18 Pozyskiwanie zrodel finansow Nieznany (2)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Anna Rudzińska

Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
341[02].Z4.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Lidia Pszkit
mgr Renata Zmysłowska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Katarzyna Maćkowska

Konsultacja:
mgr Andrzej Zych

Korekta:
mgr Joanna Fundowicz

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[02].Z4.02.
Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik ekonomista.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Wiadomości wstępne dotyczące pozyskiwania źródeł finansowania działalności
5.1.1. Ćwiczenia
5.1.2. Sprawdzian postępów

10
10
12

5.2. Własne źródła finansowania działalności
5.2.1. Ćwiczenia
5.2.2. Sprawdzian postępów

13
13
15

5.3. Obce źródła finansowania majątku
5.3.1. Ćwiczenia
5.3.2. Sprawdzian postępów

16
16
17

5.4. Analiza źródeł finansowania majątku
5.4.1. Ćwiczenia
5.4.2. Sprawdzian postępów

18
18
20

5.5. Finansowanie działalności gospodarczej za pomocą instrumentów rynku

finansowego

5.5.1. Ćwiczenia
5.5.2. Sprawdzian postępów

21
21
23

5.6. Kredyt bankowy jako jedna z form pozyskiwania kapitału
5.6.1. Ćwiczenia
5.6.2. Sprawdzian postępów

24
24
26

5.7. Strategie finansowania działalności gospodarczej
5.7.1. Ćwiczenia
5.7.2. Sprawdzian postępów

27
27
28

5.8. Dźwignia finansowa
5.8.1. Ćwiczenia
5.8.2. Sprawdzian postępów

29
29
30

5.9. Bilans uproszczony i jego struktura
5.9.1. Ćwiczenia
5.9.2. Sprawdzian postępów

31
31
32

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny

w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik ekonomista,
a w szczególności podczas nauki na temat pozyskiwania źródeł finansowania działalności.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby mógł korzystać z poradnika,

− cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

− przykładowe scenariusze zajęć,
− przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

− ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.

W podrozdziałach Poradnika dla ucznia pt. „Materiał nauczania” omówiono ogólnie

treści kształcenia dotyczące modułu: „Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności”.
Szczegółowe informacje dotyczące pozyskiwania kapitałów, uczeń będzie poznawał na
poszczególnych zajęciach. Poradnik ten ma za zadanie wskazać najistotniejsze wiadomości
z zakresu pozyskiwania źródeł finansowania działalności.

Przykładowe scenariusze lekcji pomogą Państwu w znalezieniu odpowiedniej metody

przeprowadzenia zajęć. Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi
metodami ze szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. Formy
organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej pracy
uczniów do pracy zespołowej.

Proponowane ćwiczenia pozwolą sprawdzić wiedzę uczniów i wskazać te tematy, które

sprawiają uczniom najwięcej trudności. Ćwiczenia te mają na celu przede wszystkim nauczyć
uczniów ustalania struktury pasywów, analizy źródeł finansowania majątku, wypełniania
wniosku kredytowego, obliczania odsetek od kredytu bankowego, obliczania kosztów
całkowitych kredytu, sporządzania uproszczonego bilansu.

Po wykonaniu ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu swojej wiedzy,

korzystając z pytań zawartych w podrozdziale „Sprawdzian postępów”. Na podstawie
odpowiedzi ucznia, nauczyciel dokonuje oceny wiedzy i umiejętności ucznia.

Testy osiągnięć szkolnych uwzględniają wyniki wszystkich metod sprawdzania

stosowanych przez nauczyciela i obejmują cały zakres materiału dotyczącej jednostki
modułowej: „Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności”.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi,
− posługiwać się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości,
− obliczać i analizować podstawowe wielkości ekonomiczne,
− rozróżniać źródła zobowiązań,
− rozróżniać rodzaje działalności gospodarczej,
− określać nadrzędne zasady rachunkowości,
− posługiwać się terminologią dotyczącą aktywów,
− klasyfikować aktywa trwałe i obrotowe,
− ustalać i interpretować strukturę majątku jednostki,
− korzystać z różnych źródeł informacji,
− stosować technologię komputerową i informacyjną.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

– nazwać zasady prowadzenia gospodarki finansowej przedsiębiorstwa,
– sklasyfikować źródła pochodzenia majątku,
– sklasyfikować składniki kapitału własnego,
– nazwać sposoby podwyższania i obniżania kapitałów własnych,
– zidentyfikować obce źródła finansowania,
– wyjaśnić, na czym polega finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne,
– wykazać wady i zalety finansowania wewnętrznego i zewnętrznego,
– wyjaśnić wzajemne relacje między kapitałami własnymi i obcymi,
– obliczyć i zinterpretować wskaźnik zadłużenia,
– obliczyć i zinterpretować wskaźnik samofinansowania,
– obliczyć i zinterpretować wskaźnik zadłużenia długoterminowego,
– rozróżnić segmenty rynku finansowego,
– zdefiniować pojęcie rynku kapitałowego i finansowego,
– wyjaśnić pozyskiwanie kapitału drogą emisji własnych papierów wartościowych,
– wyjaśnić zasady uczestnictwa przedsiębiorcy na rynku kapitałowym,
– sklasyfikować rodzaje zobowiązań według powszechnie stosowanych kryteriów,
– dokonać klasyfikacji kredytu w zależności od potrzeb,
– przygotować dokumentację dla potrzeb kredytowych,
– zinterpretować warunki umowy kredytowej,
– wypełnić wniosek kredytowy,
– obliczyć odsetki od kredytu,
– obliczyć efektywne koszty kredytu,
– sporządzić plan spłaty kredytu, korzystając z kalkulatora kredytowego,
– wykorzystać dźwignię finansową do oceny rentowności kapitału,
– wyjaśnić, kiedy powstaje dodatni, a kiedy negatywny efekt dźwigni finansowej,
– przedstawić strukturę bilansu,
– omówić kryteria ujmowania aktywów i pasywów w bilansie,
– wyjaśnić, na czym polega złota zasada bilansowa,
– sporządzić uproszczony bilans.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Temat: Wiadomości wstępne dotyczące pozyskiwania źródeł finansowania

działalności

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
− sklasyfikować źródła pochodzenia majątku,
− przyporządkować składniki pasywów do kapitału własnego, zobowiązań długo-

i krótkoterminowych,

− określić źródła finansowania w początkowej fazie działalności jednostki,
− wyjaśnić, na czym polega finansowanie wewnętrzne,
− wyjaśnić, na czym polega finansowanie zewnętrzne,
− nazwać zalety i wady finansowania wewnętrznego,
− nazwać zalety i wady finansowania zewnętrznego.

Metody nauczania–uczenia się:

− wykład,
− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca indywidualna,
− praca zespołowa.

Środki dydaktyczne:

− foliogramy,
− plansze.

Czas trwania: 45 min.

Uczestnicy:
Uczniowie całej klasy.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Podanie celów szczegółowych zajęć.
3. Plan zajęć:

– wstęp – należy uświadomić uczniom, co to są pasywa, skąd jednostka gospodarcza

może pozyskać źródła na sfinansowanie swojej działalności, przedstawić klasyfikację
źródeł finansowania działalności, omówić, skąd jednostka pozyskuje kapitał
w początkowej fazie swojej działalności, omówić, na czym polega finansowanie
wewnętrzne i zewnętrzne oraz zalety i wady obu rodzajów finansowania,

– uczniowie otrzymują zestaw ćwiczeń,

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– uczniowie rozwiązują samodzielnie ćwiczenie dotyczące przyporządkowania do

kapitału własnego, zobowiązań długo- i krótkoterminowych odpowiednich
składników pasywów; następnie uczniowie rozwiązują w dwuosobowych grupach
ćwiczenie dotyczące pozyskiwania źródeł finansowania na rozpoczęcie działalności;
ostatnim ćwiczeniem jest ćwiczenie podsumowujące zdobyte wiadomości, które jest
testem typu prawda-fałsz, uczniowie rozwiązują je samodzielnie.

4. Podsumowanie zajęć:

– uczniowie wyjaśniają pojęcie kapitałów obcych,
– podają klasyfikację źródeł finansowania majątku,
– wymieniają źródła pozyskiwania kapitału w początkowej fazie prowadzenia

działalności,

– wyjaśniają, na czym polega finansowanie wewnętrzne i zewnętrzne,
– podają zalety i wady finansowania wewnętrznego i zewnętrznego.

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów w formie sprawdzianu (sprawdzian osiągnięć

zamieszczony w poradniku) i ocena ich aktywności (wystawienie ocen uczniom
najbardziej aktywnym).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Temat: Kredyt bankowy jako jedna z form pozyskiwania kapitału

Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
− omówić rodzaje kredytów,
− nazwać dokumenty niezbędne do zaciągnięcia kredytu,
− omówić warunki umowy kredytowej,
− wypełnić wniosek kredytowy,
− obliczyć odsetki od kredytu,
− obliczyć koszty kredytu,
− sporządzić plan spłaty kredytu, korzystając z kalkulatora kredytowego.

Metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca samodzielna,
− praca zespołowa.

Środki dydaktyczne:

− foliogramy,
− plansze,
− wniosek kredytowy,
− umowa kredytowa,
− komputer z dostępem do Internetu.

Czas trwania: 180 minut.

Uczestnicy:
Uczniowie całej klasy.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie.
2. Podanie celów szczegółowych zajęć.
3. Plan zajęć:

– wstęp – należy wyjaśnić pojęcie kredytu bankowego, wymienić i scharakteryzować

rodzaje kredytów, scharakteryzować dokumentację kredytową, wymienić dokumenty,
które należy dołączyć do wniosku kredytowego, omówić warunki umowy kredytowej,
omówić koszty kredytu, omówić sposób obliczania odsetek od kredytu oraz realnej
stopy procentowej,

– uczniowie otrzymują zestaw ćwiczeń,
– wypełniają wniosek kredytowy, który wcześniej zdobyli w wybranym przez siebie

banku,

– następnie uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie dotyczące obliczania odsetek

od kredytu; w dwuosobowych grupach rozwiązują ćwiczenie dotyczące obliczania

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kosztów kredytu (na podstawie wcześniej zebranych danych), omawiają wyniki
z nauczycielem,

– korzystając z kalkulatora kredytowego, zamieszczonego w Internecie, wykonują

ćwiczenie, dotyczące ustalenia planu spłaty kredytu.

4. Podsumowanie zajęć:

– uczniowie wyjaśniają pojęcie kredytu bankowego,
– wymieniają i charakteryzują rodzaje kredytów,
– wymieniają dokumenty, które należy dołączyć do wniosku kredytowego,
– omawiają warunki umowy kredytowej,
– wymieniają elementy, które wpływają na całkowite koszty kredytu,
– wyjaśniają pojęcie nominalnej i realnej stopy procentowej.

5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów w formie sprawdzianu (sprawdzian osiągnięć

zamieszczony w poradniku) i ocena ich aktywności (wystawienie ocen uczniom
najbardziej aktywnym).

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wiadomości wstępne dotyczące pozyskiwania źródeł

finansowania działalności

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj do kapitału własnego, zobowiązań krótko- i długoterminowych

odpowiednie składniki:

A. KAPITAŁ WŁASNY

B. ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

C. ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

−

Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

−

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług

−

Kredyty i pożyczki

−

Wynik finansowy netto

−

Zobowiązania z tytułu emisji papierów
wartościowych

−

Kapitał rezerwowy

−

Kapitał zapasowy

−

Zobowiązania z tytułu podatków i ceł

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 5 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjrzeć się jeszcze raz rysunkowi 1,
2) wpisać odpowiednie składniki przy kapitale własnym, zobowiązaniach krótko-

i długoterminowych.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 2

Chcesz założyć wspólnie z kolegą (koleżanką) własne małe przedsiębiorstwo.

Zastanówcie się, w jakiej branży chcielibyście prowadzić działalność i skąd zdobędziecie
środki na jej rozpoczęcie.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 20 minut.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przemyśleć, z kim chciałby prowadzić własne przedsiębiorstwo,
2) zastanowić się, jaka branża jest najbardziej interesująca,
3) zapisać w zeszycie źródła finansowania działalności.

Metody nauczania–uczenia się:

– próba pracy,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– plansze,
– foliogramy.

Ćwiczenie 3

Zaznacz, czy zdanie jest prawdziwe (P), czy fałszywe (F):

1. Jednym ze sposobów finansowania wewnętrznego jest finansowanie

poprzez wkłady lub udziały.

2. Jednym ze sposobów finansowania zewnętrznego jest przekształcenie

majątku.

3. Zaletą finansowania wewnętrznego jest nie występowanie kosztów

związanych z odsetkami dla wierzycieli.

4. Wadą finansowania zewnętrznego jest to, że uzyskanie kapitału obcego

jest związane z zapewnieniem gwarancji i zabezpieczeń dla wierzycieli.

5. Możliwość wykorzystania zysku na rozwój przedsiębiorstwa jest zaletą

finansowania wewnętrznego.

6. Wzrost kosztów finansowania, które muszą być zapłacone niezależnie

od tego, czy jednostka wypracuje zysk czy stratę, jest wadą finansowania
wewnętrznego.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 6 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie wszystkie zdania,
2) zaznaczyć znakiem 3 P – jeżeli zdanie jest prawdziwe lub F – w przypadku, gdy zdanie

jest fałszywe.

Metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia przedmiotowe,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.1.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) sklasyfikować źródła pochodzenia majątku
2) przyporządkować składniki pasywów do kapitału własnego, zobowiązań

długo- i krótkoterminowych

3) wskazać źródła finansowania w początkowej fazie działalności jednostki
4) scharakteryzować zasady prowadzenia gospodarki finansowej

przedsiębiorstwa

5) wyjaśnić, na czym polega finansowanie wewnętrzne
6) wyjaśnić, na czym polega finansowanie zewnętrzne
7) wymienić zalety i wady finansowania wewnętrznego
8) wymienić zalety i wady finansowania zewnętrznego

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Własne źródła finansowania działalności

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozwiąż krzyżówkę.

1. Dodatnia wartość wyniku finansowego
2. Kapitał, który jest równowartością sumy wartości nominalnej emitowanych akcji
3. Kapitał tworzony ustawowo, zgodnie ze statutem lub umową spółki
4. Fundusz podstawowy w przedsiębiorstwie państwowym
5. Ujemna wartość wyniku finansowego
6. Kapitał podstawowy w spółkach osobowych
7. Kapitał, który jest równowartością wniesionych udziałów pieniężnych oraz aportów

2. A

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 7 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie hasła do krzyżówki,
2) odgadnięte hasła wpisać do krzyżówki zgodnie z odpowiadającą im cyfrą.

Metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia przedmiotowe,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 2

Stosując założenia z ćwiczenia 2 z rozdziału 5.1.1 ustal, w jaki sposób możesz zwiększyć

kapitał własny swojej spółki? Co może być źródłem zmniejszenia jej kapitału własnego?

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 15 minut.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjrzeć się jeszcze raz tabeli 2,
2) zastanowić się i zapisać w zeszycie, w jaki sposób można zwiększyć kapitał własny

spółki cywilnej,

3) zastanowić się i zapisać w zeszycie, co może spowodować zmniejszenie kapitału

własnego spółki cywilnej.

Metody nauczania–uczenia się:

– próba pracy,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 3

Podaj przykłady źródeł zmian kapitału własnego w spółce akcyjnej, spółce z ograniczoną

odpowiedzialnością, przedsiębiorstwie państwowym i spółdzielni.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjrzeć się jeszcze raz tabeli 2,
2) zastanowić się i zapisać w zeszycie, w jaki sposób można zwiększyć kapitał własny

spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa
państwowego, spółdzielni,

3) zastanowić się i zapisać w zeszycie, co może spowodować zmniejszenie kapitału

własnego spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedsiębiorstwa
państwowego, spółdzielni.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– plansze,
– foliogramy.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) sklasyfikować składniki kapitału własnego
2) wyjaśnić pojęcie kapitału akcyjnego
3) wyjaśnić pojęcie kapitału udziałowego
4) wyjaśnić pojęcie funduszu założycielskiego
5) wyjaśnić pojęcie funduszu udziałowego
6) wyjaśnić pojęcie kapitału właściciela
7) wyjaśnić, w jaki sposób tworzony jest kapitał zapasowy
8) wyjaśnić, w jaki sposób tworzony jest kapitał rezerwowy
9) określić źródła zmian kapitału własnego w spółce akcyjnej
10) określić źródła zmian kapitału własnego w spółce z ograniczoną

odpowiedzialnością

11) określić źródła zmian kapitału własnego w przedsiębiorstwie

państwowym

12) określić źródła zmian kapitału własnego w spółdzielni
13) wymienić źródła zmian kapitału własnego w spółce osobowej

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Obce źródła finansowania majątku

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jesteś współwłaścicielem przedsiębiorstwa (patrz ćwiczenie 2, rozdział 5.1.1). Chcesz

rozszerzyć swoją działalność, jednak Twoje środki nie wystarczą na sfinansowanie tej
inwestycji. Skąd pozyskasz środki na to przedsięwzięcie?

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ustalić, w jaki sposób chce rozszerzyć swoją działalność (np. poprzez zwiększenie

asortymentu, otwarcie nowego sklepu itp.),

2) przyjąć założenia, dotyczące posiadanych środków oraz wielkości kapitału własnego,
3) zastanowić się, ile pieniędzy mu brakuje, aby móc rozszerzyć swoją działalność,
4) zastanowić się, w jaki sposób może sfinansować swoją inwestycję (skąd pozyskać środki

na rozwój swojej działalności).

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– plansze,
– foliogramy.

Ćwiczenie 2

Dokończ zdania wpisując: „zobowiązania długoterminowe” lub „zobowiązania

krótkoterminowe”.
1. Zobowiązania, których termin spłaty przypada po upływie 12 miesięcy, to ………………
2. Zobowiązania, które wynikają z umów leasingu, to ………………………………………
3. Zobowiązania, które wynikają z rozrachunków zagranicznych z tytułu zakupu materiałów

to …………………………………………………………………………………………...

4. Zobowiązania wobec pracowników, z tytułu wykonanej pracy to

…………………………

5. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń majątkowych to ……………………………………...

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 5 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie podane zdania,
2) wpisać w miejsce kropek nazwę zobowiązania, którego dane określenie dotyczy.

Metody nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia przedmiotowe,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− foliogramy,
− plansze.

5.3.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) sklasyfikować obce źródła finansowania działalności
2) określić składniki zobowiązań długoterminowych
3) określić składniki zobowiązań krótkoterminowych
4) wyjaśnić, z czego wynikają zobowiązania z tytułu emisji papierów

wartościowych

5) wyjaśnić, czego dotyczą inne zobowiązania długo- i krótkoterminowe
6) wyjaśnić, z czego wynikają zobowiązania z tytułu dostaw i usług
7) wyjaśnić, z czego wynikają zobowiązania z tytułu podatków, ceł

i ubezpieczeń

8) wyjaśnić, czego dotyczą inne zobowiązania

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Analiza źródeł finansowania majątku

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Ustal strukturę kapitału w swojej spółce (przy założeniach z ćwiczenia 2 rozdz. 5.1.1

oraz ćwiczenia 1 rozdz. 5.3.1)

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) usystematyzować strukturę kapitału własnego (podzielić go na kapitał podstawowy,

zapasowy, rezerwowy, ustalić wielkość zysku bądź straty netto),

2) usystematyzować strukturę kapitału obcego (podać wielkość zobowiązań długo-

i krótkoterminowych, wskazać z jakich zobowiązań finansowana jest działalność),

Metody nauczania–uczenia się:

– próba pracy,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− plansze,
− foliogramy.

Ćwiczenie 2

Oblicz i zinterpretuj wskaźnik zadłużenia ogółem swojej spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć wskaźnik zadłużenia ogółem, korzystając z danych z ćwiczenia 1 (według

wzoru na wskaźnik zadłużenia),

2) wskazać źródła tego zadłużenia (z jakich zobowiązań korzystał zakładając i rozszerzając

swoją działalność).

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne

– kalkulator,
– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 3

Oblicz i zinterpretuj wskaźnik samofinansowania swojej spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć wskaźnik samofinansowania, korzystając z danych z ćwiczenia 1,
2) zinterpretować wielkość tego wskaźnika (co ta wielkość oznacza dla przedsiębiorstwa).

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 4

Oblicz i zinterpretuj wskaźnik zadłużenia długoterminowego swojej spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć wskaźnik zadłużenia długoterminowego, korzystając z danych z ćwiczenia 1,
2) wskazać źródła tego zadłużenia (z jakich zobowiązań korzystał zakładając i rozszerzając

swoją działalność, co wielkość tego wskaźnika oznacza dla spółki).

Metody nauczania–uczenia się:

– próba pracy,
– dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– foliogramy,
– plansze.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) ustalić strukturę kapitału
2) obliczyć wskaźnik zadłużenia ogółem
3) zinterpretować wskaźnik zadłużenia ogółem
4) obliczyć wskaźnik samofinansowania
5) zinterpretować wskaźnik samofinansowania
6) obliczyć wskaźnik zadłużenia długoterminowego
7) zinterpretować wskaźnik zadłużenia długoterminowego

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Finansowanie

działalności gospodarczej za pomocą

instrumentów rynku finansowego

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ pozyskiwanie kapitału drogą emisji własnych papierów wartościowych.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wymienić papiery wartościowe, najczęściej emitowane przez przedsiębiorstwa,
2) omówić korzyści wynikające z ich emisji.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij zasady uczestnictwa przedsiębiorcy na rynku kapitałowym.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyjaśnić cel wprowadzania akcji do obrotu publicznego,
2) omówić koszty związane z wprowadzeniem akcji do publicznego obrotu.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− foliogramy,
− plansze.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Określ, jakie informacje zawiera prospekt emisyjny, na przykładzie prospektu dowolnej

spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w Internecie prospekt emisyjny dowolnej, wybranej przez siebie spółki,
2) przeczytać go,
3) wypisać w zeszycie rozdziały, z jakich się składa.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− komputer z dostępem do Internetu,
− prospekty emisyjne,
− foliogramy,
− plansze.

Ćwiczenie 4

Znajdź w Internecie aktualny biuletyn Giełdy Papierów Wartościowych i wypisz

informacje, dotyczące akcji spółek, które zdaniem maklera warto kupić.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w Internecie biuletyn GPW,
2) przeczytać go,
3) wypisać w zeszycie nazwy spółek, polecanych przez maklera giełdowego.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− komputer z dostępem do Internetu,
− biuletyn Giełdy Papierów Wartościowych,
− foliogramy,
− plansze.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) zdefiniować pojęcie rynku kapitałowego
2) zdefiniować pojęcie rynku finansowego
3) nazwać akt prawny, regulujący sposób wprowadzenia papierów

wartościowych do obrotu publicznego

4) określić korzyści, wynikające z wprowadzenia akcji do obrotu publicznego
5) nazwać koszty, jakie musi ponieść spółka, wprowadzając akcje do

publicznego obrotu

6) korzystać z Internetu w celu zdobycia informacji dotyczących tematu

finansowania działalności gospodarczej za pomocą instrumentów rynku
finansowego.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Kredyt bankowy jako jedna z form pozyskiwania kapitału

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wypełnij wniosek kredytowy, dotyczący zaciągnięcia kredytu na inwestycję, o której

mowa w ćwiczeniu 1 rozdz. 5.3.1.

Wskazówki do realizacji
Należy zapewnić uczniom możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia. Wskazane

jest również zaproszenie na lekcję konsultanta z banku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w swoim mieście bank, który proponuje najkorzystniejsze dla jego inwestycji

warunki (dowiedzieć się o oprocentowanie, koszty manipulacyjne itd.),

2) wziąć wniosek kredytowy,
3) wypełnić ten wniosek.

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

− wniosek kredytowy,
− foliogramy,
− plansze.

Ćwiczenie 2

Oblicz odsetki od kredytu bankowego, zaciągniętego na rozwój swojej spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy zapewnić uczniom możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dowiedzieć się, jaka jest aktualna nominalna stopa procentowa,
2) obliczyć odsetki od bieżącego zadłużenia korzystając ze wzoru:

nominalna stopa procentowa

Odsetki =

360

x aktualne

zadłużenie

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 3

Oblicz koszty kredytu, zaciągniętego na rozwój swojej spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 15 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sprawdzić w banku, w którym starałby się o kredyt, jakie musiałby ponieść koszty z nim

związane (opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego, prowizja banku, honorarium dla
doradcy – jeśli by z jego pomocy korzystał, ubezpieczenie kredytu itd.),

2) obliczyć całkowite koszty kredytu.

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 4

Korzystając z kalkulatora kredytowego, ustal plan spłaty kredytu, jeżeli kwota kapitału

wynosi 50 000 zł, nominalna stopa procentowa wynosi 6%, kredyt zaciągnięty jest na okres 5
lat, kredyt będzie spłacany w równych ratach.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znaleźć w Internecie kalkulator kredytowy (np. na stronie www.kalkulator.pl),
2) wpisać w odpowiednie miejsca kwotę kapitału, stopy procentowej oraz okresu

kredytowania),

3) wydrukować plan spłaty kredytu.

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

– komputer z dostępem do Internetu,
– drukarka,
– foliogramy,
– plansze.

5.6.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) wyjaśnić pojęcie kredytu bankowego?
2) scharakteryzować kredyt inwestycyjny?
3) scharakteryzować kredyt obrotowy?
4) scharakteryzować kredyt nieodnawialny wypłacany jednorazowo?
5) scharakteryzować linię kredytową zwykłą?
6) scharakteryzować linię kredytową odnawialną?
7) scharakteryzować kredyt w rachunku bieżącym?
8) scharakteryzować kredyt pod zastaw należności?
9) scharakteryzować kredyt dyskontowy?
10) określić wymagania, jakie musi spełnić jednostka gospodarcza, starająca

się o kredyt?

11) wymienić elementy wniosku kredytowego?
12) wymienić dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku kredytowego?
13) wyjaśnić, czym jest umowa o kredyt?
14) określić koszty kredytu?
15) wyjaśnić, o czym informuje nominalna stopa procentowa?
16) obliczyć nominalną stopę procentową?
17) wyjaśnić, czym jest realna stopa procentowa?
18) obliczyć realną stopę procentową?

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Strategie finansowania działalności gospodarczej

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dopasuj do podanych pojęć, odpowiednie ich określenia.

A. Strategia konserwatywna

B. Strategia agresywna

C. Strategia umiarkowana

1) znaczna część aktywów pokrywana jest za pomocą

kredytu krótkoterminowego

2) polityka zmierzająca do dostosowania długości

okresu, na który pozyskiwane są kapitały, do
długości "okresu życia" aktywów sfinansowanych
za pomocą tych kapitałów

3) finansowanie aktywów za pomocą kapitałów

własnych bądź zobowiązań długoterminowych

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 5 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać uważnie określenia różnych strategii finansowania działalności,
2) połączyć linią pojęcia z odpowiednimi określeniami.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

Ćwiczenie 2

Zaproponuj strategię finansowania działalności gospodarczej dla swojej spółki. Uzasadnij

wybór.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 15 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się, która ze strategii finansowania działalności będzie dla jego spółki

optymalna (wskazać mocne i słabe strony każdej strategii),

2) wybrać strategię odpowiednią dla jego spółki,
3) uzasadnić swój wybór.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy,
– plansze.

5.7.2 Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) wyjaśnić istotę strategii konserwatywnej finansowania działalności
2) wyjaśnić istotę strategii agresywnej finansowania działalności
3) wyjaśnić istotę strategii umiarkowanej finansowania działalności
4) wybrać odpowiednią strategię dla swojej działalności

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Dźwignia finansowa

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz i zinterpretuj efekt dźwigni finansowej przedsiębiorstwa A, jeżeli:

− oprocentowanie kapitału obcego wynosi 10%,
− kapitał własny wynosi 10 000 zł,
− kapitał obcy wynosi 5 000 zł,
− zysk brutto wynosi 2 000 zł,
− podatek dochodowy wynosi 19%.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) na podstawie danych obliczyć zyskowność kapitału własnego,
2) na podstawie danych obliczyć skorygowaną zyskowność majątku,
3) obliczyć dźwignię finansową,
4) zinterpretować wynik.

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy.

Ćwiczenie 2

Oblicz i zinterpretuj efekt dźwigni finansowej przedsiębiorstwa B, jeżeli:

− oprocentowanie kapitału obcego wynosi 20%,
− kapitał własny wynosi 5 000 zł,
− kapitał obcy wynosi 5 000 zł,
− zysk brutto wynosi 2 000 zł,
− podatek dochodowy wynosi 19%.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) na podstawie danych obliczyć zyskowność kapitału własnego,
2) na podstawie danych obliczyć skorygowaną zyskowność majątku,
3) obliczyć dźwignię finansową,
4) zinterpretować wynik.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– foliogramy.

5.8.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) wyjaśnić pojęcie dźwigni finansowej
2) wyjaśnić, kiedy powstaje dodatni efekt dźwigni finansowej
3) wyjaśnić, kiedy powstaje negatywny efekt dźwigni finansowej
4) wyjaśnić, jakie konsekwencje dla jednostki powoduje zbyt wysoki stopień

zadłużenia

5) wyjaśnić, jakie konsekwencje dla jednostki powoduje zbyt niski poziom

zadłużenia

6) nazwać ograniczenia, jakie posiada zjawisko dźwigni finansowej

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Bilans uproszczony i jego struktura

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Bilans spółki z o.o. „BLUE SKYE”, sporządzony na dzień 31 XII 2004 roku, zawiera

następujące składniki majątkowe i źródła ich finansowania:

AKTYWA

Kwota

(w tys. zł)

PASYWA

Kwota

(w tys. zł)

A. AKTYWA TRWAŁE

I. Wartości niematerialne i

prawne

II. Zapasy
III. Zysk netto

B. AKTYWA OBROTOWE

I. Rzeczowe aktywa trwałe
II. Należności krótkoterminowe
III. Kredyty krótkoterminowe

5 000

4 000

10 000

500

1 000

A. KAPITAŁ WŁASNY

I. Inwestycje długoterminowe
II. Kapitał podstawowy

B. KAPITAŁ OBCY

I. Kapitał rezerwowy
II. Zobowiązania z tytułu

wynagrodzeń

5 500

16 000

3 000

500

Suma bilansowa

25 000 Suma bilansowa

25 000

Polecenia:
1. Oceń poprawność sporządzonego bilansu.
2. Wskaż popełnione błędy.
3. Sporządź poprawny bilans.
4. Oblicz, jaki jest udział kapitału własnego w finansowaniu majątku spółki.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 10 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ocenić poprawność sporządzonego bilansu (sprawdzić, czy poszczególne składniki

zostały odpowiednio zakwalifikowane),

2) wskazać popełnione błędy (podkreślając te składniki, które znajdują się

w nieodpowiednich miejscach bilansu),

3) sporządzić poprawny bilans (przypisując poszczególne składniki do odpowiednich grup

bilansu),

4) obliczyć udział kapitału własnego w finansowaniu majątku (według wzoru: kapitał

własny*100%/kapitał całkowity).

Metody nauczania–uczenia się:

− ćwiczenia przedmiotowe,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– bilans uproszczony,
– foliogramy,
– plansze.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Sporządź uproszczony bilans swojej spółki, korzystając z wcześniejszych ustaleń,

dotyczących struktury kapitału.

Wskazówki do realizacji
Należy ograniczyć czas wykonania ćwiczenia do 25 minut oraz zapewnić uczniom

możliwość samodzielnego wykonania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) ustalić strukturę aktywów (ustalić jakie składniki aktywów występują w jego spółce, jaka

jest wielkość poszczególnych składników; należy pamiętać o tym, że suma bilansowa
została wcześniej ustalona),

2) na podstawie ustalonej struktury aktywów i pasywów sporządzić bilans.

Metody nauczania–uczenia się:

− próba pracy,
− dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– kalkulator,
– bilans uproszczony,
– foliogramy,
– plansze.

5.9.2 Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) przedstawić strukturę bilansu uproszczonego
2) omówić kryteria ujmowania aktywów i pasywów w bilansie
3) wyjaśnić, na czym polega złota zasada bilansowa

sporządzić uproszczony bilans jednostki gospodarczej

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy „Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności”

Test składa się z 12 pytań, z których:
− zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 10, 11 są z poziomu podstawowego,
− zadania 3, 8, 9, 12 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

− dopuszczający – za odpowiedź na co najmniej 4 pytania z poziomu podstawowego,
− dostateczny – za odpowiedź na co najmniej 6 pytań z poziomu podstawowego,
− dobry – za odpowiedź na 8 pytań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
− bardzo dobry – za odpowiedź na co najmniej 11 pytań, w tym 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. b, 5. a, 6. c, 7. a, 8. a, 9. a, 10. d, 11. d,
12. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Odpowiedź

Obliczyć wielkość zobowiązań
krótkoterminowych

C P A

2. Obliczyć wielkość wyniku finansowego

Obliczyć wielkość wskaźnika zadłużenia
długoterminowego

C PP D

Nazwać przedział, w którym powinna oscylować
wielkość wskaźnika zadłużenia ogółem

A P B

Określić wskaźnik, który przedstawia relację
kapitału własnego do kapitału obcego

C P A

6. Obliczyć odsetki od kredytu

7. Obliczyć wielkość realnej stopy procentowej

8. Ustalić plan spłaty kredytu

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Wyjaśnić dodatnią wielkość dźwigni finansowej

10.

Określić podatek, o który należy skorygować
zysk netto

C P D

11. Obliczyć wielkość aktywów trwałych C

12.

Ustalić udział zobowiązań krótkoterminowych w
finansowaniu majątku

C PP D

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

dwutygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij ewentualne wątpliwości.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test pisemny zawiera 12 pytań i sprawdza Twoje umiejętności z zakresu pozyskiwania

źródeł finansowania działalności.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną

odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź skreślić
i zaznaczyć kółkiem odpowiedź poprawną.

6. W zadaniu 8 należy skorzystać z kalkulatora kredytowego, który znajdziesz w Internecie,

na stronie www.kalkulator.pl.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu pisemnego masz 30 minut.

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,
− zestaw pytań testowych,
− kalkulator,
− komputer z dostępem do Internetu,
− karta odpowiedzi.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zestaw pytań testowych

1. Jaka będzie wartość zobowiązań krótkoterminowych, jeżeli wynik finansowy netto

wynosi 10 000 zł, zobowiązania z tytułu wynagrodzeń – 15 000 zł, zobowiązania z tytułu
dostaw – 6 000 zł, kapitał rezerwowy – 28 000 zł:
a) 21 000 zł,
b) 25 000 zł,
c) 31 000 zł,
d) 38 000 zł.

2. Jaka będzie wielkość wyniku finansowego, jeżeli suma aktywów wynosi 80 000 zł,

zobowiązania krótkoterminowe – 13 000 zł, zobowiązania długoterminowe – 40 000 zł,
kapitał zasadniczy – 20 000 zł:
a) 3 000 zł,
b) 7 000 zł,
c) 33 000 zł,
d) 53 000 zł.

3. Jaka będzie wielkość wskaźnika zadłużenia długoterminowego, jeżeli wielkość

zobowiązań długoterminowych wynosi 25 000 zł, zobowiązań ogółem – 40 000 zł,
kapitału własnego – 60 000 zł:
a) 2,40,
b) 1,60,
c) 0,63,
d) 0,42.

4. Wartość wskaźnika zadłużenia ogółem powinna oscylować w przedziale:

a) 0,47 – 0,57,
b) 0,57 – 0,67,
c) 0,67 – 0,77,
d) 0,77 – 0,87.

5. Relację kapitału własnego do kapitału obcego przedstawia:

a) wskaźnik samofinansowania,
b) wskaźnik zadłużenia ogółem,
c) wskaźnik zadłużenia krótkoterminowego,
d) wskaźnik zadłużenia długoterminowego.

6. Jakie będą odsetki od kredytu, jeżeli nominalna stopa procentowa wynosi 7%, a aktualne

zadłużenie 80 000 zł:
a) 51,43 zł,
b) 222,22 zł,
c) 1 555,55 zł,
d) 5 600,00 zł.

7. Jaka będzie wielkość realnej stopy procentowej, zakładając, że nominalna stopa

procentowa wynosi 8%, a stopa inflacji 5 %:
a) 3,0%,
b) 9,7%,
c) 10,3%,
d) 16,0%.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Korzystając z kalkulatora kredytowego, oblicz jaka będzie ostatnia wielkość raty kredytu

zakładając, że kwota kredytu wynosi 68 000 zł, oprocentowanie nominalne 5%, czas
trwania kredytu – 7 lat, raty malejące:
a) 809,52,
b) 812,90,
c) 961,11,
d) 957,12.

9. Dodatnia wielkość dźwigni finansowej oznacza:

a) wzrost rentowności kapitału własnego,
b) negatywny wpływ kapitału obcego na zyskowność kapitału własnego,
c) obniżenie rentowności kapitału własnego,
d) wzrost ryzyka finansowego.

10. Badając efekt dźwigni finansowej, zysk netto należy skorygować o:

a) podatek VAT,
b) podatek akcyzowy,
c) podatek od nieruchomości,
d) podatek dochodowy.

11. Jaka jest wartość aktywów trwałych, jeżeli wartość środków trwałych wynosi 38 000 zł,

zapasy – 16 000 zł, wartości niematerialne i prawne – 8 000 zł, zysk netto – 3 700 zł,
zobowiązania z tytułu podatków – 1 500 zł, należności od odbiorców – 480 zł, kredyty
długoterminowe – 45 000 zł:
a) 101 000 zł,
b) 62 480 zł,
c) 49 700 zł,
d) 46 000 zł.

12. Jaki jest udział zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu majątku, jeżeli

zobowiązania krótkoterminowe wynoszą 23 000 zł, zobowiązania długoterminowe –
47 000 zł, pasywa – 100 000 zł:
a) 70,00%,
b) 47,00%,
c) 32,86%,
d) 23,00%.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………….....................

Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

Razem:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test wyboru do jednostki modułowej Pozyskiwanie źródeł finansowania
działalności

Test składa się z 12 pytań, z których:
− zadania 1, 4, 5, 7, 8, 9, 12 są z poziomu podstawowego,
− zadania 2, 3, 6, 10, 11 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za błędną odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. d, 4. d, 5. c, 6. c, 7. b, 8. a, 9. a, 10. a, 11. c, 12. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Odpowiedź

1. Nazwać składniki kapitału własnego A

2. Wyjaśnić zasadę złotej reguły bilansowej

Podać przykład pozyskiwania środków przez
finansowanie zewnętrzne

C PP D

4. Określić wartość kapitału akcyjnego

Nazwać kapitał, który jest tworzony
z przeznaczeniem na rozwój jednostki

A P C

Podać przykład sposobu zwiększenia kapitału
własnego w przedsiębiorstwie państwowym

C PP C

7. Scharakteryzować rynek kapitałowy C

8. Scharakteryzować kredyt obrotowy

9. Nazwać podstawowy koszt kredytu

10. Scharakteryzować strategię agresywną C

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Wyjaśnić dodatni efekt dźwigni finansowej

12.

Wskazać kryterium ujmowania aktywów w
bilansie

C P D

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

Instrukcja dla ucznia

źródeł finansowania działalności.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Wskaż tylko jedną

odpowiedź prawidłową. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź skreślić
i zaznaczyć kółkiem odpowiedź poprawną.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego

rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu pisemnego masz 20 minut.

Materiały dla ucznia:

− instrukcja,
− zestaw pytań testowych,
− karta odpowiedzi.

Zestaw pytań testowych

1. Jednym ze składników kapitału własnego są:

a) wynik finansowy netto,
b) kredyty i pożyczki,
c) zobowiązania z tytułu dostaw i usług,
d) zobowiązania z tytułu wynagrodzeń.

2. Zgodnie ze złotą regułą bilansową, majątek obrotowy należy finansować:

a) kapitałem własnym,
b) zobowiązaniami krótkoterminowymi,
c) zobowiązaniami długoterminowymi,
d) kapitałem obcym.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Jednym ze sposobów pozyskiwania środków poprzez finansowanie zewnętrzne jest:

a) przyspieszenie obrotu kapitału,

b) finansowanie dodatkowych inwestycji z odpisów amortyzacyjnych,

c) tworzenie długookresowych rezerw i zatrzymanie zysku w przedsiębiorstwie,

d) leasing.

4. Wartość kapitału akcyjnego powinna wynosić nie mniej niż:

a) 10 tys. zł,

b) 50 tys. zł,

c) 100 tys. zł,

d) 500 tys. zł.

5. Kapitał tworzony z przeznaczeniem na rozwój jednostki to:

a) kapitał udziałowy,

b) kapitał właścicieli,

c) kapitał rezerwowy,

d) kapitał zapasowy.

6. Zwiększenie kapitału własnego w przedsiębiorstwie państwowym może nastąpić

w wyniku:

a) emisji nowych akcji,

b) dopłaty wspólników,

c) dotacji z budżetu państwa,

d) zarachowania zadeklarowanych udziałów członkowskich.

7. Rynek kapitałowy obejmuje:

a) rynek krótkoterminowych kredytów,

b) rynek długoterminowych kredytów,

c) rynek lokat międzybankowych,

d) rynek krótkoterminowych papierów wartościowych.

8. Kredyt obrotowy:

a) jest przeznaczony do finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa,

b) jest przeznaczony na konkretne przedsięwzięcie inwestycyjne,

c) występuje, gdy bank przejmuje wierzytelność stwierdzoną wekslem przedsiębiorstwa,

d) jest udzielany jednostkom gospodarczym posiadającym przynajmniej kilka miesięcy

rachunek bieżący w banku, z pewnymi stabilnymi wpływami.

9. Podstawowym kosztem kredytu:

a) są odsetki,

b) jest prowizja banku,

c) jest opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego,

d) jest opłata za administrowanie rachunkiem kredytowym.

10. Strategia agresywna polega na tym, że:

a) aktywa finansuje się za pomocą kapitału własnego,

b) znaczna część aktywów pokrywana jest za pomocą kredytu krótkoterminowego,

c) aktywa finansowane są przez zobowiązania długoterminowe,

d) dostosowuje się długość okresu kredytowania aktywów do długości ich „życia”.

11. Dodatni efekt dźwigni finansowej występuje, gdy:

a) ulega obniżeniu rentowność kapitału własnego,

b) wzrasta ryzyko finansowe,

c) odsetki od kapitału obcego są niższe od rentowności majątku,

d) odsetki od kapitałów obcych są wyższe od rentowności majątku.

12. Aktywa w bilansie ujmuje się według:

a) malejącego stopnia wymagalności,

b) wzrastającego stopnia wymagalności,

c) malejącej płynności,
d) wzrastającej płynności.

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………….....................

Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania

Odpowiedź

Punkty

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

Razem:

,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bartel T., Chałupczak J., Potulska E., Stec K.: Zasady rachunkowości. Zbiór zadań.

ODDK, Gdańsk 2002

2. Bień W.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Difin, Warszawa 2005
3. Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa 1997
4. Gierusz B.: Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania. ODDK, Gdańsk 2002
5. Harvard Business Essentials, Finanse dla menedżerów. MT Biznes, Warszawa 2002
6. Jaworski W.L., Krzyżkiewicz Z., Kosiński B.: Banki. Rynek. Operacje. Polityka. Poltex,

Warszawa 1995

7. Koc S., Fołta T., Godlewska J.: Bilans 2004. Infor, Warszawa 2005
8. Matuszewicz J.: Rachunkowość od podstaw. WSiP, Warszawa 2001
9. Mielczarczyk Z.: Finanse. WsiP, Warszawa 2001
10. Nowak E.: Analiza sprawozdań finansowych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,

Warszawa 2005

11. Szwajor J.: Podstawy księgowości, Podręcznik ze zbiorem ćwiczeń. WE Hermes, Kielce

2002

12. Szwajor J., Drej S.: Dokumenty księgowe w praktyce gospodarczej. WE Hermes, Kielce

2002

13. Waśniewski T., Skoczylas W.: Kierunki analizy w zarządzaniu finansami firmy. ZSB,

Szczecin 1996

14. Wiśniewska J.: Moja firma. WSiP, Warszawa 1998

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Klasyfikacja zrodel finansowani Nieznany
Pozyskiwanie źródeł finansowania działalności
18 FALA TETNAid 17717 Nieznany (2)
16 Ustalanie wyniku finansowego Nieznany (2)
pozyskiwanie środków finansowych
Prowadzenie dokumentacji finans Nieznany
PozyskiwanieWiedzy id 380685 Nieznany
18 Silnik uniwersalnyid 17837 Nieznany
17 18 GPW102 Rocznik2012 Miedzy Nieznany (2)
Pozyskiwanie i przetwarzanie ro Nieznany
18 Opracowanie programu i reali Nieznany (2)
Jak pozyskać źródło finansowania w czasie kryzysu
18 Prowadzenie dzialalnosci rol Nieznany (2)
18 rabiega tadlaid 17832 Nieznany
rodzaje i rola banków w polskim systemie bankowym (18 str), Bankowość i Finanse
prezentacja 3 stabilnosc finans Nieznany

więcej podobnych podstron