Urządzeniami technicznymi, w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, 

będą urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia 
ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek:

•

rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym 
od atmosferycznego,

•

wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu 
ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu,

•

rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich 
magazynowania lub transportu.

Dozorowi Technicznemu podlegają:

•

Urządzenia ciśnieniowe, w których są zawarte ciecze lub gazy pod 
ciśnieniem różnym od atmosferycznego,

•

Zbiorniki bezciśnieniowe i zbiorniki ciśnieniowe o ciśnieniu nie wyższym 
niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych 
o właściwościach trujących lub żrących,

•

Zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niebezpiecznych,

•

Duże pojemniki do przewozu luzem materiałów niebezpiecznych (DPPL),

•

Urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych,

•

Maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym 
zasięgu,

•

Dźwigi do transportu osób lub ładunków,

•

Dźwignice linotorowe,

•

Przenośniki kabinowe i krzesełkowe o ruchu obrotowym, przeznaczone 
do celów rekreacyjno – rozrywkowych,

•

Urządzenia techniczne służące do przemieszczania kontenerów przy 
pracach przeładunkowych,

•

Urządzenia załadowcze, wyładowcze lub podające ładunki w ciągach 
technologicznych przeładowczych,

•

Układarki do układania torów, wypornice, żurawie i korektory położenia 
służące do zawieszania i regulacji sieci trakcyjnej,

•

Przeciągarki pojazdów szynowych,

•

Osobowe i towarowe koleje linowe, 

•

Wyciągi do przemieszczania osób w celach turystyczno – sportowych,

•

Pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych.

Uprawnienia pracowników Dozoru Technicznego

Pracownicy Dozoru Technicznego uprawnieni są do:

•

wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji służbowej, bez potrzeby 
uzyskiwania przepustki, do pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się
urządzenia techniczne,

•

poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach,

•

dostępu do urządzeń technicznych,

•

żą

dania od kierownika jednostki niezbędnej informacji i przedstawienia 

koniecznych dokumentów i materiałów,

•

przeprowadzania w uzgodnionych terminach badań, prób i pomiarów oraz 
innych czynności potrzebnych do ustalenia stanu urządzenia technicznego,

•

wydawania zaleceń pokontrolnych,

•

odmówienia wykonania czynności dozoru technicznego w razie 
stwierdzenia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia.

W przypadku:

•

dopuszczenia do eksploatacji urządzeń technicznych bez otrzymania 
decyzji organu dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do 
eksploatacji i obrotu lub wbrew decyzji organu dozoru w tej sprawie,

•

dokonywania przeróbek urządzeń technicznych bez zgody organu dozoru 
technicznego,

pracodawca podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności.

Natomiast w przypadku:

•

uniemożliwiania lub utrudniania wykonywania czynności organom dozoru 
technicznego,

•

niedopełnienia obowiązku zawiadomienia organu dozoru technicznego 
o niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia technicznego lub 
nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją tego urządzenia,

pracodawca podlega karze grzywny.

CERTYFIKACJA

Polska od 1 maja 2004 r. jest pełnoprawnym członkiem UE. W ramach 

tworzenia podstaw wzajemnego uznawania przepisów w Polsce i w UE 
oraz harmonizacji przepisów polskich ze wspólnotowymi został utworzony 
w Polsce system oceny zgodności na mocy ustawy o systemie oceny 
zgodności.

W 1985 r. Rada przyjęła uchwałę dotyczącą nowego podejścia do 

harmonizacji technicznej i normalizacji. Owo nowe podejście oznacza 
ustanawianie w prawie Unii tzw. wymagań zasadniczych zamiast 
szczegółowych parametrów technicznych. Zasady określone w uchwale 
stały się podstawą tzw. dyrektyw nowego podejścia. 

Istota wymagań zasadniczych

•

przedmiotem harmonizacji są wyłącznie przepisy związane 
z bezpieczeństwem, zdrowiem i ochroną środowiska oraz interesu 
publicznego,

•

dyrektywy harmonizacyjne zawierają tylko zasadnicze wymagania, 
natomiast szczegóły techniczne zawarte są w odpowiednich, 
zharmonizowanych normach europejskich EN, których stosowanie jest 
dobrowolne; wyroby wytworzone zgodnie ze zharmonizowanymi normami 
uważa się za spełniające zasadnicze wymagania dotyczące zdrowia 
i bezpieczeństwa właściwej dyrektywy,

•

wyrób, który spełnia wymagania dyrektyw i posiada oznakowanie CE, ma 
prawo być wprowadzony na rynek dowolnego państwa członkowskiego 
UE.

Dyrektywy nowego podejścia

Dyrektywa jest aktem prawnym UE skierowanym do państw członkowskich. 

Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek wydania w określonym 
terminie własnych przepisów krajowych wprowadzających w życie treść
dyrektywy.

W przypadku dyrektyw nowego podejścia przepisy krajowe muszą być

w pełni zgodne z ich postanowieniami, wszelkie krajowe regulacje 
sprzeczne z dyrektywami muszą zostać uchylone. 

Państwa członkowskie zachowują swobodę wyboru formy, w jakiej 

wprowadzają przepisy krajowe (np. poprzez ustawę, rozporządzenie lub 
inny akt prawny).

OCENA ZGODNOŚCI

Z dniem 1 maja 2004 r. zaczął w Polsce obowiązywać system oceny zgodności 

dostosowany do systemu UE – czyli wyroby podlegające dyrektywom 
nowego podejścia mogą być wprowadzone na rynek wyłącznie po 
przejściu procedury oceny zgodności. 

Następnie wyroby te muszą posiadać deklarację zgodności lub oznakowanie 

CE (jeżeli dyrektywa takie przewiduje).

Wszystkie wyroby posiadające oznakowanie CE, wydane zgodnie z zasadami 

UE oraz prawem polskim, mogą być bez przeszkód importowane do Polski 
tak samo, jak do wszystkich innych krajów członkowskich UE.

OCENA ZGODNOŚCI

Stwierdzenie zgodności wyrobu z wymaganiami zasadniczymi następuje 

po zakończeniu odpowiedniej procedury zwanej modułem.

Każda z dyrektyw nowego podejścia dokładnie opisuje moduły, które są

w niej użyte.

Ocena zgodności jest podzielona na 8 modułów dotyczących zarówno fazy 

produkcji, jak i fazy projektowania wyrobów. Zakłada się, że wyrób musi 
być zbadany pod kątem zgodności w obydwu fazach. Jednostką oceniającą
jest albo producent, albo jednostka notyfikowana.

MODUŁY

Moduł A – wewnętrzna kontrola produkcji,

Moduł B – badanie wzorca konstrukcyjnego,

Moduł C – zgodność z typem,

Moduł D – zapewnienie jakości produkcji,

Moduł E – zapewnienie jakości w kontroli i badaniach końcowych,

Moduł F – weryfikacja wyrobu,

Moduł G – weryfikacja produkcji jednostkowej,

Moduł H – pełne zapewnienie jakości.

CERTYFIKACJA

Certyfikacja obejmuje czynności wykonywane zawsze przez trzecią stronę, 

niezależną od producenta i odbiorcy lub użytkownika. Stanowi to przewagę
uznanych procedur certyfikacji wyrobów nad potwierdzaniem zgodności 
przez producentów.

Korzyści wynikające z certyfikacji wyrobów:

•

zwiększona konkurencyjność oraz zaufanie klientów do wyrobu,

•

stosowanie procesu certyfikacji jako środka kontroli i doskonalenia 
wyrobu,

•

zmniejszenie ograniczeń w sprzedaży wyrobów na nowych rynkach,

•

możliwość wykorzystania certyfikacji wyrobów w działaniach prawnych 
podejmowanych w związku ze szkodami związanymi z użytkowaniem 
wyrobu.

Znak bezpieczeństwa „B”

Znak ten przed wejściem Polski do UE był potwierdzeniem tego, że jeśli 

oznaczony nim wyrób jest używany zgodnie z warunkami określonymi 
przez wytwórcę, to nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia oraz jest 
przyjazny dla środowiska.

Po wejściu Polski do UE certyfikat na znak jakości „B” przestał być

dokumentem umożliwiającym wprowadzenie wyrobu na rynek. W krajach 
należących do UE na wyroby wprowadzane na rynek obowiązuje tylko 
oznakowanie CE, które potwierdza zgodność wyrobu z odpowiednimi 
dyrektywami.

Znak bezpieczeństwa „B”

Obecnie znak bezpieczeństwa „B” nazwać można polskim narodowym 

znakiem bezpieczeństwa. Przyznawany jest przez niezależne, kompetentne 
i obiektywne jednostki certyfikujące w ramach dobrowolnej certyfikacji 
wyrobów.

Wyrób oznaczony tym znakiem to wyrób bezpieczny w użytkowaniu, 

nowoczesny, przyjazny środowisku naturalnemu, wzbudzający zaufanie 
odbiorcy.

Na stronie internetowej www.znak-b.pl znajduje się lista jednostek 

uprawnionych do certyfikacji wyrobów na znak bezpieczeństwa.

Znak zgodności

Praktycznie każdy wyrób finalny wprowadzony do obrotu handlowego 

na rynku Wspólnoty Europejskiej musi być oznaczony znakiem CE. 

Oznakowanie CE naniesione na wyrób jest potwierdzeniem jego zgodności 

z wymaganiami Wspólnoty Europejskiej i oznacza, że:

•

wyrób spełnia wszystkie mające zastosowanie wymagania dyrektywy 
nowego podejścia,

•

odpowiednie procedury oceny zgodności zostały przeprowadzone 
z wynikiem pozytywnym.

Oznakowanie CE jest urzeczywistnieniem koncepcji paszportu europejskiego 

w obszarze swobody przepływu towarów.

Znak zgodności

Znak zgodności

Oznakowanie CE nanosi wytwórca lub jego upoważniony przedstawiciel, 

na sam wyrób lub jego tabliczkę znamionową. Dodatkowo może być
naniesione na opakowanie lub umieszczone w dokumentach 
towarzyszących. 

Oznakowanie musi być widoczne, czytelne i trwałe. Jeżeli w ocenie zgodności 

bierze udział jednostka notyfikowana, jej numer powinien być naniesiony 
po oznakowaniu CE.

Oznakowanie CE zastępuje wszystkie inne obowiązkowe znaki zgodności, 

które istniały przed wprowadzeniem przepisów zharmonizowanych 
w zakresie dyrektyw nowego i globalnego podejścia.

Deklaracja zgodności

Deklaracja zgodności to dokument, w którym wytwórca lub jego 

upoważniony przedstawiciel stwierdza, że wyrób jest wykonany zgodnie 
z wymaganiami zasadniczymi odpowiednich procedur.

Deklaracja ma zwykle formę oddzielnego dokumentu. Ewentualnie może być

także podana, na przykład, w oświadczeniu, katalogu, fakturze lub 
instrukcji użytkowania odpowiedniej do wyrobu, procesu lub usługi.

Deklaracja zgodności musi być udostępniana na żądanie organom nadzoru 

rynku. Niektóre dyrektywy wymagają, aby była ona dołączona do wyrobu. 
Deklaracja zgodności jest sporządzana w jednym z języków oficjalnych 
Wspólnoty. Jeżeli dołącza się ją do wyrobu, powinna być również
sporządzona w formie tłumaczenia, w języku kraju przeznaczenia. 

Deklaracja zgodności

Deklaracja powinna zawierać co najmniej następujące informacje:

•

nazwę i adres dostawcy (producenta, importera) składającego deklarację,

•

identyfikację wyrobu, procesu lub usługi (nazwa, nr typu lub modelu),

•

oświadczenie zgodności,

•

dokumenty normatywne powołane z sposób precyzyjny i jasny,

•

datę i miejsce wystawienia deklaracji, 

•

podpis, nazwisko i stanowisko uprawnionej osoby działającej w imieniu 
dostawcy.

System kontroli

System kontroli wyrobów wprowadzanych do obrotu tworzą:

•

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,

•

organy wyspecjalizowane, do których właściwości należy kontrola 
wyrobów wprowadzanych do obrotu.

Organami wyspecjalizowanymi są:

•

inspekcje handlowe,

•

Państwowa Inspekcja Pracy,

•

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego,

•

Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty,

•

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego,

•

inne organy określone w odrębnych ustawach.

Normalizacja

NORMA to dokument niebędący aktem prawnym, przyjęty na zasadzie 

konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną. 
Ustala on – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady, 
wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów 
działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego 
stopnia uporządkowania w określonym zakresie.

Polska Norma jest normą krajową, powszechnie dostępną, oznaczoną –

na zasadzie wyłączności – symbolem PN. 

Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich 

opublikowaniu w języku polskim.

Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

Dziękuję za uwagę