biblia i mitologia

KORZENIE KULTURY EUROPEJSKIEJ

•

BIBLIA – Ksi

ga pocz

tku i ko

ca, zapis ludzkiego do

wiadczenia.

•

MITOLOGIA – zapis kultury Greków i Rzymian, ich wierzenia.

Mówienie o kulturze i literaturze polskiej i obcej wymaga od nas znajomo

ci jej

ródeł.

d wytrysn

ły

ródła naszej kultury, zwanej

ródziemnomorsk

czy te

europejsk

? Wła

nie z epok tak dawnych jak

staro

ytno

ść

. Wtedy te

powstała kultura judaistyczna, której dokonania zebrane s

w Starym Testamencie. Drugim

ogniwem u

niaj

cym nasze dokonania kulturowe była kultura chrze

cija

ska – jej dorobek zawarty został w Nowym

Testamencie. Natomiast trzecim korzeniem dla kultury europejskiej jest kultura poga

ska, z której pochodz

zapisy

mityczne o wierzeniach ludów. Dalsze etapy kształtowania si

naszej kultury opieraj

równie

na dokonaniach

wielkich my

licieli, miło

ników m

dro

ci, czyli filozofów staro

ytnych.

W prezentacji tej poznacie Pa

stwo zdobycze tradycji judaistycznej i chrze

cija

skiej. B

dziemy bowiem pozostawa

gu wielkiej Ksi

gi – „Biblii”. Dowiecie si

stwo nie tylko o tym, kiedy, jak , przez kogo została napisana „Biblia”,

ale tak

e czytaj

c i interpretuj

c „Bibli

”, b

dziecie mieli okazj

obcowa

ze znakiem, dziełem o charakterze

uniwersalnym, ponadczasowym. W kolejnej cz

ęś

ci naszego spotkania zajmiemy si

odczytywaniem cennych informacji

o człowieku i ludzko

ci, tkwi

cych w „Mitologii Greków i Rzymian”, spisanej przez Jana Parandowskiego. Mam nadziej

e nasza dzisiejsza w

drówka – zwiedzanie korzeni kultury europejskiej - b

dzie dla Pa

stwa wycieczk

pełn

czytelniczych atrakcji.
Serdecznie zapraszam!

Biblia – najwa

niejsze informacje

Powstanie (geneza) „Biblii”

Kto napisał „Bibli

”

Przekłady

Klasyfikacja ksi

g biblijnych, gatunki literackie

Biblia – jako

ródło kultury, Ksi

POWSTANIE BIBLII
NAZWA:
Biblia – nazwa pochodzi od greckiego słowa biblios oznaczaj

cego zwój papirusowy, w liczbie mnogiej słowo

to brzmiało biblia – czyli ksi

gi, lub od greckiego biblion – ksi

ga.

- jest to zbiór ksi

g religijnych uwa

anych przez chrze

cijan za

te.

- nazywamy j

Pismem

tym, poniewa

wg Ko

cioła katolickiego została napisana pod natchnieniem

Ducha

tego.

ZAWARTO

ŚĆ

BIBLII:

Biblia składa si

z dwóch cz

ęś

ci – Starego Testamentu i Nowego Testamentu.

Stary Testament jest to nazwa przymierza (od łaci

skiego testamentum – przymierze), które Bóg zawarł z

Izraelem, czyli Stare Przymierze.
Nowy Testament to Nowe Przymierze, zawieraj

ce obietnice błogosławie

stwa Bo

ego dla wszystkich narodów

ziemi i przypiecz

towanie krwi

Chrystusa.

Stary Testament obejmuje 46 ksi

g i jest podstaw

judaizmu i chrze

cija

stwa, a Nowy Testament

zawiera 27 ksi

g i jest podstaw

chrze

cija

stwa (chrze

cijanie uznaj

Chrystusa za

zapowiedzianego wcze

niej Mesjasza, Syna Bo

ego, a

ydzi – za jednego z proroków, podobnie jak

muzułmanie).
Tre

ci religijne, uwa

ane za Objawienie Bo

e, były pocz

tkowo przekazywane w postaci ustnych opowie

ci z

pokolenia na pokolenia. Proces spisywania ksi

g ST (Starego Testamentu) trwał ponad tysi

c lat. Najstarsze

jego teksty pochodz

z XIII wieku p.n.e. Najmłodsze datuje si

na około 100 lat przed Chrystusem. Ksi

gi ST

pisane były od XIII wieku do I wieku p.n.e. , a ksi

gi NT (Nowego Testamentu) powstały w I w. po narodzeniu

Chrystusa (od 51 – 96 roku).

KTO NAPISAŁ BIBLI

Według badaczy i nauk Ko

cioła katolickiego została ona napisana przez wielu pisarzy i m

drców pod

natchnieniem Duch

tego. Oddziaływał on na umysł i wol

hagiografów (z greckiego hagios –

ty,

grapho – pisz

), dlatego ksi

gi „Biblii” uwa

ane s

przez chrze

cijan za

te.

W ST nie mo

na wskaza

dokładnie autorów ksi

g, jest to trudne, bior

c pod uwag

chocia

by długi okres

powstawania Biblii. Jednak cz

ęść

z nich przypisywana jest poszczególnym osobom, np. Ksi

gi m

dro

ciowe

przypisuje si

Salomonowi, ksi

gi prorockie - Moj

eszowi, a pie

ni i hymny – królowi Dawidowi. Natomiast NT

ma swoich autorów – poszczególne Ewangelie posiadaj

swych twórców, podobnie jak Listy, Apokalipsa, czy

Dzieje Apostolskie.
2. AUTORSTWO BIBLII
- pocz

tkowo Biblia istniała w postaci ustnej tradycji. Izraelici opowiadali synom dzieje narodu si

gaj

czasów patriarchalnych: Abrahama, Izaaka, Jakuba, tj. do XVIII w. p.n.e. – przekazywali fakty nieraz sprzed 500
lat, ludzie staro

ytni nieustannie

wiczyli sw

pami

ęć

i stosowali ró

ne formy przekazu słu

żą

zapami

tywaniu – np. rytmik

powtórze

Pierwsze zapiski biblijne si

gaj

pocz

tków pi

miennictwa. Biblia istniała wi

c w postaci kamiennych tablic ,

zapisów wyrytych na materiale glinianym czy drewnianym, w postaci zwojów z wyprawianych skór
pozszywanych w jedn

cało

ść

i nawijanych na ozdobne dr

ąż

ki (

ydowska Tora In. Pi

cioksi

g zapisana była na

zwoju długo

ci 5 metrów.

Biblia jest dziełem teandrycznym (bosko-ludzkie)
3.TRZY J

ZYKI

ST – j. hebrajski, a niektóre fragmenty w j. aramejskim i greckim
NT – spisany głównie po grecku z wyj

tkiem Ewangelii

w. Mateusza, która została napisana prawdopodobnie

w j. aramejskimPRZEKŁADY „BIBLII”

Najdawniejsze tłumaczenie ST – Septuaginta (tłumaczenie siedemdziesi

ciu) przekład na j. grecki

sporz

dzony w Aleksandrii dla

ydów w III – II w. p.n.e.

Przekładu całej Biblii na j. łaci

ski dokonał

w. Hieronim w IV w. n.e. (Wulgata). Sobór trydencki w XVI

w. uznał ten przekład za tekst wiarygodny i obowi

zuj

cy w całym ko

ciele katolickim. Pó

niejsi tłumacze

katoliccy korzystali wła

nie z tego

ródła, obecnie wraca si

do tekstów w j. oryginalnych.

e zainteresowanie przekładami Biblii było w XV – XVI w. , gdy toczono walki wyznaniowe w całej Europie;

przekładano wtedy Bibli

na j

zyki narodowe. Z okresu staropolskiego wymieni

na nast

puj

ce przekłady:

1. KATOLICKIE

- Biblia królowej Zofii (In. Biblia szaroszpatacka), XV

- Biblia Leopolity (1561)

- Biblia Jakuba Wujka (NT- 1593, cało

ść

wydana po

miertnie – 1599)

2. INNOWIERCZE

- Biblia brzeska (kalwi

ska) – 1563

- Biblia nie

wieska (Szymona Budnego, aria

sko – sycynia

ska – 1572)

- Biblia gda

ska (lutera

ska) – 1932

Kolejny przekład Biblii ukazał si

po 333 latach – Biblia Tysi

clecia (1965) – tłumaczona z j

zyków oryginalnych

4. TŁUMACZENIE

- sens dosłowny (literalny)

- sens duchowy: - moralny – ukazuj

cy normy

ycia

- eschatologiczny – odnosz

cy si

do zbawienia i

ycia

miertnego

- typiczny (alegoryczny) ukazuj

cy budow

Pisma

w.)

5. GATUNKI BIBLIJNE (na podst. przykładów – podr.)

Biblia jest zbiorem ksi

g niejednolitych gatunkowo (str.28 czarna seria), zawsze istnieje wskazanie na

sacrum (np. postaci biblijne)

STYL BIBLIJNY: (s. 38 – 39 w podr

czniku) prosz

spróbowa

na podstawie fragmentów „Biblii” i podr

cznika

do ka

dej cechy stylu znale

źć

przykład.

- paralelizm składniowy

- prostota zdaniowa

- imiesłowowe równowa

niki zdania z imiesłowami przysłówkowymi na

–łszy, -wszy

- wyst

powanie powtarzalnych spójników „a”, „i” – budowa ła

cuszkowa

-przydawka wyra

ona zaimkiem dzier

awczym (przydawka dzier

awcza

– mój, twój, jego)

wiele utworów głównie w romantyzmie na

laduje styl biblijny – np. „Anhelli” J. Słowackiego

7. J

ZYKOWE

LADY BIBLII W POLSZCZY

NIE – mówimy j

zykiem Biblii. Jest to zwi

zane z wielkim

autorytetem Biblii. Przykłady prosz

opracowa

na podstawie podr

cznika i fragmentów Biblii

- Zwi

zki wyrazowe, które zmieniły znaczenie

- przysłowia o proweniencji biblijnej
- nazwy własne – biblia – gruba ksi

ga, Pismo

Wyrazy te nazywamy BIBLIZMAMI.
BIBLIA JAKO KSI

GA, MOTYW KSI

Biblia funkcjonuje w kulturze jako dzieło, do którego nieustannie odnosz

liczni arty

ci, nie tylko pisarze i poeci.

Korzystaj

oni z ró

nych w

tków biblijnych, postaci, umieszczaj

je w swoich dziełach, dzi

ki czemu w kulturze toczy

nieustaj

cy dialog z Bibli

. (zobacz podr. – konteksty Biblii).

nym sposobem nawi

zywania do Biblii jest stosowanie przez autorów tzw. Motywu Ksi

gi, która zna dzieje

wiata, jego pocz

tek i koniec, jest ksi

, tak jak Biblia. Przykładem takiego utworu s

Sklepy cynamonowe

Brunona Schulza, które poznacie Pa

stwo w kolejnych latach nauki. Jednak ch

tnych zapraszam do przeczytania

cho

by fragmentów pt. Ksi

ga.

CZYTANIE BIBLII

STARY TESTAMENT

Ksi

ga Rodzaju – mit o pocz

tku

wiata

Ksi

ga Psalmów

Ksi

ga Hioba

Ksi

ga Koheleta

Pie

śń

nad pie

niami

NOWY TESTAMENT

List

w. Pawła do Koryntian

Przypowie

Ewangelie

Apokalipsa wg

w. Jana

Biblia to Ksi

ga, Pismo

te, dzieło, którego nie mo

na zaklasyfikowa

po prostu jako ksi

ąż

ki o jednej czy dwóch

nych sprawach. Interpretuj

c Bibli

, badacze nadaj

jej ró

ne okre

lenia, np. Ksi

ga o pocz

tku i ko

cu, mit, o

ludzkim do

wiadczeniu, o natrze ludzkiej itp. My zatem postaramy si

wybrane fragmenty (ukazane na karcie tytułowej)

interpretowa

wła

nie za pomoc

„przydomków” nadawanych Ksi

dze.

Spróbujmy zatem czyta

Bibli

jako:

KSI

O POCZ

TKU, KSI

– MIT (prosz

przed czytaniem tego fragmentu przejrze

opis stworzenia

wiata w

„Ksi

dze Rodzaju” w ST).T

ksi

jest oczywi

cie fragment ST – „Ksi

ga Rodzaju” zwana inaczej „Ksi

Genesis”.

Podstawowe informacje o niej znajdziecie Pa

stwo w podr. na str. 45 – 47. Mówi ona o stworzeniu

wiata przez Boga, a

tak

e o stworzeniu człowieka. Prosz

zwróci

uwag

na to, i

opis stworzenia

wiata jest rozło

ony na siedem dni, w

których kolejno Bóg tworzy poszczególne rzeczy i zjawiska. Kolejno

ść

ta jest logiczna je

li zwrócicie Pa

stwo uwag

prawa przyrody. Bóg bowiem tworzy najpierw

wiat, jasno

ść

, ciemno

ść

, niebo, ziemi

, wody, a dopiero pó

niej

organizmy

ywe – ro

liny, zwierz

ta i człowieka.

Poniewa

tekst ten nale

y do religii judaistycznej i chrze

cija

skiej wyobra

enie o stworzeniu

wiata jest

przedstawione jako praca jednego Boga, bowiem obie te tradycje to religie monoteistyczne, czyli takie, w których
obowi

zuje wiara w jednego Boga.

Ksi

ga Genesis nazywana jest mitem, czyli opowie

przekazywan

z pokolenia na pokolenie, przekazuj

zapis wierze

danej wspólnoty, wyja

niaj

poszczególne zjawiska

wiata. Tak

ksi

ga jest wła

nie „Ksi

ga Genesis”

, mówi ona bowiem o pocz

tku

wiata, jego powstaniu, a wizja tam przekazana jest zapisem wierze

chrze

cijan.

KSI

O KONDYCJI LUDZKIEJ,O STOSUNKU CZŁOWIEKA DO BOGA

Kolejnym fragmentem jest „Ksi

ga Psalmów” (przypomnij sobie o jej autorstwie z pierwszej cz

ęś

ci tej

prezentacji). Nazwa gatunku, jakim jest psalm pochodzi od greckiego słowa psalmos i oznacza

piew i tr

canie strun

instrumentu, jakim jest psalterion. W

ród psalmów wyró

niamy nast

puj

ce (podział ze wzgl

du na ich tematyk

-błagalne
-dzi

kczynne

-pochwalne
-królewskie (zwi

zane z uroczysto

ciami dworu)

-patriotyczno – religijne
-m

dro

ciowe.

Przeczytajmy wybrane psalmy:
Psalm 1. Dwie drogi

yciaBłogosławiony, szcz

ęś

liwy jest ten człowiek,

który nie słucha rad ludzi wyst

pnych,

nie wst

puje na drog

grzeszników

i nie przebywa w gronie szyderców,
ale ma upodobanie w Prawie Boga (Pi

mie

tym)

i nad nim rozwa

a dniem i noc

Jest on jak drzewo, posadzone nad płyn

wod

wydaj

ce owoc w swoim czasie,

którego li

cie nie wi

Wszystko pomy

lnie mu si

układa.

Nie tacy s

wyst

pni, grzesznicy,

podobni do plewy, któr

a droga grzeszników zaginie. wiatr rozmiata.
Tote

wyst

pni nie ostoj

na s

dzie

ani grzesznicy - w gronie sprawiedliwych,
Bóg uzna i pobłogosławi drog

sprawiedliwych

TEMATYKA PSALMU 1– drogowskaz

ycia człowieka

. wskazanie człowiekowi wła

ciwej drogi w jego

post

powaniu;

- szcz

ęś

cie sprawiedliwych, krocz

cych praw

drog

, porównanie ich do drzewa rosn

cego nad wod

i rodz

cego

owoce (wzorzec osobowy); mog

oni liczy

na nagrod

Boga (Pan uznaje drog

sprawiedliwych),- zguba wyst

pnych

(grzeszników), porównanie ich do plew rozmiatanych przez wiatr (antywzór); Bóg uka

e ich na s

dzie (droga

wyst

pnych zaginie),. psalm dydaktyczny; utwór wyznacza wła

ciwy model

ycia, oparty na wierze i cnocie oraz

poucza,

e jedynym drogowskazem

ycia człowieka powinno by

Pismo

te (Prawo Bo

e).

Psalm 8.. Pochwała wielko

ci Stwórcy i godno

ci człowieka

O Bo

e, Panie nasz,

jak wielka jest Twoja chwała na całej ziemi!
Majestat Twój góruje nad ziemi

i niebem.

Sprawiłe

e wszyscy oddaj

Ci chwał

na zło

ść

Twoim przeciwnikom,

aby poskromi

nieprzyjaciela i wroga.

Gdy patrz

na Twoje dzieło stworzenia:

niebo, ksi

ęż

yc i gwiazdy,

zastanawiam si

, kim jest człowiek,

e o nim pami

tasz

i kim Chrystus,

e si

nim interesujesz?

Uczyniłe

człowieka niewiele mniejszym od aniołów,

uwie

czyłe

go czci

i chwał

obdarzyłe

go władz

nad dziełami r

k Twoich,

zło

yłe

wszystko pod jego stopy:ro

linno

ść

, zwierz

ta, ptactwo, ryby, cał

ziemi

O Bo

e, Panie nasz,

jak wielka jest Twoja chwała na całej ziemi!TEMATYKA PSALMU- pochwała Boga i pytanie o istot

człowieka.

refleksja nad pot

Boga i wyrazy uznania dla dzieła stworzenia

wiata i człowieka,

. pytanie skierowane do Stwórcy: kim jest człowiek,

e Bóg o nim pami

ta?

. wywy

szenie człowieka na tle wspaniałego dzieła stworzenia, które on przewy

sza swoj

godno

(uczynienie go

niewiele mniejszym od aniołów) i obdarzenie go władz

nad całym dziełem stworzenia (Obdarzyłe

go władz

nad

dziełami r

k twoich; zło

yłe

wszystko pod jego stopy),

. psalm pochwalny i m

dro

ciowy,

. Psalm ten jest komentarzem do tekstu Ksi

gi Rodzaju, dotycz

cego opisu stworzenia

wiata i człowieka.

Informacja o "Ksi

dze Psalmów". Ksi

ga Psalmów, okre

lana jako Psałterz Dawidów, to zbiór obejmuj

cy 150

utworów, najwznio

lejszych i najpi

kniejszych pie

ni religijnych, uj

tych w poetyck

form

modlitw, st

d okre

lenie tej

ksi

gi - Skarbiec modlitw (nazwa psalm pochodzi od grec. psalmos, łac. psalmus -

piew przy akompaniamencie

instrumentów strunowych, zwanych z grec. psalterion). Obecnie słowo psalm oznacza biblijny utwór poetycki o
charakterze modlitewno - liturugicznym.
. Ksi

ga Psalmów zawiera psalmy pochwalne, dzi

kczynne - hymny, błagalne, pokutne,

ałobne, patriotyczno-religijne,

królewskie, dydaktyczne, m

dro

ciowe i prorocze. Ze wzgl

du na swój modlitewny charakter były one tekstami

modlitewnymi dla narodu wybranego oraz Jezusa i stały si

tekstami liturgicznymi chrze

cijan. Powstawały na

przestrzeni siedmiu wieków, tj. od XI do IV w. p.n.e. Miały wielu autorów. Autorstwo najwi

kszej liczby psalmów, bo 73,

przypisuje si

królowi Dawidowi, który był poet

, muzykiem i pie

niarzem. Psalmy ulegały wielokrotnym przeróbkom,

opracowaniom, adaptacjom, zwłaszcza do celów liturgicznych.
. Tłumaczenia ich na j

zyk polski podj

ło si

wielu naszych poetów, poniewa

umiej

tno

ść

dokonania takiego przekładu

wiadczyła o mistrzostwie ich pióra. Przekładał je Rej, Kochanowski, S

p-Szarzy

ski, Staff i Miłosz. Najsławniejszym

przekładem polskim jest Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego (1579 r.), a najnowszym Czesława Miłosza - Ksi

Psalmów (1981 r.). Pierwsze przekłady to: Psałterz floria

ski i Psałterz puławski.KSI

O BOGU I SZATANIE, O

RELACJI MI

DZY BOGIEM A CZŁOWIEKIEM

Taki przydomek nosi „Ksi

ga Hioba”. Przeczytajcie Pa

stwo fragmenty z „Biblii” (Hi 14, 1- 6; 16, 15 – 21; 17, 7

– 9). Spróbujmy odtworzy

sobie histori

Hioba:

Pewnego razu szatan rozmawiał z Bogiem i wyraził swoj

tpliwo

ść

w prawo

ść

postawy Hioba oraz ch

ęć

poddania go

próbie. Bóg, przekonany o prawo

ci i wierno

ci Hioba, pozwolił szatanowi wystawi

wiar

Hioba na prób

. Wówczas

przybył do Hioba posłaniec i oznajmił mu o stracie wszystkich jego wołów i pobiciu sług. Drugi posłaniec doniósł mu,

ogie

y spadł z nieba i spalił jego owce, trzeci -

e Chaldejczycy zabrali wielbł

dy, pobiwszy sługi, a jeszcze inny -

e straszny huragan uderzył w jego dom i zgin

li jego synowie i córki. Ka

dy z posła

ców do swej

relacji dodawał

na ko

cu słowa: Ja sam uszedłem, aby ci o tym donie

ść

.Hiob padł na ziemi

i rzekł:Dał Bóg i zabrał Bóg,

niech b

dzie imi

Boga błogosławione.Pó

niej szatan ponownie rozmawiał z Bogiem o Hiobie i otrzymał zgod

poddanie Hioba nowej próbie. Wówczas Hiob został obsypany
tr

dem. Na złorzeczenia swojej

ony odpowiedział:

.Dobro przyj

my Z r

ki Boga.

Czemu zła przyj

ąć

nie mo

emy?Przybyli do niego trzej przyjaciele (Elifaz, Bildad i Sofar), ale zaniemówili z przera

enia,

gdy go zobaczyli. Zapłakali, usiedli przy nim na ziemi i tak w milczeniu trwali przez siedem dni i siedem nocy. Nast

pnie

w tek

cie tym znajduje si

Skarga HiobaZ grona milcz

cych Hiob pierwszy otworzył usta, rozpaczał i skar

ył si

Bóg zesłał na niego nieszcz

ęś

cia i cierpienia, przeklinał noc swego pocz

cia i dzie

, w którym si

narodził. Nast

pnie

zadał pytanie, dlaczego nie zmarł przy urodzeniu i na co człowiekowi nieszcz

ęś

liwemu potrzebne jest

ycie?"Ksi

Hioba" - problem cierpienia niezawinionego. Ksi

ga Hioba to poemat filozoficzny, uznany za odr

bne dzieło,

omawiaj

cy problem cierpienia niezawinionego. Długie rozwa

ania nad tym zagadnieniem przez Hioba i jego przyjaciół

zostały uj

te w utworze w trzech oddzielnych rozprawach. Ksi

ga Hioba nale

y do najwybitniejszych arcydzieł literatury

wiatowej (ze wzgl

du na jej warto

ść

artystyczn

oraz tre

ść

zawieraj

ce ludzko

ść

pytania o sens cierpienia).

. Hiob, główny bohater poematu, mimo wzorowego

ycia, został ci

ęż

ko do

wiadczony przez Boga, który wystawił jego

wiar

na prób

. Hiob stracił maj

tek, dzieci, a pó

niej został obsypany tr

dem.

. M

ka zesłana na niego była okrutna,

alił si

na swój los, wybuchał skargami pełnymi sprzeczno

ci, ale nie załamał

i nadal był wiemy Bogu i nie poczuwał si

do winy, za któr

miałoby go spotka

takie nieszcz

ęś

cie. Był przekonany o

swojej prawo

ci i prosił Boga, aby uznał jego niewinno

ść

. Przyjaciele Hioba uwa

ali,

e cierpienie jego jest kar

za grzechy i radzili mu skruch

wobec Boga i pokut

. Hiob nie

mógł zrozumie

e cierpienie nie musi by

kar

za grzechy i szukał tajemnicy cierpienia niezawinionego, ale nie znalazł

jej wytłumaczenia, gdy

tym, który go do

wiadczył, był Bóg sprawiedliwy.

. Dalsza cz

ęść

poematu ukazuje,

e straty i cierpienia nie załamały w Hiobie

ywej wiary. Hiob okazał si

wzorem

heroicznej cierpliwo

ci i za wierno

ść

Bogu oraz całkowite poddanie si

jego woli odzyskał z powrotem w dwójnasób

utracone mienie, doczekał si

jeszcze licznego potomstwa i cieszył si

szcz

ęś

ciem do pó

nej staro

ci. Odzyskana

przez niego rado

ść

ycia była tym wi

ksza,

e wzbogacona prze

ytymi cierpieniami.

. Pouczenia zawarte w Ksi

dze Hioba;- cierpienia nie zawsze s

kar

za grzechy,

- Bóg tak

e sprawiedliwych do

wiadcza cierpieniem,

- ka

dy człowiek musi do

wiadczy

yciu nie tylko szcz

ęś

cia i rado

ci, ale równie

bólu i cierpienia, a nawet

rozpaczy, gdy

one miar

prawdziwego człowiecze

stwa,

- cierpienia s

prób

dla człowieka oraz

rodkiem wychowawczym i przyczyniaj

do u

cenia człowieka,

- Bóg ma swoje tajemnicze plany, niezrozumiałe dla człowieka i ten winien przyj

ąć

je z pokor

; zabiegi o ich

wyja

nienie s

bezcelowe, cierpienia nie mo

na poj

ąć

ani wytłumaczy

; mo

na go przyj

ąć

albo odrzuci

- problem cierpienia jest niezbadany i towarzyszy człowiekowi przez całe

ycie.

KSI

MÓWI

O STOSUNKU CZŁOWIEKA DO

WIATA

Tu oczywi

cie nale

y omówi

„Ksi

Koheleta” i jego postaw

wobec

wiata. Motywem głównym tej ksi

gi jest

nieustannie powracaj

cy, jak refren zwrot „marno

ść

nad marno

ciami i wszystko marno

ść

”, który po łacinie brzmi

„vanitas vanitatum et omnia vanitas”. Czy jednak Kohelet to „wielki pesymista”? Dowiecie si

tego Pa

stwo po

przeczytaniu informacji o tej ksi

dze w podr

czniku na str. 47 – 48.

KSI

GA O MIŁO

CI BOGA DO CZŁOWIEKA

Tak

wymow

posiada jeden z najpi

kniejszych fragmentów „Biblii”, czyli Pie

śń

nad pie

niami Prosz

przeczyta

nast

puj

ce fragmenty z „Biblii”:

Pie

śń

druga (Pnp. 2, 8-14)Oblubienica nadsłuchuje głosu ukochanego, który nadchodzi, skacze po pagórkach. Według

jej opisu jest podobny do gazeli i młodego jelenia, staje u płotu, spogl

da w okno i zwiastuje nadej

cie wiosny, bo

ziemia ju

w kwiatach, słycha

głos ptactwa i owoce czerwieniej

na figowych drzewach. On prosi, aby ukochana

ukazała mu swoj

twarz i pozwoliła usłysze

swój głos.Pie

śń

szósta (Pnp. 8, 6-7)

Miło

ść

jest pot

ęż

na jak

mier

a czuło

ść

twarda jak piekło.

Jej

ar to

ar ognia,

płomieni ogromnej mocy.
Nie zdołaj

ugasi

miło

ci wielkie wody

i rzeki jej nie zatopi

Gdyby kto

oddał za ni

cały swój maj

tek, pogardz

nim tylko, bo nic on przy niej nie znaczy.Informacja o Pie

ni nad

pie

niami. Pie

śń

nad pie

niami (po hebr. znaczy tyle, co pie

śń

najdoskonalsza, czyli pie

śń

przewy

szaj

ca inne) to

jedyna ksi

ga w Biblii, która na pozór nie mówi o Bogu ani nie zawiera

adnej my

li religijnej czy postaci biblijnej.

. Zbudowana na obrazach starotestamentowych (powstała w IV w. przed Chrystusem), jest zbiorem sze

ciu pie

miłosnych, ł

cych si

le ze sob

i stanowi

cych jednolity poemat. Przyjmuj

c dosłowne i

wieckie znaczenie

ksi

gi, okre

limy j

jako poemat liryczny o tematyce miłosnej, obrazuj

cy miło

ść

ród pasterek i pasterzy, miło

ść

dwojga kochanków, od jej nawi

zania, poprzez wzrost i dojrzewanie, a

do triumfu.

Mimo to poemat ten jest zaliczany przez Ko

ciół do zbioru ksi

g kanonicznych, poniewa

w interpretacji Ko

cioła ma

wymow

gł

bsz

; zgodnie z głównym nurtem interpretacji chrze

cija

skiej jest alegori

miło

ci Chrystusa do Ko

cioła.

Badacze „Biblii” w osobie Oblubie

ca upatruj

Chrystusa, a w osobie Oblubienicy - Ko

ciół.

KSI

UCZ

, POUCZAJ

, KSI

– NAUCZYCIELA

Teraz zaczynamy mówi

o ksi

gach NT, a dokładniej przyjrzymy si

Listom Apostolskim. Swe uwagi

formułowa

dziemy na podstawie fragmentu „Pierwszego listu

w. Pawła do Koryntian”. Nale

y on wła

nie do ksi

dydaktycznych, pouczaj

cych. Informacje o autorze znajdziecie Pa

stwo w podr. na str. 52. autor ten w li

cie swym

zawarł swoisty fragment zatytułowany „Hymn do miło

ci” (1 Kor 13, 1 – 9, 13):

„Hymn o miło

ci"- miło

ść

Chrystusa do całego rodzaju ludzkiego

Miło

ść

sławiona w tym hymnie to miło

ść

Chrystusa do całego rodzaju ludzkiego, do ka

dego człowieka. Człowiek nie obdarzony ni

byłby niczym. Brak miło

przekre

la wszelkie inne warto

ci. Dlatego człowiek jest,

e Bóg go kocha.

wiadomo

ść

e Bóg nas kocha, jest

podstaw

naszej wiary.

. Miło

ść

Boga do ludzi jest najdoskonalsza na

wiecie. To miło

ść

Boga do ludzi jest tak pot

ęż

na, trwała, nieograniczona

i równocze

nie tak cierpliwa, ci

gle przebaczaj

ca, nie pami

taj

ca złego i nigdy nie ustaj

ca, doskonała.

Natomiast ka

da ludzka miło

ść

czy to do Boga, czy do człowieka, jest tylko słabym, małym i niedoskonałym jej

odbiciem.

A jakie maj

stwo refleksje po przeczytaniu tego fragmentu? O czym poucza

w. Paweł? Co jest tematem

głównym utworu? Na pewno z łatwo

odpowie ka

dy,

e fragment ten mówi o miło

ci. Jakiej? Miło

ci człowieka do

człowieka, jej ró

nych obliczach (miło

ci rodzicielskiej, mał

skiej, itd.), a tak

e o miło

ci Boga do człowieka. Autor

poucza swego słuchacza (lub nas czytelników) o tym, jak powinna wygl

prawdziwa miło

ść

. Wymienia zatem jej

przymioty. Wyra

a je przymiotnikiem, b

cym tu

rodkiem stylistycznym zwanym epitetem, a tak

e za pomoc

czasowników. Przykładowe epitety - okre

lenia miło

ci to: cierpliwa, łaskawa. Natomiast czasowniki: nie zazdro

ci, nie

szuka poklasku itp. Zwró

cie Pa

stwo uwag

na to, i

de z tych okre

odnosi si

o jakiej

warto

ci pozytywnej

negatywnej. Np. zazdro

ść

to negat. warto

ść

, natomiast cierpliwa wskazuje wła

nie na warto

ść

pozytywn

Spróbujcie Pa

stwo znale

źć

jeszcze kilka okre

i odnie

ść

je do okre

lonych warto

ci.

Podsumowuj

c nasze spostrze

enia z nauki

w. Pawła zauwa

nale

y, i

jego hymn (czyli utwór opiewaj

jak

ąś

warto

ść

– tutaj miło

ść

) to tzw. nowotestamentowa „Pie

śń

nad pie

niami”. Zwraca ona uwag

adresata na to, jak

powinna wygl

miło

ść

,mówi te

czym ona jest dla człowieka.

. alegoria miło

ci Chrystusa do Ko

cioła; symbol wzajemnej miło

ci Chrystusa i Ko

cioła jest symbolem bardzo

ywym

w Nowym Testamencie. Chrystus płaci wysok

cen

za ludzko

ść

, za jego zbawienie. Bieg historii

wiata d

ąż

ostatecznie do spotkania ludzko

ci z Chrystusem i w tym jest cały najgł

bszy sens dziejów.PRZYPOWIE

CI – znowu

dydaktyzm, nauka
O SIEWCY (Mat. 13 1.9)
Jezus opowiedział do zebranego nad jeziorem ludu przypowie

ść

o siewcy:

Siewca wyszedł sia

w pole i rozsiewane ziarna padały na ró

ne pod

ło

a: jedne na drog

, sk

d wydziobały je ptaki, inne na miejsca skaliste, gdzie szybko po wzej

ciu uschły, a jeszcze

inne mi

dzy ciernie, które je zagłuszyły.

Dopiero gdy ziarno trafiło na

yzn

gleb

, wydało bogaty plon.

Informacja o Ewangelii
. Ewangelia (z grece euangelion - dobra nowina, wiadomo

ść

) to dobra nowina o Chrystusie, jego pogl

dach, nauce,

czynach,

mierci oraz zmartwychwstaniu spisana w I w.n.e. przez czterech ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza i

Jana.
Ewangelie te stanowi

pierwsze i najwa

niejsze ksi

gi Nowego Testamentu.. Pierwszym głosicielem ewangelii jest

Chrystus, który, głosz

c nauk

o Królestwie Bo

ym, nauczał wył

cznie ustnie i posługiwał si

głównie przypowie

czerpi

c do niej materiał z codziennego

ycia Palestyny, szczególnie wsi. Chc

c by

zrozumianym przez prostych ludzi,

musiał operowa

ęś

ciej obrazami ni

poj

ciami abstrakcyjnymi.

słu

y, nigdy nie otrzymał od niego nagrody, takiej jak brat. Wówczas ojciec wytłumaczył mu,

e z powrotu jego brata

trzeba si

cieszy

, gdy

zagin

ł, a odnalazł si

.CECHY PRZYPOWIE

CI EWANGELICZNEJ

Przypowie

ść

, inaczej parabola (grec. parabole - zestawienie obok siebie) to utwór narracyjny z

ycia codziennego,

zawsze prawdopodobny, którego celem jest wyja

nienie przy pomocy porównania nadrz

dnych prawd moralnych,

filozoficznych czy religijnych.
Przypowie

ść

ma dwa znaczenia: dosłowne (literalne) i domy

lne, zwane alegorycznym (alegoria - dzieło literackie, które

poza znaczeniem dosłownym ma jeszcze ukryte, domy

lne, zwane alegorycznym).

Przypowie

ść

ewangeliczna to opowiadanie zmy

lone, lecz prawdopodobne, maj

ce na celu wyja

nienie przy pomocy

obrazu (porównania) tajemnicy Królestwa Bo

ego, jego istoty i wymaga

stawianych człowiekowi.

Przypowie

ść

ewangeliczn

cechuje:

- oszcz

dno

ść

słów, podkre

laj

cych tylko rzeczy istotne, zaczerpni

te z

ycia codziennego; sytuacje i sylwetki

postaci uchwycone krótko,
- forma i tre

ść

prosta, wymowna, obrazowa, a jednocze

nie zagadkowa, wymagaj

ca wyja

nie

- trafne podanie przy pomocy porównania jakiej

prawdy ogólnej w formie krótkiej maksymy czy przysłowia,

- apelowanie do sumienia i współczucie dla biednych i nieszcz

ęś

liwych.

. Przypowie

ci ewangeliczne wyja

niaj

tajemnice Królestwa Bo

ego, wymagania stawiane człowiekowi i ucz

godnie

, ukazuj

c prawdy moralne, wzory osobowe, postawy dobra i zła oraz motywy post

powania ludzi. Ponadto

obrazuj

ludzkie uczucia i obyczaje oraz

ycie codzienne.

. Aby dobrze zrozumie

sens przypowie

ci ewangelicznej, nale

y przej

ść

od znaczenia dosłownego do

alegorycznego.Ewangelie wg

w. Marka, Mateusza, Łukasza i Jana mo

na nazwa

ksi

gami OPOWIADAJ

CYMI O

YCIU CHRYSTUSA.

KSI

OPOWIADAJ

O KO

WIATA

Tutaj omawia

dziemy Apokalips

w. JanaCzterech je

ców Apokalipsy (Apokal. 6, 7 -_8J

Gdy Baranek złamał pierwsz

spo

ród siedmiu piecz

ci, którymi była zapiecz

towana ksi

ga przeznacze

ych,

Jan usłyszał głos pierwszego z czterech symbolicznych zwierz

t: Przyjd

i zobaczył siedz

cego na białym koniu

ca z łukiem i wie

cem jako zwyci

Gdy Baranek złamał drug

piecz

ęć

w. Jan usłyszał głos drugiego zwierz

cia mówi

cego słowo: Przyjd

i zobaczył

drugiego je

ca z mieczem w r

ku na koniu barwy ognia.

Pó

niej w sytuacji

w. Jan zobaczył trzeciego je

ca z

wag

w r

ku na czarnym koniu analogicznej i czwartego - na koniu trupio bladym. I dano je

com władz

nad czwart

ęś

ziemi, by zabijali mieczem, głodem, morem i przez zwierz

ta ziemi.Niewiasta i Smok (Apole. 12 ,7 -_5 7;_9)

Na niebie ukazał si

wielki znak - Niewiasta obleczona w sło

ce, z ksi

ęż

ycem u stóp, uwie

czona koron

z dwunastu

gwiazd i krzyczała, cierpi

c bóle i m

ki rodzenia.

Zjawił si

Smok - barwy ognia, siedmiogłowy i dziesi

cioro

ny i prze

ladował j

, chc

c zaraz po porodzie po

jej

dziecko. Niewiasta porodziła Syna, który został uniesiony do Boga. I nast

piła walka na niebie. Michał i jego aniołowie

walczyli ze Smokiem i jego aniołami. Smok poniósł kl

i został str

cony na ziemi

.1. Informacja o Apokalipsie

Jana. Apokalipsa (z grec. apokalypsis - odsłoni

cie, objawienie) to rodzaj utworu biblijnego, opisuj

cego tajemnice.

dotycz

ce czasów ostatecznych, czyli ko

wiata i sensu dziejów oraz wizj

nowego

wiata po S

dzie Ostatecznym,

nowego Jeruzalem.

Apokalipsa

w. Jana, ostatnia ksi

ga Biblii, prorocka, najbardziej tajemnicza w Nowym Testamencie, stanowi

dopełnienie cało

ci Objawienia Bo

ego, nie jest jedyn

apokalips

biblijn

, ale najwa

niejsz

i niezwykł

. Ukazuje widzenie

w. Jana, który był ostatnim przy

yciu z grona dwunastu apostołów i otrzymał na wyspie Patmos

(gdzie przebywał do 95 roku) objawienie dotycz

ce losów Ko

cioła, a

do powtórnego przyj

cia Chrystusa.

. Głównym tematem Apokalipsy

w. Jana s

dzieje ludzko

ci i Ko

cioła. Ksi

ga została napisana przez

w. Jana

Ewangelist

w osobliwym rodzaju literackim apokaliptyczno - prorockim.

Apokalipsa jako gatunek literacki pojawiła si

w literaturze

ydowskiej ju

w V w. przed Chrystusem. Naród

ydowski,

biony wówczas w niewoli, zacz

ł traci

nadziej

na przetrwanie i utwory takie niosły mu pociech

, objawiaj

wspaniał

przyszło

ść

na ko

cu wieków. Nie mogły ukazywa

pomy

lno

ci doczesnej, bo ta wydawałaby si

ironi

. Apokalipsa

w. Jana obfituj

ca w prorocze wizje, obrazy, symbole,

liczby i znaki, jest trudna do zrozumienia.

Adresatem jej s

chrze

cijanie z Azji Mniejszej, których prze

ladowanie przez cesarstwo rzymskie rozpocz

ło si

jeszcze za Nerona (od 64r.), a którym w tych warunkach potrzeba było podtrzymania na duchu.

w. Jan, wyst

puj

jawnie w imieniu Boga, przekazuje im otrzymane objawienie, czyni

c to równocze

nie wiernym nast

pnych wieków,

pouczaj

c, gro

żą

c i pocieszaj

c ich.

. Minio zapowiedzi głodu, zarazy, wojen, katastrof, ukazanych w wizjach z obrazami, piecz

ciami, czaszami i tr

bami,

Apokalipsa ma wyd

k optymistyczny. Pociech

wiernym niesie prawda,

e Ko

ciół ma zapewniony ostateczny

triumf.
. Ide

przewodni

Apokalipsy

w. Jana jest zwyci

stwo Chrystusa i triumf wiernych. Ta idea, zarysowana we wst

pie

utworu, rozwija si

nieprzerwanie i ko

czy si

wizj

nowego Jeruzalem, w którym Bóg zamieszka z lud

mi i

mierci ju

nie b

dzie.. Apokalipsa

w. Jana zapowiada koniec

wiata, który obwie

ci siedem tr

b archanielskich i dzie

Ostatecznego, kiedy to Chrystus pojawi si

ponownie jako władca

wiata. Apokalipsa ko

czy si

sknym wezwaniem:

Przyjd

Panie Jezu.

Widzenie

w. Jana

Czterech je

ców Apokalipsy- symboliczna wymowa wizji. Wizja czterech je

ców towarzyszy złamaniu

przez Baranka czterech pierwszych piecz

ci spo

ród siedmiu, którymi zapiecz

towana była ksi

ga przeznacze

ych (łamaniu trzech pozostałych piecz

ci towarzyszy wizja m

czenników za wiar

. Baranek wzi

ł w swoje r

ce ksi

ywota, by kierowa

wykonaniem wyroków Bo

ych. Baranek to symbol Chrystusa,

a ksi

ga przeznacze

zapiecz

towana na siedem piecz

ci - symbol wyroków Bo

ych w sprawie losów

wiata.

. Pierwszy je

dziec na białym koniu symbolizuje zwyci

stwo pochodu Ewangelii, drugi na czerwonym koniu to symbol

wojny, trzeci na czarnym - symbol głodu, a czwarty na koniu trupio bladym oznacza

mier

.Niewiasta i Smok - walka

szatana z Ko

ciołem w ci

gu wieków . Niewiasta to symbol Ko

cioła; wielu egzegetów widzi tu rysy Matki Bo

ej.

Smok to uosobienie szatana, uto

samianego z w

ęż

z Ksi

gi Rodzaju.. Ukazanie si

Niewiasty z wojuj

cym z ni

Smokiem symbolizuje walk

szatana z Ko

ciołem

w ci

gu wieków. W walce szatana z ludzko

czeka go kl

ska (Niewiasta pokonuje Smoka). Wła

ciwym pogromc

szatana b

dzie Mesjasz.

TERAZ MO

E ZOBACZMY JAK INNI TWÓRCY WYOBRA

SOBIE KONIEC

WIATA. Porównajmy wymow

obrazy ko

wiata zawarte w „Biblii” z wierszem poety współczesnego – „Piosenk

o ko

wiata” Czesława

Miłosza. Prosz

przeczyta

utwór Miłosza, pomy

o tym, dlaczego ten utwór mógł pojawi

w kontek

cie rozmów

o „Apokalipsie”?
Jak wygl

da wizja ko

wiata w wierszu? Jaki nastrój dominuje? Czy jest tu groza?

Dlaczego w tytule jest „piosenka”?
CZESŁAW MIŁOSZ „PIOSENKA O KO

WIATA”

W dzie

wiata

Pszczoła kr

ąż

y nad kwiatem nasturcji,

Rybak naprawia błyszcz

sie

Skacz

w morzu wesołe delfiny,

Młode wróble czepiaj

rynny

I w

ąż

ma złot

skór

, jak powinien mie

W dzie

wiata

Kobiety id

polem pod parasolkami,

Pijak zasypia na brzegu trawnika,
Nawołuj

na ulicy sprzedawcy warzywa

I łódka z

ółtym

aglem do wyspy podpływa,

k skrzypiec w powietrzu trwa

I noc gwia

dzist

odmyka.

A którzy czekali błyskawic i gromów,
S

zawiedzeni.

A którzy czekali znaków i archanielskich tr

Nie wierz

e staje si

Dopóki sło

ce i ksi

ęż

yc s

w górze,

Dopóki trzmiel nawiedza ró

żę

Dopóki dzieci ró

owe si

rodz

Nikt nie wierzy,

e staje si

Tylko siwy staruszek, który byłby prorokiem,

Ale nie jest prorokiem, bo ma inne zaj

cie,

Powiada przewi

zuj

c pomidory:

Innego ko

wiata nie b

dzie,

Innego ko

wiata nie b

dzie.

Miłosz napisał „Piosenk

…” podczas inwazji radzieckiej na Polsk

w czasie II wojny

wiatowej, natomiast

w. Jan

napisał ‘Apokalips

” w czasie prze

ladowania chrze

cijan. Czy odnajduj

tu pa

stwo pewne cechy wspólne obu

twórców?
Cel autorów:

w. Jan chciał pokaza

chrze

cijanom,

e tragiczne wypadki s

jedynie punktem wyj

cia do przyszłego

zwyci

stwa, natomiast Miłosz uwiecznił moment historyczny, nieoczekiwany, który dla niego stał si

symbolem ko

wiata. Zastanawiało go,

e ten koniec jest tak nieoczekiwany i przebiega w tak sielskiej atmosferze, nie ma przecie

adnych znaków nadej

cia ko

wiata.

Wydarzenia: u

w. Jana jest to opis wydarze

nast

puj

cych po sobie, chronologiczny układ wydarze

, natomiast u

Miłosza wszystko dzieje si

jakby teraz, zdarzenia s

równoczesne..

rodki stylistyczne: u

w. Jana s

to symbole, porównania i epitety, które oddaj

nastrój grozy, natomiast Miłosz

zaprezentował „piosenk

”- utwór, który nie kojarzy si

z ko

cem

wiata i uj

ł w nim wizj

wiata sielskiego, spokojnego,

kontrastuj

cego z tragedi

– ko

cem

wiata.

Autor współczesny podj

ł zatem dyskusj

z wizj

w. Jana, pokazał,

e apokalipsa, koniec

wiata mo

nadej

ść

nieoczekiwanie, niespodziewanie. Nie ma

adnych znaków, symboli, które mówiłyby o zbli

cej si

tragedii.

Nawet prorok ma inne zadanie w wierszu Miłosza – podwi

zuje pomidory. Ale tylko on wie i widzi,

e to koniec

wiata.

Pomimo sielskiej wizji, koniec

wiata u Miłosza równie

przera

a tym,

e koniec jest niezauwa

alny, wi

c mo

e jest ju

a ja o tym nie wiem. Jak Pa

stwu si

podobał ten utwór? Jakie macie wra

enia po lekturze tego wiersza?

Mitologia

Poj

cie mitu, mitologia

Podział mitów

Powstanie

wiata

Bohaterowie, wzorce osobowe

Mitologia grecka a rzymska

Mitologizmy

MITOLOGIA JANA PARANDOWSKIEGO

Informacja o mitach. Mity to opowie

ci dotycz

ce powstania

wiata i

człowieka, zjawisk przyrody, obyczajów i wierze

staro

ytnych społecze

stw oraz pochodzenia bogów i legendarnych

bohaterów.
. Były przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie od najdawniejszych czasów, pó

niej doczekały si

literackich

opracowa

. Stały si

podstaw

literatury antycznej i wywarły ogromny wpływ na przestrzeni minionych wieków naszej ery na

twórczo

ść

artystyczn

wielu narodów

wiata, w tym tak

e Polski.. Mitologia to zbiór opowie

ci zwanych

mitami.PODZIAŁ MITÓW:
-teogoniczne – mówi

ce o powstaniu bogów (z gr. teos – bóg)

-kosmogoniczne - o powstaniu

wiata (gr. kosmos –

wiat)

-antropogeniczne – o powstaniu człowieka (gr. anthropos – człowiek)
-genealogiczne – o powstaniu i historii rodów (gr. genealogia – historia rodu).
-FUNKCJE MITÓW:
-poznawcza – umo

liwiały interpretacj

zjawisk przyrody,

wiatopogl

dowa – były podstaw

wierze

religijnych

-sakralna – wi

zały si

z kultem bóstw i rytualnymi obrz

dami.

Powstanie

wiata i człowieka w

wietle mitów

Kosmogonia. opis stworzenia

wiata zawarty w mitach w uj

ciu staro

ytnych Greków (od grec. kosmos -

wiat,

gignomai - powstaje),
. według mitów

wiat powstał z Chaosu (otchłani), który ju

istniał. Wyłoniła si

z niego pierwsza para bogów Uranos -

Niebo oraz Gaja - Ziemia. Uranos i Gaja dali pocz

tek nast

pnym bogom i ludziom. Bogowie toczyli ze sob

walki o

panowanie nad

wiatem i podzielili si

dzy sob

władz

Inne mity głosiły,

e człowiek został stworzony przez Prometeusza, który ulepił go z gliny pomieszanej ze łzami, a dusz

dał mu z ognia skradzionego bogom z nieba. Zło i nieszcz

ęś

cia na ziemi spowodowała Pandora.

. powstanie

wiata z Chaosu (otchłani),

. wyłonienie si

z Chaosu najpierw pary bogów, a nast

pnie ziemi; pierwsi bogowie daj

pocz

tek dalszym bogom oraz

ludziom, st

d politeizm (wielobóstwo),

walka bogów opanowanie nad

wiatem i podzielenie si

dzy sob

władz

. uto

samianie bogów z siłami przyrody; oddawanie czci religijnej sło

cu, ksi

ęż

ycowi i gwiazdom,

. stworzenie człowieka przez ulepienie go z gliny pomieszanej ze łzami (Prometeusz),
. staro

ytny obraz widzenia

wiata - ziemia płaska, nad ni

niebo (sklepienie zawieszone nad ziemi

).BOGOWIE

OLIMPIJSCY – ich cechy. nie

miertelni i zawsze młodzi,

. obdarzeni niezwykł

urod

i sił

; wi

ksi, pi

kniejsi i silniejsi od ludzi,

. posiadali wielk

pot

i wiedz

. obdarzeni cudown

wła

ciwo

przenoszenia si

z miejsca na miejsce z niezwykł

szybko

, lotem błyskawicy

oraz zdolno

zmieniania si

w przeró

ne postacie i kształty, niekiedy niewidzia1ne,

. posiadali ciało, jak ludzie, podlegaj

ce ranom i bólowi oraz krew biał

, o przedziwnej woni,

. nie byli wszechobecni ani wszechmocni, ani wszechwiedz

cy, ani wieczni (ka

dy z nich urodził si

kiedy

, od

mierci

bronił ich spo

ywany przez nich cudowny pokarm zwany ambrozj

, za

od staro

ci nektar),

. podlegali Mojrze (Przeznaczeniu),
. ch

tni do ingerencji w ludzkie losy.Reprezentanci:Zeus - bóg bogów oraz nieba i ziemi, wraz z Olimpem. Hera -

mał

onka Zeusa, królowa nieba.

Atena - bogini m

dro

ci i sztuki wojowania. Afrodyta - bogini miło

ci i pi

kna.

Apollo - bóg muzyki, poezji i sztuk pi

knych.

Ares - bóg wojny.
Artemis - królowa lasów, bogini płodno

ci i

mierci.

Demeter - bogini pól i urodzajów.
Hades - władca podziemi i

wiata umarłych. Posejdon - bóg mórz.

Hefajstos - bóg ognia i sztuki kowalskiej.

Hermes - bóg złodziei, handlu, kupców.
Hestia - bogini ogniska domowego.Inni bogowie (którzy nie nale

eli do arystokracji bogów i nie mieszkali na Olimpie,

tylko na ziemi i niebie):
Dionizos - bóg wina i winnej latoro

li.

Helios - bóg sło

ca.

Eol - bóg wiatrów.
Eos - bogini jutrzenki.
Eris - bogini niezgody.
Eros - bóg miło

ci (Psyche - jego

ona).

Nike - bogini zwyci

stwa.

Nemezis - bogini losu ludzkiego.
Tanatos - bóg

mierci.

Tyche - bogini szcz

ęś

cia.

Bohaterowie (herosi) . Istoty półboskie, zrodzone z boga i człowieka, dokonuj

ce niezwykłych, nadludzkich czynów

dla dobra ogólnego (podejmowali trudy dla miasta, kraju lub całej ludzko

ci),

. obdarzeni nadludzkim wzrostem i niespo

sił

. Kochali si

w wojnach i wyprawach, stanowili wzór do na

ladowania, byli opiewani w mitach, podaniach i

legendach.

. Główni przedstawiciele herosów greckich to: Achilles, Herakles, Tezeusz i Tantalos.

Wzorce osobowe w

ród postaci mitologicznych, postawy, motywy literackie

. Hefajstos - wytrwało

ść

w pracy i uczynno

ść

dla innych.. Herakles - uczynno

ść

dla innych, trud w słu

bie cierpi

cych,

uwalnianie ludzi od gro

żą

cych im niebezpiecze

stw.. Prometeusz - postawa buntu i po

cenia si

jednostki dla

dobra ogółu, przykład miło

ci bezinteresownej (cierpi przez miło

ść

do ludzi; dla dobra człowieka naraził si

bogom i

cił swoje

ycie).. Dedal - uczucie t

sknoty za ojczyzn

, wolno

oraz swobod

działania i my

li.

. Reja, Niobe - miło

ść

macierzy

ska.. Orfeusz - uczucie t

sknoty po stracie bliskiej osoby.. Achilles i Patrokles -

uczucie przyja

ni.. Parys i Helena - miło

ść

ęż

czyzny i kobiety.. Kronos, Uranos, Zeus, Polinejkes i Eteokles -

walka o władz

, zdrada i dochodzenie swoich praw.

CECHY LUDZKIE BOGÓW:
waleczno

ść

i odwaga - Achilles, Hektor;

. gniew i upór - Achilles;
. zemsta - Zeus,
. podst

p - Odyseusz, Prometeusz, Syzyf;

. pracowito

ść

- Hefajstos;

. podejrzliwo

ść

- Tantal;

. pycha i zbytnia wiara w siebie - Ikar;
. zarozumiało

ść

- Niobe;

. plotkarstwo - Syzyf;
. pró

ść

- Hera, Atena, Afrodyta;

. egoizm - Parys.
MITOLOGIA GRECKA A RZYMSKA:
Rzymianie nie byli tak twórczy jak Grecy, skorzystali oni z osi

gni

ęć

Greków, a swoim bogom nadali tylko nowe imiona i

czasami nowe funkcje.
MITOLOGIA RZYMSKA – BOGOWIE:
. przej

cie przez Rzymian od Greków głównych bogów i nadanie im tylko własnych nazw, jak np.: Jowisz (Dzeus),

Minerwa (Atena), Wenus (Afrodyta) Mars (Ares), Bachus (Dionizos), Wulkan (Hefajstos).
MITOLOGIZMY WE WSPÓŁCZESNEJ POLSZCZY

NIE, czyli mówimy dzisiaj j

zykiem mitów:

. Kasandra - zwiastunka katastrofy,
. w

zeł gordyjski - zagmatwany problem,

. ko

troja

ski - podst

pny, niebezpieczny dar,. koszula Dejaniry - co

, co sprawia wielkie m

czarnie; synonim

cierpienia, od którego nie ma ucieczki, .
. m

ki Tantala - straszne m

ki,

. ni

Ariadny - sposób na wyj

cie z trudnej sytuacji,

. paniczny strach - przera

enie,

. pi

ta Achillesa - słaby, czuły punkt,

. prometeizm - po

cenie si

jednostki dla dobra ogółu,

. puszka Pandory -

ródło wszelkich nieszcz

ęść

i kłopotów, wynikłych z chciwo

ci,

. stajnia Augiasza - miejsce szczególnie zabrudzone,
. syzyfowa praca - bezowocna, nadaremna praca,
. tytaniczna praca - praca bardzo ci

ęż

ka i wyczerpuj

ca,

. tytan pracy - człowiek nadzwyczaj pracowity,
. ikarowe wzloty -

miałe, odwa

ne d

ąż

enia.

Analiza mitów

Prometeusz – dobroczy

ca ludzko

Demeter i Kora

Apollo i Dionizos

Edyp

Tezeusz i motyw labiryntu

Mit o wojnie troja

skiej

UWAGI O MICIE O PROMETEUSZU:
-prosz

zapami

motyw prometejski lub posta

prometejska czyli bohater, który tak jak Prometeusz sprzeciwia

bogom lub Bogowi i po

ca dla ludzko

ci,

-Był bogiem, który cierpiał przez miło

ść

do ludzi,

-Mo

na wskaza

podobie

stwo Prometeusza do Chrystusa, wspólne jest im po

cenie dla człowieka

-Mit o Prometeuszu jest tak

e mitem antropogenicznym – mówi

cym o powstaniu człowieka.

DEMETER I KORA:
Demeter to archetyp (= pierwowzór ludzkich postaw i zachowa

, pradawne niezmienne wyobra

enia, które tkwi

wiadomo

ci zbiorowej jednostki) matki opieku

czej i czułej, bogini

ycia, jej atrybuty to kłosy zwi

zane z symbolik

ycia.

Kora – (in. Persefona) – bogini

mierci, jej atrybutami s

narcyz i jabłko granatu, a tak

e mak – jako

rodek usypiaj

cy,

- Mit ten pełni funkcj

poznawcz

–tłumaczy przemienno

ść

pór roku.

APOLLO:
-Bóg wyroczni delfickiej i wró

b ,

-Opiekun sztuk i nauk
-Opiekun muz (prosz

wymieni

muzy na podst. „Mitologii” i sprawdzi

czym si

zajmowały). Dzisiaj mamy jeszcze

jedn

dziesi

muz

, któr

jest film,

DIONIZOS:
-bóg wina i

ycia,

-Zwi

zane s

z nim

ta nazywane Dionizjami – z jakiej okazji si

odbywały, kiedy, jak? Prosz

odszuka

informacji

w micie i zapami

Fryderyk Nietzsche podzielił sztuk

na tak

, w której dominuje pierwiastek apolli

ski lub dionizyjski – prosz

sprawdzi

jak ten podział funkcjonuje, co kryje si

pod poj

ciem dionizyjsko

ść

lub apolli

sko

ść

na podst. podr

cznika – str. 120 –

121.
EDYP: uwagi dotycz

ce czytania mitu:-Jego imi

pochodzi z gr. Ojdopus – z opuchni

tymi nogami,

-Prosz

sporz

dzi

plan wydarze

– losów Edypa,

-Kim jest Sfinks?
-W micie tym du

żą

rol

odgrywa FATUM – zły los, którego nie mo

na unikn

ąć

. Za los, przeznaczenie w Mitologii

odpowiadała Mojra – Przeznaczenie. Mojry – to równie

boginie

mierci – Kloto – prz

ca ni

ywota, Lachesis –

strze

e nici

ywota, a Atropos przecina t

nic w momencie

mierci.

-Prosz

spojrze

na Edypa jako bohatera podejmuj

cego walk

ze swoim losem, czyli człowieka walcz

cego o swoje

szcz

ęś

cie i

ycie, człowieka, który pomimo wszystko ponosi kl

. Poniewa

ska ta była nieunikniona, wiadoma z

góry, dlatego Edypa nazywamy bohaterem tragicznym – takim, który cokolwiek by zrobił zawsze poniesie kl

TEZEUSZ I LABIRYNT:
Podczas czytania mitu prosz

zwróci

uwag

na motyw labiryntu – symbolizuj

cy trudno

ci, szukanie drogi, kluczenie

po korytarzach – cz

sto motyw ten pojawia si

w literaturze, aby zobrazowa

ludzki los, kr

drog

człowieka.

MIT O WOJNIE TROJA

SKIEJ:

-Prosz

zwróci

uwag

na histori

Troi opisan

w micie,

-Udział bogów i ludzi w wojnie troja

skiej – dlaczego bogowie mieszaj

do ludzkich spraw, ingeruj

w ludzkie losy?

-Mit ten stał si

podło

em, na którym powstała „Iliada” Homera.

ILIADA – epos bohaterski

Powstanie

informacje o autorze

Tematyka, akcja

Bohaterowie i ich cechy

„Iliada” jako przykład eposu bohaterskiego

ILIADA Homera
Wiadomo

ci o utworze:Tytuł eposu Iliada - gr. Ilias (pie

śń

o Ilionie czyli o Troi) pochodzi od nazwy Troi - Ilionu

sugeruje,

e utwór jest poematem o wojnie Achajów (Greków) z Trojanami (zwanej wojn

troja

), trwaj

cej w latach

1194 - 1184 p.n.e. i zako

czonej całkowit

zagład

Troi. Powodem wojny było porwanie przez Parysa, ksi

cia

troja

skiego, pi

knej Heleny,

ony króla Sparty, Menelaosa, brata Agamemnona.Iliada składa si

z 24 pie

ni (ksi

g),

jest oparta na mitach greckich, głównie na micie o wojnie troja

skiej i ukazuje epizod z ko

cowych jej wydarze

obrazuj

c pi

ęć

dziesi

t dni z dziesi

tego roku wojny.;

Tre

Iliady jest epizod z dziesi

tego roku wojny troja

skiej przedstawiaj

cy przyczyny, przebieg i skutki gniewu

Achillesa obra

onego na Agamemnona - naczelnego wodza wojsk greckich; autor wprowadza nas na pocz

tku utworu

w sam

rodek wydarze

Gniew Achillesa oraz jego zgubne skutki dla Achajów (o czym mówi sam Homer we wst

pie do poematu) s

głównym

motywem Iliady (utwór mógłby nosi

tytuł Achilliada lub Achilleida. Wokół tego jednego motywu, skupiaj

cego cało

ść

troja

skich wydarze

i ukazuj

cego obraz ówczesnej Grecji, skoncentrowana jest akcja utworu, który dzi

ki licznym i

ciekawym epizodom obrazuje cał

dziesi

cioletni

wojn

troja

mier

Hektora jest decyduj

cym momentem w

wojnie troja

skiej i chocia

wojna jeszcze si

nie sko

czyła i Troja jeszcze istnieje, wszystko wła

ciwie ju

dokonało.

Akcj

Iliady ko

czy pogrzeb Hektora. Ze

mierci

Hektora i jego pogrzebem wygasł gniew Achillesa, który był tematem

utworu. Wkrótce przyjdzie

mier

Achillesa, upadek i spalenie Troi, zapowiedziane w Iliadzie kilka razy, ale te wypadki

nie s

tematem tego poematu.Główne wydarzenia w „Iliadzie”Spór Achillesa z Agamemnonem o brank

Bryzeid

. Gniew Achillesa i jego wycofanie si

z walki. Kl

ski Greków i

mier

Patroklesa z r

ki Hektora. Powrót

Achillesa na pole walki.
Pojedynek Achillesa z Hektorem.
Priam u Achillesa.
Pogrzeb Hektora. Bohaterowie wojny troja

skiej. rycerze, wojownicy, herosi, istoty półboskie (zrodzone z boga i

człowieka),
. gwałtowni, zapalczywi, nami

tni,

żą

dni zemsty,

. ukazani w działaniu; bohaterowie walcz

do ko

ca - tak jak gdyby zwyci

stwo mogło zale

od nich samych; los

walki nie od nich zale

y, został z góry przes

dzony w pałacu Zeusa; czasem walcz

wbrew postanowieniom bogów, w

celu zachowania swej ludzkiej godno

ci,

. wyidealizowani, wyró

niaj

cy si

spo

ród zwykłych

miertelników, wyolbrzymieni,

. wyolbrzymienie ich m

stwa, waleczno

ci, sprytu, podst

pu,. niezwykłej urody ciała, odporno

ci na ciosy,

. nie s

etyczni, łami

zasady moralne, chc

zgin

ąć

wietle, . przedstawiciele: Achilles, Agamemnon, Hektor,

Odyseusz, Nestor,

Menelaos, Diomedes, Achilles . heros grecki; główny bohater Iliady, najdzielniejszy rycerz spo

ród wojowników greckich; szerzy postrach w

ród Trojan,

. wielki bohater, dzielny, odwa

ny, porywczy, dumny, zapalczywy, nieugi

ty, rycerski, sprawiedliwy, opanowany,

urodziwy, m

ski,

. kieruje si

yciu

żą

sławy i nie maj

miary ambicj

. zapami

tały w gniewie; ura

ony wycofał si

z walki, nie pomogły pro

by, nawet serdecznego przyjaciela; zgodził si

jedynie po

yczy

mu swej zbroi, aby jej widokiem przerazi

Trojan i zmyli

ich,

. prze

ywa gł

boki wstrz

s po

mierci Patroklesa,

. chce si

zem

najpierw na Agamemnonie, a pó

niej na Hektorze (zmienia si

kierunek jego gniewu),

. pogodzenie si

z Agamemnonem pierwszym objawem opanowania si

bohatera; zrozumiał,

e sam przyczynił si

mierci swojego przyjaciela,

. otrzymuje od matki Tetydy, bogini morskiej, now

zbroj

, misternie wykut

przez boga Hefajstosa i m

ci si

na zabójcy

Patroklesa, Hektorze, pokonuj

c go triumfalnie w pojedynku,

. w bezlitosny sposób morduje Trojan,
. nieludzko pastwi si

nad zwłokami Hektora, wyładowuj

c swoj

zło

ść

. jest okrutny i lito

ciwy zarazem; prze

ywa wspaniał

scen

pojednania z Priamem, najpi

kniejsz

scen

w Iliadzie,

ukoronowaniem całego poematu,

. posta

tragiczna; doprowadza do

mierci swojego przyjaciela, a mszcz

c si

na Hektorze, przyspiesza chwil

własnej

mierci, o czym sam wie, lecz woli

ycie krótkie, opromienione glori

, ni

długie bez sławy; sam stwierdza w ko

cu,

e i

sława wojenna nie warta jest

ycia człowieka.Hektor . syn Priama, najdzielniejszy obro

ca Troi, m

ęż

ny, odwa

ny, wale-

czny, szlachetny, rycerski,
nieugi

ty obro

ca ojczyzny, walczy bez

adnych waha

. nie słucha rad innych, ufa tylko swej sile,
. staje do pojedynku z Achillesem, chocia

. przeczuwa własn

mier

, która ma przyspieszy

upadek Troi i ginie,

. walczy do ko

ca, aby nie przynie

ść

by swemu rodowi,

. rycerz bez skazy.
WZÓR STARO

YTNEGO RYCERZA NA PRZYKŁADZIE „ILIADY”. pochodzenie z wysokiego rodu (gwarancja

przychylno

ci bogów),

. wybitna uroda,
. nadludzka siła i perfekcja w posługiwaniu si

broni

. dbało

ść

o cze

ść

własn

, honor i sław

rycersk

. walka o swoj

własno

ść

i łupy,

. zwyci

stwo jako główny cel walki, st

d dopuszczalno

ść

podst

pu, . odczuwanie strachu przed silniejszym

przeciwnikiem,
. wpływ bogów na jego losy,
. całkowite uzale

nienie od fatum (Mojry),

. kult broni,
. cze

ść

dla zmarłych,

. szczodro

ść

i go

cinno

ść

. wierno

ść

i lojalno

ść

w przyja

ni,

. korzystanie z przyjemno

ycia (kobiety, uczty).

BOGOWIE W „Iliadzie”
A)ICH CECHY BOSKIE:
. nie

miertelni, wiecznie młodzi, pi

kniejsi, wi

ksi i silniejsi od ludzi; mog

z lud

mi robi

, co chc

; mog

ich kara

zawsze maj

racj

, a ludzie s

od nich zale

ni i musz

ich słucha

. obdarzeni cudown

wła

ciwo

pojawiania si

tam, gdzie zechc

i w jakiej zechc

postaci, ale nie s

wszechmocni

ani wszechobecni.
B) CECHY LUDZKIE BOGÓW:
. maj

ludzkie wady, jak: pycha,. zazdro

ść

, m

ciwo

ść

, kłótliwo

ść

i inne, .

. odnosz

rany i cierpi

jak ludzie,

. stosuj

podst

p wobec innych, uwa

c go za wła

ciw

form

post

powania,

. kieruj

w działaniu pobudkami, afektami i uczuciami, tak jak ludzie: miło

, nienawi

, gniewem, pragnieniem

zemsty, zazdro

. s

bogami amoralnymi i samolubnymi i tacy przewa

w Iliadzie, chocia

wyst

puj

w poemacie równie

i bogowie

etyczni,
. kłóc

dzy sob

i post

puj

samowolnie, tote

trudno człowiekowi oczekiwa

od nich sprawiedliwo

ci nagrody

za dobre czyny i kary za złe,
. mo

na ich przekupi

i wpływa

na ich decyzje.

WPŁYW BOGÓW NA KOLEJE WOJNY TROJA

SKIEJ:

. ich czynny udział w wojnie troja

skiej; maj

wpływ na przebieg bitew oraz losy bohaterów, pomagaj

swym

ulubie

com i podopiecznym i prze

laduj

tych, których nienawidz

, pomagaj

to jednej to drugiej stronie; ich pomoc jest

pełna okrucie

stwa, np. Apollo namawia Hektora, aby zabił Patroklesa, spieszy mu z pomoc

(okrywa chmur

umo

liwia mu zwyci

stwo, ale skazuje go tym samym na

mier

- Zeus (ojciec Heleny) dodaje Patroklesowi odwagi do podj

cia walki, na to, by go zgubił, poniewa

wcze

niej

postanowił,

e Patrokles zginie w tej walce,

. Zeus pocz

tkowo sprzyja przez pewien czas Trojanom, chc

c spełni

przyrzeczenie dane Tetydzie, pó

niej karze

Troj

za bezecny czyn Parysa (jak sugeruje to Menelaos, gro

żą

c Troi zagład

i powołuj

c si

na jego gniew),

. dwa stronnictwa w

ród bogów walcz

cych o ludzi:

- sprzyjaj

ce Achajom: Posejdon, Hera, Atena, Tetyda, Hermes, Hefajstos,

- sprzyjaj

ce Trojanom - Apollo, Ares, Afrodyta, Artemida,

. walka bogów o ludzi, chocia

sami stwierdzaj

e nie warto jej toczy

z powodu n

dznych

miertelników,. ukazanie

dwóch

wiatów w utworze - ludzkiego i boskiego.

Zeus - dobrotliwy władca, patrz

cy na

wiat pogodnie, z humorem i poczuciem wy

szo

ci traktuje innych bogów, czuj

nad nimi przewag

, grozi im, podkpiwa sobie z ich słabostek i na

miewa si

, szczególnie z przera

onych bogi

posługuje si

podst

pem wobec ludzi (zesłanie zwodniczego snu na Agamemnona), gdy trzeba gło

ny, grzmi

mocarz, przed którym dr

żą

bogowie i ludzie, nie ma lito

ci dla Hery i Ateny, odczuwa lito

ść

dla Hektora, stoj

cego w

obliczu

mierci.Atena. dzielna, odwa

na, rozumna,

. ch

tnie pomaga dzielnym i odwa

nym np. Achillesowi,

. ceni rozum i przezorno

ść

, dlatego specjaln

opiek

otacza Odysa oraz Achillesa,

. otrzymuje od Dzeusa, jako jedna z bogi

, przywilej mieszania si

w wojenne sprawy,

. posługuje si

sto podst

pem, aby tylko zapewni

sukces swoim ulubie

com, np. wobec Hektora przed jego

pojedynkiem z Achillesem.Apollo . gro

ny, wywołał zaraz

w obozie Achajów, mszcz

c si

za zniewa

enie swego

kapłana,
. dodaje wci

ąż

stwa Hektorowi,

. prowadzi Trojan do boju,
. podst

pnie ogłusza uderzeniem Patroklesa i odci

ga Achillesa spod murów Troi,

. pełen boskiej godno

ci, nie chce si

wdawa

w walk

z innymi bogami.Ares . bóg wojny, nie ma nale

nego szacunku

ani jako bóg, ani jako waleczny m

ąż

(Ares ludzi zbójca).

d) Mojry - boginie przeznaczenia
. przes

dzenie z góry o losie bohaterów wojny troja

skiej,

. wiara staro

ytnych ludzi w to,

e ka

dy człowiek ma z góry zaprogramowany los, nad którego przebiegiem czuwaj

Mojry - boginie przeznaczenia (bóstwa losu, trzy siostry - Lachesis, Kloto i Atropos, córki Zeusa i Temidy);
podporz

dkowane s

im oba

wiaty - ludzki i boski, a nawet sam Zeus,

. czuwanie bogi

przeznaczenia nad przebiegiem zaplanowanego z góry losu, którego nie da si

unikn

ąć

. działanie Mojry za po

rednictwem bogów wyrazem niezmiennego porz

dku

wiata; los Troi (

e zginie) został

przes

dzony na samym pocz

tku wyprawy. Homer porównuje los ludzi do li

ci na drzewach, które str

ca jesienny wiatr,

rozrzucaj

c je po ziemi, a wiosna przynosi nowe,

. boginie przeznaczenia obdarowały bogów szcz

ęś

ciem i nie

miertelno

a ludzi troskami i

miertelnym

yciem.

Cechy eposu homeryckiego. inwokacja - bezpo

redni zwrot autora we wst

pie utworu do muz z pro

natchnienie(Gniew bogini, opiewaj Achilla, syna,Peleusa
Zgub

nios

cy i kl

ski nieprzeliczone Achajom),. obiektywizm i zdystansowanie si

autora wobec opisywanych

wydarze

. paralelizm; równoległo

ść

dwu akcji - w

wiecie bohaterów i w

wiecie bogów,

. mitologiczna motywacja zdarze

; wola bogów główn

motywacj

działania postaci ziemskich,

. decydowanie o ko

cowym wyniku akcji przez Przeznaczenie (Mojr

), któremu podlegali zarówno ludzie jak i bogowie,

a nawet Zeus,
. wplatanie szeregu epizodów w główny tok akcji,
. opis scen batalistycznych (pojedynki, bitwy, obl

ęż

enia),

. realistyczny i szczegółowy opis przedmiotów i sytuacji (np. opis tarczy Achillesa),

. podniosły, patetyczny styl, bogaty w stałe epitety i porównania (tzw. homeryckie),
. miara wierszowa - heksametr, zbudowany na zasadzie rytmicznej.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Biblia i Mitologia
Biblia i mitologia jako artystyczne tworzywo w Mistrzu i Małgorzacie
biblia a mitologia egipska
Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej
biblia i mitologia zrodlo kultury
Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej (2)
Biblia i mitologia jako artystyczne tworzywo w 'Mistrzu i Małgorzacie'
Biblia i mitologia jako artystyczne tworzywo w Mistrzu i Małgorzacie
Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Biblia i Mitologia
Mitologia i Biblia jak źródło tematów literackich
Biblia Nowy Testament id 84924 (2)
Biblia, życie Chrystusa
18 Mit mityzacja mitologie wsp Nieznany (2)
MitologiaSlowian TheGuru
Biblia NLP Wydanie rozszerzone ponad 350 wzorcow metod i strategii programowania neurolingwistyczneg
Leksykon mitologii celtyckiej Bogowie

więcej podobnych podstron