Napis na opakowaniu informuje, iż jest

to zestaw służący do otrzymywania efektu
pseudosolaryzacji. Po wykonaniu własnych
testów z całą pewnością mogę powiedzieć,
że otrzymane efekty są bardzo zbliżone do
pseudosolaryzacji. Obróbka zdjęć przy po-
mocy tego zestawu jest bardzo łatwa i nie
powinna stanowić trudności nawet dla po-
czątkujących fotoamatorów. Jedynym po-
ważnym problemem jest zgromadzenie
w ciemni odpowiedniej liczby kuwet - pro-
ces przewiduje bowiem aż osiem kąpieli.
Na szczęście, niektóre z nich możemy wy-
konywać powtórnie w tych samych roztwo-
rach, ale o tym za chwilę.

Zestaw FOTOGRAFIK KIT składa się

z dwóch składników pakowanych w bute-
leczki. Pierwszy z nich to płynny koncentrat,
drugi natomiast ma postać tabletek wielkości
landrynek. Stwarza to możliwość tylko czę-
ściowego wykorzystania chemikaliów, na
przykład po połowie (po odliczeniu odpowie-
dniej liczby tabletek i odmierzeniu odpowie-
dniej ilości koncentratu). Jeżeli zamierzamy
wykorzystać cały zestaw, to powinniśmy
składnik A rozpuścić w wodzie tak, aby koń-
cowa objętość roztworu wynosiła 500 milili-
trów. Składnik B rozpuszczamy w wodzie
w ten sam sposób. Roztwory A i B możemy
przechowywać w osobnych butelkach przez
okres trzech miesięcy. Po zmieszaniu roztwo-

rów A i B w stosunku 1:1 otrzymujemy roz-
twór roboczy o trwałości ośmiu godzin - na-
leży więc mieszać roztwory A i B najpóźniej
na dwie godziny przed użyciem.

Producent podaje, że w jednym litrze roz-

tworu roboczego można obrobić około 40
arkuszy papieru 20 x 25 cm (lub 18 x 24
cm). Dodam tu, że liczba ta jest nieco zawy-
żona. Zależy ona głównie od rodzaju użyte-
go papieru fotograficznego (ten na podłożu
papierowym pochłania więcej roztworu niż
papier polietylenowy) oraz od wielkości naj-
ciemniejszych partii obrazu na odbitce, gdyż
tylko one biorą udział w reakcji chemicznej
podczas kąpieli w roztworze FOTOGRA-
FIK KIT. Jeżeli więc obróbce będziemy
poddawać odbitki, na których znaczną część
obrazu stanowią czernie, to roztwór roboczy
ulegnie szybszemu zużyciu.

Firma Tetenal poleca do obróbki z zesta-

wem FOTOGRAFIK KIT chemię własnej
produkcji: wywoływacz Eukobrom, przery-
wacz bezwonny i utrwalacz Superfix. Z po-
wodzeniem możemy jednak wykorzystywać
chemię innych producentów. Ja stosowałem
w swoich testach chemię Ilforda: wywoły-
wacz Multigrade i utrwalacz Ilfofix II, prze-
rywacz natomiast sporządziłem sposobem
,,domowym’’ - z kwasu octowego. Używa-
łem również krajowego wywoływacza poli-
graficznego Foton W-35.

1

1

Pseudosolaryzacja poprzez

FOTOGRAFIK KIT

W obecnych czasach możemy

wpływać na końcowy wygląd

obrazu fotograficznego za po-

mocą obróbki komputerowej. To,

co kilkanaście lat temu wymaga-

ło wielogodzinnej pracy w cie-

mni, teraz daje się wykonać przy

pomocy komputera w ciągu kil-

kunastu minut. Dodatkową zale-

tą obróbki cyfrowej jest możli-

wość podglądu modyfikowane-

go obrazu i wprowadzania po-

prawek na bieżąco. Ta metoda

z pewnością przyczynia się do

oszczędności

drogocennego

czasu i równie cennych materia-

łów fotograficznych - jak papier

czy chemikalia do jego obróbki.

Jednak nie wszyscy fotoamato-

rzy mają komputery. Są również

tacy miłośnicy fotografii, którzy

nie uznają cyfrowych modyfika-

cji obrazu, preferując tradycyjną

obróbkę ciemniową. To właśnie

z myślą o nich firma Tetenal pro-

dukuje zestaw chemikaliów pod

nazwą FOTOGRAFIK KIT.

R

Ro

ob

be

errtt U

Urrb

ba

añ

ñs

sk

kii

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, doœwietlo-
ne t³o, wywo³ywacz Ilford Multigrade. Obraz bogaty
w pó³tony, doskonale widoczne szczegó³y w œwia-
t³ach i cieniach, prawie nie wystêpuj¹ czernie. Taka
odbitka nie bardzo nadaje siê do modyfikacji. W tej
sytuacji nale¿y przed³u¿yæ czas naœwietlania, aby
uzyskaæ wiêcej czerni lub podnieœæ gradacjê papie-
ru, zwiêkszaj¹c przez to kontrastowoœæ odbitki .

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-
niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade, k¹-
piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 se-
kund, odbitka poddana modyfikacji wed³ug opisu
w tekœcie. W miejscach, gdzie odpad³a z³uszczo-
na emulsja pozosta³y bia³e obszary. Efekt koñco-
wy nie jest zadawalaj¹cy.

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-
niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade,
k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120
sekund, podczas naœwietlania czêœciowo zama-
skowano t³o i doœwietlono kwiaty. Otrzymany
efekt jest teraz bardzo interesuj¹cy.

N

Neeggaattyyw

w FFoom

maappaann 440000,, w

wyyw

woo³³yyw

waacczz H

Hyyddrrooffeenn ((11++11)),, ooddbbiittkkii w

wyykkoonnaannee nnaa ppaappiieerrzzee IIllffoorrdd M

Muullttiiggrraaddee FFB

B bb³³yysszzcczz¹¹ccyym

m ((ppoodd³³oo¿¿ee ppaappiieerroow

wee))

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-
niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade, k¹-
piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 se-
kund, podczas naœwietlania ca³kowicie zamasko-
wano t³o i doœwietlono kwiaty. Otrzymany efekt
podoba mi siê najbardziej.

Po przygotowaniu wszystkich roztworów

roboczych możemy przystąpić do pracy w cie-
mni. Naświetlamy odbitkę pod powiększalni-
kiem, a następnie poddajemy ją następującym
procesom:

1. Wywoływanie w wywoływaczu pozytywo-

wym czarno-białym, temperatura 20°C,
czas wywoływania według danych produ-
centa odczynnika.

2. Przerywanie poprzez płukanie w czystej

wodzie - dla zobojętnienia wywoływa-
cza, temperatura 20°C, czas około 30
sekund.

3. Kąpiel w roztworze FOTOGRAFIK KIT,

temperatura 20°C, czas 60 - 120 sekund.
Podczas tej kąpieli obraz zanika, podob-
nie jak podczas odbielania w procesie to-
nowania. W miejscach najmocniej zaczer-
nionych emulsja zaczyna się marszczyć
i ,,odchodzić’’ od powierzchni papieru,
tworząc bąble.

4. Płukanie odbitki w strumieniu bieżącej

wody o temperaturze około 20°C. Złu-
szczona emulsja zaczyna odpadać, może-
my jej w tym pomóc pocierając delikatnie
powierzchnię odbitki gąbką. Gdy złu-
szczona emulsja nie chce odejść, spróbuj-
my podnieść temperaturę wody do 30 -
40°C.

(a) Jeżeli chcemy otrzymać obraz na białym

tle, złożony z półtonów oraz bieli oto-
czonych czarnymi obwódkami, to po za-
kończeniu płukania przechodzimy bez-
pośrednio do procesu 5.

(b) Jeżeli natomiast chcemy otrzymać obraz

odwrócony tonalnie, złożony z czerni
i bieli, to poddajemy teraz odbitkę kilku-
nastosekundowemu naświetlaniu białym
światłem żarówki o mocy 60-100 W.

5. Ponowne wywoływanie odbitki w wywo-

ływaczu (może być ten sam co w procesie
1) przez czas taki sam jak przy zwyczaj-
nym wywoływaniu (patrz proces 1). Ob-

2

2

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, wywo³ywacz Ilford Multigra-
de, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 sekund, doœwie-
tlano t³o, które uleg³o ca³kowitemu z³uszczeniu.

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, wywo³ywacz Ilford Multigra-
de, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 sekund, po z³u-
szczeniu emulsji i p³ukaniu odbitkê poddano naœwietlaniu - patrz
proces 4 (b) - œwiat³em ¿arówki 60 W przez 15 sekund.

N

Neeggaattyyw

w FFoom

maappaann 440000,, w

wyyw

woo³³yyw

waacczz H

Hyyddrrooffeenn ((11++11)),, ooddbbiittkkii w

wyykkoonnaannee nnaa ppaappiieerrzzee IIllffoorrdd M

Muullttiiggrraaddee R

RC

C bb³³yysszzcczz¹¹ccyym

m ((ppoodd³³oo¿¿ee ppoolliieettyylleennoow

wee))

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio,
wywo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT
trwa³a 120 sekund.

Odbitka wykonana na papierze Fomaspeed Variant RC, wywo³y-
wacz Foton W-35.

N

Neeggaattyyw

w FFoom

maappaann TT 220000,, w

wyyw

woo³³yyw

waacczz W

W--3377

serwujemy, jak obraz zaczyna znowu po-
jawiać się na odbitce, z wyjątkiem tych
miejsc, w których emulsja uległa złu-
szczeniu.

6. Ponowna kąpiel przerywająca odbitki -

tym razem w roztworze przerywacza,
czas około 30 sekund.

7. Utrwalanie - czas i temperatura według da-

nych producenta odczynnika.

8. Płukanie końcowe w wodzie bieżącej -

dla papierów na podłożu polietylenowym
około 2 minut, dla papierów na podłożu
papierowym barytowanym około 20-30
minut. Podczas tego płukania możemy je-
szcze kształtować charakter obrazu po-
przez delikatne pocieranie powierzchni
odbitki gąbką.

Na koniec możemy poddać odbitkę ką-

pieli w roztworze Fotonalu i pozostawić
do wyschnięcia. Wszystkie etapy procesu
z wyjątkiem punktu 4 (b) przeprowadza-
my przy ochronnym oświetleniu ciemnio-
wym.

Do uzyskania efektu pseudosolaryzacji

poprzez zastosowanie FOTOGRAFIK
KIT najlepiej nadają się papiery o po-
wierzchni błyszczącej. Proces złuszczania
emulsji przebiega w tym przypadku bez
najmniejszych problemów. Papiery o po-
wierzchni matowej poddają się temu pro-
cesowi bardzo opornie.

Końcowy wygląd naszej odbitki będzie

zależał głównie od charakteru fotografo-
wanego motywu. Motywy bardziej kontra-
stowe o dużej liczbie drobnych szcze-
gółów po obróbce odbitki w roztworze
FOTOGRAFIK KIT mogą dać bardzo in-
teresujące, niemalże kreskowe obrazy.
Kontrastowość daje się dodatkowo zwięk-
szyć poprzez zastosowanie podwyższonej
gradacji papieru, na przykład twardej (4)
lub ekstra twardej (5). Kolejnym czynni-
kiem mającym wpływ na końcowy wygląd
obrazu jest czas kąpieli w procesie 3 oraz
intensywność pocierania złuszczonej
emulsji.

Najlepiej od razu na samym początku

spróbujmy wyobrazić sobie końcowy wy-
gląd

naszej

,,pseudosolaryzowanej’’

odbitki. Gdy - po lekturze tego artykułu -
mniej więcej wiemy, jak przebiega proces
jej powstawania oraz jakie czynniki mają
na niego wpływ, nie będzie to takie trud-
ne. Szybciej osiągniemy zamierzony efekt
lub ,,coś w tym stylu’’. Praca w ciemni
przypomina czary. Jeżeli zapomnimy ja-
kiegoś słowa z naszego zaklęcia, to może-
my wyczarować coś bardzo nieoczekiwa-
nego i pięknego (albo i potworka).

Zestaw FOTOGRAFIK KIT można sto-

sować również do obróbki negatywów
(w grę wchodzą formaty od 6 x 6 cm
w górę) oraz papierów barwnych.

T

3

3

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio, wy-
wo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa-
³a 120 sekund.

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade FB, wywo³ywacz
Foton W-35

N

Neeggaattyyw

w FFoom

maappaann 440000,, w

wyyw

woo³³yyw

waacczz ddw

wuukk¹¹ppiieelloow

wyy TTeetteennaall EEm

mooffiinn

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio, wy-
wo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa-
³a 120 sekund.

Odbitka wykonana na papierze Fotonbrom Normalny, wywo³ywacz
Foton W-35

N

Neeggaattyyw

w FFoom

maappaann 440000,, w

wyyw

woo³³yyw

waacczz ddw

wuukk¹¹ppiieelloow

wyy TTeetteennaall EEm

mooffiinn