FUTURA

edukacja & przyszłość

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Techniczne bezpieczeństwo pracy

mgr inż. Krystian Mędrek

31.03.2012

Urząd Dozoru Technicznego

Urząd Dozoru Technicznego jest centralnym organem administracji państwowej realizującym działania, w zakresie ustalonym w ustawie, zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń

technicznych. UDT podlega Ministrowi Przemysłu.

Innymi specjalistycznymi organami dozoru technicznego są:

•

Transportowy Dozór Techniczny, który podlega ministrowi właściwemu do spraw transportu,

•

Wojskowy Dozór Techniczny, który podlega Ministrowi Obrony

Narodowej.

UDT – zakres działania

Dozór techniczny jest wykonywany przez jednostki dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi, w formie:

•

dozoru technicznego pełnego,

•

dozoru technicznego ograniczonego,

•

dozoru technicznego uproszczonego.

Wykonywanie dozoru technicznego przez jednostki dozoru technicznego nie zwalnia projektujących, wytwarzających, eksploatujących, naprawiających i modernizujących urządzenia techniczne od odpowiedzialności za jakość i stan tych urządzeń, mające wpływ na ich bezpieczną pracę.

UDT – zakres działania

Urządzeniami technicznymi, w rozumieniu przepisów o dozorze technicznym, będą urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska wskutek:

•

rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego,

•

wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu,

•

rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich

magazynowania lub transportu.

Dozorowi Technicznemu podlegają:

•

Urządzenia ciśnieniowe, w których są zawarte ciecze lub gazy pod

ciśnieniem różnym od atmosferycznego,

•

Zbiorniki bezciśnieniowe i zbiorniki ciśnieniowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub żrących,

•

Zbiorniki, w tym cysterny, do przewozu materiałów niebezpiecznych,

•

Duże pojemniki do przewozu luzem materiałów niebezpiecznych (DPPL),

•

Urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych,

•

Maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu,

•

Dźwigi do transportu osób lub ładunków,

•

Dźwignice linotorowe,

•

Przenośniki kabinowe i krzesełkowe o ruchu obrotowym, przeznaczone do celów rekreacyjno – rozrywkowych,

•

Urządzenia techniczne służące do przemieszczania kontenerów przy

pracach przeładunkowych,

•

Urządzenia załadowcze, wyładowcze lub podające ładunki w ciągach

technologicznych przeładowczych,

•

Układarki do układania torów, wypornice, żurawie i korektory położenia służące do zawieszania i regulacji sieci trakcyjnej,

•

Przeciągarki pojazdów szynowych,

•

Osobowe i towarowe koleje linowe,

•

Wyciągi do przemieszczania osób w celach turystyczno – sportowych,

•

Pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych.

Uprawnienia pracowników Dozoru Technicznego

Pracownicy Dozoru Technicznego uprawnieni są do:

•

wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji służbowej, bez potrzeby uzyskiwania przepustki, do pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się urządzenia techniczne,

•

poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach,

•

dostępu do urządzeń technicznych,

•

żądania od kierownika jednostki niezbędnej informacji i przedstawienia koniecznych dokumentów i materiałów,

•

przeprowadzania w uzgodnionych terminach badań, prób i pomiarów oraz innych czynności potrzebnych do ustalenia stanu urządzenia technicznego,

•

wydawania zaleceń pokontrolnych,

•

odmówienia wykonania czynności dozoru technicznego w razie

stwierdzenia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia.

W przypadku:

•

dopuszczenia do eksploatacji urządzeń technicznych bez otrzymania decyzji organu dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do

eksploatacji i obrotu lub wbrew decyzji organu dozoru w tej sprawie,

•

dokonywania przeróbek urządzeń technicznych bez zgody organu dozoru technicznego,

pracodawca podlega karze grzywny lub karze ograniczenia wolności.

Natomiast w przypadku:

•

uniemożliwiania lub utrudniania wykonywania czynności organom dozoru technicznego,

•

niedopełnienia obowiązku zawiadomienia organu dozoru technicznego o niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia technicznego lub

nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją tego urządzenia,

pracodawca podlega karze grzywny.

CERTYFIKACJA

Polska od 1 maja 2004 r. jest pełnoprawnym członkiem UE. W ramach tworzenia podstaw wzajemnego uznawania przepisów w Polsce i w UE

oraz harmonizacji przepisów polskich ze wspólnotowymi został utworzony w Polsce system oceny zgodności na mocy ustawy o systemie oceny zgodności.

W 1985 r. Rada przyjęła uchwałę dotyczącą nowego podejścia do

harmonizacji technicznej i normalizacji. Owo nowe podejście oznacza ustanawianie w prawie Unii tzw. wymagań zasadniczych zamiast szczegółowych parametrów technicznych. Zasady określone w uchwale stały się podstawą tzw. dyrektyw nowego podejścia.

Istota wymagań zasadniczych

•

przedmiotem harmonizacji są wyłącznie przepisy związane

z bezpieczeństwem, zdrowiem i ochroną środowiska oraz interesu

publicznego,

•

dyrektywy harmonizacyjne zawierają tylko zasadnicze wymagania,

natomiast szczegóły techniczne zawarte są w odpowiednich,

zharmonizowanych normach europejskich EN, których stosowanie jest dobrowolne; wyroby wytworzone zgodnie ze zharmonizowanymi normami uważa się za spełniające zasadnicze wymagania dotyczące zdrowia

i bezpieczeństwa właściwej dyrektywy,

•

wyrób, który spełnia wymagania dyrektyw i posiada oznakowanie CE, ma prawo być wprowadzony na rynek dowolnego państwa członkowskiego

UE.

Dyrektywy nowego podejścia

Dyrektywa jest aktem prawnym UE skierowanym do państw członkowskich.

Nakłada ona na państwa członkowskie obowiązek wydania w określonym terminie własnych przepisów krajowych wprowadzających w życie treść dyrektywy.

W przypadku dyrektyw nowego podejścia przepisy krajowe muszą być

w pełni zgodne z ich postanowieniami, wszelkie krajowe regulacje

sprzeczne z dyrektywami muszą zostać uchylone.

Państwa członkowskie zachowują swobodę wyboru formy, w jakiej

wprowadzają przepisy krajowe (np. poprzez ustawę, rozporządzenie lub inny akt prawny).

OCENA ZGODNOŚCI

Z dniem 1 maja 2004 r. zaczął w Polsce obowiązywać system oceny zgodności dostosowany do systemu UE – czyli wyroby podlegające dyrektywom

nowego podejścia mogą być wprowadzone na rynek wyłącznie po

przejściu procedury oceny zgodności.

Następnie wyroby te muszą posiadać deklarację zgodności lub oznakowanie CE (jeżeli dyrektywa takie przewiduje).

Wszystkie wyroby posiadające oznakowanie CE, wydane zgodnie z zasadami UE oraz prawem polskim, mogą być bez przeszkód importowane do Polski tak samo, jak do wszystkich innych krajów członkowskich UE.

OCENA ZGODNOŚCI

Stwierdzenie zgodności wyrobu z wymaganiami zasadniczymi następuje po zakończeniu odpowiedniej procedury zwanej modułem.

Każda z dyrektyw nowego podejścia dokładnie opisuje moduły, które są w niej użyte.

Ocena zgodności jest podzielona na 8 modułów dotyczących zarówno fazy produkcji, jak i fazy projektowania wyrobów. Zakłada się, że wyrób musi być zbadany pod kątem zgodności w obydwu fazach. Jednostką oceniającą jest albo producent, albo jednostka notyfikowana.

MODUŁY

Moduł A – wewnętrzna kontrola produkcji,

Moduł B – badanie wzorca konstrukcyjnego,

Moduł C – zgodność z typem,

Moduł D – zapewnienie jakości produkcji,

Moduł E – zapewnienie jakości w kontroli i badaniach końcowych, Moduł F – weryfikacja wyrobu,

Moduł G – weryfikacja produkcji jednostkowej,

Moduł H – pełne zapewnienie jakości.

CERTYFIKACJA

Certyfikacja obejmuje czynności wykonywane zawsze przez trzecią stronę, niezależną od producenta i odbiorcy lub użytkownika. Stanowi to przewagę uznanych procedur certyfikacji wyrobów nad potwierdzaniem zgodności przez producentów.

Korzyści wynikające z certyfikacji wyrobów:

•

zwiększona konkurencyjność oraz zaufanie klientów do wyrobu,

•

stosowanie procesu certyfikacji jako środka kontroli i doskonalenia wyrobu,

•

zmniejszenie ograniczeń w sprzedaży wyrobów na nowych rynkach,

•

możliwość wykorzystania certyfikacji wyrobów w działaniach prawnych podejmowanych w związku ze szkodami związanymi z użytkowaniem

wyrobu.

Znak bezpieczeństwa „B”

Znak ten przed wejściem Polski do UE był potwierdzeniem tego, że jeśli oznaczony nim wyrób jest używany zgodnie z warunkami określonymi

przez wytwórcę, to nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia oraz jest przyjazny dla środowiska.

Po wejściu Polski do UE certyfikat na znak jakości „B” przestał być dokumentem umożliwiającym wprowadzenie wyrobu na rynek. W krajach należących do UE na wyroby wprowadzane na rynek obowiązuje tylko

oznakowanie CE, które potwierdza zgodność wyrobu z odpowiednimi

dyrektywami.

Znak bezpieczeństwa „B”

Obecnie znak bezpieczeństwa „B” nazwać można polskim narodowym

znakiem bezpieczeństwa. Przyznawany jest przez niezależne, kompetentne i obiektywne jednostki certyfikujące w ramach dobrowolnej certyfikacji wyrobów.

Wyrób oznaczony tym znakiem to wyrób bezpieczny w użytkowaniu,

nowoczesny, przyjazny środowisku naturalnemu, wzbudzający zaufanie odbiorcy.

Na stronie internetowej www.znak-b.pl znajduje się lista jednostek uprawnionych do certyfikacji wyrobów na znak bezpieczeństwa.

Znak zgodności

Praktycznie każdy wyrób finalny wprowadzony do obrotu handlowego

na rynku Wspólnoty Europejskiej musi być oznaczony znakiem CE.

Oznakowanie CE naniesione na wyrób jest potwierdzeniem jego zgodności z wymaganiami Wspólnoty Europejskiej i oznacza, że:

•

wyrób spełnia wszystkie mające zastosowanie wymagania dyrektywy

nowego podejścia,

•

odpowiednie procedury oceny zgodności zostały przeprowadzone

z wynikiem pozytywnym.

Oznakowanie CE jest urzeczywistnieniem koncepcji paszportu europejskiego w obszarze swobody przepływu towarów.

Znak zgodności

Znak zgodności

Oznakowanie CE nanosi wytwórca lub jego upoważniony przedstawiciel, na sam wyrób lub jego tabliczkę znamionową. Dodatkowo może być

naniesione na opakowanie lub umieszczone w dokumentach

towarzyszących.

Oznakowanie musi być widoczne, czytelne i trwałe. Jeżeli w ocenie zgodności bierze udział jednostka notyfikowana, jej numer powinien być naniesiony po oznakowaniu CE.

Oznakowanie CE zastępuje wszystkie inne obowiązkowe znaki zgodności, które istniały przed wprowadzeniem przepisów zharmonizowanych

w zakresie dyrektyw nowego i globalnego podejścia.

Deklaracja zgodności

Deklaracja zgodności to dokument, w którym wytwórca lub jego upoważniony przedstawiciel stwierdza, że wyrób jest wykonany zgodnie z wymaganiami zasadniczymi odpowiednich procedur.

Deklaracja ma zwykle formę oddzielnego dokumentu. Ewentualnie może być także podana, na przykład, w oświadczeniu, katalogu, fakturze lub instrukcji użytkowania odpowiedniej do wyrobu, procesu lub usługi.

Deklaracja zgodności musi być udostępniana na żądanie organom nadzoru rynku. Niektóre dyrektywy wymagają, aby była ona dołączona do wyrobu.

Deklaracja zgodności jest sporządzana w jednym z języków oficjalnych Wspólnoty. Jeżeli dołącza się ją do wyrobu, powinna być również

sporządzona w formie tłumaczenia, w języku kraju przeznaczenia.

Deklaracja zgodności

Deklaracja powinna zawierać co najmniej następujące informacje:

•

nazwę i adres dostawcy (producenta, importera) składającego deklarację,

•

identyfikację wyrobu, procesu lub usługi (nazwa, nr typu lub modelu),

•

oświadczenie zgodności,

•

dokumenty normatywne powołane z sposób precyzyjny i jasny,

•

datę i miejsce wystawienia deklaracji,

•

podpis, nazwisko i stanowisko uprawnionej osoby działającej w imieniu dostawcy.

System kontroli

System kontroli wyrobów wprowadzanych do obrotu tworzą:

•

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,

•

organy wyspecjalizowane, do których właściwości należy kontrola

wyrobów wprowadzanych do obrotu.

Organami wyspecjalizowanymi są:

•

inspekcje handlowe,

•

Państwowa Inspekcja Pracy,

•

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego,

•

Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty,

•

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego,

•

inne organy określone w odrębnych ustawach.

Normalizacja

NORMA to dokument niebędący aktem prawnym, przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną.

Ustala on – do powszechnego i wielokrotnego stosowania – zasady,

wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów

działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie.

Polska Norma jest normą krajową, powszechnie dostępną, oznaczoną –

na zasadzie wyłączności – symbolem PN.

Polskie Normy mogą być powoływane w przepisach prawnych po ich

opublikowaniu w języku polskim.

Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

Dziękuję za uwagę