Page 1 of 4

Diabetes | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008

Cukrzyca

Wprowadzenie

Cukrzyca powstaje, kiedy organizm nie jest w stanie kontrolować ilości glukozy

(cukru) we krwi. Może się tak stać, jeśli nie wytwarza on wystarczającej ilości

hormonu zwanego insuliną.

Istnieją dwa typy cukrzycy. W cukrzycy typu I organizm produkuje za mało insuliny.

W cukrzycy typu II organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie

potrafi jej właściwie wykorzystać. Ten typ cukrzycy zwykle wiąże się z nadwagą.

Nieleczona cukrzyca może powodować długotrwałe problemy ze zdrowiem,

ponieważ wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne.

W Wielkiej Brytanii na cukrzycę chorują 2 miliony osób; nawet milion osób może

cierpieć na tę chorobę, nie wiedząc o tym. Dziewięć osób na dziesięć choruje na

cukrzycę typu II. Najskuteczniejszym sposobem zdiagnozowania tej choroby są
rutynowe badania profilaktyczne.

Objawy

Główne objawy cukrzycy to silne uczucie pragnienia, wytwarzanie dużych ilości

moczu (częste chodzenie do toalety), zmęczenie i spadek masy ciała. Do innych

objawów należeć mogą swędzenie w okolicy narządów płciowych, regularne

pojawianie się pleśniawek i nieostre widzenie.

Objawy cukrzycy typu I mogą rozwijać się szybko, zwykle w ciągu paru dni lub

tygodni. Jeśli poziom glukozy we krwi stanie się za wysoki, możesz doświadczyć
ataku hiperglikemii —

nadmiaru cukru i odwodnienia, prowadzących do osłabienia i

możliwych drgawek (nagłych, mimowolnych ruchów części ciała). Może się tak

zdarzyć w razie nieprzyjęcia insuliny.

Jeśli poziom cukru we krwi obniży się za bardzo, może spowodować atak

hipoglikemii. Może się tak zdarzyć w razie przyjęcia zbyt dużej dawki insuliny.

Objawy takiego ataku drżenie, omdlenia i pocenie się.

Objawy cukrzycy typu II zwykle rozwijają się w ciągu tygodni lub miesięcy. Niektóre
os

oby chore na cukrzycę typu II odczuwają niewiele objawów lub nawet nie

dostrzegają ich wcale. Mimo to także potrzebują leczenia, aby nie rozwinęły się u

nich później inne problemy ze zdrowiem, np. choroby nerek.

Przyczyny

Cukrzyca powstaje najczęściej wtedy, kiedy organizm nie produkuje

wystarczającej (lub żadnej) ilości insuliny albo nie jest w stanie jej prawidłowo

Page 2 of 4

Diabetes | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008

wykorzystać. Określa się to mianem oporu insulinowego. W rzadkich przypadkach

cukrzycę może wywołać choroba trzustki, zwana zapaleniem trzustki.

W przypadku cukrzycy typu I organizm nie jest w stanie wytwarzać insuliny lub

wytwarza jej za mało. Cukrzycę typu I często nazywa się chorobą

autoimmunologiczną, ponieważ układ odpornościowy organizmu atakuje komórki

trzustki, niszcząc je lub uszkadzając. W niektórych przypadkach cukrzycę typu I

może wywołać infekcja wirusowa. Cukrzycą typu I zagrożone są także bardziej

osoby, w których rodzinie zdarzały się już przypadki tej choroby.

W cukrzycy typu II organizm nie produkuje dość insuliny albo komórki organizmu

nie reagują na nią w sposób prawidłowy. Cukrzyca typu II jest blisko powiązana z

otyłością. Jeśli masz nadwagę, utrata wagi i stosowanie zdrowej, zrównoważonej

diety oraz regularna aktywność fizyczna znacznie zmniejszy ryzyko zachorowania
na

cukrzycę.

Diagnoza

Aby zdiagnozować cukrzycę, lekarz wykona badanie moczu. Zostanie on

przebadany pod kątem zawartości glukozy. Diagnozę potwierdzi następnie

badanie krwi, pozwalające także stwierdzić, czy cukrzyca ma głębszą przyczynę,
np. wysoki poziom cholesterolu.

Jeśli poziom glukozy jest zbyt niski, aby lekarz mógł stwierdzić cukrzycę,

niezbędne mogą być ustne testy tolerancji glukozy. Czasem określa się je skrótem

GTT. Lekarz poda Ci napój z glukozą i będzie przeprowadzał badanie krwi co pół
godz

iny przez dwie godziny, aby sprawdzić, w jaki sposób Twój organizm reaguje

na glukozę.

Leczenie

Jeśli chorujesz na cukrzycę typu I, musisz kontrolować poziom glukozy we krwi.

Można to robić w domu, używając prostych testów do badania krwi lub moczu. Do

końca życia będziesz musieć regularnie przyjmować insulinę, aby utrzymywać

poziom glukozy na właściwym poziomie. Insulinę można przyjmować w postaci

zastrzyków, przy wykorzystaniu iniektora insuliny (wstrzykującego insulinę przez

skórę bez użycia igły) lub pompy insulinowej.

Należy także stosować zdrową dietę i regularnie wykonywać ćwiczenia fizyczne —

pomoże to obniżyć poziom glukozy we krwi.

Cukrzycę typu II można zwykle kontrolować, wprowadzając zmiany w diecie i

zrzucając nadwagę. Niektórzy chorzy na cukrzycę typu II muszą, oprócz

wprowadzania zmian w diecie, przyjmować tabletki lub zastrzyki z insuliną.

Należy też regularnie zgłaszać się na badania do lekarza lub pielęgniarki

zajmującej się cukrzycą, aby sprawdzić, czy objawy choroby są pod kontrolą.

Page 3 of 4

Diabetes | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008

Powikłania

Jeśli cukrzyca nie jest leczona lub właściwie kontrolowana, może powodować inne

problemy zdrowotne. Dzieje się tak dlatego, że duże ilości glukozy mogą uszkodzić

naczynia krwionośne, nerwy i narządy. Jeśli chorujesz na cukrzycę, obejmuje Cię

pięciokrotnie większe ryzyko chorób serca i udaru niż w przypadku osób zdrowych.

Problemy z przepływem krwi mogą powodować ślepotę, zaćmę i retinopatię

(uszkodzenie dna oka). Lekarz powinien regularnie badać Twoje oczy.

Mniej więcej co 10 osoba chora na cukrzycę cierpi na wrzody stóp, które mogą

powodować poważne infekcje. Należy krótko obcinać paznokcie i dbać o higienę
stóp.

Z czasem nadmierne wydzielanie moczu i uszkodzenie naczyń krwionośnych

może obniżyć wydajność nerek. U mężczyzn cukrzyca może także powodować

impotencję, którą jednak da się leczyć farmakologicznie.

Chore na cukrzycę kobiety w ciąży powinny uważnie monitorować poziom cukru

we krwi i dawkowanie insuliny, ponieważ objęte są podwyższonym ryzykiem
poronienia i urodzenia martwego

płodu.

Zapobieganie

Cukrzyca typu I może Ci zagrażać, jeśli jej przypadki występowały w Twojej

rodzinie, jeśli masz nadwagę i nie jesteś osobą aktywną fizycznie. Aby zapobiec

cukrzycy, należy więc stosować zdrową, zrównoważoną dietę i regularnie ćwiczyć.

Zdrowa dieta to dieta uboga w tłuszcze nasycone, sól i słodkie przekąski i napoje.

Staraj się jeść regularnie, aby utrzymać stały poziom cukru we krwi, i spożywać

codziennie co najmniej pięć porcji owoców i warzyw. Rzuć palenie (jeśli palisz) i
zmniejs

z spożycie alkoholu. Jeśli masz cukrzycę, nadal możesz jeść czekoladę i

słodycze, jeśli tylko ogólnie dbasz o zdrowe odżywianie się.

Idealnie należy ćwiczyć przez co najmniej 30 minut minimum trzy razy w tygodniu.

Regularne ćwiczenia fizyczne nie muszą jednak być przykrym obowiązkiem:

możesz utrzymywać aktywność fizyczną, chodząc na piechotę zamiast jeździć

autobusem albo chodzą po schodach zamiast korzystać z windy.

Page 4 of 4

Diabetes | Polish | Translated 04/08 © Queen’s Printer and Controller of HMSO 2008

Poufna usługa tłumaczenia

NHS Direct może zapewnić poufne usługi tłumaczy wielu języków w ciągu paru
minut od wizyty pacjenta.

Wystarczy wykonać 3 proste kroki:

Krok 1 —

Zadzwonić na numer NHS Direct, 0845 4647.

Krok 2 —

Po odebraniu telefonu powiedzieć po angielsku, jakiego języka

chce się używać. Poczekać przy telefonie na połączenie z tłumaczem, który

pomoże NHS Direct w podaniu niezbędnych informacji i porad medycznych.

Krok 3 —

Można także poprosić osobę spokrewnioną lub znajomą

o

przeprowadzenie rozmowy w imieniu pacjenta. Przed objaśnieniem

powodu rozmowy należy poczekać na połączenie z tłumaczem.