1

1

MEDYCYNA

Nauka o zdrowiu i chorobie człowieka, umiejętność

zapobiegania chorobom i leczenia ich.

Nauki

przyrodnicze

Nauki

humanistyczne

MEDYCYNA

III LECZNICTWO
II ZAPOBIEGANIE CHOROBOM
I UMACNIANIE ZDROWIA

FORMY DZIAŁANIA W MEDYCYNIE

2

PRZEDMIOT MEDYCYNY

SPOŁECZNEJ



Stan zdrowia ludności



Czynniki społeczne i przyrodnicze kształtujące

ten stan



Zależności między czynnikami społecznymi
i przyrodniczymi kształtującymi stan zdrowia

ludności



Warunki skutecznego działania na rzecz

zdrowia

3

MEDYCYNA SPOŁECZNA



Jako specjalność odzwierciedla zainteresowanie
lekarzy społecznymi i środowiskowymi czynnikami
jako przyczynami chorób.



Prezentuje przekonanie o konieczności
zapobiegania chorobom, promuje zdrowie
oraz taką organizację opieki zdrowotnej
aby była dostępna dla wszystkich obywateli.

4

ZDROWIE PUBLICZNE



Jako koncepcja obejmuje szeroki obszar działań wieloprofesjonalnych

w niemal wszystkich aspektach zdrowia społeczeństwa. Wpływa na kształt

polityki społecznej i zdrowotnej państwa i współdziała ze wszystkimi

sektorami społeczno-gospodarczymi, organizacjami społecznymi oraz samymi

ludźmi.



Kluczowym słowem jest tu „ZDROWIE” , a nie „ MEDYCYNA”, a słowo

„PUBLICZNE” podkreśla, że działania mające zapewnić i umocnić zdrowie

ludzi oparte są na

zorganizowanym wysiłku społeczności

a nie

na indywidualnych staraniach i zabiegach.



Stanowi połączenie instytucji, wielodyscyplinarnej bazy naukowej i działań

praktycznych.



Jest specjalnością dla wszystkich pracowników sektora zdrowia z wyższym

wykształceniem

.

5

MEDYCYNA

A ZDROWIE PUBLICZNE

MEDYCYNA

ZDROWIE

PUBLICZNE

Działania ukierunkowane

na diagnozowanie i terapię jednostek

Działania systemu opieki zdrowotnej

ukierunkowane na rozwiązywanie problemów zdrowotnych

zbiorowości

Działania prozdrowotne rozwijane poza

systemem opieki zdrowotnej i personelem

medycznym (rodzina, zakład pracy, szkoła,

władze publiczne)

6

Zdrowie publiczne a inne działy nauki

ZDROWIE PUBLICZNE

Nauki przyrodnicze

Nauki kliniczne

Nauki techniczne

Nauki społeczne

2

7

Niektóre dziedziny nauki

a zdrowie publiczne

ZDROWIE

PUBLICZNE

Psychologia

Etyka

Prawo

Administracja

Polityka

społeczna

Ekonomia

Informatyka

medyczna

Higiena

Epidemiologia

Teoria

organizacji

Demografia

Pedagogika

Socjologia

88

Zaproponuj rozwiązania poniższych problemów polskiego

systemu opieki zdrowotnej w ujęciu zdrowia publicznego

i jego powiązań z innymi dziedzinami:

1.

Wysoka w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej

umieralność na raka szyjki macicy.

2.

Wzrastająca liczba dzieci z nadwagą i otyłością.

3.

Wysoki odsetek palących kobiet w ciąży.

4.

Niestosowanie się pacjentów do zaleceń lekarskich.

5.

Duża częstość urazów komunikacyjnych u dzieci.

6.

Urazy jako konsekwencja przemocy w rodzinach.

9

Polityczno -społeczno-ekonomiczne

uwarunkowania działań w sferze zdrowia

publicznego

OCHRONA

ZDROWIA

Polityka

zabezpieczenia

społecznego

Polityka

ochrony rodziny

i dziecka

Polityka

rolna

i wyżywienia

Polityka

przemysłowa

Polityka
ochrony

środowiska
naturalnego

Polityka

w zakresie

oświaty

i edukacji

Polityka

zatrudnienia

i ochrony

warunków

pracy

Polityka

mieszkaniowa

Inne sfery

polityki

10

Model pól zdrowia

Marca Lalonde’a

Pole biologii

Pole środowiska

Pole zachowań

Pole

opieki zdrowotnej

ZDROWIE

11

HOLISTYCZNY MODEL ZDROWIA

PUBLICZNEGO

Obejmuje 4 podstawowe grupy działań ukierunkowanych na:



Czynniki biologiczne – genetyczne

(cechy wrodzone, dojrzewanie i starzenie się, ogół złożonych wewnętrznych

systemów w organizmie człowieka)



Czynniki środowiskowe

(czynniki działające w otoczeniu, poza organizmem człowieka, a wpływające na

jego zdrowie; środowisko fizyczne, psychiczne i społeczne)



Czynniki życia – styl życia

(czynniki ryzyka związane z decyzją jednostki wpływające korzystnie lub nie na jej

stan zdrowia; czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, nałogi, nawyki

żywieniowe, sposób reakcji na stres, aktywność fizyczna i rekreacja, zatrudnienie)



System organizacji opieki zdrowotnej

(obejmuje zasoby i procedury działania instytucji powołanych do udzielania

świadczeń zdrowotnych; leczenie, profilaktyka i rehabilitacja)

12

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN

ZDROWIA POPULACJI

Czynniki genetyczne

i indywidualne

Czynniki przyrodnicze:

biologiczne, fizyczne

i chemiczne

ZDROWIE POPULACJI

Czynniki społeczno-

ekonomiczne,

warunki bytu, pracy,

wypoczynku i żywienia

Zorganizowana działalność

służby zdrowia, system

zakładów opieki zdrowotnej

i instytucji medycznych

Czynniki

społeczno-kulturowe,

styl życia i edukacja

3

13

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA STAN

ZDROWIA

14

Ochrona zdrowia

całokształt zorganizowanego działania na rzecz zdrowia
społeczeństwa

Służba zdrowia

system wyspecjalizowanych instytucji, których podstawowym
celem działalności jest ochrona zdrowia

Opieka medyczna

system usług zdrowotnych świadczonych jednostce lub grupie
ludności przez fachowy personel posiadający uznane
przygotowanie i urządzenia służby zdrowia

15

Potrzeba zdrowotna

takie odchylenie w stanie zdrowia pacjenta lub w stanie

jego środowiska, kiedy trzeba podjąć pewne działania

aby nie doszło do niekorzystnych dla zdrowia skutków

Kultura zdrowotna

umiejętność oceny indywidualnych i społecznych potrzeb

zdrowotnych oraz stosowanie w praktyce życia codziennego

reguł higienicznych i zdrowotnych, jak również umiejętność

korzystania z osiągnięć ochrony zdrowia i współdziałanie z nią

16

Podział potrzeb zdrowotnych

Potrzeby wyrażone



są one zgłaszane przez pacjentów pracownikom służby

zdrowia



mierzyć je można np. śledząc zgłaszalność do przychodni,

szpitala, punktu szczepień



im wyższy poziom

kultury zdrowotnej

społeczeństwa, tym

wyższy odsetek potrzeb wyrażonych

Potrzeby niewyrażone



są to potrzeby, których pacjent nie zgłasza, a które można

stwierdzić dopiero dokładnymi, pogłębionymi czy

specjalistycznymi badaniami

17

Teoria góry

lodowej

F.C. Logan porównuje
stosunek potrzeb
wyrażonych
i niewyrażonych do góry
lodowej pływającej
w morzu.

18

1.

Profilaktyka pierwszej fazy – profilaktyka pierwotna

(primary prevention)

2.

Profilaktyka drugiej fazy – profilaktyka wtórna

(secondary prevention)

3.

Profilaktyka trzeciej fazy – metaprofilaktyka

FAZY PROFILAKTYKI

4

19

PROFILAKTYKA PIERWSZEJ FAZY



Obejmuje ona całokształt postępowania higienicznego
i przeciwepidemiologicznego.



Działalność ta dotyczy ludzi zdrowych, ewentualnie bardziej niż

przeciętnie narażonych na działanie czynników szkodliwych



W pierwszej fazie postępowania profilaktycznego wyróżniamy dwie

formy działania:
- profilaktyka nieswoista (umacnianie i potęgowanie zdrowia)
- profilaktyka swoista (swoiste zapobieganie chorobom)

20

PROFILAKTYKA DRUGIEJ FAZY



Polega na zapobieganiu rozwojowi choroby poprzez możliwie

wczesne i skuteczne leczenie



Działalność ta dotyczy ludzi chorych we wczesnym stadium

choroby



Postępowanie w tej fazie zapobiega rozwojowi i ujemnym

następstwom choroby



Profilaktyka drugiej fazy opiera się na zapobiegawczo nastawionym

leczeniu

21

PROFILAKTYKA TRZECIEJ FAZY



Polega na zapobieganiu utrwalaniu się niepomyślnych skutków

choroby poprzez wczesną i skuteczną rehabilitację



Działalność ta dotyczy ludzi, u których choroba rozwinęła się w

pełni i doprowadziła do ograniczenia niektórych funkcji ustroju lub

do trwałej ich utraty



Profilaktyka trzeciej fazy opiera się na systematycznym leczeniu,

ograniczającym skutki choroby i na szeroko pojętej rehabilitacji

chorych



W kompleksowym postępowaniu rehabilitacyjnym wyróżniamy:

- rehabilitację medyczną
- rehabilitację społeczną
- rehabilitację zawodową